Al-zaaniye wa khachchaha
1 Ya wileedi, ahfad kalaami
wa maʼaak, akrub wasiiyaati.
2 Kan tidoor tiʼiich, ahfad wasiiyaati.
Wa misil wald al-een, ahfad taʼliimi.
3 Dissuhum misil khatam fi asaabʼak
wa aktibhum fi galbak
misil taktibhum fi looh.
4 Guul le l-hikma : «Inti akhti !»
Wa naadi al-fihim : «Ya gariibi !»
5 Wa da yahfadak min al-mara al-zaaniye
wa min mart al-raajil be kilmitha al-haluuwe.
6 Yoom waahid, ana waagif
fi chubbaak beeti
wa be faragaatah,
gaaʼid nichiif barra.
7 Ana chift waahid min al-juhhaal
wa irift kadar hu sabi al-ma yaʼarif cheyy.
8 Hu faayit fi l-chaariʼ
jamb bakaan al-zaaniye
wa be bicheech,
mutawajjih ale beetha.
9 Wa fi l-yoom da be achiiye,
wakt al-harraay wagaʼat wa l-dalaam khatta,
10 khalaas, al-mara maragat laagatah
wa laabse lubaas hana l-charaamiit
wa galibha malaan be l-khachch.
11 Al-mara di, harkaane wa aasiye
wa haffaafa, abadan ma tagood fi l-beet.
12 Marraat fi l-chaariʼ wa marraat fi l-nagaʼa
wa fi ayyi bakaan hi kaajje charakha.
13 Hi karabat al-sabi wa habbatah chadiid
wa chaafatah fi uyuunah wa gaalat :
14 «Taʼaal, indi laham fi l-beet
achaan al-yoom,
dabaht dahiiyat al-salaama
al-aahadt beeha Allah.
15 Wa fi chaan da, ana maragt
le nifattichak wa ninaadiik.
Wa daahu ligiitak !
16 Wa farracht sariiri be bawaajo
wa hariir mulawwan al-jaabooh min Masir.
17 Wa attart furaachi be khumra
wa dukhkhaan samukh wa sandal.
18 Taʼaal narugdu sawa lahaddi l-sabaah
wa narwu nufuusna be l-hubb.
19 Achaan al-raajil ma fiih fi l-beet,
hu khatar macha baʼiid.
20 Hu chaal mukhlaatah hana l-fudda
wa ma yaji illa fi bidaayit al-chahar.»
21 Hi be katarat khachchaha, jabbadatah
wa be kalaamha al-halu, jaabatah.
22 Wa tawwaali hu taabaʼha
misil kabich al-dahiiye
aw misil khazaala al-tamchi le l-charak
23 lahaddi al-harba tatʼanha fi kibditha
aw misil teeraay al-tagaʼ fi l-charak.
Wa hu ma yaʼarif
kadar da khatar le hayaatah.
24 Wa hassaʼ da, asmaʼ ya wileedi
wa khutt baalak le kalaami.
25 Wa khalli galbak ma yitaabiʼ mara misil di
wa la turuuh fi duruubha.
26 Achaan hi ramat naas katiiriin dahaaya
wa hatta al-gawiyiin kula, katalathum.
27 Wa hassaʼ da, angariʼ.
Beetha da hu derib al-moot
al-yiwaddi le l-khubuur.
Kaiya-dené ər kəm basa
1 Ŋgonəm, aa dɔ taje ləm ləm,
Gə dɔ torndumje kər-kər ləm tɔ.
2 Aa dɔ torndumje ndá i a si ne kəmba,
Ŋgəm tandooje ləm tɔ gə́ ŋgonkəmi bèe.
3 Ndəm jii dɔ dee’g ləm,
Ndaŋ dee dɔ ɓəŋgəri’g ləm tɔ.
4 Ula kəmkàr lé pana: I to kɔnanəm!
Tɔɓəi ɓar gosonégər njenoji ləi to
5 Mba kar dee d’aa dɔi
D’ɔgi ne dɔ kaiya-dené’g,
Dɔ dené gə́ raŋg’d gə́ to njetaje gə́ rii.
6 Ma m’aar mbɔr kəmbolè kəi’g ləm
M’aa loo kəm ba̰də-lar’g ləm.
7 M’aa loo m’oo mbuna deḛ gə́ to njégərnéelje’g, mbuna basaje’g lé
Ndá m’oo ŋgon gə́ kəmkàr na mée tas.
8 Yeḛ dəs tar mba̰-rəw gə́ mbɔr duu-loo’g,
Loo gə́ dené kára mbuna denéje’g neelé aar keneŋ.
Ndá yeḛ njaa jan-jan par gə́ kəi-siée’g,
9 To loo gə́ kàr andə ar loo to piro-piro,
Ar loondul lé ndul njudu-njudu ya.
10 Ndá dené lé ree iŋgá,
Dené lé ula kubu-kərkəmloo rəa’g ləm,
Gosɔ kərkəmloo rusu mée ləm tɔ.
11 Yeḛ to njetaɓar gə́ dəa kədərə,
Gɔlee wa naŋg kəi ləa el,
12 Loo gə́ na̰je aar mba̰-rəw’g,
Loo gə́ na̰je aar ndaa-loo’g
Mbɔr goŋ-rəwje’g lai lé
Yeḛ um loo keneŋ.
13 Yeḛ ubá wá kaaree’g sud,
Il ɓɔlee ləm,
Yeḛ oo kəmee ŋgemsè-ŋgemsè
Ulá ne pana:
14 Nékinjaməs gə́ ka̰ meekulɔm to rɔm’g nee,
Ɓogənè m’tɔl ta ndukun ləm bém ŋga.
15 Gelee gə́ nee ɓa m’teḛ ne raga gə mba kiŋgai
Mba saŋg k’oo kəmi ndá m’iŋgai ya tɔ.
16 Ma m’lab pal-kubu gə́ ndər dɔ tira’g ləm ləm,
Gə ragaa gə́ d’ṵji gə kúla gə́ Ejiptə ləm tɔ.
17 Ma m’ɔm néje gə́ ə̰də sululu loo-toom’g:
Ubu timbá ləm, mán ko̰-ndujaje ləma,
Gə mán gobo ləm tɔ.
18 Gə́ ree ar sí n’toje gə na̰
Saar kar loo àr dɔ sí’g ləm,
Ar sí j’ya̰je rɔ sí gə rɔlel j’arje malee
Ɔr ta sí’g loo-to gə na̰’g lé ɓa.
19 Mbata ŋgabmje godo kəi,
Yeḛ aw mbá gə́ əw,
20 Yeḛ un ɓɔl-lar ləa jia’g
Ndá saar loo gə́ naḭ a ndá ɓa
Yeḛ a tel ree ɓəi.
21 Yeḛ su kəmee gə boo-taje gə́ teḛ təa’g ləm,
Yeḛ ndɔree gə taje gə́ rii gə́ teḛ təa’g ləm tɔ.
22 Yeḛ ḭ gə́ lé gən ya oso gée’g aw səa
Asəna gə bɔ maŋg gə́ d’aw səa gə́ loo-tɔlee’g ləm,
Asəna gə́ mbə-dəw gə́ təa gə mba kaw kwɔjee kəmkàr ləm tɔ.
23 Saar ar kandə ɓandaŋg mbudu wurndulee,
Asəna gə yel gə́ ḭ kalaŋ aw uru jám’g
Lal gər to gə́ to né yée bèe.
24 Bèe ndá ɓasinè ŋganəmje, ooje ta ləm,
Urje mbi sí ooje ne taje gə́ teḛ tam’g ləm tɔ.
25 Rəw-kaw dené gə́ togə́bè lé
Maji kar məəi taa el ləm,
Maji kari ndəm oso kila-rəwje’g ləa el ləm tɔ.
26 Mbata yeḛ ar dəwje bula d’oso d’iŋga doo ləm,
Deḛ lai gə́ yeḛ tɔl dee lé
Deḛ dum tura ləm tɔ.
27 Kəi ləa to rəw gə́ aw gə́ ɓee lə njé gə́ d’wəi’g ləm,
Yee aw gə́ ɓee lə yoo ləm tɔ.
