Akhwaan Isa lissaaʼ ma aamano beyah
1 Wa baʼad da, Isa gamma yuruukh fi hillaal hana daar al-Jaliil. Hu ma dawwar yuruukh fi hillaal hana daar al-Yahuudiiya achaan kubaaraat al-Yahuud dawwaro yaktuluuh. 2 Wa iid al-Yahuud al-binaaduuh iid al-Lagaadiib garrab. 3 Wa akhwaan Isa gaalo leyah : «Gumm min hini. Amchi fi daar al-Yahuudiiya wa khalli talaamiizak yichiifu al-amal al-inta tisawwiih. 4 Kan naadum yidoor yabga maʼruuf, hu ma yilabbid amalah le l-naas. Kan tidoor tisawwi achya misil dool, khalaas amchi khalli kulla l-naas yichiifuuk !» 5 Fi l-wakit da, akhwaanah kula lissaaʼ ma aamano beyah.
6 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Al-wakit al-Allah gataʼah leyi lissaaʼ ma ja. Laakin intu, tagdaro tamchu fi ayyi wakit. 7 Naas al-dunya ma yakrahooku wa laakin yakrahooni ana achaan ana chaahid fooghum wa nuguul amalhum fasil. 8 Intu gummu amchu wa ayyudu fi Madiinat al-Khudus. Fi l-iid da, ana ma nugumm. Al-wakit al-nugumm foogah lissaaʼ ma ja.» 9 Wa hu gaal al-kalaam da wa gaʼad fi daar al-Jaliil.
10 Wa wakit akhwaanah gammo khalaas wa macho fi l-madiina le yiʼayyudu, Isa kula macha. Wa laakin ma oora naadum wa saafar be achiir.
11 Wa fi Madiinat al-Khudus, kubaaraat al-Yahuud gaaʼidiin yifattuchu Isa fi ust al-naas al-jo le l-iid wa gaaʼidiin yasʼaloohum wa yuguulu : «Hu gaaʼid ween ?» 12 Wa kulla l-naas gaaʼidiin yihajju beyah ambeenaathum tihit tihit. Al-waahidiin gaaʼidiin yuguulu hu naadum adiil wa waahidiin yuguulu hu gaaʼid yukhuchch al-naas. 13 Wa kulla l-naas ma hajjo beyah be hiss aali achaan humman khaayfiin min kubaaraat al-Yahuud.
Al-Masiih hajja le l-Yahuud
14 Wakit nuss ayyaam al-iid faato khalaas, Isa dakhal fi beet Allah wa gamma yiʼallim al-naas. 15 Wa l-Yahuud alʼajjabo bilheen wa gaalo : «Kikkeef al-naadum da bigi aalim wa ma gara ?» 16 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Al-kalaam al-niʼallimku beyah ma jaayi minni ana. Hu jaayi min Allah al-rassalaani. 17 Ayyi naadum kan indah niiye yisawwi kulla cheyy al-Allah yidoorah, hu yaʼarif kan kalaami da jaayi min Allah aw jaayi minni ana bas. 18 Ayyi naadum al-gaaʼid yiʼallim al-naas be taʼliim haggah halaalah, hu yidoor chukur min al-naas. Laakin al-naadum al-yidoor al-naas yachkuru Allah al-rassalah, al-naadum da kalaamah sahiih wa hu ma yukhuchch ayyi naadum. 19 Muusa ma antaaku al-Tawraat walla ? Wa laakin ma fi naadum minku yitabbig churuut al-Tawraat. Maala tidooru taktuluuni ?»
20 Wa l-naas raddo leyah wa gaalo : «Ma ke ! Inta muchootin. Yaatu yidoor yaktulak ?» 21 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Ana sawweet ajab waahid fi yoom al-sabt wa intu kulluku ajjabtu minnah bilheen. 22 Tuguulu Muusa antaaku wasiiyat al-tahuura. Wa laakin be l-sahiih, juduudna al-awwalaaniyiin kula induhum al-tahuura gubbaal Muusa. Wa be sabab al-wasiiye di, intu titahhuru naadum hatta kan fi yoom al-sabt kula. 23 Wa kan titahhuru naadum fi yoom al-sabt achaan ma tikhaalufu Tawraat Muusa, maalku ziʼiltu minni kan fi yoom al-sabt ana anteet al-chifa le kulla jisim al-naadum ? 24 Ma tahkumu be l-zaahir. Ahkumu be l-adil !»
25 Wa naas waahidiin min sukkaan Madiinat al-Khudus assaaʼalo wa gaalo : «Da ma al-naadum al-yidooru yaktuluuh walla ? 26 Laakin daahu gaaʼid yikallim fi ust al-naas wa l-kubaaraat ma yuguulu cheyy ! Akuun irfo khalaas hu al-Masiih. 27 Laakin al-naadum da, naʼarfu al-bakaan al-jaayi minnah. Wa wakit al-Masiih yibiin, ma fi naadum yaʼarif al-bakaan al-hu ja minnah.»
28 Wa achaan da, wakit Isa gaaʼid yiʼallim al-naas fi fadaayit beet Allah, hu hajja be hiss aali wa gaal : «Sahiih taʼarfuuni walla ? Sahiih taʼarfu al-bakaan al-ana jiit minnah walla ? Ana ma jiit be izni. Al-rassalaani hu bas saadikh wa intu ma taʼarfuuh. 29 Wa laakin ana naʼarfah achaan ana jaayi minnah wa hu rassalaani.»
30 Wa fi chaan da, naas waahidiin dawwaro yakurbuuh wa laakin ma fi naadum sawwa leyah cheyy achaan al-wakit al-Allah gataʼah leyah, lissaaʼ ma ja. 31 Wa fi l-bakaan da, naas katiiriin aamano beyah wa gaalo : «Al-Masiih kan ja, yisawwi ajaayib ziyaada min al-naadum da walla ?»
32 Wa l-naas gaaʼidiin yihajju tihit tihit ambeenaathum be Isa. Wa l-Fariiziyiin simʼoohum wa lammo maʼa kubaaraat rujaal al-diin wa rassalo askarhum achaan yakurbu Isa. 33 Wa Isa gaal : «Ana nagood maʼaaku chiyya bas wa baʼad da, namchi fi bakaanah hu al-rassalaani. 34 Wa intu tifattuchuuni wa ma talgooni wa l-bakaan al-ana nagood foogah ma tagdaro tamchu leyah.»
35 Wa l-Yahuud hajjo ambeenaathum wa gaalo : «Ween al-bakaan al-yidoor yamchi foogah wa aniina ma nagdaro nalgooh ? Hal hu yidoor yisaafir le l-Yahuud al-muchattatiin ajaanib fi buldaan al-Yuunaaniyiin walla ? Hu yidoor yiʼallim al-Yuunaaniyiin walla ? 36 Wa hu gaal : ‹Intu tifattuchuuni wa ma talgooni.› Wa battaan gaal : ‹Al-bakaan al-ana nagood foogah ma tagdaro tamchu leyah.› Chunu maʼana al-kalaam da ?»
Buhuur hana almi al-haya
37 Wa aakhir ayyaam al-iid, hu akbar yoom fi l-iid. Wa fi l-yoom da, Isa gamma foog wa hajja le l-naas be hiss aali wa gaal : «Kan ayyi naadum atchaan, khalli yaji leyi wa yachrab. 38 Wa ayyi naadum al-yiʼaamin beyi, almi al-haya yajri fi galbah misil buhuur wa da misil maktuub fi l-Kitaab.» 39 Wa be l-kalaam da, hu hajja be l-Ruuh al-Khudduus al-baʼadeen yanzil fi l-naas al-muʼminiin beyah. Wa fi l-wakit da, Allah lissaaʼ ma nazzal al-Ruuh achaan Isa lissaaʼ ma talaʼ fi majdah.
Al-naas gammo alkhaalato
40 Wakit al-naas simʼo al-kalaam da, waahidiin minhum gaalo : «Akiid hu bas al-nabi.» 41 Wa naas waahidiin gaalo : «Da bas al-Masiih.» Wa naas waahidiin gaalo : «Haay ! Al-Masiih yaji min daar al-Jaliil walla ? Abadan. 42 Al-Masiih yaji min zurriiyit Sayyidna Dawuud wa min Beet Laham, al-hille al-rabbo foogha Dawuud. Ma maktuub fi l-Kitaab walla ?» 43 Wa be misil da, al-naas ankhalafo ambeenaathum be sabab Isa. 44 Naas waahidiin dawwaro yakurbuuh wa laakin ma fi naadum sawwa leyah cheyy.
45 Wa l-askar gabbalo le kubaaraat rujaal al-diin wa l-Fariiziyiin. Wa l-kubaaraat saʼalo al-askar wa gaalo : «Maala ma jibtuuh leena ?» 46 Wa l-askar raddo leehum wa gaalo : «Abadan ma fi naadum hajja kalaam ajiib misil al-naadum da !» 47 Wa l-Fariiziyiin raddo leehum wa gaalo : «Haay ! Hu khachchaaku intu kula ? 48 Fiyah naadum waahid min al-kubaaraat aw min al-Fariiziyiin al-aaman beyah walla ? 49 Naas al-hille dool ma yaʼarfu al-Tawraat. Humman malʼuuniin !»
50 Wa Nigudiimus maʼaahum wa hu al-naadum al-yoom waahid macha hajja maʼa Isa be l-leel. Wa hu hajja leehum wa gaal : 51 «Chariiʼitna ma tikhalliina nahkumu le naadum gubbaal ma nasmaʼooh wa niʼakkudu min al-cheyy al-hu sawwaah.» 52 Wa l-kubaaraat raddo leyah wa gaalo : «Haay ! Inta kula min daar al-Jaliil walla ? Kan tagri al-Kitaab adiil ke wa tichiif ma fi nabi yaji min daar al-Jaliil.» 53 Wa khalaas, kulluhum chatto wa ayyi waahid macha le beetah.
Ŋgako̰ Jejuje d’ɔm meḛ dee dəa’g el
1 Gée gə́ gogo Jeju aw gə loo-loo dɔ naŋg gə́ Galile, yeḛ ndigi si Jude el mbata Jibje saŋg loo gə mba tɔlee. 2 Ndɔ ra naḭ lə Jibje gə́ wɔji dɔ kəi-kubuje lé nai dəb . 3 Ndá ŋgakea̰je d’ulá pana: Maji kari uba naŋg ḭ aw Jude mba kar njékwakilaije d’oo nérai gə́ i ra lé tɔ. 4 Dəw gə́ ndigi kila rəa kəm dəwje’g lai lé ndá yeḛ a ra nérea gə goo ŋgəḭ el. Ɓó lé nérai to gə kankəm né ndá maji kari aw kila rɔi gə raga kəm dəwje’g lai ya.
5 Mbata ŋgakea̰je neelé d’ɔm meḛ dee dəa’g el. 6 Jeju ila dee keneŋ pana: Ndəa kama lé teḛ el ɓəi, nɛ ndəa ka̰ sí-seḭ lé to pèrèrè ya ta-ta. 7 Njé gə́ dɔ naŋg nee d’ə̰ji sí bəḭ-bəḭ el, nɛ ma lé deḛ d’ə̰jim mbata ma lé m’to gə́ njekɔrgoo néra gə́ majel lə dee gə́ deḛ ra lé gə́ raga. 8 Seḭ lé unje rəw awje loo-naḭ’g lə sí, nɛ ma ɓa yḛ̀ m’a kaw loo-naḭ’g neelé el mbata ndəa kama lé teḛ el ɓəi.
9 Loo gə́ yeḛ ula dee ta neelé mba̰ ndá yeḛ tel nai Galile tɔ.
Jeju si ndoo dee né mee kəi-Ala’g
10 Loo gə́ ŋgakea̰je d’un rəw d’aw gə́ loo-naḭ’g mba̰ ndá yeḛ kara ɔd aw tɔ nɛ yeḛ aw gə goo ŋgəḭ ɓó ar kəm dəwje oso dəa’g el. 11 Jibje saŋgee loo-naḭ’g pana: See yeḛ aar loo gə́ ra’g wa.
12 Boo-dəwje lai pata ləa wəg-wəg. Njé gə́ na̰je pana: Yeḛ to dəw-noji ya. Nɛ njé gə́ na̰je pana: Wah! yeḛ sula dəwje ar dee ndəm yaa̰ boi. 13 Nɛ dəw kára kara pa njai wɔji ne dəa kəm mareeje’g el mbata deḛ ɓəl Jibje.
14 Deḛ ra naḭ d’unda dana bab ndá Jeju ɔd keneŋ aw kəi-Ala’g si ndoo dee né keneŋ. 15 Kaar Jibje wa dee paḭ ar dee pana: See loo gə́ ra ɓa dəw neelé gər maktub gə́ to gə kəmee yaa̰ bèe keneŋ wa. Mbata yeḛ aw loo-ndoo-né’g ndɔ kára el.
16 Jeju ila dee keneŋ pana: Ta gə́ ma m’ndoo sí lé to kama el nɛ to ka̰ yeḛ gə́ njekulam lé ɓa. 17 Dəw gə́ rara ɓa lé wa mée kɔgərɔ gə mba ra torndia lé ndá ta kɔr ləm gə́ m’ɔr lé m’ɔr gə ka̰ Ala əsé m’ɔr gə́ kama kara yeḛ a gər gao ya. 18 Yeḛ gə́ pata gə mbaiyee-kea̰ ndá saŋg rɔnduba gə́ wɔji dəa-yeḛ nja gə dɔrea. Nɛ yeḛ gə́ saŋg rɔnduba gə́ wɔji dɔ dəw gə́ njekulá lé ndá yeḛ to kankəm dəw ya, néra gə́ gə goo rəbee el kára kara godo mée’g. 19 Godndu lé see Moyis ar sí el wa. Nɛ dəw kára kara mbuna sí’g aa dɔ godndu neelé lé kər-kər el. See ban ɓa seḭ saŋgje rəw gə mba tɔlmje wa.
20 Boo-dəwje d’ilá keneŋ pana: Ndil gə́ yèr to məəi’g. See na̰ ɓa saŋg rəw gə mba tɔli wa.
21 Jeju ila dee keneŋ pana: M’ra némɔri kára ba ndá kaar sí wa sí ne paḭ ya. 22 Moyis wɔji sí loo kinja tamɔd sí nɛ ginee ḭ rɔ ka síje’g ɓó ḭ rəa-yeḛ’g el. Ndá seḭ injaje tamɔd dəw gə ndɔ-kwa-rɔ . 23 Ɓó lé dəw ar dee d’inja tamɔdee gə ndɔ-kwa-rɔ gə mba kal ne dɔ godndu Moyis lé el ndá ŋga see ban ɓəi ɓa seḭ arje meḛ sí ḭ pu dɔm’g gə mba dəw gə́ m’aree aji kəbərə ar darəa to kari péd-péd gə ndɔ-kwa-rɔ lé ɓəi wa . 24 Né gə́ ooje puduru ba lé maji kar sí gaŋgje rəwta dɔ’g el nɛ gaŋgje rəwta gə dɔ najee ɓa.
See Jeju lé to Kristi wa
25 Dəwje gə́ na̰je gə́ Jerusalem pana: See yeḛ neelé to yeḛ gə́ gə mba tɔlee lé el wa. 26 Aa ooje, yeḛ aar pata yororo-yororo nɛ deḛ d’ilá keneŋ el. See mbaije lə sí lé gəree gə́ Kristi tɔgərɔ ya wa. 27 Yeḛ gə́ aar neelé jeḛ n’gər loo gə́ yeḛ ḭ keneŋ ya, nɛ Kristi lé loo gə́ yeḛ a gə ree lé dəw kára kara a gər loo gə́ yeḛ ḭ keneŋ el.
28 Loo gə́ Jeju aar ndoo dee né mee kəi-Ala’g lé ndá yeḛ teḛ təa wəl pana: Seḭ gərmje gao ləm, loo gə́ m’ḭ keneŋ kara seḭ gərje gao ləm tɔ. To ma ɓa m’ree gə dɔrɔm el. Yeḛ gə́ njekulam lé to kankəm dəw ya, nɛ seḭ gəreeje el. 29 Ma lé m’gəree gao, mbata ma m’ḭ rəa’g ləm, yeḛ nja ɓa gə́ njekulam ya ləm tɔ.
30 Deḛ saŋg rəw gə mba kwá, nɛ dəw kára kara wá gə jia peb el mbata kàree ləa nai ɓəi. 31 Njé gə́ na̰je mbuna boo-dəwje’g lé d’ɔm meḛ dee dəa’g ar dee pana: Loo gə́ Kristi a teḛ lé see yeḛ a ra némɔrije kur dɔ yeḛ gə́ aar nee’g ɓəi wa.
D’ula njérɔje kar dee d’aw d’wa Jeju lé
32 Parisiḛje d’oo ta gə́ boo-dəwje pa d’wɔji ne dəa ndá deḛ wédé ta wédé-wédé d’wɔji ne dəa. Yen ŋga mbai dɔ njékinjanéməsje-je gə Parisiḛje d’ula njékaa dɔ looje gə mba kar dee d’wá. 33 Jeju pana: M’a nai sə sí gə kurm waga ba ɓa m’a tel kaw rɔ yeḛ gə́ njekulam’g ɓəi. 34 Seḭ a saŋgmje nɛ seḭ a darmje el ləm, loo-sim kara seḭ a kasje teḛje keneŋ el ləm tɔ.
35 Yen ŋga Jibje d’ula na̰ ta pana: See yeḛ a gə kaw gə́ ra ɓa j’a kiŋgá el wa. See yeḛ a kɔd kaw rɔ deḛ gə́ sanéna̰ d’isi mbuna Grekje’g ɓó gə ndoo dee-deḛ ŋga ɓa ta wa. 36 See ta gə́ yeḛ pa lé ginee to to gə́ banwa mbata yeḛ pana: Jeḛ j’a saŋg neḛ nɛ j’a kiŋga neḛ el ləm, loo gə́ neḛ n’isi keneŋ kara j’a kaskəm kisi keneŋ el ləm tɔ.
Man kəmə gə́ aḭ teḛ kuji-kuji lé
37 Ndɔ gə́ rudu naḭ a gə kun ɗiao gə́ to ndɔ gə́ boo lé Jeju ḭ aar tar dan dee’g ila boo-ndia naŋg ɓəgəgə pana: Lé nana ɓa kṵdaman tɔlee ndá maji karee ree rɔm’g gə mba kai . 38 Yeḛ gə́ ɔm mée dɔm’g ndá mán a teḛ mée’g kaḭ kuji-kuji kula kasəna gə mán baa bèe, to gə́ pa taree mee maktub’g gə́ to gə kəmee lé tɔ .
39 Yeḛ pa togə́bè wɔji ne dɔ Ndil gə́ a taa meḛ deḛ gə́ d’a kɔm meḛ dee dəa’g lé tɔ. Mbata Ndil lé ree el ɓəi mbata d’ula rɔnduba dɔ Jeju’g el ɓəi tɔ.
Mbai dɔ Jibje d’ɔm meḛ dee dɔ Jeju’g lé el
40 Dəw-bulaje neelé loo gə́ d’oo ta gə́ yeḛ pa neelé ndá deḛ pana: Yeḛ neelé to gə́ njetegginta gə́ tɔgərɔ ya.
41 Njé gə́ raŋg pana: Yeḛ to Kristi ya.
Njé gə́ raŋg pana: See Galile ya Kristi a kḭ keneŋ wa. 42 Maktub gə́ to gə kəmee lé see pana: Kristi lé a kḭ ginka’g lə Dabid’g ləm, gə ŋgon ɓee gə́ Betlehem gə́ to ɓee-si Dabid ləm tɔ lé see pa bèe el wa .
43 Togə́bè ɓa ar boo-dəwje d’unda ne kəm na̰ ɓəd-ɓəd gə mbəa. 44 Njé gə́ na̰je ndigi kwá nɛ dəw kára kara wá gə jia peb el.
45 Yen ŋga njékaa dɔ looje lé tel d’aw rɔ mbai dɔ njékinjanéməsje-je gə Parisiḛje’g. Deḛ neelé dəji dee pana: See ban ɓa seḭ reeje səa ji sí’g el wa.
46 Njékaa dɔ looje lé tel d’ila dee keneŋ pana: Dəw gə́ njepata to gə́ dəw neelé kára kara godo.
47 Parisiḛje lé tel dəji dee tɔɓəi pana: See seḭje nja kara areeje su kəm sí to wa. 48 See seḭ ooje dəw gə́ ra ɓa mbuna mbaije’g əsé mbuna Parisiḛje’g gə́ ɔm mée dəa’g wa. 49 Nɛ boo-dəwje neelé gə́ gər gel godndu lé el ɓa kɔbee a nai dɔ dee’g ya.
50 Nikodem gə́ njekaw rɔ Jeju’g loondul’g lé si sə dee keneŋ tɔ ndá yeḛ ula dee pana : 51 Godndu lə sí lé see a kila ta dɔ dəw’g lal koo ne né gə́ debee neelé ra wa.
52 Deḛ tel d’ilá keneŋ pana: See i to gə́ dəw gə́ Galile’g tɔ ŋga wa. Woḭ mee maktub oo mbata njetegginta kára kara a kḭ Galile el.
53 Yen ŋga nana kara uba naŋg ḭ kəmee gə́ kəi ləa-ləa.
