Haziimat Abchaluum
1 Wa Dawuud hasab askarah al-maʼaayah wa khatta leehum khuyyaad fi aalaaf wa khuyyaad fi miyaat. 2 Wa Dawuud anta amur le l-askar yamchu. Wa l-tilit min al-askar da, hu kallaf beyah Yuwaab wa l-tilit kallaf beyah Abichaay wileed Saruuya al-hu akhu Yuwaab wa l-tilit kallaf beyah Ittaay al-min hillit Gaat. Wa l-malik gaal le askarah : «Ana zaati namchi maʼaaku.»
3 Wa laakin askarah gaalo leyah : «La ! Ya siidna al-malik, inta ma tamchi maʼaana. Achaan kan aniina arradna kula, naadum yajʼalna ma fiih wa kan nussina maat kula, ma yijiibu khabarna. Wa inta wiheedak muhimm min 10 000 minnina wa da akheer leena kan tagood fi l-madiina wa tijiib leena minha al-fazaʼ.» 4 Wa l-malik gaal leehum : «Ana nisawwi al-cheyy al-tidooruuh.»
Wa khalaas, al-malik wagaf fi khachum baab al-hille wakit kulla askarah maargiin be miyaat wa aalaaf. 5 Wa hu amar Yuwaab wa Abichaay wa Ittaay wa gaal leehum : «Assahhalo maʼa l-sabi Abchaluum fi chaan reedti leyah.» Wa kulla askarah simʼo be l-amur al-malik antaah le l-khuyyaad fi sabab Abchaluum.
6 Wa khalaas, askar Dawuud marago fi l-kadaade le yihaarubu Bani Israaʼiil. Wa l-harib bada fi l-khaaba hana balad Afraayim. 7 Wa askar Bani Israaʼiil anhazamo giddaam naas Dawuud. Wa fi l-yoom da, al-haziime bigat kabiire wa maato foogha 20 000 raajil. 8 Wa l-harib alwassaʼ fi kulla l-balad. Wa fi l-yoom da, al-naas al-katalathum al-khaaba katiiriin ziyaada min al-naas al-katalaahum al-harib.
Yuwaab katal Abchaluum
9 Wa Abchaluum be khafla anlaga wijih be wijih maʼa naas Dawuud. Wa hu raakib fi bakhal wa l-bakhal da dakhal tihit firiʼ hana chadarat balluut. Wa raas Abchaluum dakhal fi mafaarig al-firiʼ wa hu gaʼad muʼallag ambeen al-sama wa l-ard wa l-bakhal faat khallaah.
10 Wa askari waahid chaafah wa macha khabbarah le Yuwaab wa gaal : «Daahu ana chift Abchaluum muʼallag fi firiʼ hana chadara.» 11 Wa Yuwaab gaal le l-raajil al-jaab leyah al-khabar : «Sahiih ke, inta chiftah walla ? Wa maala ma darabtah wa kataltah fi bakaanah da ? Kan awwal inta kataltah, ana nantiik 10 hajar fudda wa hizaam.» 12 Wa l-raajil gaal le Yuwaab : «Kan inta tantiini 1 000 hajar fudda kula, ana ma narfaʼ iidi wa nadurbah le wileed al-malik. Achaan aniina kullina simiʼna be amur al-malik al-antaah leek inta wa Abichaay wa Ittaay wa gaal : ‹Fakkuru fi l-sabi Abchaluum.› 13 Wa kan ana sawweet nafsi misil ma simiʼt kalaamah wa gammeet kataltah kula, al-malik yaʼarif kulla cheyy wa yiʼaakhibni wa inta zaatak ma tahmiini.» 14 Wa Yuwaab gaal : «Ana ma niʼakhkhir wakti maʼaak.»
Wa khalaas, Yuwaab chaal talaata kookaab wa khazzaahum fi galib Abchaluum wakit hu lissaaʼ hayy wa muʼallag fi l-chadara. 15 Wa baʼad da, achara subyaan al-chaayliin silaahah le Yuwaab jo hawwagooh wa tammamooh.
16 Wa khalaas, Yuwaab darab al-buug wa askarah wagafo min mutaaradat Bani Israaʼiil achaan hu waggafaahum. 17 Wa chaalo janaazit Abchaluum wa zagalooha fi nugra fi l-khaaba wa radamo foogah hujaar. Wa kulla Bani Israaʼiil arrado wa ayyi waahid gabbal beetah.
18 Wa fi hayaatah, Abchaluum khazza hajar al-yizzakkaro beyah fi waadi al-Malik wa gaal : «Ana ma indi wileed al-yichiil usmi.» Wa samma al-hajar da be usmah. Wa lahaddi l-yoom, binaaduuh hajar Abchaluum.
Dawuud simiʼ be moot Abchaluum
19 Wa Akhimaaʼas wileed Saduukh gaal : «Min fadlak, khalliini najri nikhabbir al-malik be l-khabar al-halu da achaan Allah najjaah min iid udwaanah.» 20 Wa Yuwaab gaal leyah : «La ! Al-yoom inta ma tiwaddi khabar halu, tiwaddiih yoom aakhar. Wa l-khabar hana l-yoom da, khabar cheen achaan wileed al-malik maat.»
21 Wa Yuwaab rassal waahid Habachi min khaddaamiinah wa gaal leyah : «Amchi khabbir al-malik be l-cheyy al-chiftah.» Wa khalaas, al-Habachi sajad giddaam Yuwaab wa gamma macha be jari.
22 Wa battaan Akhimaaʼas wileed Saduukh gaal le Yuwaab : «Kan chunu yukuun leyi kula, khalliini namchi wara l-Habachi da.» Wa Yuwaab gaal leyah : «Maala inta kula tamchi, ya wileedi ? Achaan da ma al-khabar al-inta talga foogah faayde.» 23 Wa Akhimaaʼas gaal : «Kan chunu yukuun leyi kula, namchi.» Wa Yuwaab gaal leyah : «Amchi.»
Wa khalaas, Akhimaaʼas jara be l-derib al-saahil wa sabagah le l-Habachi. 24 Wa fi l-wakit da, Dawuud gaaʼid ambeenaat al-biibaan al-itneen hana l-hille. Wa l-haras kamaan gaaʼid fi bakaan waahid be foog le l-baab wa da bakaan al-yagood foogah al-haras. Wa l-haras chaaf raajil jaari jaayi wiheedah. 25 Wa l-haras naada le yikhabbir al-malik. Wa l-malik gaal leyah : «Kan hu jaayi wiheedah da, yiwassif kadar yijiib khabar halu.» Wa l-raajil gaaʼid yigarrib leehum.
26 Wa l-haras chaaf naadum aakhar jaari jaayi wiheedah wa naada haaris al-biibaan wa gaal : «Daahu naadum aakhar jaari jaayi wiheedah.» Wa l-malik gaal : «Hu da kula jaayib khabar halu.» 27 Wa l-haras gaal battaan : «Ana irift al-raajil al-awwal da min jariih wa hu Akhimaaʼas wileed Saduukh.» Wa l-malik gaal : «Hu da raajil hana kheer jaayi yijiib khabar halu bilheen.»
28 Wa wakit Akhimaaʼas wassal bakaan al-malik, hu gaal : «Al-salaam aleek !» Wa wagaʼ fi l-ard wa sajad giddaam al-malik wa gaal : «Ya siidi al-malik, nibaarik Allah Ilaahak al-sallam leek al-naas al-atmarrado diddak.» 29 Wa l-malik gaal : «Wa kikkeef haalit al-sabi Abchaluum ?» Wa Akhimaaʼas gaal le l-malik : «Ana chift al-naas barjalo be ziyaada wakit Yuwaab rassal ana abdak. Wa laakin ana ma naʼarfah chunu kaan.» 30 Wa l-malik gaal leyah : «Kiss wa agood hini.» Wa Akhimaaʼas kassa wa gaʼad yarja.
31 Wa khalaas, al-Habachi ja wa gaal le l-malik : «Ana jibt le siidi al-malik khabar halu, al-yoom Allah sallamaak min iid udwaanak al-gammo diddak.» 32 Wa l-malik gaal : «Wa kikkeef haalit al-sabi Abchaluum ?» Wa l-Habachi gaal : «Ya siidi al-malik, kulla udwaanak wa kulla l-naas al-gammo diddak le yisawwu leek al-fasaala, khalli yabgo misil al-sabi da.»
33 Wa khalaas, al-malik barjal wa talaʼ fi l-gasir al-gaaʼid fi khachum baab al-hille wa dakhal fi khurfa wa gamma yabki. Wa yuruukh wa yuguul : «Ya wileedi Abchaluum ! Haay wileedi ! Ya wileedi Abchaluum, maala ana ma mutt fi badalak ! Haay wileedi Abchaluum, ya wileedi !»
Dabid dum dɔ njérɔje lə Absalɔm
1 Dabid tən njérɔje gə́ d’aw səa na̰’d lé ndá yeḛ unda njékaa dɔ mar deeje gə́ tɔl-dɔg-dɔg (1.000) ləm, gə njékaa dɔ njé gə́ tɔl-tɔl (100) ləm tɔ. 2 Yeḛ kai njérɔje lé loo munda ndá Joab ɓa to dəw dɔ dee-deḛ gə́ kudu kára ləm, kudu deḛ gə́ njekɔm’g joo lé Abisai, ŋgolə Seruja, ŋgoko̰ Joab ɓa gə́ dəw dɔ dee ləma, kudu deḛ gə́ njekɔm’g munda lé Itai, dəw gə́ Gat ɓa gə́ dəw dɔ dee ləm tɔ. Tɔɓəi mbai ula njérɔje lé pana: Ma nja kara m’ndigi kaw sə sí na̰’d ya tɔ. 3 Nɛ njérɔje lé d’ulá pana: I a kaw el! Mbata ɓó lé jeḛ j’aḭ ndá d’a korè kəm dee siḭ goo sí’g el, lé dəb sí gə́ kára wəi kara d’a koo gə́ né el tɔ, nɛ i lé to as dəwje lə sí gə́ tɔl-dɔg-loo-dɔg (10.000) ndá ɓasinè lé né gə́ maji kəm ra lé ndá, to mba kari si pèrèrè mee ɓee-boo’g gə mba ree la sə sí gogo ɓa. 4 Mbai lé ila dee keneŋ pana: M’a ra né gə́ seḭ ooje gə́ né gə́ maji lé ya.
Bèe ɓa mbai lé rəm aar ne tarəwkɔg’d loo gə́ njérɔje lai teḛ ne gə kudu deḛ gə́ tɔl-tɔl (100) ləm, gə tɔl-dɔg-dɔg (1.000) ləm tɔ. 5 Mbai un ndia ar Joab, gə Abisai, gə Itai pana: Gə goo ndigi gə́ seḭ ndigimje lé ndá raje gə goo rəbee mbata lə ŋgon gə́ basa gə́ Absalɔm lé.
Ndá njérɔje lai d’oo ndukun lə mbai gə́ yeḛ un ar ŋgan-mbaije ləa lai gə́ wɔji dɔ Absalɔm lé tɔ.
6 Njérɔje lé d’unda loo teḛ d’aw d’iŋga Israɛlje ndá deḛ rɔ sə dee mee kag-kɔr’d gə́ Eprayim. 7 Lée neelé kuraje lə Dabid dum dɔ Israɛlje ndá mee ndəa gə́ neelé deḛ tɔl dəwje tɔl-dɔg-loo-rɔ-joo (20.000). 8 Rɔ lé taa loo mee ɓee’g neelé lai ar dəwje gə́ d’wəi mee kag-kɔr’g mee ndəa gən lé bula yaa̰ d’unda deḛ gə́ tɔl dee gə kiambas tɔ.
Kwəi lə Absalɔm
9 Absalɔm teḛ mbuna njé’g lə Dabid. Yeḛ uba kunda-mulayḛ̀je ləa. Kunda-mulayḛ̀je ləa aw andə səa mbuna kag’d gə́ boi gə́ ria lə térébḭtə ndá yiŋga dɔ Absalɔm kə́ barkəm kag’d lé aree na ne tar rḭdoŋ ndá kunda-mulayḛ̀je ləa lé teḛ gelee’g njal aw yá̰. 10 Njerɔ kára oo né neelé ndá yeḛ aw ula Joab pana: Aa oo, ma m’oo Absalɔm gə́ na barkəm kag-terebḭtə’g tar.
11 Joab ula dəw gə́ njekulá ta neelé pana: See i ée ya wa! Ŋga see ban ɓa i tɔlee gə́ lé gən el wa. Ɓó lé bèe ndá m’a gə kari larnda as dɔg ləm, gə ndar kwa məəi ləm tɔ.
12 Nɛ dəw lé ula Joab pana: Ɓó lé d’a kɔm larnda as tɔl-dɔg (1.000) jim’g ya kara m’a kun jim kɔrɔ ne rɔ ŋgolə mbai lé el ya saar, mbata jeḛ j’oo ndukun gə́ mbai un ari-i gə Abisai gə Itai pana: Undaje kəmkàr dɔ rɔ sí’g mbata ŋgon basa gə́ Absalɔm lé. 13 Ɓó lé ma m’ra səa meeyèr m’tɔlee kara né kára kara gə́ a kiya rəa kəm mbai’g lé godo tɔɓəi i ya kara a ndigi səm el ləm tɔ.
14 Joab pana: M’a kaar naŋg tai’g nee saar-saar el!
Ndá yeḛ taa niŋga-ndəije munda jia’g aw tɔs ne ɓəŋgərə Absalɔm loo gə́ yeḛ to kəmba ɓəi mbuna barkəm kag-terebḭtə’g lé. 15 Basaje dɔg gə́ d’odo nérɔje lə Joab lé gugu dɔ Absalɔm sub ndá kundá d’aree wəi.
16 Joab im to̰to̰ ndá njérɔje tel ree d’əw rɔ dee tuba goo Israɛlje mbata Joab ɔg dee dɔ’g. 17 Deḛ d’un nin Absalɔm d’ilá mee bwa gə́ boi gə́ to dan mee kag-kɔr’g ndá deḛ daa kɔri-ərje dɔ na̰’d dəa’g ndiil. Israɛlje d’aḭ d’ar nana kara aw mee kəi-kubu’g ləa-ləa.
18 Loo gə́ Absalɔm si ne kəmba ɓəi lé yeḛ ar dee d’un mbal d’unda gə́ nékolé-mee kəm wəl-loo gə́ ka̰ mbai’g lé, mbata yeḛ pana: Ma lé ŋgonəm gə́ diŋgam gə́ a kar meḛ dee olé ne dɔ rim’g lé godo. Ndá yeḛ unda ria-yeḛ ya dɔ nékolé-mee’g neelé ar dee ɓaree ne nékolé-mee lə Absalɔm saar teḛ ne ndəa gən.
Dabid oo ta kwəi lə Absalɔm lé
19 Ahimaas, ŋgolə Sadɔk dəji Joab pana: Ya̰’m am m’aḭ m’aw m’ɔr sor né gə́ maji gə́ Njesigənea̰ ra ɔr ne kəm ta lə mbai gə goo rəbee ləm, ɔree ne ji njéba̰je’g ləa ləm tɔ. 20 Joab ulá pana: To i ɓa a kɔr sor né neelé ɓogənè el, ndɔ gə́ raŋg ɓa i a kɔr sorta karee ɓəi nɛ ɓogənè el mbata ŋgolə mbai ɓa wəi.
21 Yen ŋga Joab ula dəw gə́ Etiopi kára pana: Aw ndá ula mbai né gə́ i oo lé.
Dəw gə́ Etiopi neelé unda barmba no̰ Joab’g ɓa ḭ aḭ aw ɓəi. 22 Ahimaas, ŋgolə Sadɔk dəji Joab tɔɓəi pana: Lé riri kara ya̰’m am m’aḭ m’aw goo dəw gə́ Etiopi’g lé.
Joab tel dəjee pana: Ŋgonəm, see gelee ban ɓa i ndigi kaiŋgwɔd kaw ne wa. To ta gə́ i a kiŋga né gə́ maji keneŋ el.
23 Ahimaas pana: Lé riri kara ma m’ndigi kaiŋgwɔd kaw ya.
Togə́bè Joab pana: Aḭ aw ya!
Ahimaas aḭ gə rəw gə́ ndag-loo’g ndá yeḛ teḛ kédé no̰ dəw gə́ Etiopi’g lé.
24 Dabid si mbuna tarəwkɔgje gə́ joo’g. Njeŋgəmloo uba dɔ kag-tarəwkɔg par gə́ ndògo-bɔrɔ’g. Yeḛ un kəmee gə́ tar aa loo oo ndá aa oo, dəw kára aw aiŋgwɔd gə karee ba. 25 Njeŋgəmloo lé ra né wəl ar mbai lé oo. Ndá Mbai lé pana: Ɓó lé yeḛ gə karee ba ndá yeḛ ree gə sor néje ɓa gə mba kula sí.
Ndá dəw neelé ree pər gə́ kédé-kédé. 26 Njeŋgəmloo lé oo dəw gə́ raŋg gə́ aw aiŋgwɔd ya tɔɓəi, ndá yeḛ ra né wəl ar njeŋgəm tarəwkɔg pana: Aa oo, dəw gə́ raŋg kára gə́ aw aiŋgwɔd gə karee ba ya ɓəi.
Mbai lé pana: Yeḛ kara ree gə sor néje ɓa gə mba kula sí tɔ.
27 Njeŋgəmloo lé pana: Ŋgwɔd kaḭ lə yeḛ gə́ doŋgɔr lé ma m’oo to asəna gə ŋgwɔd kaḭ lə Ahimaas, ŋgolə Sadɔk bèe.
Ndá mbai pana: Yeḛ lé to dəw gə́ maji ndá sortaje gə́ maji ɓa yeḛ ree ne gə mba kula sí.
28 Ahimaas ra né wəl ndá ula mbai pana: Loo to maji ɓəi!
Yeḛ rəm unda barmba dəb kəmee naŋg no̰ mbai’g ndá yeḛ pana: Maji kar dɔ ri Ala ləi gə́ Njesigənea̰ ai səgərə, yeḛ gə́ ar dəwje gə́ d’un ji dee rɔ ne gə mbai ləm d’udu guduru lé.
29 Mbai lé dəjee pana: See ŋgon basa gə́ Absalɔm lé si gə́ majee ya wa.
Ahimaas tel ilá keneŋ pana: Ma m’oo ndu njérɔje gə́ ra né u-u-u loo gə́ Joab ula kura lə mbai ləm, gə ma, kura ləi ləm tɔ nɛ ma m’gər né gə́ teḛ el.
30 Mbai ulá pana: Ɔd aar dəb loo gə́ nee’g bèe.
Ndá yeḛ ɔd aar dəb kára ya tɔ. 31 Léegəneeya dəw gə́ Etiopi lé teḛ keneŋ tɔ. Ndá yeḛ pana: Maji kar mbai ləm oo sorta gə́ maji gə́ nee! Njesigənea̰ ɔr kəm ta ləi gə goo rəbee ɔri ne ji deḛ lai gə́ d’ḭ mba rɔ səi’g lé.
32 Mbai dəji dəw gə́ Etiopi lé pana: See ŋgon gə́ basa gə́ Absalɔm lé si gə́ majee ya wa.
Dəw neelé tel ilá keneŋ pana: Maji kar dee-deḛ lai gə́ to njéba̰je lə mbai ləm, gə deḛ lai gə́ d’ḭ gə mba rɔ səi gə mba ra ne səi némajel ləm tɔ lé to to gə́ basa neelé ya.
