Isa dakhal Madiinat al-Khudus
1 Wa Isa wa talaamiizah garrabo le Madiinat al-Khudus wa lihgo hillit Beet Faaji fi jabal al-Zaytuun. Wa Isa rassal giddaamah itneen min talaamiizah 2 wa gaal leehum : «Amchu fi l-hille al-giddaamku di wa wakit wisiltu, talgo humaara marbuuta be dahachha. Hilluuhum wa jiibuuhum leyi hini. 3 Wa kan naadum yuguul leeku kalaam, guulu leyah : ‹Al-Rabb yidoorhum.› Wa be da, yikhalluuhum yaju ajala.»
4 Wa bigi misil da achaan kalaam Allah al-gaalah al-nabi yitimm. Al-nabi gaal :
5 <Guulu le naas jabal Sahyuun al-misil bineeye :
«Daahu malikku jaayi leeku.
Wa hu miskiin wa raakib fi humaar.
Aywa, hu raakib fi dahach wileed humaara.»>
6 Wa l-talaamiiz al-itneen sawwo misil Isa gaalah leehum. 7 Wa jaabo al-humaara be dahachha wa chaalo khulgaanhum wa farrachoohum fi l-humaara wa fi l-dahach wa Isa rikib. 8 Wa naas katiiriin marra waahid lammo wa farracho khulgaanhum fi l-derib. Wa naas aakhariin gataʼo furuuʼ al-chadar wa farrachoohum fi l-derib. 9 Wa naas katiiriin jaayiin maʼa Isa giddaamah wa waraayah wa kulluhum gaaʼidiin yachkuru be hiss aali wa yuguulu :
«Al-majd le Ibn Dawuud !
<Mabruuk le l-naadum al-jaayi be usum Allah !>
<Ahmudu Allah fi l-aali !>»
10 Wa wakit Isa dakhal fi Madiinat al-Khudus kulla naas al-madiina harrako wa assaaʼalo ambeenaathum wa gaalo : «Al-naadum da yaatu ?» 11 Wa l-naas al-jaayiin maʼa Isa raddo leehum wa gaalo : «Da Isa al-nabi min hillit al-Naasira fi daar al-Jaliil.»
Al-Masiih fi beet Allah
12 Wa Isa dakhal fi beet Allah wa taradaahum le kulla l-naas al-gaaʼidiin yisaawugu fi l-fadaay. Wa chaglab kulla taraabiiz al-naas al-yibaddulu gurus wa kulla banaabir al-naas al-yisaawugu hamaam. 13 Wa Isa gaal leehum : «Fi l-Kitaab, Allah gaal : <Beeti yisammuuh beet al-sala> wa laakin intu <sawweetuuh beet al-saraariig.>»
14 Wa wakit Isa gaaʼid fi beet Allah, al-amyaaniin wa l-maʼduuriin jo leyah wa hu daawaahum. 15 Wa kubaaraat rujaal al-diin wa l-ulama chaafo al-ajaayib al-Isa gaaʼid yisawwiihum wa simʼo fi beet Allah hiss al-iyaal al-yachkuru be hiss aali wa yuguulu : «Al-majd le Ibn Dawuud !» Wa l-kubaaraat ziʼilo. 16 Wa saʼalo Isa wa gaalo : «Ma simiʼt kalaamhum walla ?» Wa Isa radda leehum wa gaal : «Aywa, simiʼt kalaamhum. Wa taʼarfu kadar al-Kitaab buguul : <Inta sawweet al-atfaal wa l-iyaal al-bardaʼo kula yimajjuduuk.>»
17 Wa khalaas marag khallaahum. Wa marag min al-madiina wa macha fi hillit Beet Anya wa ragad hinaak.
Chadarat al-tiin al-laʼanha al-Masiih
18 Wa be fajur, Isa gamma jaayi fi l-madiina. Wa hu jiiʼaan. 19 Wa chaaf chadarat tiin jamb al-derib. Wa macha leeha wa laakin ma ligi iyaal fiiha illa l-warchaal. Wa Isa gaal le l-chadara di : «Battaan ma talde iyaal marra waahid.» Wa ajala ke al-chadara yibsat.
20 Wa l-talaamiiz chaafooha wa alʼajjabo marra waahid wa gaalo : «Al-chadara yibsat ajala !» 21 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Nuguul leeku al-hagg, kan aamantu wa ma tichakkuku, intu ma tisawwu bas misil ana sawweet le l-chadara di. Kan gultu le l-jabal da : ‹Amrug min hini wa agaʼ fi l-bahar›, khalaas yabga misil kalaamku. 22 Wa kan induku iimaan, kulla cheyy al-tasʼalooh fi duʼa, Allah yantiiku.»
Al-Masiih saʼalooh yaatu al-antaah izin
23 Wa wakit Isa dakhal beet Allah, bada yiʼallim al-naas. Wa kubaaraat rujaal al-diin wa l-chuyuukh jo leyah wa saʼalooh wa gaalo : «Tisawwi al-khidme di be izin yaatu ? Wa yaatu al-antaak al-izin da ?» 24 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Ana kula indi suʼaal nasʼalku. Kan intu turuddu leyi, ana nuguul leeku yaatu antaani al-izin achaan nisawwi al-khidme di. 25 Yahya khattas al-naas be izin yaatu ? Indah izin min Allah walla min al-naas bas ?»
Wa achchaawaro ambeenaathum wa gaalo : «Kan nuguulu : ‹Yahya indah izin min Allah›, akiid Isa yuguul leena : ‹Maala ma aamantu beyah ?› 26 Wa kan nuguulu : ‹Yahya indah izin min al-naas bas›, aniina nakhaafo min kulla l-chaʼab. Achaan fi fikirhum kulluhum, Yahya hu nabi.»
27 Wa raddo le Isa wa gaalo : «Da ma naʼarfuuh.» Wa Isa radda leehum wa gaal : «Khalaas, ana kula ma niʼooriiku yaatu al-antaani izin achaan nisawwi al-cheyy da.»
Masal al-awlaad al-itneen
28 Isa gaal battaan : «Chunu fikirku fi l-naadum da ? Hu indah awlaad itneen. Wa macha le l-kabiir wa gaal : ‹Wileedi, amchi akhdim al-yoom fi jineenti.› 29 Wa l-wileed gaal : ‹La, ma namchi.› Wa laakin baʼadeen al-wileed nidim le l-kalaam al-gaalah wa macha wa khadam fi l-jineene. 30 Wa l-raajil macha le wileedah al-sakhayyar wa gaal leyah nafs al-cheyy. Wa l-sakhayyar gaal : ‹Aywa, sayyidna, namchi.› Wa laakin ma macha.
31 «Min al-itneen dool yaatu sawwa al-cheyy al-abuuhum yidoorah ?» Wa l-kubaaraat gaalo : «Al-awwal.» Wa Isa gaal leehum : «Wa nuguul leeku al-hagg, naas al-yichiilu miiri wa l-charaamiit yindasso fi mamlakat Allah giddaamku. 32 Yahya ja leeku wa wassafaaku derib al-adaala wa intu ma saddagtu kalaamah. Laakin naas al-yichiilu miiri wa l-charaamiit saddagooh. Wa wakit chiftuuhum taabo min zunuubhum, intu ma khayyartu fikirku al-awwal. Wa ma tubtu wa ma saddagtu kalaamah.
Masal al-harraatiin al-fasliin
33 «Asmaʼo, nuguul leeku masal aakhar. Naadum waahid siid al-maal maggan inab fi jineene wa zarabaaha wa sawwa foogha assaara hana inab wa bana beet hana haraasa. Wa hu ajjar harraatiin achaan yakhdumu foogha wa khalaas khatar wa macha fi balad aakhara. 34 Wakit lammiin al-inab garrab, hu rassal abiidah le l-harraatiin achaan yichiilu al-inab al-waajib leyah. 35 Wa l-harraatiin karabo abiidah wa l-waahid daggooh wa l-aakhar katalooh wa aakhar battaan, rajamooh. 36 Wa baʼadeen siid al-jineene rassal abiid aakhariin, ziyaada min al-awwal. Wa l-harraatiin sawwo leehum nafs al-cheyy al-sawwooh le l-naas al-jo awwal.
37 «Wa khalaas, rassal leehum wileedah wa gaal : ‹Akiid yikarrumu wileedi.› 38 Wa laakin al-harraatiin chaafo wileed sayyidhum wa gaalo ambeenaathum : ‹Da bas al-wariis. Khalli naktuluuh wa nichiilu warasatah.› 39 Wa khalaas karabooh wa maragooh barra min al-jineene wa katalooh. 40 Wa wakit siid al-jineene yigabbil min al-safar wa yaji le l-harraatiin dool, hu yisawwi leehum chunu ?»
41 Wa l-naas raddo leyah wa gaalo : «Akiid yaktulhum le l-naas al-fasliin dool. Wa yijiib fi l-jineene harraatiin aakhariin al-yantuuh al-inab fi l-wakit al-waajib.» 42 Wa Isa gaal leehum : «Akiid gareetu al-kalaam al-maktuub fi l-Kitaab al-yuguul :
<Al-hajar al-bannaayiin al-beet awwal ma dawwarooh
bigi al-hajar al-muhimm fi buna al-beet.
Wa l-cheyy da jaayi min Allah
wa chifnaah ajiib !>
43 «Wa achaan da, nuguul leeku Allah yichiil mamlakatah minku wa yantiiha le l-umma al-tijiib leyah faayde. 44 Wa ayyi naadum al-yagaʼ foog al-hajar da, yinkasir marra waahid. Wa kan al-hajar da yagaʼ foogah naadum, yarhakah marra waahid.»
45 Wa kubaaraat rujaal al-diin wa l-Fariiziyiin simʼo amsaal Isa wa irfo kadar Isa gaaʼid yikallim fooghum. 46 Wa fattacho fursa achaan yakurbuuh fi l-sijin laakin humman khaayfiin min al-naas achaan fi fikir al-naas Isa hu nabi.
Jeju andə mee ɓee-boo gə́ Jerusalem
Mar 11.1-11, Lug 19.28-40, Ja̰ 12.12-191 Loo gə́ deḛ d’unda dɔ Jerusalem dəb ndá deḛ teḛ Betpage mbɔr mbal gə́ ria lə Koiyoje ndá Jeju ɔr njékwakiláje joo ula dee pana: 2 Maji kar sí ɔd awje ɓee gə́ to no̰ sí’g kédé lé ndá a kiŋgaje ko̰-mulayḛ̀je gə́ teá naŋg nɛ ŋgonee aar gelee’g tɔ. Tudu deeje reeje sə dee amje. 3 Ɓó lé dəw a bəg sí gə mbəa ndá seḭ a kuláje pajena: Mbaidɔmbaije nja ɓa aw ndée ndá léegəneeya d’a kya̰ dee kar sí.
4 Ta neelé teḛ togə́bè mba kar ta gə́ njetegginta pa lé aw lée’g béréré mbata yeḛ pana:
5 Maji kar sí ulaje koso-dəwje gə́ Sio̰ pajena:
Aa ooje, mbai lə sí si aw gə́ rɔ sí’g nee,
Yeḛ to dəw gə́ kul yururu, uba dɔ mulayḛ̀je gao si’g.
To ŋgon mulayḛ̀je gə́ aḭ goo kea̰je gə́ yeḛ uba lé .
6 Njekwakila Jeju-je d’ḭ d’aw ra to gə́ Jeju un ndia ar dee lé. 7 Deḛ ree gə ko̰-mulayḛ̀je gə ŋgonee gelee’g ndá deḛ lab kubuje lə dee dɔ dee’g d’ar Jeju uba dəa ndoi si tar. 8 Njé gə́ na̰je bula mbuna boo-dəwje’g neelé mbalé kubuje lə dee naŋg dɔ kag-rəw’g ləm, njé gə́ raŋg ti mbi kamje lab naŋg mbələŋ-mbələŋ rəbee ləm tɔ. 9 Deḛ gə́ njaa nea̰’g gə deḛ gə́ ndɔm gée’g lé ra né tar u-u-u pana: Hosana, arje ŋgon Dabid. Maji kar dɔkaisəgərə nai gə yeḛ gə́ ree gə ri Mbaidɔmbaije lé. Hosana, arje deḛ gə́ d’isi mee loo gə́ to tar sab lé ləm tɔ .
10 Loo gə́ Jeju teḛ mee ɓee gə́ Jerusalem ndá koso-dəwje gə́ mee ɓee’g neelé d’aw dɔ na̰’d pum-pum pana: See to gə́ na̰ ɓa aa’n wa.
11 Boo-dəwje tel d’ila dee keneŋ pana: To Jeju, njetegginta gə́ Najaret mee ɓeeko̰ gə́ Galile.
Jeju tuba njérab-néndogoje kəi-Ala’g
Mar 11.15-19, Lug 19.45-48, Ja̰ 2.13-2212 Jeju andə mee kəi-Ala’g. Yeḛ tuba njérab-néndogoje gə njéndogo néje keneŋ ləm, yeḛ tila tabulje lə njémbél larje gə kalije lə njéndogo dərje ləm tɔ. 13 Yeḛ ula dee pana: Deḛ ndaŋg mee maktub’g pana: Kəi ləm lé d’a ɓaree kəi-ra-tamaji nɛ seḭ teleeje undaje gə́ duu-loo lə njéɓogoje ya .
14 Yen ŋga, njékəmtɔje rəm pər gə́ rəa’g mee kəi-Ala’g ndá yeḛ aji dee. 15 Loo gə́ mbai dɔ njékinjanéməsje-je gə njéndaji-maktubje d’oo né gə́ maji gə́ yeḛ ra ləm, gə ŋganje gə́ ra né u-u-u mee kəi-Ala’g pana: Hosana arje ŋgon Dabid lé ndá meḛ dee ḭ dəa’g pu. 16 Deḛ dəji Jeju pana: See mbii oo pa gə́ ŋganje d’ɔs’n lé ya wa.
Jeju tel ila dee keneŋ pana: M’oo ya. See seḭ turaje ta nee gə́ to mee maktub’g lé el wa. Ta lé pana: Ta gə́ teḛ ta ŋganje ləm, gə ta ŋganje gə́ nai ta mbà’g ləm tɔ lé i tum ne gin siŋgamoŋ ləi keneŋ .
17 Tɔɓəi yeḛ uba dee ya̰ dee unda loo mee ɓee-boo’g teḛ raga aw Betani mba to keneŋ.
Jeju man kodé
Mar 11.12-14Mar 20-2418 Teḛ gə́ ndɔ rad yeḛ tel ree mee ɓee-boo ndá ɓó tɔlee. 19 Jeju aa loo oo kodé dɔ ji rəw gə́ wala bèe. Yeḛ aw pər gə́ keneŋ ndá kamee ɓa yeḛ oo. Yen ɓa yeḛ pana: I a kandə gogo el nja saar gə no̰.
Léegəneeya kodé lé wəi wuu, tudu kurum. 20 Loo gə́ njékwakiláje d’aa loo d’oo bèe ndá kaar dee wa dee paḭ ar dee pana: See gelee ban ɓa kodé gə́ aar neelé wəi tar wuu gə́ léegəneeya bèe wa.
21 Jeju ila dee keneŋ pana: Ma m’ula sí təsərə, ɓó lé seḭ awje gə meekun gə́ seḭ maḭje gə rɔ sí dɔ’g el ndá né gə́ ra gə kodé neelé gə karee ba ɓa seḭ a raje el, nɛ ɓó lé mbal gə́ boo nee nja ɓa a kulaje pajena: Ɔr rɔi gə ŋgirai oso dan baa-boo’g nee kara né neelé a to togə́bè ya . 22 Né gə́ rara ɓa seḭ a dəjije gə meekun gə ndukwɔi lə sí ndá kara seḭ a kiŋgaje née ya.
Gin siŋgamoŋ lə Jeju
Mar 11.27-33, Lug 20.1-823 Jeju andə mee kəi-Ala’g si ndoo dee ta ndá mbai dɔ njékinjanéməsje gə ŋgatɔg-dəwje ree pər gə́ rəa’g dəjee pana: See néje gə́ i ra lé see na̰ ɓa un ndia ari gə mba kari ra togə́bè wa.
24 Jeju ila dee keneŋ pana: Ma kara m’a dəji sí ta kára koo tɔ. Ɓó lé seḭ ulamje lée’g ya ndá ma kara m’a riba sə sí dɔ dəw gə́ njekarm m’ra néje neelé tɔ. 25 See batɛm lə Ja̰ lé see to né gə́ ḭ dara əsé to ka̰ dəwje wa.
Deḛ d’ula ta dee d’ar na̰ d’isi dəji na̰ ta pana: Ɓó lé j’a kilá keneŋ pana: To né gə́ ḭ dara ndá yeḛ a kila sí keneŋ pana: Bèe ŋga see ban ɓa j’ɔm meḛ sí dəa’g el wa. 26 Ɓó lé j’a pana: To gə́ ka̰ dəwje ndá kara jeḛ m’ɓəl meḛ sí’g pana: Dəwje d’a ndigi sə sí el mbata d’oo Ja̰ gə́ njetegginta ya.
27 Yen ŋga deḛ tel d’ila Jeju’g pana: Jeḛ n’gər el.
Yeḛ tel ila dee’g gogo pana: Ma kara m’a kula sí ri dəw gə́ njekarm m’ra néje neelé el tɔ.
Gosɔta gə́ wɔji dɔ ŋganje joo
28 See gə́ meḛ sí-seḭ gə́ banwa. Dəw kára to njenganje gə́ diŋgam joo. Yeḛ ula yeḛ gə́ tɔg pana: Ŋgonəm, ɔd aw ra kula mee ndɔ-nduú’g. 29 Yeḛ ilá keneŋ pana: Ma m’ndigi el. Gée gə́ gogo yeḛ la̰ji toree mée’g ndá tel ɔd aw keneŋ. 30 Tɔɓəi yeḛ tel ula yeḛ gə́ kára to gə́ maree lé tɔ. Yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ma m’ndigi ya, Mbai. Nɛ yeḛ mbad kaw saar. 31 Ŋga see yeḛ gə́ ra ɓa mbuna dee’g ɓa to njera torndu bɔbeeje lé wa. Deḛ tel ndigi təa’g pana: Yeḛ gə́ dəa ɔs naŋg kédé lé nja. Jeju ila dee keneŋ pana: Ma m’ula sí təsərə, njétaa lar-gədɓeeje ləm, gə kaiya-denéje ləm tɔ lé d’a teḛ ɓeeko̰’g lə Ala lé gə́ ŋgaw ta sí kédé ɗo̰joŋ ya. 32 Mbata Ja̰ lé ree rɔ sí’g gə rəw gə́ meekarabasur nɛ seḭ ɔmje meḛ sí dəa’g el. Nɛ njétaa lar-gədɓeeje ləm, gə kaiya-denéje ləm tɔ ɓa d’ɔm meḛ dee dəa’g ya. Loo gə́ seḭ ooje bèe ndá seḭ waje ndòo rɔ sí dɔ kaiya’g lə sí mba kɔmje ne meḛ sí dəa’g el .
Gosɔta gə́ wɔji dɔ njéndɔ-nduúje gə́ to njémeeyèrje
Mar 12.1-12, Lug 20.9-1933 Urje mbi sí ooje ne gosota gə́ raŋg tɔɓəi. Dəw kára gə́ to njekəi si gən wa ndɔ-nduú. Yeḛ ula ŋgalaŋ giree’g siŋ-siŋ ləm, ra loo mbula mán-nduú ləma, uru pal ləm tɔ. Yeḛ wa ndɔ-nduú neelé ula ji njéndəaje’g ndá ɔd par aw dɔɓee gə́ raŋg .Loo mbula mán-nduú (21.33) 34 Loo gə́ naḭ ra kandə nduú lé nai dəb ndá yeḛ ula kuraje ləa rɔ njéndɔ-nduúje’g lé gə mba kar dee tḭja ka̰dee d’aree. 35 Njéndɔ-nduúje neelé twa kuraje ləa kunda yeḛ gə́ kára mbugu-mbugu ləm, tɔl yeḛ gə́ kára mbḭ ləma, tila yeḛ gə́ njekɔm dee gə́ munda gə kɔri-ərje ləm tɔ. 36 Yeḛ tel ula kuraje ləa bula unda njé gə́ kédé nɛ njéndɔ-nduúje lé ra sə dee né to gə́ ra gə njé gə́ kédé lé ya tɔɓəi. 37 Togə́bè yeḛ tel ula ŋgon mée ya pana: Ŋgon neḛ ɓa yḛ̀, d’a ɓəl kəmee mbata yeḛ to ŋgon mee neḛ ya. 38 Loo gə́ njéndɔ-nduúje neelé d’aa loo d’oo ŋgon lé ndá d’ula njuma̰ meḛ na̰’d pana: Aa ooje, ŋgon gə́ njekwa-nénduba lé ya ŋga sí aw gə́ nee to ŋga. Reeje ɓó gə ar sí n’tɔleeje, j’ya̰je loo n’taaje ne nénduba ləa. 39 Yen ŋga d’ubá d’wá ndɔree jol-jol d’aw səa ŋgaŋloo ndɔ-nduú’g lé tuga keneŋ jag-jag tɔlee.
40 Ɓasinè, loo gə́ mbai gə́ njendɔ-nduú lé ree ndá see ri ɓa a ra gə njéndəaje neelé wa.
41 Deḛ tel d’ilá keneŋ pana: Yeḛ a kun kəmee rəw mba tɔl njémeeyèrje neelé ya ndá a kar njé gə́ raŋg gə́ d’a gə leel kandə nduú naḭ kinja’g kaw ne karee lé ɓa a kunda dee ta ndɔ-nduú’g ləa lé ɓəi tɔ.
42 Yen ɓa Jeju ula dee pana: See ta nee gə́ to mee maktub gə́ to gə kəmee lé seḭ turaje el wa.
Pil mbal gə́ njékṵdakəije mbad d’ila kɔrɔ lé
Yee nja tel to mbal kunda dɔ kum kəi gə́ gəd tɔ.
Mbaidɔmbaije ɓa ra ar sí.
To né gə́ dum kəm sí ya tɔ .
43 Gelee gə́ nee ɓa ma m’ula sí ne m’pana: Ɓeeko̰ lə Ala lé d’a taa ji sí’g kula ji ginkoji dəwje gə́ kudu kára gə́ néra dee wa bua ɓeeko̰ lé. 44 Nana ɓa gə́ a koso dɔ mbal’g neelé ndá a təd rəa keneŋ njigi-njigi ya, nɛ dəw gə́ rara ɓa mbal neelé a koso dəa’g ndá a rədee naŋg mbə̰ji-mbə̰ji ya tɔ .
45 Loo gə́ mbai dɔ njékinjanéməsje-je gə Parisiḛje d’oo gosotaje neelé ndá deḛ gər gao to gə́ yeḛ pata neelé wɔji ne dɔ dee-deḛ ya. 46 Deḛ saŋg rəw gə mba kwá gə ji dee peb nɛ deḛ ɓəl boo-dəwje mbata boo-dəwje neelé d’oo Jeju gə́ njetegginta gə́ gəd ya.
