Gawaaniin gaddimiin al-hadaaya
1 Wa Allah hajja le Muusa wa gaal : 2 «Guul le Bani Israaʼiil : ‹Kan dakhaltu fi l-balad al-nantiiha leeku wa sakantu foogha, 3 waajib tigaddumu le Allah min bagarku aw khanamku hadiiye muharraga aw dahiiye muharraga aw dahiiye aakhara. Wa da achaan tihaggugu waʼadku aw tigaddumu hadiiye be niiyitku aw wakit tilimmu le l-iid wa hu yarda be riihitha.
4 «‹Wa l-yigaddim al-hadiiye di le Allah, yigaddim maʼaaha hadiiye hana dagiig kooro mukhalbat be liitir hana dihin. 5 Wa battaan yigaddim liitir hana khamar hadiiyat charaab maʼa ayyi kharuuf dahiiye muharraga aw dahiiye aakhara.
6 «‹Wa kan le l-kabich kamaan, yichiil maʼaayah hadiiye hana dagiig koorteen mukhalbat be liitir wa nuss hana dihin. 7 Wa yichiil liitir wa nuss hana khamar hadiiyat charaab wa yigaddimha le Allah wa hu yarda be riihitha.
8 «‹Wa kan yigaddim le Allah toor dahiiye muharraga aw dahiiye aakhara le yihaggig waʼadah aw le dahiiyat al-salaama, 9 yigaddim maʼaayah hadiiye talaata kooro hana dagiig mukhalbat be liitreen hana dihin. 10 Wa yichiil liitreen hana khamar hadiiyat charaab wa yigaddimha hadiiye muharraga le Allah wa hu yarda be riihitha.
11 «‹Wa yisawwi misil da maʼa ayyi hadiiye hana toor wa kabich wa kharuuf wa anzaay. 12 Wa kan al-bahaayim al-yigaddimhum dool katiiriin kula, yisawwi maʼa ayyi waahid misil da. 13 Wa kan ayyi muwaatin yigaddim al-hadaaya al-muharragiin le Allah, khalli yisawwi misil da wa Allah yarda be riihithum.
14 «‹Wa kan naadum ajnabi gaaʼid maʼaaku mudda tawiile wa yidoor yigaddim hadiiye muharraga le Allah wa hu yarda be riihitha, khalli yisawwi misil intu gaaʼidiin tisawwuuh. 15 Wa da yabga leeku chart daayim min zurriiye le zurriiye le intu kulluku wa le l-ajnabi al-gaaʼid maʼaaku kula. Wa tisawwu misil da sawa sawa giddaam Allah. 16 Wa da yabga gaanuun waahid wa chart waahid leeku intu wa le l-ajnabi al-gaaʼid maʼaaku.›»
Dahiiye le kaffaarat al-zanib
17 Wa Allah hajja le Muusa wa gaal : 18 «Hajji le Bani Israaʼiil wa guul leehum : ‹Kan dakhaltu fi l-balad al-niwaddiiku foogha 19 wa kan taakulu min khubzitha, gaddumu minha hadiiye le Allah. 20 Wa min awwal dagiigku, sawwu khubza wa gaddumuuha leyi hadiiye misil al-hadiiye al-intu tigaddumuuha leyi wakt al-gatiʼ hana ziraaʼitku. 21 Wa min zurriiye le zurriiye, gaddumu leyi hadiiye min awwal dagiigku.
22 «‹Wa kan intu kulluku bala raayku bas ma tabbagtu waahid min wasaaya Allah al-gaalaahum le Muusa, 23 yaʼni kulla l-wasaaya al-amaraaku beehum Allah be waasitat Muusa min awwal yoom wa baʼad da min zurriiye le zurriiye, 24 wa kan mujtamaʼ Bani Israaʼiil sawwo zanib bala raayhum wa kulluhum ma irfooh, khalaas kulluhum yigaddumu toor dahiiye muharraga le Allah wa hu yarda be riihitha. Wa yigaddumu hadiiye hana dagiig wa hadiiyat charaab misil fi l-gaanuun wa tees dahiiye le kaffaarat al-zanib. 25 Wa raajil al-diin yisawwi kaffaara le zunuub kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa humman yalgo al-khufraan. Achaan al-zanib da sawwooh bala raayhum wa humman jaabo dahiiye muharraga le Allah wa gaddamo dahiiye le kaffaarat al-zanib. 26 Wa l-khufraan da le kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa le l-ajnabi al-saakin maʼaahum achaan al-zanib al-sawwooh bala raayhum da bukhuss kulla l-chaʼab.
27 «‹Wa kan al-zanib da sawwaah naadum waahid bas, hu yigaddim anzaay bitt sana dahiiye le kaffaarat al-zanib. 28 Wa raajil al-diin yisawwi kaffaara le l-zanib hana l-naadum al-sawwaah bala raayah giddaam Allah. Wa wakit raajil al-diin yisawwi kaffaara, al-naadum da yalga al-khufraan. 29 Kan al-naadum min Bani Israaʼiil aw kan naadum ajnabi saakin maʼaahum kula, al-gaanuun hana l-zanib al-yisawwuuh bala raayhum da waahid bas.
30 «‹Wa kan naadum min Bani Israaʼiil aw ajnabi gaaʼid maʼaahum kula kan sawwa zanib be niiytah, al-naadum da sawwa jariime didd Allah. Wa be sabab da, waajib yafsuluuh min ahalah. 31 Achaan hu aba kalaam Allah wa khaalaf wasiiyaatah. Wa be da, waajib yafsuluuh wa yilhammal ikhaabah.›»
Al-rajim lahaddi l-moot
32 Wa yoom waahid fi l-sahara, Bani Israaʼiil ligo naadum waahid gaaʼid yilaggit hatab fi yoom al-sabt. 33 Wa humman karabooh le l-naadum da wa waddooh giddaam Muusa wa Haaruun wa kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil. 34 Al-naadum da khattooh fi l-sijin achaan fi l-wakit daak, gaanuun al-yihaakumuuh beyah ke ma fiih. 35 Wa khalaas baʼad da, Allah gaal le Muusa : «Khalli kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil yilimmu barra min al-fariig wa yarjumu al-naadum da lahaddi l-moot.» 36 Wa khalaas, kulla l-mujtamaʼ waddooh le l-naadum da barra min al-fariig wa rajamooh lahaddi maat. Wa da misil Allah amar beyah Muusa.
Al-chanchali al-beyah yizzakkaro
37 Wa battaan Allah gaal le Muusa : 38 «Hajji le Bani Israaʼiil wa guul leehum : ‹Min zurriiye le zurriiye tisawwu chanchali fi daayir khulgaanku wa khayyutuuh be kheet zahri. 39 Wa wakit tichiifu al-chanchali da, tizzakkaro kulla wasaaya Allah wa titabbuguuhum. Wa be da, ma titaabuʼu chahwaat guluubku wa uyuunku al-yiwadduuku fi l-isyaan. 40 Wa misil da, tizzakkaro kulla wasiiyaatah wa titabbuguuhum wa tukuunu ummat Allah al-saalhe. 41 Wa taʼarfu ana bas Allah Ilaahku al-maragtuku min balad Masir le nabga Ilaahku. Wa ana bas Allah Ilaahku.›»
Nékarje gə́ to nduji gə kubu gə mán-nduú
1 Njesigənea̰ ula Moyis pana: 2 Ula Israɛlje pana: Loo gə́ seḭ a ka̰dje mee ɓee gə́ ma m’ar sí mba kar sí síje keneŋ lé 3 loo gə́ seḭ injaje nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo kar Njesigənea̰ lé, lé to nékinjaməs gə́ ka̰ roo əsé nékinjaməs gə́ ka̰ tɔl ne ta ndukun əsé to gə́ nékarnoji gə́ dəw ḭ gə mée mba ra əsé loo ra naḭje lə sí kara nékulje lə sí gə́ boi-boi əsé njé gə́ lam-lam ba gə́ d’a tel to né gə́ baḭyee ə̰də lel Njesigənea̰ lé 4 yeḛ gə́ a kinja nékinjaməs ləa mba kar Njesigənea̰ lé a ree gə nékar gə́ to nduji tɔ ndá a to nduji gə́ ndá léréré as nékwɔji kwɔi-lə-né munda gə́ podé gə ubu as litər kára gə gesee, 5 tɔɓəi a ree gə nékar gə́ ka̰ kai gə́ to mán-nduú gə́ mḭ as litər kára gə gesee mbata lə nékinjaməs gə́ ka̰ roo əsé nékinjaməs gə́ to ŋgon badə kára-kára ya. 6 Mbata lə bàl badə lé d’a ree gə nékar gə́ to nduji gə́ ndá léréré as nékwɔji kwɔi-lə-né misa̰ gə́ podé gə ubu as litər joo ləm, 7 d’a ree gə nékar gə́ ka̰ kai gə́ to mán-nduú gə́ mḭ as litər joo ləm tɔ, yee ɓa to nékar gə́ baḭyee ə̰də lel Njesigənea̰ ya. 8 Ɓó lé d’inja bɔ maŋg gə́ nékinjaməs gə́ ka̰ roo əsé gə́ ka̰ tɔl ta ndukun əsé gə́ ka̰ ra Njesigənea̰ oiyo ndá 9 d’a ree gə nékar gə́ to nduji na̰’d gə bɔ maŋg lé ndá a to nduji gə́ ndá léréré as nékwɔji kwɔi-lə-né jinaijoo gə́ podé gə ubu as litər munda ləm, 10 d’a ree gə nékar gə́ ka̰ kai gə́ to mán-nduú gə́ mḭ as litər munda ləm tɔ, yee ɓa to nékar gə́ baḭyee ə̰də lel Njesigənea̰ ya.
11 D’a ra togə́bè mbata lə maŋg kára-kára ləm, mbata lə bàl badə kára-kára ləma, gə mbata lə ŋgonbad əsé ŋgon bya̰ kára-kára ləm tɔ. 12 Seḭ a raje togə́bè gə goo bula lə daje kára-kára lai gə́ to nékinjanéməsje lé. 13 Kojiɓee gə́ rara kara a ra néje neelé togə́bè loo gə́ yeḛ a kinja nékinjaməs gə́ ka̰ roo gə́ baḭyee ə̰də lel Njesigənea̰ lé ya. 14 Ɓó lé dəw-dɔ-ɓee gə́ si mbuna sí’g əsé yeḛ gə́ a gə ree si mbuna ŋgakadɔg síje’g ndɔ gə́ raŋg ɓəi lé ndigi kinja né gə́ məs gə́ ka̰ roo gə́ baḭyee ə̰də lel Njesigənea̰ to gə́ seḭ raje lé ndá pia gə́ yeḛ a ra ya to kən. 15 Godndu kára ba ɓa a to keneŋ mbata lə koso-dəwje lai, mbata lə sí-seḭ ləm, gə mbata lə dəw-dɔ-ɓee gə́ si mbuna sí’g ləm tɔ, yee ɓa a to godndu gə́ a to gə no̰ mbuna ŋgakadɔg síje’g: to gə́ seḭ raje lé dəw-dɔ-ɓee kara pia gə́ yeḛ a ra no̰ Njesigənea̰’g ya to kən. 16 Godndu kára ba ləm, gə ndukun kára ba ləm tɔ, d’a to keneŋ mbata lə sí-seḭ ləm, gə mbata lə dəw-dɔ-ɓee gə́ si mbuna sí’g ləm tɔ .
17 Njesigənea̰ ula Moyis pana: 18 Ula Israɛlje pana: Loo gə́ seḭ a teḛje mee ɓee gə́ m’a gə kar sí a̰dje keneŋ ləm, 19 loo gə́ seḭ a sɔje nésɔje gə́ mee ɓee’g neelé ləm tɔ ndá seḭ a kɔrje təa gə́ nékar kar Njesigənea̰ ya. 20 Seḭ a reeje gə pil muru gə́ dɔtar mba kula gə́ tar, seḭ a reeje ne asəna gə nékar gə́ d’ɔr loo-kunda-kó’g bèe ya. 21 Seḭ a kɔrje pil muru lə sí gə́ dɔtar gə́ nékar mbata lə Njesigənea̰. A to togə́bè mbata ginkojije lai gə́ d’a gə ree ɓəi lé ya.
22 Ɓó lé seḭ raje kaiya dɔ mbə’g lal gərje gelee ləm lal kaaje ne dɔ godnduje lai neelé gə́ Njesigənea̰ un ar Moyis lé ndá 23 néje lai gə́ Njesigənea̰ un ne ndia ar sí gə ndu Moyis, un kudee mee ndɔje gə́ Njesigənea̰ aree godndiaje ləm, gə gée gə́ gogo mee ndəaje gə́ d’a gə ree ləm tɔ lé, 24 ɓó deḛ ra kaiya dɔ mbə’g lal gər gelee ləm, lal kar koso-dəwje d’oo ləm tɔ ndá koso-dəwje lai d’a kinja bɔ maŋg gə́ nékinjaməs gə́ ka̰ roo gə́ baḭyee ə̰də lel Njesigənea̰ na̰’d gə nékar gə́ to nduji ləm, gə nékar gə́ ka̰ kai ləm tɔ, gə goo rəbee gə́ d’wɔji njaŋg ya, tɔɓəi d’a kinja bàl bya̰ kára gə́ nékinjaməs gə́ ka̰ kuga dɔ kaiya tɔ. 25 Njekinjanéməs a ra né mba kuga ne dɔ kaiya lə koso-dəwje gə́ Israɛl lai ndá mee Ala a koso lemsé dɔ dee’g, mbata deḛ ra kaiya dɔ mbə’g lal gər gelee, tɔɓəi deḛ ree gə nékar lə deḛ gə́ to nékinjaməs gə́ ka̰ roo gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰ ləm, gə da-nékinjaməs gə́ ka̰ kuga dɔ kaiya no̰ Njesigənea̰’g ləm tɔ mbata lə kaiya gə́ deḛ ra dɔ mbə’g lal gər gelee lé. 26 Mee Ala a koso lemsé dɔ koso-dəwje gə́ Israɛl lai ləm, gə dɔ dəw-dɔ-ɓee gə́ si mbuna dee’g ləm tɔ mbata kaiya gə́ koso-dəwje lai ra lé deḛ ra dɔ mbə’g lal gər gelee.
27 Ɓó lé dəw kára ba ra kaiya dɔ mbə’g lal gər gelee ndá yeḛ a ree gə ma̰də bya̰ gə́ ra ləb kára ba gə́ nékinjaməs mba kuga ne dɔ kaiya lé . 28 Njekinjanéməs a ra né no̰ Njesigənea̰’g mba kuga ne dɔ dəw kára gə́ ra kaiya dɔ mbə’g lal gər gelee lé, loo gə́ yeḛ ra né mba kuga ne dəa mba̰ ndá mee Ala a koso lemsé dəa’g ya. 29 Godndu gə́ kára ba nee ya a to mbata lə dəwje lai gə́ ra kaiya dɔ mbə’g lal gər gelee. Lé to gə́ kojiɓee gə́ mbuna Israɛlje’g əsé lé to gə́ dəw-dɔ-ɓee gə́ si mbuna dee’g lé tɔ.
30 Nɛ ɓó lé dəw kára, lé’d kojiɓee əsé dəw-dɔ-ɓee ɓa ra né gə́ bɔsɔsɔ unda ne kaaree ndá yeḛ ra bèe ndɔl ne Njesigənea̰, yeḛ neelé d’a kɔree mbuna dəwje’g ləa gə́ kɔr ya. 31 Mbata yeḛ ə̰ji ta lə Njesigənea̰ bəḭ-bəḭ ləm, yeḛ tuji godndu ləm tɔ, yeḛ neelé d’a kɔree ləm, ta néra kori-kori ləa kara a kwa dəa ləm tɔ.
Bo̰ néra lə dəw gə́ al dɔ godndu gə́ wɔji dɔ ndɔ-kwa-rɔ lé ɔs təa’g
32 Loo gə́ Israɛlje nai dɔdilaloo’g ya ɓəi ndá deḛ d’iŋga diŋgam kára gə́ aw odo kir ɔm dɔ na̰’d ndɔ-kwa-rɔ’g. 33 Deḛ gə́ d’iŋgá loo mbo̰ kir dɔ na̰’d lé d’wá ree səa rɔ Moyis gə Aaro̰ gə koso-dəwje’g lai tɔ. 34 Deḛ d’udee kəi mbata né gə́ ka̰ kar dee ra səa lé d’wɔji njaŋg el ɓəi. 35 Njesigənea̰ ula Moyis pana: Dəw neelé d’a tɔlee gə́ tɔl ya, koso-dəwje lai d’a teḛ tilá gə kɔri-ər gir loo-si dee’g.
36 Koso-dəwje lai teḛ səa gir loo-si dee gə́ raga ndá deḛ tilá gə kɔri-ər d’aree wəi to gə́ Njesigənea̰ un ne ndia ar Moyis lé tɔ.
Kula gə́ ndul piro-piro gə́ a to ta kubu’g lə dee
37 Njesigənea̰ ula Moyis pana: 38 Ula Israɛlje gə mba kar dee d’ɔs kúla kubuje gə́ d’ul ta dee na̰’d ta kubuje’g lə dee mbuna ŋgaka deeje’d gə́ kédé-kédé, tɔɓəi kúla gə́ ndul piro-piro a to ta kubuje gə́ d’ul ta dee na̰’d ta kubuje’g lə dee tɔ . 39 Loo gə́ kúla kubuje gə́ d’ul ta dee na̰’d to keneŋ ndá seḭ a kooje ləm, meḛ sí a kolé ne dɔ godnduje’g lə Njesigənea̰ mba kar sí raje née ya ləm tɔ, bèe ɓa seḭ a ndolèje ne goo mal néje gə́ wa meḛ sí, əsé mal néje gə́ ooje gə kəm sí el gə mba kar dee ndɔr sí kar sí ubamje ne ya̰’mje to gə́ kédé lé el. 40 Bèe ɓa meḛ sí a kolé ne dɔ godndumje’g lai mba kar sí raje ne née ləm, seḭ a toje ne koso-dəwje gə́ to gə kəmee mbata lə Ala lə sí ləm tɔ. 41 Ma m’to Njesigənea̰, Ala lə sí gə́ m’ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje mba to ne Ala lə sí. Ma m’to Njesigənea̰, Ala lə sí ya.
