Chamchuun wa biibaan Khazza
1 Yoom waahid, Chamchuun macha madiinat Khazza wa hinaak hu chaaf mara charmuuta wa macha ragad fi beetha. 2 Wa gaalo le sukkaan Khazza : «Chamchuun ja hini.» Khalaas humman hawwago al-madiina wa karaso jamb baab al-madiina tuul al-leel. Wa ma harrako min bakaanhum tuul al-leel achaan gaalo : «Khalli narjo nuur al-fajur wa naktuluuh.» 3 Wa laakin Chamchuun ragad lahaddi ust al-leel. Wa fi ust al-leel, gamma macha marrag biibaan al-madiina wa maraadiishum wa chaalaahum fi kataafeeh wa waddaahum lahaddi raas al-hajar al-mugaabil Hibruun.
Chamchuun wa Daliila
4 Wa baʼad da, Chamchuun dawwar mara waahide usumha Daliila al-gaaʼide ale waadi Suurikh. 5 Wa kubaaraat al-Filistiyiin macho le l-mara di wa gaalo leeha : «Khuchchiih wa asʼaleeh min ween yaji sirr gudurtah al-kabiire di. Fattichi kikkeef nagdaro foogah wa nirabbutuuh. Wa ayyi waahid minnina yantiiki 1 100 hajar fudda.»
6 Wa Daliila gaalat le Chamchuun : «Ooriini min ween ligiit sirr gudurtak al-kabiire di wa be chunu yarbutuuk wa gudurtak al-kabiire di tabga ma fiiha.» 7 Wa Chamchuun gaal leeha : «Kan rabbatooni be sabʼa hubaal hana nubbaal neyyiin ma muyabbasiin, khalaas gudurti tabga ma fiiha wa nabga misil kulla l-naas.» 8 Wa kubaaraat al-Filistiyiin jaabo le Daliila sabʼa hubaal hana nubbaal neyyiin ma muyabbasiin wa hi rabbatatah be l-hubaal dool. 9 Wa naas waahidiin allabbado fi khurfitha wa l-mara koorakat wa gaalat : «Chamchuun, al-Filistiyiin hajamook !» Wa khalaas, Chamchuun gataʼ al-hubaal dool misil gataʼoohum be naar. Wa laakin ma ligo al-sirr hana gudurtah.
10 Wa Daliila gaalat le Chamchuun : «Inta khachcheetni wa gult leyi kalaam kidib. Wa hassaʼ, ooriini be chunu yirabbutuuk ?» 11 Wa hu gaal leeha : «Kan rabbatooni gawi be hubaal judaad al-yoom waahid ma sawwo beehum khidme, khalaas gudurti tabga ma fiiha wa nabga misil kulla l-naas.» 12 Wa khalaas, Daliila chaalat hubaal judaad wa rabbatatah wa gaalat : «Chamchuun, al-Filistiyiin hajamook !» Wa fi l-wakit daak, naas waahidiin mullabbidiin fi l-khurfa wa laakin Chamchuun gataʼ al-hubaal al-marbuut beehum misil al-kheet.
13 Wa Daliila gaalat le Chamchuun : «Hassaʼ kula inta khachcheetni wa gult leyi kalaam kidib. Ooriini be chunu yirabbutuuk ?» Wa hu gaal leeha : «Kan machatti sabʼa chaʼar fi raasi be khuyuut hana gabag wa rabattiihum fi mutraara, khalaas gudurti tabga ma fiiha wa nabga misil kulla l-naas.» 14 Wa khalaas, hi nawwamatah wa machatat sabʼa chaʼar fi raasah be khuyuut hana gabag wa rabatatah fi witid wa gaalat : «Chamchuun, al-Filistiyiin hajamook !» Fi l-bakaan da, Chamchuun wiʼi min noomah wa marag al-mutraara al-marbuut foogha al-chaʼar al-madfuur be khuyuut al-gabag.
15 Wa Daliila gaalat : «Kikkeef tagdar tuguul leyi : ‹Ana nihibbiki !› Galbak ma maʼaayi ! Wa daahu talaata marraat, inta khachcheetni wa abeet ma ooreetni sirr gudurtak al-kabiire di.» 16 Wa hi gaaʼide tibachtinah kulla yoom le Chamchuun lahaddi hu iyi min bachtanatha. 17 Wa khalaas, ooraaha sirrah min daakhal galbah wa gaal : «Ana raasi yoom waahid ma zayyanooh achaan ana mukhassas le l-Rabb min ana fi batun ammi. Kan zayyanooni, gudurti tabga ma fiiha marra waahid wa nabga misil kulla l-naas.»
18 Wa wakit Daliila irfat kadar hu ooraaha sirrah min daakhal galbah, hi rassalat le kubaaraat al-Filistiyiin wa gaalat leehum : «Al-yoom kula taʼaalu achaan hu ooraani sirrah min daakhal galbah.» Wa kubaaraat al-Filistiyiin jo fi bakaanha chaayliin maʼaahum al-fudda al-hajjooha leeha. 19 Hi nawwamat Chamchuun fi rijilha wa naadat naadum waahid zayyan al-sabʼa chaʼar al-mamchuut fi raasah. Khalaas fi l-bakaan da, hi gidrat foogah wa gudurtah kula bigat ma fiiha. 20 Wa Daliila gaalat leyah : «Chamchuun, al-Filistiyiin hajamook !» Tawwaali, hu wiʼi min noomah wa fakkar wa gaal : «Namrug minhum misil awwal wa ninbalis.» Wa laakin hu ma irif kadar Allah baʼʼadah minnah.
21 Wa fi l-bakaan da, al-Filistiyiin karabooh wa gaddado uyuunah. Wa humman chaalooh wa waddooh fi Khazza. Wa rabbatooh be guyuud hana nahaas wa jabarooh yarhak gameh fi lubb al-sijin. 22 Wa laakin baʼad zayyanooh, battaan suuf raasah bada yugumm.
23 Yoom waahid, kubaaraat al-Filistiyiin lammo wa gaddamo dahiiye kabiire le ilaahhum Daguun. Wa gaaʼidiin yafraho wa yuguulu : «Ilaahna sallam leena aduuna Chamchuun fi iideenna !» 24 Wa wakit al-chaʼab chaafo Chamchuun, chakaro ilaahhum wa gaalo : «Ilaahna sallam leena aduuna fi iideenna ! Hu bas al-kharab baladna wa kattar maytiinna.» 25 Wa laakin wakit firho ziyaada, gaalo : «Naadu leena Chamchuun le yidahhikna.» Wa humman jaabooh min al-sijin wa jabarooh yalʼab giddaamhum. Wa humman waggafooh ambeen amad beet al-ibaada da. 26 Wa Chamchuun gaal le l-sabi al-karabah min iidah : «Guudni wa khalliini nalmas al-amad hana beet al-ibaada achaan nirrakkaz fooghum.» 27 Wa beet al-ibaada da malaan be rujaal wa awiin wa kulla kubaaraat al-Filistiyiin kula gaaʼidiin. Wa battaan fi raas al-beet, hawaale 3 000 rujaal wa awiin gaaʼidiin yichiifu Chamchuun al-gaaʼid yalʼab.
28 Wa Chamchuun naada Allah wa gaal : «Ya Allah Rabbi, fakkir foogi wa gaddirni aakhir marra le nichiil al-taar fi l-Filistiyiin fi chaan gaddado uyuuni.» 29 Wa Chamchuun karab al-amad al-itneen al-ust al-bano fooghum beet al-ibaada wa arrakkaz fooghum iidah al-zeene fi amuud wa l-isra kula fi l-amuud al-aakhar. 30 Wa gaal : «Khalli numuut maʼa l-Filistiyiin !» Wa be gudra lazza al-amad al-itneen wa khalaas beet al-ibaada wagaʼ fi l-kubaaraat wa kulla l-chaʼab al-gaaʼidiin foogah. Wa l-naas al-katalaahum maʼaayah fi wakit mootah aktar min al-naas al-katalaahum wakit hu hayy.
31 Wa khalaas akhwaanah wa kulla aayilat abuuh jo chaalo janaaztah wa waddooh dafanooh ambeen hillaal Saarʼa wa Achtawuul fi khabur abuuh Manuuh. Wa Chamchuun hakam fi Israaʼiil 20 sana.
Samso̰ aw Gaja
1 Samso̰ aw ɓee gə́ Gaja, yeḛ oo kaiya dené kára ndá yeḛ aw rəa’g. 2 D’ula dəwje gə́ Gaja pana: Samso̰ ree loo gə́ nee’g. Deḛ d’ḭ d’aḭ dəa sub d’umee loondul’g tarəw ɓee-boo’g. Loondul’g neelé deḛ d’aar régégé, deḛ pana: Loo gə́ loo a gə kàr yərərə lé ndá j’a tɔlee. 3 Samso̰ to naŋg saar dan loo bab. Dan loo bab neelé yeḛ uba naŋg ḭta ndá yeḛ wa tarəwkəi gə kagee gə́ joo bɔr moŋgoŋgo̰ ɔr gə nékudu təa na̰’d, odo dɔ bagee’g aw ne dɔ sém mbal’d gə́ to no̰ Ebro̰’g njoroŋ.
Delila un dɔ Samso̰
4 Gée gə́ gogo yeḛ ndigi dené kára gə́ si mee wəl-loo’d gə́ Sorek. Ria lə Delila. 5 Mbai dɔ Pilistije-je ree rɔ dené’g neelé d’ulá pana: Maji kari su kəmee gə mba koo ne gin boo-siŋgamoŋ ləa ləm, mba koo ne né gə́ j’askəm ra mba dum ne dəa ləm tɔ. Bèe ɓa j’a teá gə kúla mba dum ne dəa ndá jeḛ lé nana kara a kari larnda tɔl-dɔg-dəa-tɔl tɔl (1.100) ya.
6 Yen ŋga Delila dəji Samso̰ pana: M’ra ndòo rɔi’g, maji kari ulam gin boo-siŋgamoŋ ləi ləm, gə né gə́ kəm ra mba tɔi dum ne dɔi ləm tɔ.
7 Samso̰ ulá pana: Ɓó lé d’a tɔm gə kulaje siri gə́ to təb njɔl lal tudu ɓəi ndá siŋgam a godo kam m’tel m’to asəna gə dəw gə́ kari ba bèe ya tɔ.
8 Mbai lə Pilistije-je lé ree gə kulaje gə́ to təb njɔl siri gə́ lal tudu ɓəi lé d’ar Delila ndá yeḛ teá gə kulaje neelé. 9 Aa oo, dəwje d’umee mee kəi’g lə Delila. Delila ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Ndá yeḛ gaŋg kulaje lé to gə́ kúla kubu gə́ pər ɔd rəa bèe. Ndá gin siŋgamoŋ ləa lé deḛ gər el saar.
10 Delila ula Samso̰ pana: Aa oo, i ula sul dɔm’g ulam ne taŋgɔmje. Ɓasinè, m’ra ndòo rɔi’g, maji kari ulam né gə́ kəm tɔi ne.
11 Yeḛ ilá keneŋ pana: Ɓó lé deḛ tɔm gə kulaje gə́ sigi gə́ tɔ ne né gɔl kára el ɓəi ndá siŋgam a godo kam m’tel m’to asəna gə dəw gə́ kari ba bèe ya tɔ.
12 Delila odo kulaje gə́ sigi ndá yeḛ teá ne. Tɔɓəi yeḛ ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Aa oo, dəwje d’umee mee kəi’g. Ndá yeḛ gaŋg kulaje gə́ jia’g mbidi-mbidi to gə́ kúla kubu bèe.
13 Delila ula Samso̰ pana: Saar ɓasinè kara i ula sul dɔm’g, ulam ne taŋgɔmje ya ɓəi. Ulam gəd ya, see ɗi ɓa kəm tɔi ne wa.
Yeḛ ilá keneŋ pana: Né gə́ kəm ra lé ɓa nee: Maji kari ɔr kəm yiŋga dɔm gə́ siri pḛdé na̰’d gə kúla kwɔji kubu lé.
14 Bèe ɓa yeḛ tɔ yiŋga dəa ula kag keneŋ ila ne təa ɗɔr ɓa tel ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Yeḛ uba naŋg dɔ ɓi’g ḭta ndá yeḛ wa kag-kṵji-kubu ləm, gə kubu ləm tɔ ɓɔgədɔ ɔr.
15 Yeḛ tel ulá pana: See ban ɓa i pana: I ndigim wa! Mbata məəi ɔm səm na̰’d el. Aa oo, as gɔl munda gə́ i ula sul dɔm’g lal riba səm dɔ gin boo-siŋgamoŋ ləi lé.
16 To gə́ yeḛ jɔgee gə tadəjije ləa gə ndɔje kára-kára lai lé ndá ar rəa asee aree ndiŋga rəa gə́ mba kar yoo tɔlee. 17 Togə́bè ɓa yeḛ ya̰ mée bura aree ulá ne pana: ndɔ kára kara yiŋga inja dɔm bur el mbata ma lé d’undam gə kəmee loo gə́ m’nai ne mee kɔmje’g ya ɓəi. Ɓó lé ndisa dɔm ndá m’a tel to dəw gə́ kari ba to gə́ dəwje gə́ raŋg lai tɔ.
18 Delila oo to gə́ yeḛ ya̰ mée bura aree ndá yeḛ ula kula rɔ mbaije’g lə Pilistije-je ar dee d’ula dee pana: Gə́ reeje gɔl kára ya ɓəi mbata yeḛ riba mee pərəg am mba̰.
Bèe ɓa mbaije lə Pilistije-je lé d’ḭ ree rəa’g gə larnda ji dee’g. 19 Delila ar Samso̰ toɓi dɔ biŋgee’g. Ndá yeḛ ɓar dəw kára aree ndisa yiŋga dɔ Samso̰ gə́ pḛdé na̰’d loo siri lé. Bèe ɓa yeḛ un kudu dum ne dəa. Togə́bè siŋgá teḛ rəa’g ho̰d ŋga. 20 Tɔɓəi yeḛ pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Ndá yeḛ uba naŋg dɔ ɓi’g ḭ pa mée’g pana: N’a teḛ nar rɔ neḛ to gə́ kédé lé ləm, n’a kunda rɔ neḛ gaŋg ləm tɔ. Nɛ yeḛ gər to gə́ Njesigənea̰ ubá yá̰ mba̰ lé bèe el. 21 Pilistije d’ubá d’wá ndá tɔr guburu kəmeeje. Deḛ d’aw səa Gaja ndá deḛ teá gə kúla larje gə́ kas. Yeḛ ɓa to njekwa kag mbal kusu kó kusu ne kó mee kəi daŋgai’g. 22 Lé togə́bè kara yiŋga dəa un kudu kidi goo ndisa gə́ deḛ ndisa dəa’g lé ya.
Kwəi lə Samso̰
23 Ndɔ kára bèe, mbaije lə Pilistije-je lé mbo̰ dɔ na̰ mba kinja nékinjaməs gə́ boo kar Dago̰, magə lə dee ləm, mba kal ne rɔ dee ləm tɔ. Deḛ pana:
Ala lə sí ila Samso̰
Gə́ to njeba̰ lə sí lé ji sí’g ŋga.
24 Loo gə́ koso-dəwje d’oo bèe ndá deḛ d’ula rɔnduba dɔ magə’d lə dee pana:
Ala lə sí ila njeba̰ lə sí ji sí’g mba̰,
To yeḛ gə́ tuji ɓee lə sí pugudu ləm,
Gə ar yoo sí to naŋg rib-rib ləm tɔ.
25 Dan rɔlel gə́ meḛ dee’g kəi lé dee pana: Maji kar dee ɓar Samso̰ d’aree ree ra ne ar sí n’kogoje ne. D’ar Samso̰ unda loo kəi-daŋgai’g teḛ ndá d’aree ndam no̰ dee’g. D’aree aar mbuna kagje’d gə́ gəd kəi lé. 26 Samso̰ ula basa gə́ wa jia ndɔree lé pana: Ya̰’m am m’ɔrɔ rɔ kagje gə́ gəd kəi gə́ kəi to dɔ’g lé gə mba kam m’nduna rɔm rɔ keneŋ.
27 Kəi lé diŋgamje gə denéje rusu tub-tub. Mbaije lə Pilistije-je lai d’isi keneŋ ləm, loo gə́ dɔ kəi’g tar lé dəwje tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) d’aar keneŋ, to diŋgamje gə denéje gə́ d’aar d’aa Samso̰ sɔmɔmo̰ loo gə́ yeḛ ra né ar dee kogo ne ləm tɔ. 28 Togə́bè ɓa Samso̰ no̰ ɓar Njesigənea̰ ndá yeḛ pana: Mbaidɔmbaije gə́ Njesigənea̰, m’ra ndòo rɔi’g ya, ar məəi olé dɔm’g ya kari. Ǝi Ala, am siŋgamoŋ gɔl kára ya ɓəi mba kam m’ra né gɔl kára ba ya m’dal ne ba̰ ləm dɔ Pilistije’g mbata lə guburu kəmje gə́ deḛ tɔr joo bɔr lé.
29 Bèe ɓa Samso̰ wa kagje gə́ joo gə́ dana bab gə́ kəi to dɔ’g lé ndá yeḛ nduna rəa keneŋ, kára to dɔ jikɔlee’g ləm, kára to dɔ jigelee’g ləm tɔ. 30 Samso̰ pana: Maji kari am m’wəi gə Pilistije na̰’d ya.
Bèe ɓa yeḛ wa kagje gə́ gəd ne kəi lé gə siŋgá rədədə ndá kəi lé təd kuyum oso dɔ mbaije’g ləm, gə dɔ koso-dəwje lai gə́ d’isi keneŋ ləm tɔ. Deḛ lai gə́ yeḛ ar dee d’udu səa na̰’d ndɔ kwəi’g ləa lé bula d’unda dee gə́ yeḛ tɔl dee loo gə́ yeḛ si ne kəmba ɓəi lé.
31 Ŋgakea̰je gə njémeekəije lə bɔbeeje lai ree d’un ninee d’aw ne səa. D’aw dubee mbuna Sorea’g gə Estaol’g mee dɔɓar’g lə bɔbeeje Manoa.
Yeḛ to njegaŋ-rəwta dɔ Israɛlje’g as ləbee rɔ-joo.
