Amul la Seba-d’a ti mba á gol Salomon
(Gol 1 Amul 10.1-13)1 Amul la Seba-d’a ti hum zla Salomon, ti mba Jerusalem á kugum ki ne mamba, ti djobom yam zla d’a mudurid’a mi. Ti mba kazungeî matna ablaud’a ki djambala ad’ud’u, ti yoï mbul ma his ma afufuîna ki lora aneka ngola kahina d’a guzut kal teglesa teteng. Ti mba gen Salomon, ti djobom yam zla d’a ndat minit kuruta pet. 2 Salomon mi hulongôt humba yam zla d’a ndat ti djobom kata pet; zla d’a bei mam hulongôt humba kata nga d’i. 3 Ata yi máma amul la Seba-d’a ti we ned’a hi Salomon-nda kaziyam ma amul ma mam minima 4 ki te ma azi nga yomï yam tabulîna ki kaka hi mam suma sundid’a ki baruna hi suma a nga hum ahle suma tena kahle suma tched’ina kahle suma ngat buzu suma azi nga hazi mi Ma didina kur gong mam mba kud’orina mi. Ti ngo vunat tei hâ á gola, ti de mamulâ ala:
5 Zla d’a an humud’ï yam ambas manda kang ki ne mangid’a ni gagazi! 6 Kid’a bei an mba ni we ki iran tua d’a, an he nga gagazid’a yam zla d’a azi data d’i. Wani azi dan nga yam abo ngol manga ki ne manga d’uo ko! Wani simiyêng ma nde yinina mi kal ahlena pet suma an humuzina. 7 Suma avo hatangâ kazungeî mangâ a le furîd’a kayam azi nga tchola avorong burâ ki burâ á hum zla ne manga! 8 Ei gilei Ma didina Alo mang ma mi manang mi tining yam zlam mam mba amula á tamula yam Israel-lâ yam mam tambina. Kayam Alona nga mi le yam Israel-lâ, mi min ala a kak avorom gak didin. Ni kayam ndata ba, mi tining amula á ka sariya d’a d’ingêr ra memeta kaziya. 9 Bugola, amul la Seba-d’a ti hamulâ Salomon lora go ki tonna hindi ki nusa ki mbul ma his ma afufuîna ngola kahina d’a guzut kal teglesa teteng mi. Kur bur máma dei gak ini, sa nga bei mi mba ki mbul ma his ma afufuî ma hina na d’igi amul la Seba-d’a ti hum mamulâ Salomon hina ba.
10 Azungeîna hamulâ Hiram-ma kazungeîna hi Salomon-na a yoï lor ra Ofir-ra zlapa kagu sandalâ kahina d’a guzut kal teglesa teteng mi. 11 Amulâ Salomon mi min agu sandalâ á djak kakulo yam gong nga kud’ora hi Ma didinid’a, yam gong mam mba amula, mi gan ading ma gureina kading ma nglona mi suma hle sawala mi. Avok dei gak bur máma sa nga bei mi wagu sandalâ avo Israel hina ba.
12 Wani amulâ Salomon mi hamul la Seba-d’a ahlena pet suma ndat ti minizina kahlena pet suma ndat ti djobom kazina, mi hat he d’a hawad’a ngola kal yam ahle suma ndat ti mbamzina. Bugola, ti hulong yam ambas mata kazungeî matna.
Zla d’a a dat yam ndjondjoîd’a hi Salomon-nda
(Gol 1 Amul 10.14-29)13 Lor ra a nga mbat mi Salomon avo Jerusalem kur biza d’a tud’id’a ni tonna dok mbà, 14 zlapa ki lor ra ding nga a vat abo suma titid’a, abo suma mbut abozinid’a ki d’a a nga vat abo amulei suma Araba-nid’a ki d’a suma te yamba kur ambasa teteng a nga humzid’a mi.
15 Amulâ Salomon mi yor mboriyo suma nglo suma lora kikis mbà. D’a tud’a aneget ti hle ni kilona hi lorina karagaya karagaya. 16 D’a gureid’a kikis hindi, ta tud’a aneget ti hle kilona hi lorina ni hindi hindi. Salomon mi tchuguzi kur gong nga a yat ala Gonga hagu d’a Liban-nda d’a.
17 Amulâ mi min zlam mba ngola ki sï ahlo’â, mi gulud’ut ni ki lor ra bei zozota ba d’a. 18 Zlam ndata yima a djak akulo katna asem ma tinda ni karagaya, vama tin asem ma ding ma a lum ki lorina mi nga djinda ki zlamba mi. Yima a tin abong kama mi nga abo hî, mi nga abo hî, angus azlona mbà mi nga tchola abo hî tu, abo hî tu mi. 19 Angus azlona dogo yam mbà mi nga tchola ata yima a djak kakulo katna, karagaya abo hî, karagaya abo hî. Andjaf zlam mba hina d’a, ti nga kur leud’a ding ngi.
20 Kopma hamulâ Salomon-na pet a lumî ki lora, ahle suma sun suma kur gong nga a yat ala Gonga hagu d’a Liban-nda d’a pet a lazi ni ki lor ra bei zozota ba d’a mi. A le nga va ki kawei ma hap pi. Kur atchogoid’a hi Salomon-nda a gol kawei ma hapma ni va d’i. 21 Amulâ mi nga ki batod’a ablaud’a nga d’i i Tarsis zlapa kazungeîna hi Hiram-ma. Kur bizad’a hindi bato ndata nga d’i mba ki lora ki kawei ma hapma ki sï ahlo’â ki virâ kalei pawona mi.
22 Amulâ Salomon mi kal amulei suma ding suma yam ambas sa dingina pet ki ndjondjoîd’a ki ned’a mi. 23 Amulei suma yam andaga d’a dinga petna a nga mba á djop zlad’a mi Salomon yam ne d’a Alona mi humzid’a. 24 Amul ma lara pî adigazi nga mi mbam ki he d’a hawad’a, nala, ahle suma a lazi ki kawei ma hapmina, ahle suma a lazi ki lorina, baruna, ahle suma dur ayîna, mbul ma his ma afufuîna, akulumeina ki koro ma akulumei akulumeina mi. A nga le hina bizad’a ki bizad’a.
25 Salomon mi nga ki gongîyo suma tchuk akulumeina ki pusâ hakulumeina 4000 ki suma djang akulumeina 12.000, mi ar suma dingâ kä gevem avo Jerusalem, mi i ki suma dingâ kur azì ma nglo ma a tchuguzi kuana. 26 Mi te yam amuleina pet, tinï ad’ud’a avun alum ma Efrat-na dei gak mba yam andaga d’a Filistê-d’a, kal gak mba ir haga d’a Ezipte-d’a. 27 Amulâ mi mbut kawei ma hapma ablaud’a avo Jerusalem ni d’igi gireina na, agu sedrena ablaud’a ni d’igi diyaga d’a deî yam andaga d’a kä ata yima ligitimid’a na mi. 28 Akulumei suma Salomon mi nga ki na, a tcholozi ni Ezipte; suma hiuna, a tcholozi ni yam ambas sa dinga mi.
Matna hi Salomon-na
(Gol 1 Amul 11.41-43)29 Sunda hi Salomon-nda ara, d’a avoka ki d’a dananda, a b’irit nga kä kur Mbaktumba hi Natan ma djok vun Alonid’a ki D’a hi Ahiya ma Silona ma djok vun Alonid’a ki Zla d’a a ndat tei mi ma wahle suma a nga mbana Jedo yam Jerobowam Nebat goromid’a mi. 30 Salomon mi tamula avo Jerusalem yam Israel-lâ pet ni bizad’a dok fid’i. 31 Salomon mi mit mi i azulei kä ad’u abuyom ngolo. A tozom kur Azì ma ngolâ habum David-na. Goroma Robowam mi vrak tamula blangâmu.
Mbai gə́ dené gə́ Seba aw rɔ Salomo̰’g
1Mb 10.1-131 Mbai gə́ dené gə́ Seba oo ta riɓar lə Salomo̰ ndá yeḛ ree Jerusalem gə mba kaḭ mee gə ta dəjije gə́ kədərə. Yeḛ ree gə dəwje gə́ gée’g bula yaa̰ ləm, gə jambalje gə́ d’odo néje gə́ ə̰də sululu ləm, gə larlɔr yaa̰ ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Yeḛ ree ne rɔ Salomo̰’g ulá ne taje lai gə́ to mée’g . 2 Salomo̰ ila tadəjije’g ləa lai ar né kára kara gə́ Salomo̰ lal kɔr gelee karee lé godo. 3 Mbai gə́ Seba oo ta kəmkàr lə Salomo̰ ləm, gə kəi gə́ yeḛ unda ləm, 4 gə nésɔje gə́ to dɔ tabul’g ləa ləm, gə loo-si kuraje ləa ləm, gə njékulaje gə kubuje lə deḛ gə́ to njékaree nésɔje gə njékaree nékaije ləma, gə loo-kuba-ɗao-ɗao gə́ aw gə́ mee kəi’g lə Njesigənea̰ ləm tɔ ndá takə̰jee al dəa sula. 5 Yeḛ ula mbai lé pana: Néje gə́ m’oo taree ɓee’g ləm gə́ wɔji dɔ kula rai ləm, gə ta kəmkàr ləi ləm tɔ lé to tɔgərɔ ya! 6 Kédé gə́ m’ree m’oo gə kəm el ɓəi lé m’ɔm məəm dɔ taree’g el, nɛ loo gə́ m’oo gə kəm neelé ndá aa oo, ges boo-kəmkàr ləi ya kara d’ulam taree el ya ɓəi. 7 Rɔlel nai gə dəwje ləi ləm, rɔlel nai gə kuraje ləi gə́ d’aar nɔḭ’g gə ndɔ dee ndɔ dee d’oo ne ta kəmkàr ləi lé ləm tɔ. 8 Maji kar dɔ ri Mbaidɔmbaije Ala ləi ai səgərə, yeḛ gə́ wa səi noji undai dɔ kalimbai’g ləa ari to mbai gə́ mbata lə Ala ləi gə́ Njesigənea̰ ya! Mbata Ala ləi lé unda Israɛlje dan kəmee’g ləm, yeḛ ndigi kar dee d’isi saar-saar gə no̰ ləm tɔ, gelee gə́ nee ɓa yeḛ undai ne gə́ mbai lə dee gə mba kari ra ne né gə́ danasur ləm gə dɔ najee ləm tɔ.
9 Tɔɓəi yeḛ ar mbai Salomo̰ larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg (1.000) gə gesee ləm, gə boo-néje gə́ ə̰də sululu ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Néje gə́ ə̰də sululu gə́ mbai gə́ dené gə́ Seba ar mbai Salomo̰ lé garee godo ya.
10 Kuraje lə Huram gə kuraje lə Salomo̰ d’odo larlɔr gə́ Opir ləm, gə kag-sa̰dal ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ ree ne. 11 Kag-sa̰dalje neelé mbai lé ra ne loo-kuba-ɗao-ɗao kaw mee kəi’g lə Njesigənea̰ ləm, gə kəi mbai ləa-yeḛ ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ra kudu-kṵduje gə buulaje mbata lə njékɔspaje. Dəw oo garee gə́ togə́bè kédé mee ɓee gə́ Juda el ɓəi.
12 Mbai Salomo̰ ar mbai gə́ dené gə́ Seba néje lai gə́ yeḛ aw ndòo dee gə́ yeḛ dəjee lé ləm, aree ur dɔ néje gə́ yeḛ ree ne ar mbai Salomo̰ lé ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ tel gə kuraje ləa aw ne mee ɓee’g ləa gogo ya.
Nébaoje lə Salomo̰ lé
1Mb 10.14-2913 Kwɔi lə larlɔr gə́ Salomo̰ iŋga gə ləb kára-kára lai lé as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg loo rɔ-joo (20.000). 14 Yeḛ taa larlɔr gə́ raŋg ji njéra rəw néndogoje’g ləm, gə ji njételkəmlarje gə́ ree ne d’aree ləm, gə ji mbaije gə́ Arabi ləma, gə ji njéguburuɓeeje gə́ wɔji dɔ ɓeeko̰ gə́ deḛ ree gə larlɔr gə larnda d’ar Salomo̰ lé ləm tɔ.
15 Mbai Salomo̰ léḛ larlɔr gə dər-gugujuje as tɔl-joo (200). Dərje nee kára-kára lé yeḛ ra dee gə larlɔr gə́ as nékwɔji kwɔi-lə-né misa̰-misa̰. 16 Yeḛ ra dərje gə́ raŋg as tɔl-munda (300) gə́ ra dee gə larlɔr tɔ, dərje kára-kára lai lé deḛ ra gə larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né munda-munda, tɔɓəi mbai ɔm dee mee kəi gə́ to mee kag-kɔr’d gə́ Liba̰ tɔ.
17 Mbai lé ar dee ra kalimbai gə́ boi gə ŋgaŋ kər, tɔɓəi yeḛ ɔr giree gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad. 18 Kalimbai neelé loo-kuba-ɗao-ɗao to keneŋ as loo misa̰ ləm, loo-kɔm-gɔl-si’d gə́ ra gə larlɔr to keneŋ ləm tɔ, kalimbai lé loo-kɔm-ji to keneŋ joo bɔr, mbɔr loo-kɔm-ji’g lé néndaji toboḭje joo to keneŋ ləm, 19 néndaji toboḭje gə́ raŋg dɔg-gir-dee-joo to loo-kuba-ɗao-ɗao’d gə́ tar lé misa̰ kelee gə́ kára ləm, gə misa̰ kelee gə́ kára ləm tɔ. Kalimbai neelé ra togə́bè mee ɓeeko̰ gə́ raŋg kára kara el ɓəi.
20 Ŋgo-kai-néje lə mbai Salomo̰ lé deḛ ra dee gə larlɔr ya lai ləm, ka-larje gə́ mee kəi’d gə́ to mee kag-kɔr gə́ Liba̰ lé kara deḛ ra dee gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad ləm tɔ. Né gə́ kára gə́ deḛ ra gə larnda lé godo mbata mee ndəa’g lə Salomo̰ lé d’oo larnda gə́ né el. 21 Mbata mbai ar batoje ləa d’aw Tarsis gə kuraje lə Huram ndá gə mee ləbje gə́ munda-munda lé batoje d’ḭ Tarsis ree gə larlɔr, gə larnda, gə ŋgaŋ kər, gə ɓədje, gə yel-juuje tɔ. 22 Mbai Salomo̰ lé ur dɔ mbaije gə́ dɔ naŋg nee lai gə nébaoje ləm, gə kəmkàr ləm tɔ. 23 Mbaije gə́ dɔ naŋg nee lai saŋg loo koo Salomo̰ gə mba koo takəmkàr gə́ Ala ula mée’g lé. 24 Nana kara ree gə nékar ləa, néje gə́ ra gə larnda gə larlɔr ləm, gə kubuje ləm, gə nérɔje ləm, gə néje gə́ ə̰də sululu ləm, gə kundaje ləma, gə kundaje-mulayḛ̀jeje ləm tɔ, deḛ ra togə́bè gə ləbje kára-kára lai ya.
25 Salomo̰ lé gel-jala kaar kundaje gə́ wɔji dɔ pusu-rɔje ləa as tɔl-dɔg-loo-sɔ (4.000) ləm, gə njérɔ gə kundaje ləa d’as tɔl-dɔg-loo dɔg-giree joo (12.000) ləm tɔ ndá yeḛ unda dee mee ɓee-booje’g loo gə́ pusuje ləa to keneŋ ləm, gə Jerusalem, mbɔr mbai’g ləm tɔ . 26 Salomo̰ o̰ ɓee dɔ mbaije’g lai, un kudee baa-boo’g saar teḛ ne ɓeeje’g lə Pilistije saar teḛ rəw-nim-ɓee gə́ Ejiptə tɔ . 27 Mbai Salomo̰ ar larnda taa loo mee ɓee gə́ Jerusalem to gə́ kɔri-mbalje bèe ləm, ar kag-sɛdrəje kara to bula yaa̰ to gə́ kag-ɓɔlje gə́ to ndag-loo’g bèe ləm tɔ. 28 Kundaje lə Salomo̰ lé d’ḭ sə dee Ejiptə gə ɓeeje gə́ raŋg ɓəd-ɓəd to ɓa ree sə dee d’aree ya .
Kwəi lə Salomo̰ lé
1Mb 11.41-4329 Ges sorta néraje lə Salomo̰ gə́ dɔtar ləm gə njé gə́ rudu ləm tɔ lé ndaŋg taree mee maktub’g lə Natan, njetegginta ləm, gə mee maktub tegginta’g lə Akija, dəw gə́ Silo ləma, gə mee maktub némḭdije’g lə Jedo, njetegginta lə Jeroboam, ŋgolə Nebat ləm tɔ. 30 Salomo̰ si Jerusalem o̰ ne ɓee dɔ Israɛlje’g lai as ləb rɔ-sɔ. 31 Tɔɓəi Salomo̰ wəi ar dee dubee mee ɓee-boo’g lə bɔbeeje Dabid. Ndá ŋgonee Roboam ɓa o̰ ɓee toree’g tɔ.
