2 Muluuk 4 - ShuLatn & SBA2015

Alyasaʼ fazaʼ al-armala

1 Wa fi mara armala al-raajilha awwal hu min majmuuʼat al-anbiya. Hi jaat chahadat Alyasaʼ wa gaalat leyah : «Abdak raajli maat wa inta taʼarfah kadar abdak khaayif min Allah. Wa daahu siid deen waahid ja wa gaal yichiil iyaali al-itneen wa yisawwiihum abiid.» 2 Wa Alyasaʼ gaal leeha : «Tidoori nisawwi leeki chunu ? Ooriini indiki chunu fi l-beet ?» Wa hi raddat leyah wa gaalat : «Khaadmak indaha illa gazzaaza hint dihin.» 3 Wa hu gaal leeha : «Amchi asʼale min jiiraanki mawaaʼiin yaabsiin wa katiiriin, ma chiyya. 4 Wa wakit tijiibiihum, adkhuli fi beetki wa siddi al-baab foogki wa foog iyaalki. Wa subbi al-dihin fi kulla l-mawaaʼiin dool wa ayyi maaʼuun kan malaan khalaas, khuttiih taraf.»

5 Wa khalaas, hi gammat machat wa saddat al-baab foogha wa foog iyaalha. Wa humman gaaʼidiin yantuuha al-mawaaʼiin wa hi tamlaahum. 6 Wa wakit al-mawaaʼiin anmalo khalaas, gaalat le wileedha : «Antiini maaʼuun aakhar battaan.» Wa hu gaal leeha : «Ma fi maaʼuun aakhar.» Wa tawwaali, al-dihin wagaf ma gaaʼid yusubb.

7 Wa khalaas, al-mara gammat machat bakaan nabi Allah wa khabbaratah be l-cheyy al-kaan. Wa hu gaal leeha : «Amchi biiʼi al-dihin da wa kaffi beyah deenki. Wa l-faddal kamaan, iichu beyah inti wa iyaalki.»

Alyasaʼ wa l-mara al-khaniiye

8 Yoom waahid, Alyasaʼ ja faayit be hillit Chuunam. Wa fi l-hille di, fiyah mara khaniiye talabat minnah achaan yaji yaakul fi beetha. Wa min al-yoom da, ayyi wakit kan Alyasaʼ faayit, yakhchaaha achaan yaakul fi bakaanha. 9 Wa l-mara di gaalat le raajilha : «Al-raajil al-daayman gaaʼid yaji leena da, ana naʼarfah hu nabi mukhassas le Allah. 10 Hassaʼ da, khalli nabnu leyah kuuzi sakhayyar fi l-gasir foog. Wa nukhuttu fi lubbah sariir wa tarabeeza wa gaʼʼaada wa faanuus achaan kan yoom ja leena, yargud fi l-kuuzi da.»

11 Wa yoom waahid, Alyasaʼ ja fi bakaanhum wa anjamma fi l-kuuzi al-fi l-gasir da wa ragad. 12 Wa gaal le khaddaamah Gihaazi : «Naadi leyi al-Chuunamiiye di.» Wa Gihaazi naadaaha wa hi jaat wa wagafat giddaamah. 13 Wa Alyasaʼ gaal le khaddaamah : «Guul leeha : ‹Inti tiʼibti katiir fi chaanna. Tidoori nisawwu leeki chunu ? Tidoori nihajju le l-malik wa le khaayid al-deech fi chaanki walla ?›» Wa hi raddat wa gaalat : «La ! Ana aayche be l-salaama fi usut ahali.»

14 Wa Alyasaʼ gaal le khaddaamah : «Kan ke da, nisawwi leeha chunu ?» Wa khaddaamah Gihaazi radda leyah wa gaal : «Hi ma indaha iyaal wa raajilha kula chaayib.» 15 Wa Alyasaʼ gaal leyah : «Naadiiha battaan !» Wa hu naadaaha. Wa hi jaat wa wagafat fi khachum al-baab. 16 Wa Alyasaʼ gaal leeha : «Fi nafs al-wakit fi l-sana al-jaaye, takurbi wileed fi hudunki.» Wa laakin al-mara gaalat : «La ! Ya siidi nabi Allah, ma takdib le khaadmak.»

17 Wa khalaas, fi nafs al-wakit hana l-sana al-aakhara, al-mara di bigat khalbaane. Wa hi wildat wileed hasab al-kalaam al-Alyasaʼ gaalah leeha.

Wileed al-mara al-khaniiye maat

18 Wa l-wileed kibir. Wa yoom waahid, al-wileed macha wara abuuh al-gaaʼid yakhdim maʼa l-naas al-yagtaʼo al-khalla fi l-zereʼ. 19 Wa khalaas, al-wileed gamma yabki le abuuh wa gaal : «Raasi ! Raasi boojaʼni !» Wa abuuh gaal le khaddaamah : «Chiilah wa waddiih le ammah.»

20 Wa l-khaddaam chaalah wa waddaah le ammah. Wa l-wileed ragad fi rijileen ammah lahaddi l-gaayle wa baʼad da, maat. 21 Wa fi l-bakaan da, ammah talaʼat beyah fi l-kuuzi hana nabi Allah wa raggadatah fi l-sariir wa saddat foogah al-baab wa maragat.

22 Wa hi naadat raajilha wa gaalat leyah : «Min fadlak, rassil leyi waahid min al-khaddaamiin wa humaara min al-hamiir achaan namchi ajala bakaan nabi Allah wa nigabbil.» 23 Wa raajilha saʼalha wa gaal : «Maala tidoori tamchi leyah al-yoom ? Al-yoom wa la iid hana awwal yoom fi kulli chahar wa la yoom al-sabt.» Wa hi gaalat leyah : «Aafe bas.» 24 Wa hi chaddat al-humaara wa gaalat le khaddaamha : «Waddiini ajala ! Ma tagiif fi l-derib kan ana ma gult leek cheyy.»

25 Wa hi machat wara nabi Allah fi jabal al-Karmal. Wa wakit nabi Allah chaafha min baʼiid gaal le khaddaamah Gihaazi : «Di hi al-mara al-min hillit Chuunam. 26 Hassaʼ da, gumm ajri laagiiha wa asʼalha guul leeha : ‹Keef haalki ? Raajilki aafe walla ? Wa wileedki kula aafe walla ?›» Wa hi gaalat : «Aafe !» 27 Wa wakit wassalat fi raas al-jabal bakaan nabi Allah kamaan, karabat rijileenah. Wa Gihaazi garrab leeha achaan yitarrifha wa laakin nabi Allah gaal leyah : «Khalliiha ! Hi haznaane wa Allah labbadah minni ma khabbaraani beyah.»

28 Wa khalaas, hi gaalat leyah : «Hal ana saʼalt sakhiir min siidi ? Gabul da kula, ana ma gult leek ma takdib leyi walla ?» 29 Wa Alyasaʼ gaal le Gihaazi : «Gumm arbut sulbak wa chiil asaati di fi iidak wa amchi ! Wa kan lammeet maʼa naadum fi l-derib, ma tisallimah wa kan naadum sallamaak kula, ma turudd leyah. Wa khutt asaati di fi wijh al-wileed.» 30 Wa amm al-wileed gaalat : «Nahlif be Allah al-Hayy wa be hayaatak inta kadar ana ma namchi balaak inta min al-bakaan da.» Wa khalaas, Alyasaʼ gamma macha maʼaaha.

31 Wa Gihaazi gaddam leehum wa khatta al-asa fi wijih al-wileed. Wa laakin ma fi haraka wa la alaama hint haya. Wa hu gabbal bakaan al-nabi wa khabbarah wa gaal leyah : «Al-wileed ma gamma.»

32 Wa wakit Alyasaʼ wassal fi l-beet, ligi al-wileed mayyit wa raagid fi sariirah. 33 Wa Alyasaʼ dakhal wa sadda al-baab foogah maʼa l-wileed wa chahad Allah. 34 Wa hu rikib fi l-sariir wa anbatah min foog le l-wileed wa lamma khachmah maʼa khachum al-wileed wa uyuunah maʼa uyuun al-wileed wa iideenah maʼa iideen al-wileed. Wa hu almattat min foog leyah lahaddi jisim al-wileed himi. 35 Wa Alyasaʼ dalla min al-sariir wa raayikh jaay wa jaay fi lubb al-kuuzi wa baʼadeen, gabbal almattat battaan min foog le l-wileed. Wa khalaas, al-wileed attach sabʼa marra wa fatah uyuunah.

36 Wa Alyasaʼ naadaah le Gihaazi wa gaal leyah : «Naadi al-mara di.» Wa hu naadaaha. Wa hi jaat le Alyasaʼ wa hu gaal leeha : «Chiili wileedki.» 37 Wa hi jaat wa wagaʼat fi rijileenah wa sajadat. Wa baʼad da, chaalat wileedha wa machat.

Al-churba al-ma tincharib

38 Wa Alyasaʼ gabbal hillit Gilgaal. Wa fi l-wakit da, juuʼ chadiid gaaʼid fi l-balad. Wa naas majmuuʼat al-anbiya lammo wa gaaʼidiin giddaamah. Wa Alyasaʼ gaal le khaddaamah : «Jahhiz al-burma al-kabiire di wa sawwi churba le l-anbiya.»

39 Wa waahid min al-anbiya macha al-kadaade achaan yifattich khadaar. Wa hu ligi fagguus al-kadaade wa mala khalagah be fawaakihah. Wa wakit gabbal, gattaʼaahum wa sabbaahum fi l-burma al-jahhazooha. Wa ma fi naadum minhum yaʼarif al-nabaat da hu chunu. 40 Wa anto al-akil le l-naas le yaakuluuh. Wa laakin wakit humman daakhooh, gammo yikooruku wa buguulu : «Al-moot gaaʼid fi lubb al-burma, ya nabi Allah !» Wa humman ma gidro yaakuluuh. 41 Wa nabi Allah gaal : «Jiibu leyi dagiig.» Wa hu sabba al-dagiig da fi l-burma wa gaal : «Antuuhum yaakuluuh.» Achaan al-churba battaan ma fasle.

Alyasaʼ anta akil le miya naas

42 Wa yoom waahid, naadum ja min Baʼal Chaliicha. Jaab le nabi Allah khubza min al-intaaj al-awwal wa da 20 khubza min dagiig al-gameh al-abyad wa gameh jadiid kula fi mukhlaatah. Wa Alyasaʼ gaal le khaddaamah : «Antiihum le l-naas yaakulu.» 43 Wa khaddaamah gaal leyah : «Kikkeef tidoor nigassimah le 100 naadum ?» Wa Alyasaʼ gaal leyah : «Antiihum le l-naas yaakulu achaan daahu Allah gaal : ‹Ayyi waahid yaakul wa yifaddilah.›»

44 Wa khalaas, al-khaddaam gassam al-akil da le l-naas. Wa kulluhum akalo lahaddi faddalooh kula. Wa da bigi hasab kalaam Allah.

Elije la gə dené gə́ njekəisiŋga

1 Dené kára mbuna denéje’g lə njéteggintaje ra ndòo rɔ Elije’g pana: Ŋgabmje gə́ to kura ləi lé wəi, nɛ i gər gao to gə́ yeḛ lé to njekwa Njesigənea̰ mée’g. Nɛ njeɓaŋ ree mba taa ŋganəmje gə́ joo gə mba kwa dee gə́ ɓərje ləa.

2 Elije dəjee pana: See ɗi ɓa m’askəm ra kari wa. Maji kari ulam né gə́ to mee kəi’g ləi am m’oo.

Yeḛ tel ilá keneŋ pana: Kura ləi aw gə né gə́ raŋg mee kəi’g el nɛ ku-ubu ya kára ba.

3 Yeḛ ulá pana: Teḛ aw rɔ njéboatakəije’g ləi lai ya aw ndima dee kuje gə́ kari ba bula ya ɓó lam ba el. 4 Loo gə́ i tel ree kəi ndá udu tarəw kəi dɔ sí-seḭ gə ŋganije’g ɓa gə́ ɔm ubu lé mee kuje’g lé ɓəi, ku gə́ rusu ndá i a kun kunda ɓəd-ɓəd ya.

5 Yen ŋga yeḛ ḭ rɔ Elije’g lé tel aw kəi ndá udu tarəw dɔ dee-deḛ gə ŋganeeje’g, deḛ d’aree kuje ndá yeḛ ɔm ubu lé keneŋ-keneŋ. 6 Loo gə́ ubu lé rusu kuje neelé télélé-télélé ndá yeḛ ula ŋgonee pana: Am ku gə́ raŋg ya ɓəi.

Nɛ yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ku gə́ raŋg godo. Bèe ɓa gel ubu lé kara gaŋg ŋgəji tɔ. 7 Yeḛ aw ɔr gée ar dəw lə Ala ndá yeḛ ulá pana, Maji kari aw aw ndogo ubu lé uga ne ɓaŋg gə́ to dɔi’g lé, gesee gə́ nai lé i seḭ gə ŋganije a síje ne gə́ majee.

Elije aw ŋgon ɓee gə́ Sunem

8 Ndɔ kára bèe Elije dəs mee ŋgon ɓee gə́ Sunem. Ndá dené gə́ njenékiŋga kára si keneŋ. Yeḛ ɔsee ɓɔḭ-ɓɔḭ mba karee sɔ né kəi ləa. Ta-ta lé loo gə́ yeḛ dəs keneŋ ndá yeḛ aw kəi ləa aw sɔ né sɔ né.

9 Dené lé ula ŋgabeeje pana: Aa oo, dəw gə́ aw ree kəi lə sí ta-ta neelé ma m’gəree gə́ dəw lə Ala gə́ to gə kəmee. 10 Ar sí n’raje ŋgon kəi bɔrɔ dɔ maree’g ndá ar sí j’urje tira keneŋ ləm, j’undaje tabul, gə kali, gə néndogó keneŋ ləm tɔ j’areeje, mba kar loo gə́ yeḛ teḛ rɔ sí’g ndá yeḛ a kwa rəa keneŋ.

11 Ndɔ kára bèe Elije tel ree Sunem ndá yeḛ aw mee kəi gə́ dɔ maree’g lé aw to keneŋ. 12 Yeḛ ula kura ləa Gehaji pana: Ɓar dené gə́ Sunem lé am. Gehaji ɓaree ndá yeḛ ree aar nea̰’g ya tɔ. 13 Elije ula Gehaji pana: Maji kari ulá pana: Aa oo, i ra sə sí né gə́ maji yaa̰. See ɗi ɓa j’askəm ra kari wa. See i ndigi kar sí n’pata ləi no̰ mbai’g əsé no̰ ɓé-njérɔje’g wa.

Dené lé tel ilá keneŋ pana: Ma m’isi mbuna koso-dəwje’g ləm gə meelɔm ya.

14 Elije dəji Gehaji pana: Ŋga see ɗi ɓa j’a ra karee wa.

Gehaji ilá keneŋ pana: Né kára ba lé ŋgonee godo tɔɓəi ŋgabeeje kara ɓuga tɔ.

15 Bèe ɓa Elije pana: Ɓaree gogo am ndá yeḛ ɓaree ya tɔ.

Yeḛ ree aar takəi’g. 16 Ndá Elije ulá pana: Ləb gə́ a gə ree mee naḭ gə́ togə́bè ndá i a kwa ŋgon gə́ diŋgam jii’g.

Yeḛ ilá keneŋ pana: Wah! mbai ləm, i dəw lə Ala, maji kari su kəm kura ləi gə́ dené lé el !

17 Nɛ lé bèe kara dené neelé taa kèm ndá yeḛ oji ŋgon gə́ diŋgam ləb gə́ gogo mee naḭyee gə́ Elije ulá keneŋ lé ya tɔ.

Elije ar ŋgolə njekəimbá ləa tel si kəmba

18 Ŋgon lé ra tɔg pir-pir. Ndɔ kára bèe yeḛ aw iŋga bɔbeeje goo njékinjakoje’g. 19 Ndá yeḛ no̰ ta bɔbeeje’g pana: Dɔm ɓòo! dɔm ɓòo!

Bɔbeeje ula kura ləa pana: Unee aw səa ar kea̰je.

20 Kura lé unee aw səa ar kea̰je ya tɔ. Ŋgon lé to kaar kea̰je’g saar kàr aar daŋdɔ bèe ndá wəi. 21 Kea̰je unee aw ilá dɔ tira’g lə dəw lə Ala ɓa udu ta-rəw dəa’g unda loo teḛ aw tɔ. 22 Yeḛ ɓar ŋgabeeje ulá pana: Ula basa ləi kára gə ko̰-mulayḛ̀je kára gə mba kam m’aḭ ne kalaŋ m’aw ɓee lə dəw lə Ala ɓa m’a tel ɓəi.

23 Yeḛ dəjee pana: See gelee gə́ ban ɓa i ndigi kaw ɓee ləa ɓogənè wa. To naḭ gə́ teḛ sigi el ləm, to ndɔ-kwa-rɔ el ləm tɔ.

Yeḛ ilá keneŋ pana: M’a kaw kari ya.

24 Yen ŋga yeḛ ar dee tɔ kali gir ko̰-mulayḛ̀je’g ləa ndá ula kura ləa pana: Ojee gə́ kédé ar sí j’awje, ɓó lé m’ulai el ndá am m’aar naŋg rəw’g el.

25 Yeḛ ɔd aw rɔ dəw’g lə Ala dɔ mbal gə́ Karmel. Loo gə́ dəw lə Ala ée əw ndá yeḛ ula kura ləa Gehaji pana: Aa oo, dené gə́ Sunem lé ɓa aw’n. 26 Ḭ Ɓasinè aiŋgwɔd aw tila kəmee dəjee oo: See yeḛ to kari ya wa. See ŋgabeeje deḛ gə ŋgonee to kari ya wa.

Dené lé tel ilá keneŋ pana: Jeḛ n’toje kari ya. 27 Loo gə́ yeḛ teḛ rɔ dəw’g lə Ala dɔ mbal’g ndá yeḛ unda barmba gɔlee’g. Gehaji ree rəa’g gə mba kɔsee gə́ raŋg nɛ dəw lə Ala ulá pana: Yá̰ mbata mée to kərm ndá Njesigənea̰ iya səm dəa ɓó riba səm dəa kédé el.

28 Yen ŋga dené lé dəjee pana: See ma m’dəji mbai ləm ŋgon wa. See m’pa kédé m’pana: Maji kari su kəm el, see m’pa bèe el wa.

29 Bèe ɓa Elije ula Gehaji pana: Tɔ ndar ɓəri’g, un kag-tɔs ləm jii’g ndá ɔd aw. Ɓó lé i iŋga dəw rəbə ndá rəa lapia el ləm, ɓó lé dəw rai lapia kara ilá keneŋ el ləm tɔ. I a kila kag tɔs ləm kəm ŋgon’g lé.

30 Ko̰ ŋgonje lé pana: Njesigənea̰ to Njesikəmba ləm, i kara si kəmba ləm tɔ, m’a kubai kya̰’i el!

Ndá Elije ḭ un rəw gée’g tɔ. 31 Gehaji aḭ aw no̰ dee’g kédé aw ila kag-tɔs lé kəm ŋgon’g nɛ yeḛ pata el ləm, ra né el ləm tɔ. Gehaji tel tila kəm Elije ɔr gée aree pana: Ŋgon lé ndel el.

32 Aa oo, loo gə́ Elije ree mee kəi’g ndá yoo ŋgon to dɔ tira’g ləa. 33 Elije andə mee kəi’g udu takəi dɔ dee-deḛ gə yoo ŋgon’g lé joo ɓa yeḛ ra tamaji ta Njesigənea̰’g. 34 Yeḛ al to dɔ ŋgon’d ula təa ta ŋgon’d ləm, dəb kəmee kəm ŋgon’d ləma, tura jia ra̰daŋ ji ŋgon’d ləm tɔ, yeḛ dəb rəa dɔ ŋgon’d ar rɔ ŋgon lé nuŋga . 35 Elije ḭta njaa mee kəi’g aw yo gə́ nee ɓa yeḛ al ndɔji rəa ra̰daŋ dɔ ŋgon’g lé ɓəi. Léegəneeya ŋgon lé tur aitiso gɔl siri ɓa teḛ kəmee yərərə ɓəi. 36 Elije ɓar Gehaji ulá pana: Ɓar dené gə́ Sunem lé am.

Gehaji ɓaree ndá yeḛ aw rɔ Elije’g. Yeḛ ulá pana: Taa ŋgoni lé.

37 Yeḛ aw oso naŋg gel gɔlee’g unda barmba dəb kəmee naŋg ɓa taa ŋgonee lé ɔd aw səa ɓəi.

Lɔ-mḭji gə́ kəm kai el

38 Elije tel aw Gilgal. Lée gə́ neelé ɓoo-boo oso keneŋ. Loo gə́ koso njéteggintaje d’isi nea̰’g ndá yeḛ ula kura ləa pana: Unda jo-muru gə́ boi pər’d ula ne lɔ-mḭji mbata lə koso njéteggintaje neelé.

39 Yeḛ gə́ kára dan dee’g aw wala mba ti kamnaḭ ndá yeḛ iŋga koso-ɓəd gə́ alè tar ɓa ti ka̰dee gə́ to keneŋ rusu ta kubu ləa. Yeḛ tel ree ne tḭja dee bur-bur ɓa ɔm dee jo-muru gə́ lɔ to keneŋ mbata deḛ gər koso-ɓəd neelé el tɔ. 40 Deḛ kai dəwje lɔ-mḭji neelé nɛ loo gə́ deḛ d’ai ndá deḛ ra né wəl pana: Ha-a-a! dəw lə Ala, néyoo to mee jo-muru’g neelé.

Yee ɓa deḛ d’askəm kai ne el tɔ. 41 Elije pana: Reeje gə nduji amje ndá yeḛ ɔm nduji neelé mee jo-muru’g lé pana, Arje dəwje neelé mba kar dee d’ai.

Bèe ɓa né gə́ majel kára kara godo mee jo-muru’g lé ŋga.

Elije ar dəwje tɔl (100) nésɔ

42 Dəw kára ḭ Baal-Salisa ree gə muru gə́ ra gə kandə kó gə́ dɔtar ɓa kɔree aree, to pil muru kó-ɔrj rɔ-joo ləm, gə dɔ kó gə́ təb ləm tɔ gə́ yeḛ ula mee ɓɔl’g ləa. Elije pana: Ar dəwje neelé mba kar dee d’o̰. 43 Kura ləa tel ilá keneŋ pana: See ɓai muru gə́ nee ya m’a kar dəwje gə́ tɔl (100) nee to gə́ ban wa.

Elije ilá keneŋ pana: Yee nee ya ar dəwje neelé mba kar dee d’o̰, mbata Njesigənea̰ ya pa togə́bè pana: D’a ko̰ kar gesee nai.

44 Togə́bè ɓa yeḛ unda muru neelé no̰ dee’g ar dee d’o̰ ndá gesee nai gə goo ta gə́ Njesigənea̰ pa lé ya tɔ.