Ishaakh baarak Yaakhuub
1 Wa Ishaakh bigi chaayib wa uyuunah ma bichiifu. Wa khalaas, gamma naada wileedah al-bikir Isuu wa gaal : «Ya wileedi !» Wa hu gaal : «Naʼam !» 2 Wa Ishaakh gaal leyah : «Chiif ana bigiit chaayib wa ma naʼarif yoom mooti. 3 Hassaʼ da chiil silaahak wa nubbaalak wa nuchchaabak wa amchi al-ganiis wa jiib leyi seede. 4 Wa sawwi leyi beeha akil al-niriidah wa jiibah leyi naakul achaan nibaarikak gubbaal ma numuut.»
5 Wa wakit Ishaakh gaaʼid yihajji le wileedah Isuu da, Rifga gaaʼide tasmaʼ fi kalaamah. Khalaas Isuu marag macha fi l-khala le yaktul seede wa yijiibha.
6 Wa baʼad da, Rifga gaalat le wileedha Yaakhuub : «Asmaʼ ! Ana simiʼt abuuk hajja le akhuuk Isuu wa gaal : 7 ‹Jiib leyi seede wa sawwi leyi akil al-niriidah achaan nibaarikak giddaam Allah gubbaal ma numuut.› 8 Hassaʼ da, ya wileedi, asmaʼ kalaami wa sawwi al-cheyy al-naamurak beyah. 9 Amchi fi l-zariibe wa jiib leyi sukhlaan itneen sumaan wa ana nisawwi le abuuk al-akil al-halu al-hu yiriidah. 10 Wa inta tiwaddi al-akil da le abuuk wa hu yaakulah achaan yibaarikak gubbaal ma yumuut.»
11 Laakin Yaakhuub gaal le ammah Rifga : «Akhuuyi Isuu jildah kulla suuf wa ana jildi amlas. 12 Wa akuun abuuyi yalmasni wa yaʼarifni wa yuguul ana khachcheetah wa yugumm yalʼanni wa ma yibaarikni.» 13 Wa ammah gaalat leyah : «Khalli al-laʼana di talhagni ana, ya wileedi. Asmaʼ kalaami ! Amchi ! Jiib leyi al-sukhlaan.»
14 Wa khalaas, Yaakhuub macha jaab al-sukhlaan le ammah wa hi gammat sawwat al-akil al-abuuh yiriidah. 15 Wa baʼad da, Rifga chaalat khulgaan al-samhiin hana Isuu wileedha al-kabiir, al-gaaʼidiin fi bakaanha fi l-beet wa labbasathum le Yaakhuub wileedha al-sakhayyar. 16 Wa be l-farwa hana l-sukhlaan, hi labbasat iideenah wa ragabatah bakaan al-amlas. 17 Wa Rifga antat le wileedha Yaakhuub al-akil al-halu wa l-khubza al-hi sawwatha.
Yaakhuub khachcha abuuh Ishaakh
18 Wa khalaas, Yaakhuub gamma macha le abuuh wa gaal : «Ya abuuyi.» Wa Ishaakh gaal : «Naʼam ! Inta yaatu, ya wileedi ?» 19 Wa Yaakhuub gaal : «Ana Isuu wileedak al-bikir. Ana sawweet al-cheyy al-inta talabtah minni. Min iznak, gumm wa aakul laham al-seede achaan inta be nafsak tibaarikni.» 20 Wa Ishaakh gaal leyah : «Ya wileedi, da kikkeef inta ligiitha ajala ke ?» Wa Yaakhuub gaal : «Achaan Allah Ilaahak bas jaab leyi al-seede.»
21 Wa fi l-bakaan da, khalaas Ishaakh gaal le Yaakhuub : «Taʼaal gariib, ya wileedi, achaan nilammisak wa naʼarif kadar inta bas wileedi Isuu walla la.» 22 Wa Yaakhuub garrab le abuuh Ishaakh wa hu limsah wa gaal : «Al-hiss, hiss hana Yaakhuub laakin al-iideen, iideen hana Isuu.» 23 Wa be misil da, Ishaakh ma irif Yaakhuub achaan iideenah induhum suuf misil akhuuh Isuu. Wa khalaas, hu baarakah.
24 Wa gubbaal ma yibaarikah, hu saʼalah battaan wa gaal : «Sahiih ke inta wileedi Isuu ?» Wa Yaakhuub gaal : «Aywa.» 25 Wa khalaas, Ishaakh gaal leyah : «Ya wileedi, antiini naakul al-laham al-jibtah achaan ana be nafsi nibaarikak.» Wa Yaakhuub anta al-akil le abuuh. Wa hu akalah wa jaab leyah khamar wa hu chiribah.
26 Wa baʼad da, Ishaakh abuuh gaal leyah : «Ya wileedi, taʼaal gariib wa hibbini.» 27 Wa Yaakhuub garrab leyah wa habbaah. Wa Ishaakh chamma al-riihe hint khulgaanah wa gamma baarakah wa gaal :
«Aywa ! Al-riihe di hint wileedi !
Hi misil riihe hint zereʼ
al-Allah baarakah.
28 Khalli al-Rabb yantiik
karany al-yanzil min al-sama
wa intaaj al-ard.
Wa yantiik gameh
wa khamar jadiid be katara.
29 Khalli al-chuʼuub yakhdumu leek
wa l-umam yasjudu giddaamak.
Wa abga siid akhwaanak
wa iyaal ammak yasjudu giddaamak !
Al-yalʼanak malʼuun
wa l-yibaarikak mubaarak.»
Isuu dawwar abuuh yibaarikah
30 Wa wakit Ishaakh kammal min mubaarakat Yaakhuub wa Yaakhuub marag min bakaan abuuh da, khalaas tawwaali ke akhuuh Isuu ja min al-ganiis. 31 Wa hu kula sawwa akil halu wa jaabah le abuuh wa gaal : «Ya abuuyi, gumm wa aakul laham al-seede al-ana wileedak jibtah achaan inta be nafsak tibaarikni.» 32 Wa abuuh Ishaakh gaal leyah : «Inta yaatu ?» Wa hu radda leyah wa gaal : «Ana wileedak al-bikir Isuu.»
33 Wa min simiʼ al-kalaam da, Ishaakh gamma yarjif chadiid wa gaal : «Yaatu al-macha al-ganiis wa jaab leyi laham ? Wa ana akalt minnah hassaʼ gubbaal inta ma taji wa ana baaraktah. Wa akiid hu yabga mubaarak !» 34 Wa wakit Isuu simiʼ kalaam abuuh, gamma yikoorik korooraak chadiid hana wajaʼ galib wa gaal le abuuh : «Baarikni ana kula, ya abuuyi !»
35 Wa Ishaakh gaal leyah : «Akhuuk ja khachchaani wa ana baaraktah fi badalak.» 36 Wa Isuu gaal : «Achaan usmah Yaakhuub (maʼanaatah al-najiid), da bas khachchaani marrateen ! Awwal chaal bukuuriiyti wa hassaʼ daahu chaal barakati !»
Wa gaal battaan : «Inta ma faddalt leyi baraka waahide kula ?» 37 Wa Ishaakh radda leyah wa gaal : «Ana sawweetah siidak wa sawweet kulla akhwaanah yabgo khaddaamiin leyah. Wa anteetah gameh wa khamar be katara. Wa battaan ana nagdar nisawwi leek chunu, ya wileedi ?» 38 Wa Isuu gaal le abuuh : «Ya abuuyi, indak baraka waahide bas ? Baarikni ana kula, ya abuuyi !» Wa Isuu gamma yabki baki chadiid.
39 Wa Ishaakh abuuh gaal leyah :
«Inta taskun fi ard al-ma indaha intaaj
wa ma indaha karany
al-yanzil min al-sama.
40 Wa inta tiʼiich be seefak
wa takhdim le akhuuk.
Laakin fi ruwaakhtak al-jaay wa jaay,
tidalli tagalatah min kataafeek.»
Yaakhuub arrad
41 Wa Isuu bigi khasiim le Yaakhuub achaan al-baraka al-abuuh Ishaakh baarakah beeha. Wa Isuu gaal fi galbah : «Abuuyi gariib yumuut. Baʼad ayyaam al-hizin, naktul akhuuyi Yaakhuub.»
42 Wa khabbaro Rifga be kalaam Isuu wileedha al-kabiir. Khalaas hi rassalat naadat Yaakhuub wileedha al-sakhayyar wa gaalat leyah : «Daahu akhuuk Isuu yidoor yilkaffa foogak wa yaktulak. 43 Hassaʼ da, ya wileedi, asmaʼ kalaami. Gumm arrid amchi bakaan akhuuyi Laabaan fi Haaraan. 44 Wa agood maʼaayah ayyaam hinaak, lahaddi akhuuk zaʼalah yufuut. 45 Wa kan zaʼalah faat wa nisi al-cheyy al-inta sawweetah leyah da, khalaas ana nirassil leek, taji. Maala ana niwaddirku intu al-itneen fi nafs al-yoom ?»
46 Wa baʼad da, Rifga gaalat le Ishaakh : «Al-haya bakhkhadat leyi fi chaan banaat al-Hittiyiin dool. Wa kan Yaakhuub kula yaakhud waahide min banaat al-Hittiyiin al-fi l-balad di, ana hayaati ma indaha faayde.»
Jakob iŋga ndutɔr lə Isaak
1 Isaak ɓuga mba̰ ləm, kəmee tel to bibli aree oo loo el ŋga ləm tɔ. Ndá yeḛ ɓar ŋgondəree Esawu ulá pana: Ŋgonəm! Yeḛ tel ndigi təa’g pana: Yḛ̀ m’aar nee.
2 Isaak pana: Aa oo, ma lé m’ɓuga mba̰, ma m’gər ndɔ gə́ m’a gə kwəi keneŋ el. 3 Ɓasinè ma m’ra ndòo rɔi’g, odo nékadje ləi, ku ɓandaŋg ləi ləm, gə ɓandaŋg ləi ləm tɔ ndá ɔd aw wala aw tɔl da ree ne am. 4 Gɔl naḭ da gə́ ma m’ndigi lé ree ne am m’usɔ ɓó gə mba karm tɔr ne ndum dɔi’g ɓa m’wəi ɓəi.
5 Rebeka tuga mbia oo ne ta gə́ Isaak ula ŋgonee Esawu lé. Esawu lé ɔd aw walá mba tɔl da gə mba tel ree ne tɔ. 6 Yen ŋga Rebeka ula ŋgonee Jakob pana: Aa oo, ma m’oo ndu bɔbi gə́ ula ŋgokɔḭ Esawu togə́bè pana: 7 Maji kari aw tɔl da gə́ ree ra ne naḭ gə́ maji am m’usɔ ndá m’tɔr ne ndum dɔi’g no̰ Njesigənea̰’g ɓad ɓa gə mba kam m’wəi ɓəi. 8 Ɓasinè, ŋgonəm, oo ndum gə́ wɔji dɔ né gə́ m’a gə kun ndum kari ra lé. 9 Ɔd aw dan nékulje’g wa ŋgan bya̰je gə́ maji joo ndá m’a ra gə́ naḭ da gə́ bɔbi ndigi lé bèe tɔ. 10 Tɔɓəi i a kaw ne kar bɔbije sɔ ɓó gə karee tɔr ne ndia dɔi’g kédé ɓa wəi ɓəi.
11 Jakob ila kea̰je’g pana: Aa oo, ŋgokɔm Esawu lé bḭ rəa to yaa̰ nɛ kama godo. 12 Banelə bɔm a mam rɔm koo ndá m’a to asəna gə dəw gə́ njeŋgɔm bèe kəmee’g. Bèe ɓa m’a kar ndɔl ɓa a kwa dɔm ɓó yeḛ a tɔr ndia dɔm’g el.
13 Kea̰je ulá pana: Ŋgonəm, maji kar ndɔl neelé tel wa dɔm-ma ya! Oo ndum ndá aw wa ŋgan bya̰je lé ree ne am.
14 Jakob aw wa dee ree ne ar kea̰je ndá yeḛ ra gə́ naḭ da to gə́ mee bɔbeeje ndigi lé tɔ. 15 Gée gə́ gogo Rebeka odo kubuje lə ŋgondəree Esawu gə́ yeḛ ŋgəm rəa’g kəi lé, to kubuje gə́ maji unda mareeje lai, ndá yeḛ ar Jakob, ŋgonee gə́ ndɔḭ lé tula rəa’g. 16 Yeḛ tula ndar ŋgan bya̰je jia’g ləm, gə gwɔbee’d gə́ lal kuba bḭ keneŋ ləm tɔ. 17 Yeḛ unda naḭ da lé ləm gə muru gə́ yeḛ gɔl lé ləm tɔ da-ji ŋgonee Jakob’g lé. 18 Yeḛ ɔd aw ne rɔ bɔbee’g ndá ɓaree pana: Bɔm!
Isaak ilá keneŋ pana: Ŋgonəm, m’isi nee! See i to nawa.
19 Jakob tel ila bɔbeeje keneŋ pana: Ma m’to gə́ ŋgondəri gə́ Esawu lé ya. Ma m’ra né gə́ i ulam lé ya. Ma m’ra ndòo rɔi’g, ḭta ree si nee, sɔ naḭ da ləm lé ɓó gə mba tɔr ne ndui dɔm’g ŋga.
20 Isaak dəji ŋgonee pana: Wai, ŋgonəm, see i ra to gə́ ban ɓa i iŋga da nee kalaŋ bèe wa.
Jakob tel ilá’g pana: To Njesigənea̰, Ala ləi ɓa unda nɔm’g.
21 Isaak ula Jakob pana: Ŋgonəm, rəm gə́ rɔm’g nee am mam rɔi m’oo ɓa m’a gər see i to ŋgonəm Esawu əsé to yeḛ el wa.
22 Jakob rəm gə́ rɔ bɔbee Isaak’g ndá yeḛ mam rəa pana: Ndui lé to ndu Jakob nɛ jii ɓa to to gə́ ji Esawu bèe ya.
23 Yeḛ gəree el mbata bḭ da gə́ to jia’g lé to to gə́ ji ŋgokea̰ Esawu bèe ndá yeḛ tɔr ndia dəa’g ya. 24 Yeḛ dəjee pana: See i to ŋgonəm gə́ Esawu ya wa.
Ndá Jakob ndigi təa’g pana: Ma m’to yeḛ ya.
25 Isaak pana: Gə́ ree gə nésɔ lé pər gə́ rɔm’g nee am m’usɔ naḭ da lə ŋgonəm lé ɓó gə mba karm m’tɔr ne ndum dɔi’g. Jakob ree ne pər gə́ rəa’g aree ndá yeḛ sɔ, yeḛ ree gə mán-nduú aree ai dɔ’g tɔ. 26 Yen ŋga bɔbeeje gə́ Isaak lé ulá pana: Ŋgonəm, rəm pər gə́ rɔm’g nee ɓó gə wam kari’g sud ŋga.
27 Jakob ree pər gə́ rəa’g wá kaaree’g sud. Isaak taa baḭ kubuje ləa ndá yeḛ tɔr ndia dəa’g pana: Aa oo, baḭ ŋgonəm to asəna gə baḭ ndɔ gə́ Njesigənea̰ tɔr ndia dɔ’g .
28 Maji kar Ala ari mán tàl gə́ ḭ dara ləm,
Gə ubu lə naŋg nee ləma,
Gə kó gə mán-nduú yaa̰ ləm tɔ!
29 Maji kar dəwje ra né d’ari ləm,
Kar ginkoji dəwje gə raŋg d’unda barmba nɔḭ’g ləm tɔ!
Maji kari to mbai dɔ ŋgakɔḭje ləm,
Kar ŋgakɔḭje gə́ diŋgam d’unda barmba nɔḭ’g ləm tɔ!
Ndɔl a kwa dɔ nana ɓa gə́ ila ndɔl dɔi’g ləm,
Ndutɔr a nai dɔ nana ɓa gə́ tɔr ndia dɔi’g ləm tɔ .
30 Loo gə́ Isaak tɔr ndia dɔ Jakob’g mba̰ ar Jakob ya̰ bɔbeeje gə kuree el ɓəi ndá ŋgokea̰ Esawu ḭ loo kaw ndo̰’g ləa ree tɔ. 31 Yeḛ kara ra naḭ da lé un ree ne ar bɔbeeje ndá yeḛ ula bɔbeeje lé pana: Maji kar bɔm ḭta, sɔ naḭ da gə́ ŋgoni ra lé ɓó gə mba tɔr ne ndui dɔm’g lé ŋga.
32 Bɔbeeje Isaak dəjee pana: See i to gə́ nawa.
Ndá yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ma m’to gə́ ŋgondəri gə́ Esawu lé ya.
33 Kaar Isaak wá paḭ aree unda bala tigi-tigi ndá yeḛ pana: Ŋga, see to na̰ ɓa aw ndo̰ da ree ne am kédé nee lé wa. Ma m’usɔ lai mba̰ ɓa i ree ɓəi ndá ma m’tɔr ne ndum dəa’g ŋga. Tɔgərɔ ya, dəa-yeḛ a kai səgərə ya.
34 Loo gə́ Esawu oo ta gə́ bɔbeeje pa lé ndá yeḛ no̰ gə ndia gə́ boi wəl gə meeko̰ ya. Yeḛ ula bɔbeeje pana: Bɔm, tɔr ndui dɔm-ma’g ya tɔ.
35 Isaak ulá pana: Ŋgokɔḭ ree ra goso taa ne ndutɔr ləi mba̰.
36 Esawu pana: See to mbata k’unda gə́ d’unda ria lə Jakob lé ɓa yeḛ ra ne goso taa ne torm gɔl joo gə mbəa bèe wa. Yeḛ taa ŋgondər ləm kédé tɔɓəi aa oo, ɓasinè yeḛ ree taa dɔkaisəgərə ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ pana: See i ŋgəm ndutɔr gə́ wɔji dɔm-ma el wa .
37 Isaak ila Esawu’g pana: Aa oo, ma m’undá gə́ dəw dɔi ləm, m’aree ŋgakea̰je lai gə́ kuraje ləa ləma, ma m’wɔji kó gə mán-nduú mbata ləa ləm tɔ. Ŋgonəm, see ɗi tɔɓəi ɓa m’askəm ra gə mbata ləi-i wa.
38 Esawu dəji bɔbeeje pana: Bɔm, see ndutɔr kára ba bèe ya to rɔi’g wa! Bɔm, tɔr ndui dɔm-ma’g ya tɔ, kɔgərɔ kari ya!
Yen ŋga Esawu ɔr ndia gə́ tar wəl no̰ gə mán-no̰ kəmee’g . 39 Bɔbeeje Isaak tel ulá pana:
Aa oo, loo-sii’g lé ubu lə naŋg a godo keneŋ ləm,
Man tàl gə́ dara kara a kwa keneŋ el ləm ,
40 Mbɔl dɔ kiambas ləi ɓa i a si ne kəmba ləm,
I a ra ɓər lə ŋgokɔḭ ləm tɔ.
Nɛ loo gə́ i a kila tar gə́ yo gə́ nee
Ndá i a təd néməməna̰ ləa gwɔsi’g .
Jakob aḭ aw ɓee lə naneeje gə́ Laba̰
41 Yen ŋga Esawu un kudu kwa Jakob gə mée mbata tɔr gə́ bɔbeeje tɔr ndia dəa’g lé. Esawu pa mée’g pana: ndɔ no̰ yoo bɔm nai dəb ba ŋga ndá m’a tɔl ŋgokɔm gə́ Jakob lé. 42 Deḛ d’aw ndaji tapa Esawu ŋgondəree d’ar Rebeka oo. Yen ŋga yeḛ ar dee ɓar Jakob gə́ ŋgonee gə́ ndɔḭ lé ndá ulá pana: Aa oo, ŋgokɔḭ gə́ Esawu lé ndigi tɔli dal ne ba̰ ləa. 43 Ŋgonəm, oo ndum ɓasinè! Ḭta aḭ aw rɔ Laba̰’g ŋgokɔm gə́ si Haran lé, 44 ndá nai səa saar mba kar oŋg lə ŋgokɔḭ lé unda ɓa, 45 saar kar meeko̰ ləa tel dɔi’g gə́ raŋg ndá ar mée wəi dɔ né gə́ i ra səa’g lé ɓa. Bèe ɓa m’a ɓari kari tel ree gogo ɓəi. See ban ɓa seḭ a godoje rɔm’g joo bɔr mee ndɔ gə́ kára ba’g ya bèe wa.
46 Rebeka ula Isaak pana: Rɔm asm dɔ kisi kəmba’g mbata lə ŋgalə Het gə́ dené gə́ to məmje-je lé. Ɓó lé Jakob taa dené gə́ as sə dee mbuna ŋgalə Het’g əsé mbuna ŋganje gə́ dené gə́ mee ɓee gə́ neelé ndá see kisi kəmba ləm a to né gə́ ban ɓa bèe wa.
