Akhaab katal Naabuut
1 Wa baʼad da, fi cheyy aakhar kula hasal. Fiyah naadum waahid usmah Naabuut. Hu min hillit Yazraʼiil wa indah jineenit inab fi Yazraʼiil jamb gasir Akhaab malik al-Saamira. 2 Wa yoom waahid, Akhaab malik mamlakat Israaʼiil gaal le Naabuut : «Antiini jineentak wa nahrit foogha khadaar achaan hi gariibe le beeti. Wa ana nantiik jineene aakhara al-ahsan min di. Wa laakin kan inta tidoor tamanha, nantiik fudda.» 3 Wa Naabuut radda le Akhaab wa gaal : «Istakhfar Allah ! Abadan ma nantiik al-jineene al-ana ligiitha warasa min juduudi.»
4 Wa Akhaab gabbal beetah zaʼlaan wa indah hamm achaan al-kalaam al-Naabuut al-min hillit Yazraʼiil gaalah leyah : «Ana ma nantiik al-jineene al-ligiitha warasa min juduudi.» Hu macha ragad fi sariirah wa wajjah ale l-durdur wa aba ma yaakul cheyy.
5 Wa fi l-bakaan da, martah Izabiil jaat ligatah wa saʼalatah : «Maalak inta zaʼlaan ke wa ma tidoor taakul ?» 6 Wa Akhaab radda leeha wa gaal : «Ana hajjeet le Naabuut al-min hillit Yazraʼiil wa gult leyah : ‹Biiʼ leyi jineentak hana l-inab wa kan ma fi kamaan, nibaddilha leek be jineene aakhara.› Wa laakin hu gaal leyi : ‹Ana ma nantiik jineenti.›» 7 Wa khalaas, Izabiil martah gaalat leyah : «Hal da ma inta bas al-gaaʼid tahkim fi mamlakat Israaʼiil walla ? Gumm aakul wa afrah. Wa ana nantiik jineenit Naabuut al-min hillit Yazraʼiil.»
8 Wa hi gammat katabat jawaabaat be usum Akhaab wa khatamathum be khitmah. Wa rassalat al-jawaabaat dool le l-kubaaraat wa l-chuyuukh al-saakniin maʼa Naabuut fi hillitah. 9 Wa fi l-jawaabaat dool, hi katabat gaalat : «Kharruru yoom hana siyaam wa khuttuuh le Naabuut giddaam al-chaʼab. 10 Wa khuttu naaseen al-ma naafʼiin mugaabiliinah wa khalli yachhado foogah wa yuguulu : ‹Hu ayyar al-Rabb wa l-malik.› Wa baʼad da, amurguuh barra min al-hille wa arjumuuh lahaddi yumuut.»
11 Wa l-kubaaraat wa l-chuyuukh al-saakniin fi hillit Yazraʼiil sawwo kulla cheyy al-Izabiil amarat beyah fi jawaabaatha al-rassalathum leehum. 12 Wa khalaas, humman kharraro yoom hana siyaam wa khattooh le Naabuut giddaam al-chaʼab 13 wa l-naaseen al-ma naafʼiin jo gaabalooh. Wa humman gammo yachhado fi Naabuut giddaam al-chaʼab wa gaalo : «Naabuut ayyar al-Rabb wa l-malik.» Wa khalaas, gammo maragooh barra min al-hille wa rajamooh lahaddi hu maat. 14 Wa rassalo le Izabiil wa gaalo leeha : «Naabuut rajamooh wa maat khalaas.»
15 Wa wakit Izabiil simʼat kadar Naabuut rajamooh wa maat, khalaas hi gaalat le Akhaab : «Gumm wa chiil jineenit Naabuut al-min hillit Yazraʼiil hu al-aba ma yantiiha leek be fudditak achaan hu faarag al-haya wa maat khalaas.» 16 Wa wakit Akhaab simiʼ kadar Naabuut maat, gamma wa macha fi jineenit Naabuut al-min hillit Yazraʼiil le yichiilha.
17 Wa khalaas, Allah hajja le Iliyaas al-min hillit Tichbi wa gaal : 18 «Gumm amchi algaah le Akhaab malik mamlakat Israaʼiil al-gaaʼid fi l-Saamira. Hassaʼ hu gaaʼid fi jineenit Naabuut, macha achaan yichiil al-jineene di. 19 Amchi wa guul leyah : ‹Daahu Allah gaal : “Baʼad katalt Naabuut, battaan tidoor tichiil jineentah walla ?”› Wa guul leyah battaan : ‹Daahu Allah gaal : “Fi nafs al-bakaan al-foogah al-kulaab lihso damm Naabuut, inta kula al-kulaab yalhaso dammak.”›»
20 Wa Akhaab gaal le Iliyaas : «Inta jiit ligiitni walla, ya aduuyi ?» Wa Iliyaas gaal leyah : «Aywa ! Ana jiit ligiitak achaan inta chilt niiye tisawwi al-fasaala giddaam Allah. 21 Wa daahu Allah gaal : ‹Ana ninazzil foogak charr wa nuguchchak inta wa kulla aayiltak min wijh al-ard. Wa nidammir kulla l-rujaal min aayiltak kan abiid walla hurriin kula fi lubb Bani Israaʼiil. 22 Wa nisawwi aayiltak tabga misil aayilat Yarubaʼaam wileed Nabaat wa misil aayilat Baʼaacha wileed Akhiiya fi chaan al-khadab al-khaddabtini wa lazzeet naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub.› 23 Wa Allah hajja battaan fi l-cheyy al-bukhuss Izabiil wa gaal : ‹Al-kulaab yaakuluuha le Izabiil fi gaʼar al-durdur hana hillit Yazraʼiil. 24 Wa ayyi naadum min aayilat Akhaab al-yumuut fi lubb al-hille, al-kulaab yaakuluuh. Wa l-yumuut fi l-kadaade, tuyuur al-sama yaakuluuh.›»
25 Wa abadan ma fi naadum misil Akhaab al-chaal niiye wa sawwa al-fasaala giddaam Allah. Wa martah Izabiil kula gaaʼide tilizzah. 26 Hu sawwa cheyy muharram, taabaʼ al-asnaam misil sawwooh al-Amuuriyiin humman al-Allah galaʼ minhum arduhum wa antaaha le Bani Israaʼiil.
27 Wa wakit Akhaab simiʼ al-kalaam da, charrat khulgaanah wa libis khalag hana tooba wa saam. Wa hu yunuum wa yugumm be khalag al-tooba da wa yuruukh bicheech bicheech. 28 Wa khalaas, Allah hajja le Iliyaas al-min hillit Tichbi wa gaal : 29 «Hal chift kikkeef Akhaab almaskan giddaami ? Wa achaan da, ana ma ninazzil al-charr da fi wakit hukmah. Laakin ninazzil al-charr da fi aayiltah fi wakit hukum wileedah.»
Akab ya̰ loo ar dee tɔl Nabot
1 Goo néje neelé ndá, aa ooje, né gə́ teḛ ɓa nee: Nabot gə́ Jisreel lé ndɔ-nduú ləa to Jisreel mbɔr kəi-mbai’g lə Akab, mbai gə́ Samari. 2 Akab dəji Nabot togə́bè pana: Am loo ndɔ-nduú ləi mba kam m’ra gə́ loo-kamnaḭ mbata to mbɔr kəi’g ləm dəb. M’a kari loo ndɔ-nduú gə́ maji undá, əsé ɓó lé i ndigi ndá m’a ndogo səi gə lar tɔ.
3 Nɛ Nabot tel ila Akab’g pana: Maji kar Njesigənea̰ ɔgm dɔ kun nénduba gə́ to né ka̰ kamje-je kari ya!
4 Akab tel aw kəi ləa gə kəmndoo ləm, gə meeko̰ ləm tɔ mbata ta gə́ Nabot gə́ Jisreel ulá pana: M’a kari nénduba gə́ to ka̰ kamje-je el lé! Ndá yeḛ to dɔ tira’g ləa ar kəmee mas mbid-mbid tɔɓəi sɔ né el tɔ. 5 Jejabel gə́ to dené ləa ree rəa’g dəjee pana: See gelee ban ɓa kəmi to ndòo ari sɔ né el wa.
6 Yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ma m’wɔji ta gə Nabot, dəw gə́ Jisreel ndá ma m’dəjee m’pana: Am ndɔ-nduú ləi kəm lar əsé ɓó lé i ndigi ndá m’a kari ndɔ-nduú gə́ raŋg toree’g. Nɛ yeḛ pana: N’a kam ndɔ-nduú lə neḛ lé el ya.
7 Yen ŋga dené ləa lé dəjee pana: See to i nja ɓa gə́ njeko̰ɓee gə́ Israɛl lé el wa. Ḭta, taa nésɔ sɔ ndá ar məəi to lɔm, ma ya m’a kari ndɔ-nduú lə Nabot, dəw gə́ Jisreel lé.
8 Bèe ɓa yeḛ ra maktubje gə ri Akab, unda ne nétorji Akab dɔ’g ula ne ar njé gə́ tɔg gə njéko̰ɓeeje gə́ d’isi gə Nabot na̰’d mee ɓee-boo’g ləa. 9 Aa ooje, taje gə́ yeḛ ndaŋg mee maktubje’g ləa lé ɓa nee: Ilaje mbər kɔg-mee-ɓoo ndá undaje Nabot gə́ ŋgaw ta koso-dəwje. 10 Tɔɓəi undaje dəwje gə́ njémeeyèrje joo nea̰’g mba kar dee d’ɔm ta dəa’g no̰ koso-dəwje’g pa ne pana: Yeḛ ila ndɔl dɔ Ala’g lé ləm, gə ila ndɔl dɔ mbai’g ləm tɔ! Tɔɓəi oreeje gə́ raga, tiláje gə kɔri-ər tɔleeje.
11 Dəwje gə́ mee ɓee-boo’g lə Nabot ləm, gə njé gə́ tɔgje gə njéko̰ɓeeje gə́ d’isi mee ɓee-boo’g neelé ləm tɔ, ra to gə́ Jejabel ula dee gə goo taree gə́ yeḛ ndaŋg mee maktubje gə́ yeḛ ula ne ar dee lé ya tɔ. 12 Deḛ d’ila mber kɔg-mee-ɓoo ndá d’unda Nabot gə́ ŋgaw ta koso-dəwje. 13 Dəwje gə́ njémeeyèrje gə́ joo lé ree d’isi no̰ Nabot’g ndá deḛ d’ɔm ta dəa’g kəm koso-dəwje’g pana: Nabot ila ndɔl dɔ Ala’g lé ləm, gə dɔ mbai’g ləm tɔ.
Bèe ɓa deḛ ndɔree d’aw səa gir ɓee-boo’g tilá gə kɔri-ər tɔlee ya tɔ. 14 Yen ŋga dee d’ula kula d’ar Jejabel pana: Nabot lé deḛ tilá gə kɔri-ər tɔlee mba̰. 15 Loo gə́ Jejabel oo to gə́ deḛ tila Nabot gə kɔri-ər tɔlee mba̰ ndá yeḛ ula Akab pana: Ḭta, aw taa ndɔ-nduú lə Nabot, dəw gə́ Jisreel gə́ yeḛ ndigi kari kəm lar’g el lé, mbata Nabot wəi mba̰ ɓó si kəmba el ŋga.
16 Akab oo to gə́ Nabot wəi mba̰ ndá yeḛ ḭta mba kaw taa ndɔ-nduú lə Nabot, dəw gə́ Jisreel mba karee to gə́ kea̰ ŋga.
Ala gaŋgta dɔ Akab gə Jejabel’g gə goo néra dee
17 Yen ŋga Njesigənea̰ ula Eli, dəw gə́ Tisbe ta nee pana: 18 Ḭta aw rɔ Akab, mbai gə́ Israɛl mee ɓee gə́ Samari, aa oo, yeḛ ar mee ndɔ-nduú’g lə Nabot, loo gə́ yeḛ aw taa gə nékea̰ lé. 19 I a kulá pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: See i to njetɔl-dəw gə njeɓogo el wa. Tɔɓəi i a kulá pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Loo gə́ bisije to̰ məs Nabot keneŋ lé ya, bisije d’a to̰ məsi-i keneŋ togə́bè tɔ .
20 Akab dəji Eli pana: I gə́ to njeba̰ ləm lé ɓogənè iŋgam ŋga ta!
Ndá yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ma m’iŋgai ya mba̰ mbata i un rɔi ndogo gə mba ra ne né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g. 21 Aa oo, ta gə́ yeḛ pa wɔji ne dɔi ɓa nee: M’a kar némeeko̰ teḛ dɔi’g ləm, m’a kari godo ləma, dəw gə́ rara ɓa gə́ to ka̰ Akab lé, to gə́ ɓər əsé ŋgonkoji kara m’a tujee pugudu mee ɓee gə́ Israɛl ləm tɔ. 22 Ndá m’a kar kəi ləi to asəna gə kəi lə Jeroboam, ŋgolə Nebat ləm, gə kəi lə Basa, ŋgolə Aija ləm tɔ mbata i ar məəm ḭ səm jugugu ləm, i ar Israɛlje ra kaiya ləm tɔ. 23 Jejabel kara Njesigənea̰ pata dəa’g to pana: Bisije d’a sɔ Jejabel kaar ndògo-bɔrɔ gə́ Jisreel ya tɔ . 24 Yeḛ gə́ to gel bɔ lə Akab ɓa wəi dan mee ɓee’g ndá bisije ɓa d’a səa ləm, yeḛ gə́ wəi wala’g kara yelje ɓa d’a kea̰ ləm tɔ.
25 Deḛ d’oo dəw gə́ un rəa ndogo gə mba ra ne né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g to gə́ Akab gə́ dené ləa ɔsee ɓɔḭ-ɓɔḭ keneŋ aree ra bèe lé godo. 26 Yeḛ ra né gə́ mina̰ aree al dɔ loo, aw ne goo magə-poleje’g to gə́ Amɔrje gə́ Njesigənea̰ tuba dee no̰ Israɛlje’g bèe.
Akab oso kul dɔ nérea’g
27 Gée’g gogo loo gə́ Akab oo taje lə Eli ndá yeḛ til kubuje rəa’g hao̰-hao̰ ya̰ ula kubu-kwa-ndòo ɓa rəa’g, tɔɓəi yeḛ ɔg mée ɓoo ləm, yeḛ to naŋg gə kubu-kwa-ndòo lé bura ləm tɔ ndá yeḛ njaa ne jan-jan tɔ. 28 Bèe ɓa Njesigənea̰ dəji Eli, dəw gə́ Tisbe ta nee pana: 29 See i oo né gə́ Akab ra ula ne dəa nɔm’g lé ya wa. To gə́ yeḛ ula dəa nɔm’g ndá m’a kar némeeko̰ teḛ ndɔ si kəmba’g ləa el, a to mee ndɔ si kəmba’g lə ŋgonee ɓa m’a kar némeeko̰ teḛ dɔ njémeekəije’g ləa ɓəi.
