Suleymaan talab hikma min al-Rabb
1 Suleymaan wileed Dawuud sabbat mulkah wa Allah Ilaahah gaaʼid maʼaayah wa sawwaah aali. 2 Wa Suleymaan naada kulla Bani Israaʼiil khaassatan khuyyaad al-aalaaf wa khuyyaad al-miyaat wa l-gudiya wa kulla kubaaraat Bani Israaʼiil wa dool kubaaraat al-aayilaat. 3 Wa Suleymaan wa kulla l-chaʼab macho fi bakaan al-ibaada al-fi hillit Gibʼuun achaan fi l-bakaan da bas gaaʼide kheemat al-ijtimaaʼ hana l-Rabb. Wa di bas al-kheema al-sawwaaha Muusa abd Allah fi l-sahara. 4 Wa sanduug al-Rabb kamaan, Dawuud jaabah min hillit Kharyat Yaʼariim wa khattaah fi l-bakaan al-hu jahhazah leyah wa di kheema fi Uruchaliim. 5 Wa l-madbah hana l-nahaas al-sanaʼah Basaliil wileed Uuri wileed wileedah le Huur gaaʼid giddaam kheemat al-ijtimaaʼ. Wa fi l-bakaan da bas, Suleymaan wa kulla l-chaʼab yasʼalo Allah. 6 Wa fi l-bakaan da giddaam Allah, Suleymaan rikib fi l-madbah hana l-nahaas gariib le kheemat al-ijtimaaʼ. Wa gaddam foogah 1 000 dahaaya muharragiin.
7 Wa fi l-leel di, al-Rabb baan le Suleymaan wa gaal leyah : «Atlub minni al-cheyy al-inta tidoorah wa ana nantiih leek.» 8 Wa Suleymaan radda le l-Rabb wa gaal : «Inta sawweet kheer katiir le Dawuud abuuyi wa darrajtini malik fi badalah. 9 Wa hassaʼ da, ya Allah Ilaahi, khalli kalaamak al-gultah le abuuyi Dawuud da yilhaggag achaan inta bas darrajtini malik fi raas al-chaʼab al-katiiriin misil turaab al-ard. 10 Wa antiini al-hikma wa l-ilim le naʼarif kikkeef nuguud al-chaʼab da. Achaan yaatu yagdar yahkim fi chaʼabak al-katiiriin dool ?»
11 Wa l-Rabb gaal le Suleymaan : «Da bas al-cheyy al-galbak dawwarah ! Inta ma talabt minni khuna wa la maal wa la azama. Wa ma talabt moot udwaanak wa la tuul al-umur laakin inta talabt al-hikma wa l-ilim le tahkim fi chaʼabi al-ana darrajtak fooghum malik. 12 Wa fi chaan da, al-hikma wa l-ilim anteethum leek wa niziidak battaan wa nantiik al-khuna wa l-maal wa l-azama al-abadan muluuk al-gablak ma ligooh. Wa baʼadak kula, naadum ma yalgaah.»
13 Wa baʼad da, Suleymaan gabbal fi Uruchaliim min bakaan al-ibaada al-fi Gibʼuun al-gaaʼide foogah kheemat al-ijtimaaʼ. Wa hakam fi Bani Israaʼiil.
Al-khuna hana Suleymaan
14 Wa l-malik Suleymaan lamma arabaat hana harib wa siyaad kheel. Hu indah 1 400 arabaat harib wa 12 000 siyaad kheel. Wa hu wadda waahidiin minhum fi l-hillaal al-yukhutt fooghum arabaatah wa waahidiin kamaan khallaahum maʼaayah fi Uruchaliim. 15 Wa l-malik jaab fi Uruchaliim fudda wa dahab katiir ziyaada misil al-hashas. Wa hatab al-arz kula bigi katiir ziyaada misil chadar al-jimmeez al-yugumm fi sahalat Chafiila. 16 Wa kheel al-malik Suleymaan, gaaʼidiin yijiibuuhum leyah min Masir wa min Kuwi. Wa da tujjaar al-malik bas yamchu wa yachruuhum leyah min hinaak. 17 Wa ayyi araba al-yijiibuuha min Masir tamanha 600 hajar fudda wa ayyi juwaad tamanah 150 hajar fudda. Wa be nafs al-taman da bas, al-tujjaar gaaʼidiin yijiibu arabaat wa kheel le muluuk al-Hittiyiin wa le muluuk Araam kula.
Sorta lə Salomo̰ gə́ to mbai gə́ Israɛl
1 Salomo̰ gə́ ŋgolə Dabid lé ar ɓeeko̰ ləa to njaŋg ləm, Njesigənea̰ Ala nai səa ləma, undá tar ɗaŋg gə́ dəw gə́ boo ləm tɔ.
Salomo̰ dəji Ala kəmkàr
1Mb 3.4-152 Salomo̰ ɓar Israɛlje lai ləm, gə ɓé-njérɔje gə́ tɔl-dɔg-dɔg (1.000) gə njérɔje gə́ tɔl-tɔl (100) ləm, gə njégaŋ-rəwtaje ləm, gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lə Israɛlje lai ləma, gə mbai dɔ gel-bɔje lə dee ləm tɔ. 3 Salomo̰ aw gə koso-dəwje lai neelé na̰’d dɔ loo gə́ ndəw’d gə́ to Gabao̰. Lée gə́ neelé ɓa d’iŋga kəi-kubu-kiŋga-na̰ lə Ala gə́ Moyis, kura lə Njesigənea̰ ra dɔdilaloo’g lé keneŋ.
4 Sa̰duk-manrɔ lə Ala kédé Dabid unee Kirjat-Yearim aw ne loo gə́ gɔl wɔji ne dəa mbata yeḛ ra kəi-kubu Jerusalem wɔji ne dəa ya . 5 Lée gə́ neelé no̰ kəi-kubu-kiŋga-na̰’g lə Njesigənea̰ lé loo-nékinjaməs gə́ ra gə larkas gə́ Besalel, ŋgolə Uri gə́ to ŋgolə Hur ra lé to keneŋ tɔ.
Salomo̰ gə koso-dəwje dəji Njesigənea̰ ta keneŋ . 6 Dɔ loo-nékinjaməs’d gə́ ra gə larkas gə́ to no̰ kəi-kubu-kiŋga-na̰’g lé ɓa Salomo̰ inja nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo as tɔl-dɔg (1.000) ar Njesigənea̰ keneŋ. 7 Loondul’g lé Ala teḛ dɔ Salomo̰’g ulá pana: Maji kari dəjim né gə́ i ndigi gə mba karm m’ari.
8 Salomo̰ tel ila Ala keneŋ pana: I ra gə bɔm Dabid boo-némeemajije ndá i am m’o̰ ɓee toree’g. 9 Ɓasinè Njesigənea̰ Ala, maji kar ndukun ləi gə́ i un ar bɔm Dabid lé aw lée’g béréré ya mbata i am m’o̰ ɓee dɔ koso-dəwje gə́ bula digi-digi’g d’asəna gə nduji naŋg bèe . 10 Maji kari am kəmkàr gə gosonégər gə mba karm m’gər ne né gə́ kəm ra gə mba kɔr ne no̰ koso-dəwje gə́ neelé. Mbata see na̰ ɓa askəm gaŋg rəwta lə koso-dəwje ləi gə́ to koso-dəwje gə́ bula digi-digi neelé wa.
11 Ala ula Salomo̰ pana: Mbata yee nee ɓa gə́ né gə́ to məəi’g mbata i dəji nébaoje gə némajije gə rɔnduba el nɛ i dəji kəmkàr gə gosonégər mba gaŋg ne rəwta dɔ koso-dəwje’g ləm gə́ m’ari o̰ dɔ dee lé 12 ndá m’a kari kəmkàr gə gosonégər ya. Tɔɓəi m’a kari né gə́ raŋg dɔ’g ɓəi, nébaoje gə némajije gə rɔnduba gə́ mbai gə́ nɔḭ’g kédé iŋga togə́bè el ləm, yeḛ gə́ njekorè gooi kara a kiŋga bèe el ləm tɔ.
13 Bèe ɓa Salomo̰ ḭ dɔ loo gə́ ndəw’d gə́ to Gabao̰, loo gə́ kəi-kubu-kiŋga-na̰ to keneŋ lé tel ree Jerusalem ɓa yeḛ o̰ ne ɓee dɔ Israɛlje’g ɓəi .
Siŋgamoŋ gə nébaoje lə Salomo̰
1Mb 10.26-29, 2SgI 9.25-2814 Salomo̰ mbo̰ pusuje gə njérɔ gə kundaje dɔ na̰’d, yeḛ aw gə pusu-rɔje lé tɔl-dɔg gə dəa tɔl-sɔ (1.400) ləm, gə njérɔ gə kundaje d’as tɔl-dɔg-loo dɔg-giree-joo (12.000) ləm tɔ, yeḛ ar dee d’isi mee ɓee-booje gə́ d’aw ŋgəm pusu-rɔje ləa keneŋ ləm, gə Jerusalem mbɔr mbai’g ləm tɔ . 15 Mbai lé ar larnda gə larlɔr kara to Jerusalem yaa̰ asəna gə kɔri-mbalje bèe ləm, ar kag-sɛdrəje kara bula to gə́ kag-ɓɔlje taa ne loo pəl-pəl ndag-loo’g bèe ləm tɔ. 16 Kundaje lə Salomo̰ lé d’ḭ sə dee Ejiptə gə Silisi, njérab-néndogoje gə́ wɔji dɔ mbai lé ɓa d’aw ndogo dee ree sə dee gə goo lar dee gə́ d’wɔji njaŋg togə́bè ya , 17 deḛ d’ḭ gə pusu-rɔ kára Ejiptə ndá gadee as larnda tɔl-misa̰ (600) ləm, kunda kára ndá gadee as larnda tɔl-dəa-rɔ-mi (150) ləm tɔ. Deḛ ree sə dee togə́bè mbata mbaije lə Hetje lai ləm, gə mbata lə mbaije gə́ Siri kara ləm tɔ.
Salomo̰ wa dɔ gɔl rəa mba kunda kəi gə́ to gə kəmee
1Mb 5.15-32, 1Mb 7.13-1418 Salomo̰ un ndia gə mba kar dee d’unda kəi gə ri Njesigənea̰ ləm, gə d’unda kəi-mbai gə mbata ləa-yeḛ ləm tɔ.
