Malammat Chakiim
1 Wa Rahabʼaam gamma macha hillit Chakiim achaan kulla Bani Israaʼiil gaaʼidiin yarjooh hinaak le yidarrujuuh malik. 2 Wa wakit Yarubaʼaam wileed Nabaat simiʼ al-khabar da, hu lissaaʼ gaaʼid fi Masir. Achaan awwal hu arrad min al-malik Suleymaan wa macha Masir wa sakan hinaak. 3 Wa rassalo naadooh le Yarubaʼaam wa hu ja. Wa hu maʼa kulla jamaaʼat Bani Israaʼiil gammo hajjo le Rahabʼaam wa gaalo leyah : 4 «Abuuk sawwaana misil abiid wa khatta foogna khidme gaasiye misil daami tagiil fi ragabatna. Wa hassaʼ, nidooru minnak inta tikhaffif leena tagalat al-daami al-abuuk khattaah foogna wa aniina nakhdumu tihtak.» 5 Wa Rahabʼaam gaal leehum : «Gabbulu wa baʼad talaata yoom taʼaalu leyi.» Wa khalaas, al-chaʼab gabbalo buyuuthum.
6 Wa l-malik Rahabʼaam chaawar al-chuyuukh al-awwal gaaʼidiin maʼa abuuh Suleymaan wakit hu hayy. Wa gaal leehum : «Chunu wasiiyitku leyi fi kalaam al-chaʼab da ?» 7 Wa l-chuyuukh raddo leyah wa gaalo : «Kan al-yoom inta takhdim le l-chaʼab wa tisawwi leehum al-kheer wa turudd leehum be kalaam halu, khalaas humman yakhdumu daayman tihtak.»
8 Wa laakin Rahabʼaam aba wasiiyat al-chuyuukh al-antooha leyah. Wa hu chaawar wasiiyat al-subyaan al-kibro maʼaayah sawa wa gaaʼidiin yakhdumu leyah. 9 Wa hu saʼalaahum le l-subyaan dool wa gaal : «Chunu wasiiyitku fi l-chaʼab al-bidooru nikhaffif leehum tagalat al-daami al-abuuyi khattaah fooghum ?» 10 Wa l-subyaan al-kibro maʼaayah gaalo : «Daahu al-kalaam al-tuguulah le l-chaʼab al-yachku kadar abuuk khatta fooghum daami tagiil wa yidooru inta tikhaffifah leehum. Wa daahu al-kalaam al-tuguulah leehum : ‹Usbaʼi al-sakhayyar da kabiir min sulub abuuyi. 11 Sahiih, abuuyi khatta foogku daami tagiil wa hassaʼ da, ana niziid foogku tagala aakhara ! Abuuyi jaladaaku be soot hana farwa wa laakin ana najlidku be soot al-indah hadiid misil danab al-agrab.›»
12 Wa baʼad talaata yoom, Yarubaʼaam wa kulla l-chaʼab gabbalo jo le Rahabʼaam misil hu gaalah leehum : «Gabbulu wa baʼad talaata yoom, taʼaalu leyi.» 13 Wa l-malik Rahabʼaam aba wasiiyat al-chuyuukh al-antooha leyah wa hajja le l-chaʼab be kalaam gawi. 14 Wa radda leehum hasab wasiiyat al-subyaan wa gaal leehum : «Abuuyi khatta foogku daami tagiil wa hassaʼ ana niziid foogku tagala aakhara. Abuuyi jaladaaku be soot hana farwa laakin ana najlidku be soot al-indah hadiid misil danab al-agrab.»
15 Wa l-malik ma simiʼ kalaam al-chaʼab. Wa da jaayi min Allah, achaan Allah dawwar yihaggig kalaamah al-gaalah le Yarubaʼaam wileed Nabaat be waasitat al-nabi Akhiiya al-min hillit Chiilooh.
Bani Israaʼiil angasamo mamlakateen
16 Wa wakit kulla gabaayil Bani Israaʼiil chaafo kadar al-malik ma simiʼ kalaamhum da, gaalo leyah : «Chunu al-yilimmina maʼa zurriiyit Dawuud ? Aniina ma indina warasa maʼa iyaal Yassa ! Yalla, ya gabaayil Israaʼiil, khalli ayyi waahid yigabbil beetah ! Wa hassaʼ da, ya zurriiyit Dawuud, himmu be nufuusku.» Wa Bani Israaʼiil chatto wa gabbalo buyuuthum.
17 Wa be da, Rahabʼaam gaaʼid yahkim fi gabaayil Israaʼiil al-saakniin fi hillaal balad Yahuuza bas. 18 Wa l-malik Rahabʼaam rassal Aduraam muraakhib hana l-khidme al-ijbaariiye le gabaayil Bani Israaʼiil al-saakniin fi munchaakh al-balad. Laakin kulluhum lammo foogah wa rajamooh wa maat. Wa l-malik Rahabʼaam zaatah yalla yalla rikib fi arabatah wa arrad macha Madiinat al-Khudus. 19 Wa be misil da, gabaayil Israaʼiil al-saakniin fi l-munchaakh atmarrado didd zurriiyit Dawuud lahaddi l-yoom.
20 Wa wakit Bani Israaʼiil simʼo kadar Yarubaʼaam gabbal min Masir, naadooh giddaam al-mujtamaʼ wa darrajooh malik fi waahidiin min gabaayil Israaʼiil. Wa illa gabiilat Yahuuza wiheedha bas taabaʼat zurriiyit Dawuud.
Rahabʼaam yidoor al-muluk be duwaas
21 Wa wakit Rahabʼaam wassal Madiinat al-Khudus, lamma kulla gabiilat Yahuuza wa gabiilat Banyaamiin wa azal minhum 180 000 rujaal muhaaribiin le yamchu yihaarubu gabaayil Israaʼiil fi l-munchaakh wa yigabbulu al-muluk battaan le Rahabʼaam wileed Suleymaan. 22 Wa laakin al-Rabb hajja le l-nabi Chamaʼya wa gaal leyah : 23 «Hajji le Rahabʼaam wileed Suleymaan malik Bani Yahuuza wa le kulla gabiilat Yahuuza wa gabiilat Banyaamiin wa le kulla l-chaʼab al-aakhariin wa guul leehum : 24 ‹Daahu Allah gaal : “Ma tamchu tihaarubu akhwaanku gabaayil Israaʼiil. Khalli ayyi waahid yigabbil beetah achaan ana bas assast al-barjala di.”›» Wa be da, khalaas humman simʼo kalaam Allah wa gabbalo buyuuthum hasab kalaam Allah.
25 Wa Yarubaʼaam bana hillit Chakiim fi jibaal Afraayim wa sakan hinaak. Wa baʼad da, macha bana hillit Fanuwiil.
Al-ajjaal al-itneen hana l-dahab
26 Wa Yarubaʼaam gaal fi nafsah : «Fi l-haala di, mumkin al-muluk da yigabbil le zurriiyit Dawuud. 27 Kan al-chaʼab yamchu daayman yigaddumu dahaaya fi beet Allah fi Madiinat al-Khudus, yoom waahid guluubhum yigabbulu wa yitaabuʼu siidhum Rahabʼaam malik mamlakat Yahuuza. Wa ana da yaktuluuni wa yigabbulu le Rahabʼaam malik mamlakat Yahuuza.» 28 Wa khalaas, al-malik Yarubaʼaam ligi fikra wa sanaʼ ajjaal itneen hana dahab wa gaal le l-chaʼab : «Intu macheetu iddat marraat fi Madiinat al-Khudus. Wa hassaʼ da, ya Bani Israaʼiil, dool bas ilaahaatku al-maragooku min balad Masir.»
29 Wa khatta al-asnaam dool waahid fi hillit Beet Iil wa l-aakhar fi hillit Daan. 30 Wa lazza al-chaʼab fi l-zanib. Humman macho maʼa l-sanam al-waahid da lahaddi hillit Daan. 31 Wa Yarubaʼaam bana bakaanaat aaliyiin hana ibaada. Wa min al-chaʼab, hu darraj rujaal diin al-ma min gabiilat Laawi. 32 Wa Yarubaʼaam assas iid fi yoom 15 hana l-chahar al-taamin misil al-iid al-gaaʼidiin yiʼayyuduuh fi mamlakat Yahuuza. Wa l-malik zaatah macha wa gaddam dahaaya fi l-madbah. Wa fi Beet Iil kula, hu gaddam dahaaya le l-ajjaal al-sanaʼaahum. Wa fi Beet Iil, khatta rujaal diin fi l-bakaanaat al-aaliyiin al-banaahum le l-ibaada. 33 Wa da fi yoom 15 hana l-chahar al-taamin, al-yoom al-hu bas gataʼah, hu macha Beet Iil fi bakaan al-madbah al-banaah. Wa assas iid le Bani Israaʼiil wa hu zaatah gaddam dahaaya fi l-madbah da.
Roboam o̰ ɓee tor Salomo̰’g
1 Roboam aw Sikem mbata Israɛlje lai d’aw Sikem mba kundá gə́ mbai tɔ. 2 Loo gə́ Jeroboam, ŋgolə Nebat oo taree mbata yeḛ nai Ejiptə loo gə́ aḭ ne mbai Salomo̰ lé ɓəi ndá yeḛ si Ejiptə ya. 3 Deḛ d’ula kula ɓaree. Yen ŋga Jeroboam gə koso-dəwje gə́ Israɛl lai ree rɔ Roboam’g d’ulá ta togə́bè pana: 4 Bɔbije unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g. I ɓa yḛ̀ ɓasinè maji kari ar nékodo gə́ wɔi gə́ bɔbije unda dɔ sí’g ar sí n’raje ne kula ɓər lé aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè ndá j’a ra né kari ya.
5 Yeḛ ula dee pana: Awje ndá ndɔ gə́ njekɔm’g munda ɓa telje reeje rɔm’g ɓəi.
Togə́bè koso-dəwje d’ɔd d’aw ya tɔ. 6 Mbai Roboam lé dəji dəwje gə́ tɔg gə́ d’isi mbɔr bɔbeeje Salomo̰’g kédé loo gə́ yeḛ si ne kəmba ɓəi lé pana: See ta kəmkàr gə́ ban ɓa a kwɔjimje kam m’tel m’ula koso-dəwje neelé wa.
7 Deḛ d’ilá keneŋ pana: Ɓó lé ɓogənè i tel to kura lə dəwje nee ləm, ɓó lé i ra né gə́ deḛ dəjii lé ləma, ɓó lé i tel ila dee keneŋ gə taje gə́ maji ləm tɔ ndá d’a to kuraje ləi saar gə no̰ ya tɔ.
8 Nɛ Roboam uba ta kəmkàrje gə́ dəwje gə́ tɔg d’ulá lé ya̰ ndá yeḛ tel dəji basaje gə́ tɔg səa na̰’d gə́ gugu dəa sub lé ɓa ta. 9 Yeḛ dəji dee pana: See ta kəmkàr gə́ ban ɓa seḭ ndigije kamje m’tel m’ula koso-dəwje nee gə́ dəjim ta nee pana: Nékodo gə́ wɔi gə́ bɔbije unda dɔ sí’g lé aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè lé wa.
10 Aa ooje, ta gə́ basaje gə́ tɔg səa na̰’d d’ulá karee pa lé ɓa nee: I a pa togə́bè kar koso-dəwje gə́ dəjii pana: Bɔbije unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g nɛ i ɓa yḛ̀ maji kari aree wɔilɔ dɔ sí’g pélè lé i a kula dee togə́bè pana: Ŋgon jim boi ur dɔ reŋ bɔmje’g. 11 Ɓasinè lé bɔmje unda nékodo gə́ wɔi dɔ sí’g ya nɛ ma lé m’a kila maree dɔ’g karee wɔi unda nje gə́ kédé ɓəi, bɔmje unda sí gə ndəije nɛ ma ndá m’a kunda sí gə mbai-yḭje ɓa.
12 Jeroboam gə koso-dəwje lai ree rɔ Roboam’g mee ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé to gə́ mbai un ne ndia ar dee pana: Telje reeje rɔm’g mee ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé ya tɔ. 13 Mbai lé tel gə ta gə́ kədərə ar koso-dəwje lé. Yeḛ uba ta kəmkàr gə́ dəwje gə́ tɔg d’ulá lé ya̰ ndá, 14 yeḛ ila dee keneŋ gə goo ta gə́ basaje d’ulá lé togə́bè pana: Baumje unda nékodo gə́ wɔi gwɔb sí’g nɛ ma lé m’a kila maree dɔ’g mba karee wɔi sí unda nje gə́ kédé, bɔmje unda sí gə ndəije nɛ ma ndá m’a kunda sí gə mbai-yḭje ya.
15 Togə́bè ɓa mbai lé oo ne ta lə koso-dəwje lé el. Mbata Njesigənea̰ ɓa ra togə́bè mba kar ndukun gə́ yeḛ un ar Aija, dəw gə́ Silo pa ar Jeroboam, ŋgolə Nebat lé aw ne lée’g béréré tɔ.
Deḛ kai ɓeeko̰ lé loo joo
2SgI 10.16–11.416 Loo gə́ Israɛlje lai d’oo to gə́ mbai lé oo ta lə dee el ndá koso-dəwje tel d’ila mbai’g lé pana:
See ɗi lə síjeḛ ɓa to rɔ Dabid’g wa.
Nénduba lə síjeḛ to na̰’d gə ka̰ ŋgolə Isai el!
Israɛl, awje kəi-kubuje’g lə sí.
Seḭ njé’g lə Dabid, raje né gə mbata lə gin bauje lə sí.
Bèe ɓa Israɛlje lai tel d’aw mee kəi-kubuje’g lə dee ya tɔ . 17 Israɛlje gə́ d’isi ɓee-booje’g lə Juda ya gə kar dee ba ɓa Roboam lé o̰ dee. 18 Lé bèe kara mbai Roboam ula Adoram, yeḛ gə́ njetaa négədɓeko̰ rɔ Israɛlje’d gə́ d’isi par gə́ dɔgel lé. Nɛ deḛ Israɛlje neelé tilá gə kɔri-ər tɔlee. Yen ŋga mbai Roboam lé ɔs rəa ɓad uba pusu-rɔ ləa aḭ aw Jerusalem. 19 Yee gə́ bèe ɓa Israɛlje d’ɔr ne rɔ dee rɔ gin bauje’g lə Dabid saar mee ndɔ’g ɓogənè ya.
20 Loo gə́ Israɛlje lai d’oo to gə́ Jeroboam tel ree ndá deḛ d’ula kula ɓaree loo-mbo̰-dɔ-na̰’g lə koso-dəwje, d’undá gə́ mbai lə Israɛlje lai. Deḛ gə́ d’un goo gin bauje lə Dabid lé to njé gə́ ginkoji’g lə Judaje ya kára ba tɔ.
21 Loo gə́ Roboam ree Jerusalem mba̰ ndá yeḛ mbo̰ gel-bɔje lə Juda lai ləm, gə ginkoji Bḛjamije ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ɔr bao-rɔje gə́ to njésiŋgamoŋje tɔl-dɔg-loo-tɔl gə dəa rɔ-jinaijoo (180.000) mba kar dee d’aw rɔ gə gin bauje lə Israɛl mba kar dee tel d’isi gel ɓeeko̰’g lə Roboam, ŋgolə Salomo̰ lé. 22 Nɛ Ala un ta ula dəw ləa gə́ Semaeja lé pana: 23 Maji kari ula Roboam, ŋgolə Salomo̰, mbai gə́ Juda ləm, gə gin bauje lə Juda kara lai ləm, gə njémeekəije lə Bḛjami ləma, gə ges koso-dəwje gə́ nai lé ləm tɔ. 24 I a kula dee pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Maji kar sí awje aw rɔje gə ŋgako̰ síje gə́ to Israɛlje el. Maji kar nana kara tel aw mee kəi’g ləa-ləa mbata to ma nja ɓa m’ar néje neelé teḛ ya.
Deḛ d’ila ŋgonkoji dɔ ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ndá tel gə goo ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ya tɔ.
25 Jeroboam unda gel ɓee-boo gə́ Sikem dɔ mbal gə́ Eprayim ndá yeḛ si keneŋ, tɔɓəi yeḛ ḭ keneŋ aw unda gel ɓee-boo gə́ Penuel tɔ.
Jeroboam uba rəw lə Ala ya̰
26 Jeroboam ə̰ji ta mée’g pana: Banelə ndá ɓeeko̰ lé a tel koso ji gel-bɔje’g lə Dabid gogo. 27 Ɓó lé koso-dəwje neelé d’a kaw Jerusalem ɓa gə mba kinja nékinjanéməsje mee kəi’g lə Njesigənea̰ ndá meḛ dəwje a tel kolé dɔ mbai’g lə dee Roboam gə́ to mbai gə́ Juda lé ndá d’a tɔlm tel kaw kiŋga Roboam, mbai gə́ Juda lé ya. 28 Gée’g gogo loo gə́ mbai ə̰ji ta mée’g togə́bè mba̰ ndá yeḛ léḛ larlɔr ar deḛ ndaji ne ŋgan maŋgje joo. Tɔɓəi yeḛ ula koso-dəwje pana: Kaw gə́ seḭ awje Jerusalem lé as bèe ŋga. Seḭ Israɛlje, aa ooje, Ala lə sí gə́ ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje lé ɓa to nee ya .
29 Yeḛ unda néndaji ŋgon maŋg kára lé mee ɓee gə́ Betel ləm, yeḛ unda yeḛ gə́ raŋg mee ɓee gə́ Dan ləm tɔ. 30 Yee ɓa tel to gel koso dan kaiya’g lə dee. Mbata koso-dəwje d’aw no̰ néndaji ŋgon maŋg’d lé saar teḛ ne ɓee gə́ Dan.
31 Jeroboam ra kəije dɔ looje gə́ ndəw’g, tɔɓəi yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ yeḛ mbər dee mbuna koso-dəwje’g lai, ɓó deḛ gə́ to ŋgaka Ləbije ɓa el. 32 Yeḛ tum gin ra naḭ mee naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-mi lə naḭ’g neelé mba karee to asəna gə naḭ gə́ deḛ ra mee ɓee gə́ Juda lé tɔ, tɔɓəi yeḛ inja nékinjanéməsje dɔ loo-nékinjaməs’g. Aa ooje, né gə́ deḛ ra Betel gə mba kar dee d’inja ne nékinjaməs no̰ néndaji ŋgan maŋgje gə́ yeḛ ra dee lé ɓa to nee: Yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw gə́ yeḛ unda Betel lé .
33 Tɔɓəi yeḛ tuga loo aw loo-nékinjaməs’d gə́ yeḛ ra Betel lé mee ndɔ gə́ dɔg-giree-mi lə naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo’g, to naḭ gə́ yeḛ nja ɔree unda to gə́ mée ndigi. Yeḛ ra naḭ mbata lə Israɛlje ləm, yeḛ tuga loo aw dɔ loo-nékinjaməs’g gə mba roo né gə́ ə̰də sululu keneŋ ləm tɔ.
