JESUS MI TCHOLÏ GALILE Á I JERUSALEM
Jesus nga mi hat yam dika hatchad’id’a
(Gol Mat 19.1-12Luc 16.18)1 Jesus mi tcholï sa hî, mi mba kur andaga d’a Jude-d’a. Bugola, mi djak alum ma Jurdê-na, mi i abo hî. Ablau suma a togï gevem kuana, nde mi had’azi d’igi nga mi ladjeu dei na.
2 Fariziyêna a mba atam á kugumu, a djobom ala: Na ni gat meid’a ti ar lovota mi sana á dik amamba woi zu?
3 Mi hulong dazi ala: Moise mi hagi vuna nana d’ö?
4 A dum ala: Moise mi ar lovota mi sana ala mi b’ir mbaktum mba wal kamambid’a, mi digit tei mi.
5 Wani Jesus mi hulong dazi ala: Ni kayam hur magi ma b’ala ba, Moise mi hagi ki vun ma he ma wana ni na. 6 Wani kad’u tinda ata yima Alona mi lahlena petna, mi ge mandjufâ katchad’a mi. 7 Kayam ndata, sana mba mi ar abum kasumu, mba mi reî kamamba, 8 azi djak a mba mbut ni hliu ma tuna. Kayam ndata, avok hî azi nga ni mbà d’uo d’a, wani azi mbut ni hliu ma tuna. 9 Kayam ndata, ar sana mi wal vama Alona zlabama d’i.
10 Ata yima azi mbaza avona, suma hata a djobom kua yam zla ndata. 11 Mi dazi ala: Sama lara ma mi dik amamba woi mi i vatcha d’a dingina, mi le ni mizeuna, mi ka’î djangûna kamam mba avoka. 12 Le atchad’a ti ar ndjuvut tei ti i ve ma dingâ ni, ti le ni mizeuna mi.
Jesus mi tin abom yam gugureina
(Gol Mat 19.13-15Luc 18.15-17)13 Suma dingâ a mba ki gugureina mi Jesus kayam mi tin abom kaziya. Wani suma hata a ngop suma a mba ki sed’ezina. 14 Kid’a Jesus mi we hina d’a, hurum mi zala, mi dazi ala: Agi aragi gugureina a mbeï gevenu. Agi d’elezi d’i, kayam leud’a hAlonid’a ni yam suma d’igi azi na na. 15 Gagazi, an nga ni dagiya, sama lara pî, le mi ge yam kä yam leud’a hAlonid’a d’igi gogorâ hina d’uo ni, mba mi kal kurut ti. 16 Wani mi yozi akulo ahlabamu, mi tin abom kaziya, hina mi b’e vunam kazi mi.
Sama ndjondjoîna
(Gol Mat 19.16-30Luc 18.18-30)17 Kid’a Jesus mi ge tam tita kur lovotid’a, sana mi ringî gevemu, mi grif kä avoromu, mi djobom ala: Ma hat ma djivina, an le ni nana ba, ni fe ari d’a didinda ge?
18 Jesus mi dum ala: Ni kayam me ba, ang yan ala sama djivina ge? Ma djivina nga d’i, nAlona tu go. 19 Ang we vun ma hed’a mi dala: Ang tchi sa d’i, ang le mizeu d’i, ang kul li, ang le glangâs ma aboina d’i, ang mbut ir sa d’i, ang hu abung kasungû.
20 Sa máma mi hulong dum ala: Ma hat suma, an ngom ahle ndazina kan pet ni ki gogoron dei.
21 Kid’a Jesus mi golomba, hurum vumu, mi dum ala: Ang kid’ak va tu, ang i gus ahligiyeng suma ang nga ki na woi pet, ang he bege ndata mi suma hohoud’a. Hina wani, ang mba fahle suma ndjondjoîna sä akulo. Bugola, ang mbeï ad’unu. 22 Wani tam tchuk susub’ok kayam zla ndata, mi i ki hur ma zala, kayam mam mi sama ndjondjoîna.
23 Jesus mi pret tam mi gol mam suma hata a nga tchola gevemu, mi dazi ala: Nad’enga heî ki suma ndjondjoîna á kal kur leud’a hAlonid’a.
24 Suma hata a le atchap kayam zla mamba. Wani Jesus mi hulong dazi kua ala: Grona, nad’enga heî yam suma a deng tazi yam ndjondjoî mazid’ina á kal kur leud’a hAlonid’a. 25 Nafefeta mi djambala á kal kur zul la libirâ, kal la ma ndjondjoîna mi kal kur leud’a hAlonid’a.
26 Suma hata a le atchap kua ngola, a nga de tazi ala: Le ni na ni, sama ndak á fe suta ni nge ge?
27 Jesus mi golozi mi dazi ala: Ata suma, ndak kuo; wani ata Alona, nga na d’i, kayam Alona mi ndak á lahlena pet.
28 Ata yi máma, Pierre mi dum ala: Ang gola! Ami arami wa ahlena pet teyo, ami nga tid’imi ad’ungû.
29 Jesus mi hulong dazi ala: Gagazi, an nga ni dagiya, sama ar aziyam mbei d’oze b’oziyom suma andjuveina d’oze b’oziyom suma aropma d’oze abum mboze asum mboze groma d’oze asinem mbei yam anu, yam Zla d’a Djivid’a mi na, 30 mba mi fe kam kua kikis kur atchogoi d’a tchetchem wanda. Mba mi fe azina ki b’oziyom suma andjuveina ki b’oziyom suma aropma kasuyom ki groma kasinena zlapa ki djop vuna, kur atchogoi d’a nga d’i mbad’a, mba mi fe ari d’a didinda mi. 31 Ablau suma avo’â a mba mbut suma danana, ablau suma danana a mba mbut suma avo’â mi.
Jesus mi de yam á hindid’a yam mad’am ki tchol mamba
(Gol Mat 20.17-19Luc 18.31-34)32 Kid’a Jesus azi ki mam suma hata a nga kur lovota á i tupa kur Jerusalem-mba, Jesus nga mi tit avoroziya. Mam suma hata a le atchap, suma a nga tid’î ad’um ki mandarâ mi. Wani Jesus mi yo suma hat suma dogo yam mbàna gevemu, mi nde mi dazi yam ahle suma a mba le ki sed’ema. 33 Mi dazi ala: Gola! Ei nga tubi kur Jerusalem. Suma a mba han an Gor Sana abo nglo suma ngat buzuna azi ki suma hat gata. Azi mba kan sariya d’a matna kanu, a mba han abo andjaf suma dingâ mi. 34 Sum ndazina a mba lazanu, a mba tuvon ayôna iranu, a mba ton ki blafâ, a mba tchan ndeyo. Wani kur bur ma hindina, an mba ni tchol akulo aduk suma matna.
Tchenda hi Jacques azi ki Jean-d’a
(Gol Mat 20.20-28)35 Jacques azi ki Jean Zebede groma, a hut go gen Jesus, a dum ala: Ma hat suma, ami minimi ala ang hami vama ami tcheneng kama.
36 Mi dazi ala: Agi min an hagi ni me ge?
37 Azi hulong dum ala: Ami minimi ala fata ang kak kur subur mangid’a, ar sa tu mi kak yam bigang nga ndjufa, ar sa tu mi kak yam bigang nga gulad’a mi.
38 Jesus mi dazi ala: Agi wagi nga vama agi tchenema d’i. Agi ndak á tchagi ki kop ma kid’eî ir ma an mba ni tchuma ko zu? D’oze agi mba lagi batem mba ndak ka an mba ni lata ko zu?
39 Azi hulong dum ala: Ami ndagamiya.
Jesus mi dazi ala: Gagazi, agi mba tchagi ki kop ma kid’eî ir ma an mba ni tchuma, agi mba lagi batem mba ndak ka an mba ni lata mi. 40 Wani á kaka yam bigan nda ndjufa ki bigan nda gulad’a, nga ni an ba ni he d’i, wani ni kayam suma Alona mi minit kazina.
41 Ata yima suma hat suma dogona a hum hina na, huruzi mi zal yam Jacques azi ki Jean. 42 Jesus mi yazï gevemu, mi dazi ala: Agi wagi suma suma a nga golozi d’igi suma te yamba yam andjaf suma dingîna na na, a nga tamula kaziya, mazi suma nglo suma kal kazina, a nga lazi kad’enga mi.
43 Wani adigagi agi nga na d’i, wani sama lara pî ma min á mbut ma ngolâ adigagina, mi mbut nazong magina. 44 Sama lara pî ma min á kak ma avo’â adigagiya ni, mi mbut nazong magina pet. 45 Kayam an Gor Sana ni mba nala suma a lan sunda d’i, wani an tanda ni mba ná le sunda mi suma, ná he tan á matna á wurak yam ablau suma mi.
Jesus mi mal ir Bartime ma duka woyo
(Gol Mat 20.29-34Luc 18.35-43)46 Azi mba kur Jeriko. Kid’a Jesus nga mi ndabu woi kur Jeriko zlapa ki mam suma hata kablau suma nunuk mi d’a, ma duka, Bartime Time goroma mi nga kaka avun lovota á tchenda. 47 Kid’a mi hum ala ni Jesus ma Nazarat-na d’a, mi er ad’um tchina akulo, mi dala: Jesus David goroma, ang wan hohowonu.
48 Ablau suma a ngobom ala: Ang ba!
Wani mi er ad’um er ra dinga akulo kua ala: David goroma, ang wan hohowonu.
49 Jesus mi tchola, mi dazi ala: Agi yumïya.
Azi yi ma duka, a dum ala: Ang ve tangû, ang fagakulo, nga mi yangû. 50 Ata yi máma, ma duka mi yak baru mamba woyo, mi pir akulo, mi i gen Jesus.
51 Jesus mi hulong dum ala: Ang min ala an langî me ge?
Ma duka mi dum ala: Salana, ar ang malan iran ndeyo.
52 Jesus mi dum ala: Ang iya, he gagazi manga sud’ung wa da’. Ata yi máma na wat, iram mal leyo, nga mi tit bugol Jesus kur lovota mi.
Ta gə́ Jeju ndoo dee wɔji dɔ tḭ-na̰ lə diŋgam gə dené
Mat 19.1-12, Lug 16.181 Jeju ḭ loo gə́ nee’g aw dɔ naŋg gə́ Jude gir baa gə́ Jurdɛ̰. Boo-dəwje mbo̰ dɔ na̰ rəa’g tɔɓəi ndá yeḛ un kudu ndoo dee ta, to gə́ nérea gə́ yeḛ ra ta-ta ya.
2 Parisiḛje rəm pər gə́ rəa’g dəjee ta gə mba kaḭ ne mée pana: See kar diŋgam tuba dené ləa see to né gə́ kəm ra wa.
3 Yeḛ tel ila dee keneŋ pana: See godndu Moyis gə́ yeḛ un ar sí lé yeḛ pa banwa.
4 Deḛ tel ndigi təa’g pana: Moyis lé un ndia ar dee mba kar dee ndaŋg maktub tḭ-na̰ tuba ne dené .
5 Jeju ila dee keneŋ pana: Meendər lə sí ɓa Moyis ndaŋg ne godndu neelé ar sí mba kar sí raje ne togə́bè. 6 Nɛ loo gə́ Ala unda naŋg nee kédé gə́ dɔtar lé yeḛ unda diŋgam ləm, gə dené ləm tɔ . 7 Gelee gə́ nee ɓa diŋgam a kya̰ bɔbeeje gə kea̰je mba kar dee-deḛ gə dené ləa d’ɔm na̰’d sad. 8 Bèe ɓa deḛ joo bɔr d’a tel to dara gə́ kára ba ɓó d’a to gə́ joo el . 9 Né gə́ Ala tɔ na̰’d lé maji kar dəw tḭ dee el ŋga.
10 Loo gə́ deḛ tel d’aw kəi mba̰ ndá njékwakiláje dəjee ta dɔ ta gə́ yeḛ ula dee’g lé. 11 Jeju ula dee pana: Yeḛ gə́ tuba dené ləa taa yeḛ gə́ raŋg ndá yeḛ ndal mɔdkaiya, to majel gə́ yeḛ ra gə dené ləa gə́ yeḛ tubá lé ya, 12 əsé ɓó lé dené uba ŋgabeeje yá̰ aw taa ŋgaw gə́ raŋg ndá yeḛ kara ndal mɔdkaiya tɔ .
Jeju tɔr ndia dɔ ŋganje’g
Mat 19.13-15, Lug 18.15-1713 Deḛ ree gə ŋganje rɔ Jeju’g gə mba karee ila jia dɔ dee’g. Nɛ njékwakiláje d’ḭ gə deḛ gə́ ree gə ŋganje neelé. 14 Loo gə́ Jeju oo togə́bè ndá yeḛ oso gə oŋg biriŋ, tɔɓəi ula dee pana: Ya̰je rəw arje ŋganje ree rɔm’g ɓó tuba deeje el, mbata ɓeeko̰ lə Ala lé to mba deḛ gə́ to tana sə dee bèe ya. 15 Ma m’ula sí təsərə, nana ɓa gə́ mée taa ɓeeko̰ lə Ala asəna gə mee ŋgon gə́ gɔ bèe el ndá yeḛ a kula dəa keneŋ wɔr nda̰ bèe el .
16 Yen ɓa yeḛ odo dee turu dee kag jia’g ila ne jia dɔ dee’g tɔr ne ndia dɔ dee’g.
Basa gə́ to gə́ bao
Mat 19.16-30, Lug 18.18-3017 To gə́ Jeju oso rəbə si aw ndá dəw kára aiŋgwɔd aw iŋgá rəm ɔs no̰ kəjee naŋg nea̰’g dəjee pana: Mbai gə́ maji, see ɗi ɓa m’a ra mba si ne gə kəmə gə́ gə no̰ lé wa.
18 Jeju ilá keneŋ pana: See ban ɓa i ɓarm dəw gə́ maji wa. Ala kára ba kiao ɓa to dəw gə́ maji ya. 19 I gər ta godnduje lai gə́ pana: I a ndal mɔdkaiya el ləm, i a tɔl dəw el ləm, i a ɓogo el ləm, i a təd taŋgɔm kunda ta mari’g el ləma, i a buguru mari el ləm tɔ, tədjekag bɔbije gə kɔinje .
20 Dəw neelé tel ilá keneŋ pana: Mbai, loo gə́ ma m’nai basa ɓəi lé ya, m’tɔs kəm goo néje gə́ neelé m’ra saar ɓasinè.
21 Jeju aa kəmee gərərə undá dan kəmee’g ndá ulá pana: Né kára lali ɓəi. Ɔd aw ndogo néje ləi lai ya̰ laree ar njéndooje ɓa i a kiŋga nébao ləi ɓee gə́ dara ɓəi. Tɔɓəi ɔd ree goom’g.
22 Loo gə́ dəw neelé oo ta neelé ndá yeḛ mi mbidi-mbidi, ɔd mbiriŋ, mbata yeḛ to gə́ njenébaoje gə́ tur dɔ loo.
23 Jeju aa kəm dee njal ɔr ndá ula njékwakiláje pana: Kar baoje d’aw mee ɓeeko̰’g lə Ala lé a to né gə́ lé a kuba mu el!
24 Njékwakiláje lé kaar dee wa dee paḭ dɔ ta gə́ Jeju pa togə́bè. Yeḛ un ta ula dee tɔɓəi pana: Ŋganəmje, deḛ gə́ d’ɔm meḛ dee dɔ nébaoje’g lə dee lé kaw ɓeeko̰’g lə Ala lé lée a kuba mu dɔ dee’g el! 25 Kar jambal andə kəmbolè libiri’g teḛ raga lé to né gə́ kədərə el ɓəi, nɛ kar bao andə aw mee ɓeeko̰’g lə Ala lé lée a to kədərə gə́ ndam godo.
26 Kaar njékwakiláje lé wa dee paḭ-paḭ unda njé gə́ kédé ndá deḛ dəji na̰ ta wédé-wédé pana: Bèe ŋga see na̰ ɓa askəm kaji wa.
27 Jeju aa kəm dee gərərə ndá ula dee pana: Né gə́ bèe lé dəwje ɓa a dum dee ɓó a dum Ala nda̰ bèe el, mbata Ala lé né kára gə́ njedumee godo.
28 Piɛrə un ta ulá pana: Aa oo, jeḛ lé j’uba néje lə sí lai j’ya̰, j’un rəw gooi’g.
29 Jeju ilá keneŋ pana: Ma m’ula sí təsərə, nana ɓa gə́ uba kəi ləa əsé ŋgakea̰je əsé kɔnaneeje əsé kea̰je əsé gə bɔbeeje əsé ŋganeeje əsé do̰dubaje ləa ya̰ dee gə mbam ləm, gə mba tagə́maji ləm tɔ 30 ndá a kiŋga dee tɔl-tɔl gogo wəl nee ləm, a kiŋga kəije gə ŋgakea̰je gə kɔnaneeje gə kea̰je gə ŋganeeje gə do̰dubaje ləa tɔ, nɛ a kiŋga néurti keneŋ ya. Nɛ ləbje gə́ raŋg gə́ d’a gə ree lé yeḛ a si gə kəməgə́ gə no̰. 31 Deḛ gə́ bula gə́ to gə́ ŋgaw ta dee kédé lé d’a tel nai gə́ rudu deeje ləm, deḛ gə́ bula gə́ nai gə́ rudu deeje lé d’a tel to gə́ ŋgaw ta deeje kédé ləm tɔ .
Jeju pata kwəi ləa gə ta kunda loo teḛ ləa
Mat 20.17-19, Lug 18.31-3432 D’un rəw d’isi d’aw gə́ Jerusalem, Jeju ɓa njaa no̰ dee gə́ kédé. Njékwakiláje lé meḛ dee to kərm ar dee d’orè gée gə ɓəl. Jeju ɔr dee dɔg-gir-dee-joo njɔl tɔɓəi aw un ta ula dee ne loo né gə́ a teḛ dəa’g lé pana: 33 Aa ooje, j’isi j’aw gə́ Jerusalem ŋga ndá d’a gə kula Ŋgon-dəw lé ji mbai dɔ njékinjanéməsje-je’g gə ji njéndaji-maktubje’g tɔ. D’a kɔr ta yoo kɔm dəa’g ndá d’a kulá ji njépole-magəje’g tɔ. 34 Deḛje neelé d’a ndaji ndia kogo ne ləm, d’a tibi yiro kəmee’g ləm, d’a kundá gə ndəi-kɔb ləma, d’a tɔlee karee wəi ləm tɔ. Nɛ ndɔ gə́ njekɔm’g munda ləa lé ndá yeḛ a kunda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g ya.
Ŋgalə Jebede kwɔi Jeju loo-si dee
Mat 20.20-2835 Yen ŋga, Jak gə Ja̰ gə́ to ŋgalə Jebede lé rəm pər gə́ rɔ Jeju’g d’ulá pana: Mbai, né gə́ j’a gə kwɔii neelé jeḛ ndigi kari ar sí née ya.
36 Jeju tel dəji dee pana: See ɗi ɓa seḭ ndigije karmje m’ra m’ar sí wa.
37 Deḛ tel ndigi təa’g pana: Loo gə́ i a si loo-ronduba’g ləi lé ndá ar sí j’isi səi keneŋ tɔ, dəw kára a si dɔ jikɔli’g ləm, dəw kára a sí dɔ jigeli’g ləm tɔ.
38 Jeju tel ila dee keneŋ pana: Né gə́ seḭ kwɔimje lé seḭ gərje rəbee el. See ŋgo-kai-mán gə́ m’a gə kai lé see seḭ asjekəm kaije wa. Esé see batɛm gə́ d’a gə ram lé see seḭ asjekəm kar dee ra sí ya to wa .
39 Deḛ atel d’ilá keneŋ pana: Jeḛ j’askəm ra togə́bè ya.
Jeju tel ula dee pana: Tɔgərɔ ya, né gə́ mee ŋgo-kai-mán gə́ m’a gə kai lé seḭ a kaije ləm, batɛm gə́ d’a gə ram lé kara d’a ra sí ya ləm tɔ. 40 Nɛ ka̰ si dɔ jikɔlm’g gə dɔ jigelm’g ɓa yḛ̀, ma ɓa gə́ njekwɔji rəbee el. Loo neelé d’unda gə kəmee d’wɔji ne dɔ deḛ gə́ d’a gə kiŋga lé ya.
41 Mar deeje gə́ dɔg lé loo gə́ deḛ d’oo ta lə Jak gə Ja̰ gə́ dəjee lé ndá meḛ dee ḭ sə dee pu dɔ dee’g. 42 Jeju ɓar dee ula dee pana: Seḭ ooje gao, deḛ gə́ d’oo dee gə́ mbai dɔ ginkoji dəwje gə raŋg lé d’o̰ dəwje lə dee d’ula ne kəm dee ndòo ləm, dəwje gə́ boi lé deḛ kara to gə́ dəw dɔ deeje ləm tɔ. 43 Seḭ lé maji kar sí raje togə́bè mbuna na̰’d el. Nɛ nana ɓa mbuna sí’g gə́ wa rəa gə dəw gə́ boo lə sí ndá maji karee tel rəa gə́ kura lə sí ɓa . 44 Tɔɓəi nana ɓa gə́ ndigi to gə́ ŋgaw ta sí kédé lé ndá maji karee ra rəa gə́ ɓər lə sí ləm tɔ . 45 Mbata Ŋgon-dəw lé ree gə mba kar dəwje ɓa ra né d’aree el nɛ yeḛ ree gə mba ra né kar dee ləm, gə mba kya̰ rəa karee to gə́ nékoga-dɔ-dəwje bula ləm tɔ.
Jeju aji njekəmtɔ gə́ ria lə Bartime
Mat 20.29-34, Lug 18.35-4346 Deḛ teḛ Jeriko. Loo gə́ Jeju unda loo mee ɓee gə́ Jeriko teḛ gə njékwakiláje gə boo-dəwje gə́ bula lam gə́ d’ɔm na̰ gée’g na̰’d lé ndá njekəmtɔ gə́ to ŋgolə Time gə́ ria lə Bartime lé si naŋg mbɔr rəbə sí kwɔi dəwje né gə kəmndoo. 47 Loo gə́ yeḛ oo to gə́ Jeju gə́ Najaret ɓa si dəs ndá yeḛ ila boo-ndia naŋg ra ne né wəl pana: Jeju, Ŋgon Dabid, oo kəm lootondoo’g ya kari.
48 Njé gə́ na̰je bula d’ḭ səa gə mba karee wa təa. Nɛ yeḛ ila boo-ndia naŋg ra ne né wəl unda njé gə́ kédé pana: Ŋgon Dabid, oo kəm lootondoo’g ya kari.
49 Jeju rəm aar naŋg ula dee pana, Maji kar sí ɓareeje.
Yen ŋga, deḛ ɓar njekəmtɔ lé d’ulá pana: Ar məəi oso naŋg po̰ ndá uba naŋg ḭta aw iŋgá mbata yeḛ nja ɓari.
50 Njekəmtɔ lé ɔr kubu ləa gə́ boi yul lé ila naŋg ndá uba naŋg ja̰gjaŋ ḭta aw rɔ Jeju’g. 51 Jeju un ta dəjee pana: See ɗi ɓa i ndigi karm m’ra m’ari wa. Njekəmtɔ lé tel ndigi təa’g pana: Mbai, m’ndiŋga rɔm gə mba tel koo loo ya.
52 Jeju ilá keneŋ pana: Ɔd aw mbata meekun ləi ɓa taa né ari aji ne ya.
Léegəneeya, yeḛ oo loo ndá yeḛ un rəw si njaa goo Jeju’g.
