Al-Yahuud al-ma aamano be l-Masiih
1 Nuguul leeku al-hagg be usum al-Masiih wa kalaami ma kidib. Wa galbi yachhad leyi maʼa l-Ruuh al-Khudduus kadar kalaami sahiih. 2 Ana haznaan bilheen wa galbi daayman boojaʼni. 3 Ana nitmanna Allah yalʼanni wa yafrugni ana zaati min al-Masiih, kan be da naas gabiilti yanjo achaan humman akhwaani. 4 Humman Bani Israaʼiil, al-chaʼab al-Allah azalaahum le yabgo iyaalah wa jahhaz leehum al-majd. Wa sawwa maʼaahum muʼaahadaat wa nazzal leehum al-Tawraat wa antaahum al-ibaada. Wa leehum humman, antaahum al-wuʼuud 5 wa l-juduud al-awwalaaniyiin. Wa l-Masiih zaatah mawluud insaan minhum wa hu al-Rabb foog kulla cheyy wa l-chukur waajib le Allah ila l-abad. Aamiin.
Chaʼab Allah al-azalaahum
6 Ma tukhuttu fi uguulku kadar waʼad Allah al-antaah le Bani Israaʼiil fachal. Achaan Bani Israaʼiil ma kulluhum chaʼab Allah. 7 Wa zamaan kula, Allah ma hasab kulla iyaal Ibraahiim zurriiytah, laakin gaal : <Min Ishaakh bas talga zurriiye al-binaaduuha be usmak.> 8 Wa min al-kalaam da, al-naas al-jo min sulub Ibraahiim ma yahsubuuhum kulluhum iyaal Allah. Illa l-naas al-wildoohum hasab waʼad Allah, humman dool bas yahsubuuhum zurriiytah. 9 Achaan Allah waaʼad Ibraahiim be l-kalaam al-buguul : <Fi l-sana al-jaaye fi nafs al-wakit, ana naji wa nalga martak Saara wildat leek wileed.>
10 Wa ziyaada min al-kalaam da, fakkuru fi Rifga kula. Hi bigat khalbaane wa iyaalha induhum abu waahid wa hu jiddina Ishaakh. 11 Laakin gubbaal al-tiimaan ma yaldoohum wa gubbaal humman ma yisawwu cheyy wa la zeen wa la fasil, Allah chaal niiye wa azal waahid minhum achaan niiyit Allah titimm be l-ikhtiyaar. 12 Hu yinaadi al-naas hasab niiytah wa ma hasab al-cheyy al-yisawwuuh. Wa khalaas gaal le Rifga : <Al-kabiir yakhdim le l-sakhayyar.> 13 Wa l-Kitaab zaatah buguul : <Ana habbeet Yaakhuub wa abeet Isuu.>
14 Wa fi l-kalaam da, nuguulu chunu ? Nuguulu Allah hu zaalim walla ? Abadan, ma ke ! 15 Achaan Allah gaal le Muusa : <Ana nihinn ayyi naadum al-nidoor nihinnah wa narham ayyi naadum al-nidoor narhamah.> 16 Wa be misil da kan Allah azal naadum, da ma achaan niiyit al-naadum wa ma achaan al-cheyy al-naadum sawwaah. Allah azalah achaan hu dawwar yarhamah bas.
17 Wa fi l-Kitaab, Allah buguul le Firʼoon : <Ana sawweetak naadum kabiir achaan chilt niiye le niwassif foogak gudurti wa yihajju be usmi fi kulla l-ard.> 18 Wa min al-kalaam da, naʼarfu kadar Allah yarham al-naadum al-yidoor yarhamah wa yigawwi raas al-naadum al-yidoor yigawwi raasah.
19 Wa tasʼalni tuguul : «Kan Allah yisawwi misil da, maala hu yuluum ayyi naadum ? Ween al-naadum al-yadhar niiyit Allah ?» 20 Laakin inta yaatu, ya insaan ? Fi fikrak tagdar tuluum Allah walla ? Kan usta sanaʼ chokhol waahid, hal al-chokhol al-sanaʼah da indah hagg yuguul : «Maala sanaʼtini misil da ?» 21 Al-haddaadi ma indah hagg foog al-tiine walla ? Min koom waahid hana tiine, hu yudugg maaʼuun le amal khaass wa maaʼuun taani le amal aadi. Wa fi l-masal da, al-haddaadi hu Allah wa l-mawaaʼiin humman al-naas. 22 Wa tuguul chunu kan Allah dawwar yibayyin khadabah wa gudurtah fi l-mawaaʼiin al-hu khadbaan fooghum al-jaahiziin le l-halaak wa laakin tawwal himilaahum be sabur ? 23 Wa Allah himilaahum tawwal achaan dawwar yibayyin kutur kheerah al-majiid le mawaaʼiin aakhariin al-hu yidoor yarhamhum wa jahhazaahum le yadkhulu fi majdah. 24 Wa dool aniina al-Allah naadaana, ma min ust al-Yahuud bas laakin min kulla l-umam.
25 Wa da yiwaafig maʼa l-kalaam al-gaalah fi kitaab al-nabi Huuchaʼ. Gaal : <Al-naas al-awwal ma chaʼabi, ninaadiihum chaʼabi wa l-chaʼab al-awwal ma habbeethum, nuguul leehum : «Ya l-mahbuubiin.»> 26 Wa gaal battaan : <Fi l-bakaan al-awwal Allah gaal foogah : «Intu ma chaʼabi», fi nafs al-bakaan hu yuguul leehum : «Intu iyaali ana Allah al-Hayy.»>
27 Wa laakin fi Bani Israaʼiil al-nabi Ichaʼya hajja be hiss aali wa gaal : <Kan Bani Israaʼiil bigo katiiriin misil ramla hana khachum al-bahar kula, chiyya minhum bas yanjo. 28 Achaan kharaar al-damaar marag wa Allah yitabbigah ajala fi kulla l-balad.> 29 Wa yabga misil Ichaʼya gaal yabga. Hu gaal : <Kan awwal Allah al-Gaadir ma khalla leena zurriiye, aniina niddammaro misil naas Saduum wa nahlako misil naas Amuura.>
Al-Yahuud ma chaalo derib al-iimaan
30 Fi kulla l-kalaam da, nuguulu chunu ? Al-naas al-ma Yahuud ma jaahado le yabgo saalihiin wa laakin bigo saalihiin. Wa bigo saalihiin be derib al-iimaan. 31 Wa Bani Israaʼiil taabaʼo churuut al-Tawraat wa jaahado beehum le yabgo saalihiin laakin fachalo. 32 Wa da maala ? Achaan ma taabaʼo derib al-iimaan. Wa fi fikirhum, humman yabgo saalihiin be sabab al-amal al-yisawwuuh. Wa khalaas, humman antaggo fi l-hajar al-yarmiihum. 33 Wa achaan da bas al-Kitaab buguul : <Asmaʼo, ana nukhutt hajar fi Sahyuun. Be sababah, al-naas yintaggo wa yagaʼo. Laakin ayyi naadum al-yiʼaamin beyah abadan ma yakhjal.>
Ala gə́ njedum dɔ néje lai lé
1 Ma gə́ m’to ka̰ Kristi lé kankəmta ɓa m’ula sí ɓó gə́ taŋgɔm ɓa m’ula sí el. Ndilmeenda ɓa oso gelm’g am m’oo ne tapam gə́ ta gə́ tɔgərɔ ya. 2 M’isi gə meḛdul kɔl-kɔl ar meeko̰ ɔsm ne ta-ta. 3 Ma m’ndigi kar dɔm udu ləm, ma m’ndigi kar Kristi ya̰’m gə no̰ ləm tɔ gə mba ŋgakɔmje gə njénojije ləm gə́ gin darɔ’g, 4 deḛ gə́ to Israɛlje lé. Ala nja tel dee gə́ ŋganeeje ləm, ula rɔnduba dɔ dee’g ləm, man rəa ar dee ləm, ar dee godndiaje ləm, ar dee kəi-siée ləm , 5 gə ndukunje ləa ləm, ginka deḛ gə́ to gə kəmee ləma, Kristi gə́ to gə́ dəw dɔ néje lai kara darəa ḭ rɔ dee’g ləm tɔ. Maji kar Ala tɔr ndia dəa’g gə mba kar dəa ai səgərə saar-saar gə no̰. Amen.
6 Ta lə Ala lé ra née nja ɓó təa wa ŋgɔ el. Mbata deḛ lai gə́ to gə́ ŋgaka Israɛlje lé to Israɛlje gə́ kojikəi ɓa lai el. 7 Deḛ lai gə́ to gə́ ŋgaka Abrakam kara to ŋganeeje gə́ gəd ɓa lai el tɔ. To gə́ ndaŋg mee maktub’g lé pana: Deḛ gə́ to gin Isaak’g ɓa d’a to ŋgakaije gə́ rii a ɓar ne . 8 Yee ɓa, m’pa ne m’pana: Ŋganje gə́ ka̰ darɔ ɓa to ŋgan-Alaje el, nɛ deḛ gə́ ndukun wɔji dɔ dee ɓa to ŋgaka Abrakam gə́ gəd ya. 9 Aa ooje, ta neelé to ndukun gə́ Ala un aree lé pana: Naḭ gə́ togə́bè ya, n’a ree keneŋ ndá Sara a kisi gə ŋgon gə́ diŋgam .
10 Tɔɓəi Rebeka kara deḛ pata d’wɔji ne dəa loo gə́ yeḛ taa kèm nduŋgaje gə bɔ síje gə́ Isaak lé tɔ. 11 Tɔgərɔ ya, loo gə́ deḛ d’oji ŋganje lé el ɓəi nɛ ŋganje neelé d’a gə ra né gə́ maji əsé né gə́ majel kara deḛ gər el ɓəi tɔ. Nɛ Ala pata nee wɔji ne dɔ dee gə goo né gə́ yeḛ wa dɔ gɔlee mée’g mba karee to gə goo rəbee gə́ yeḛ nja ɓar dee ne ɓó gə goo néra dəwje el. 12 Yeḛ ula ko̰ deeje gə́ Rebeka pana: Ŋgondər a koso kul no̰ ŋgon rudu’g . 13 Ta gə́ ndaŋg mee maktub gə́ to gə kəmee kara pa togə́bè to pana:
Neḛ n’unda Jakob dan kəm neḛ’g,
Nɛ n’ə̰ji Esawu bəḭ-bəḭ .
14 See j’a pa ban ɓa dɔ ta’g neelé ɓəi wa. See Ala lé to gə́ njekḭbal ɓa ra né gə́ lal najee wa. Wah! togə́bè el. 15 Mbata yeḛ ula Moyis pana: Yeḛ gə́ neḛ ndigi kwa səa noji lé ndá n’a kwa səa noji ləm, yeḛ gə́ neḛ ndigi koo kəmtondoo ləa ndá n’a koo kəmtondoo ləa nja ləm tɔ . 16 Togə́bè ɓa to né gə́ dəw wɔji mée’g el ləm, to né gə́ dəw aḭ ŋgwɔdee el ləm tɔ nɛ to né gə́ ka̰ Ala gə́ njemeekɔrjol lé ya. 17 Maktub gə́ to gə kəmee lé kara pata ar Parao̰ pana: Aa oo, neḛ n’ɔri gə mba kar dee d’oo loo siŋgamoŋ lə neḛ rɔi’g ləm, mba kar ri neḛ oso gə loo mbidi-mbidi ləm tɔ . 18 Togə́bè ɓa, yeḛ wa noji gə yeḛ gə́ yeḛ ndigi kwa səa noji ləm, dəw gə́ yeḛ ndigi kar mée ndər ɓa yeḛ ar mée ndər to gə́ mée-yeḛ nja ndigi ləm tɔ.
19 I a kulam pana: See ban ɓa yeḛ ila ta loo’g tɔɓəi wa. See na̰ ɓa gə njekɔsee dɔ né gə́ yeḛ ə̰ji mée’g gə mba ra wa. 20 Ǝi i yḛ̀ to dəw ɗi to ŋga ɓa mba koma̰ gə Ala wa. See jo ɓan a dəji njekubá pana: See ban ɓa i ubam togə́bè wa. See a dəji njekubá togə́bè ya wa . 21 Njekubajo lé see to dəw dɔ a̰ji el wa. Loo gə́ a̰ji to loo-mboḭyee’g loo kára ba lé see njekuba né a kuba gə́ joo gɔrje gə jo baŋgaje ɓəd-ɓəd el wa. 22 Ɓó lé Ala ndigi tɔji oŋg ləa gə kar dee gər ne siŋgamoŋ ləa lé ɓa yeḛ ila ne mée dɔ bai-oŋg’d ləa dɔ joje gə́ tuji wɔji dee lé 23 əsé ɓó lé yeḛ ndigi kar dee gər boo-ronduba ləa mbata lə joje gə́ nojikwa wɔji dɔ deḛ gə́ yeḛ nja wa dɔ gɔl dee gə mba kar dee d’iŋga ne rɔnduba lé see ta ɗi ləi to keneŋ wa. 24 Togə́bè ɓa jeḛ n’to mbuna deḛ gə́ yeḛ ɓar dee ɔr dee dan Jibje’g goo kára ba el nɛ dan njépole-magəje’g tɔ 25 to gə́ yeḛ pa mee maktub’g lə Ojee lé pana:
Deḛ gə́ to gə́ dəwje lə neḛ el lé
N’a ɓar dee dəwje lə neḛ ya ləm,
Deḛ gə́ neḛ n’unda dee dan kəm neḛ’g el lé
Ɓasinè n’a ɓar dee dəwje gə́ n’unda dee dan kəm neḛ’g ya ləm tɔ .
26 Loo gə́ deḛ d’ula dee pana:
Seḭ neelé toje dəwje lə neḛ el lé
Ndá lée neelé nja a tel to loo ɓar dee ŋgan Ala gə́ njesikəmba lé tɔ .
27 Esai kara loo gə́ yeḛ pata wɔji ne dɔ Israɛl lé yeḛ pata gə ndia gə́ tɔg pir ya pana: Lé Israɛlje d’a bula kasəna gə nagəra gə́ ta baa’g kara kawal dee ɓa a kaji ya . 28 Mbata ta gə́ Mbaidɔmbaije pa wɔji ne dɔ naŋg neelé yeḛ a ra tɔl bém ya. 29 To gə́ Esai pa taree kédé pana:
Ɓó lé Mbaidɔmbaije gə́ njeboo-néje gə́ dara ya̰ kó ginka sí gə́ nai jebəre el
Ndá kàr bèe nḛ lé jeḛ n’tel j’asəna gə njé gə́ Sɔdɔm ləm,
Jeḛ n’tel n’to tana gə njé gə́ Gɔmɔr ləm tɔ .
30 See j’a pa ban dɔ ta’g neelé ɓəi wa. Njétar-Alaje gə́ ndolè goo meekarabasur el lé deḛ nja d’iŋga meekarabasur neelé gə goo meekun lə dee ya, 31 nɛ Israɛlje gə́ ndolè goo godndu gə mba kiŋga meekarabasur neelé deḛ d’wa godee wodolo. 32 See d’wa godee ban ɓəi wa. Mbata Israɛlje ndolè gée gə néra dee ɓó gə goo meekun el. Deḛ tuga pil mbal d’oso ne 33 to gə́ maktub gə́ to gə kəmee pa lé:
Aa ooje, m’unda pil mbal mee ɓee gə́ Sio̰,
To mbal gə́ a tuga gɔl dee kar dee d’oso ne
Ndá yeḛ gə́ ɔm mée dəa’g ndá rɔkul a dəb dəa’g el .
