Al-faas taahat foog fi raas al-almi
1 Wa yoom waahid, naas majmuuʼat al-anbiya gaalo le Alyasaʼ : «Chiif, al-bakaan al-gaaʼidiin nilimmu maʼaak foogah da bigi leena dayyig. 2 Hassaʼ da, khalliina namchu al-Urdun wa ayyi waahid minnina yagtaʼ murdaas waahid achaan nabnu leena bakaan al-nagoodu foogah.» Wa hu gaal leehum : «Amchu !» 3 Wa waahid min al-majmuuʼa gaal leyah : «Min fadlak, nidoor taji maʼa khaddaamiinak.» Wa Alyasaʼ gaal : «Sameh ! Naji.»
4 Wa hu macha maʼaahum. Wa humman wassalo al-Urdun wa gataʼo chadar. 5 Wa wakit waahid minhum gaaʼid yagtaʼ leyah murdaas, al-faas nasalat wa wagaʼat fi lubb al-almi. Wa l-raajil sarakh wa gaal : «Haay, ya siidi ! Al-faas di ana alʼattaltaha atiile.» 6 Wa nabi Allah saʼalah wa gaal : «Wagaʼat ween ?» Wa hu wassaf leyah al-bakaan.
Wa Alyasaʼ gataʼ uud wa zagalah fi nafs al-bakaan al-wagaʼat foogah al-faas. Wa khalaas, al-faas taahat foog fi raas al-almi. 7 Wa baʼad da, Alyasaʼ gaal leyah : «Amrug al-faas !» Wa l-raajil madda iidah wa chaalha.
Alyasaʼ karab askar balad Araam
8 Wa fi l-wakit al-malik balad Araam gaaʼid yihaarib foogah mamlakat Israaʼiil da, hu lamma masaaʼiilah wa wassaf leehum al-bakaan al-yidoor yukhutt foogah muʼaskarah. 9 Wa tawwaali, al-nabi Alyasaʼ rassal wa gaal le malik mamlakat Israaʼiil : «Angariʼ ma tufuut be l-bakaan da achaan askar balad Araam nazalo foogah.» 10 Wa khalaas, malik mamlakat Israaʼiil rassal naas le yiraakhubu al-bakaan al-wassafaahum leyah nabi Allah. Wa l-cheyy da, kaan iddat marraat wa nabi Allah yikhabbir al-malik achaan yibaari al-bakaan da.
11 Wa khalaas, malik Araam galbah khaaf marra waahid. Wa lamma kulla masaaʼiilah wa gaal leehum : «Wassufuuni yaatu al-naadum al-minnina al-andamma le malik mamlakat Israaʼiil ?» 12 Wa waahid min masaaʼiilah gaal leyah : «Ma fi naadum, ya siidi al-malik ! Laakin Alyasaʼ al-nabi al-gaaʼid fi mamlakat Israaʼiil, hu bas yagdar yihajji le malik mamlakat Israaʼiil be kulla l-kalaam al-inta tuguulah hatta fi khurfitak al-tunuum foogah kula.» 13 Wa l-malik gaal : «Yalla amchu wa chiifu al-bakaan al-hu gaaʼid foogah wa nirassil naas le yakurbuuh.» Wa humman gaalo leyah : «Hu gaaʼid fi Dutaan.»
14 Wa tawwaali, al-malik rassal askar katiiriin be kheel wa arabaat. Wa humman wassalo be leel wa hawwago al-hille. 15 Wa khaddaam nabi Allah gamma be fajur badri wa marag. Wa daahu chaaf askar katiiriin hawwago al-hille be kheel wa arabaat. Wa l-khaddaam gaal le siidah : «Haay, ya siidi ! Nisawwu kikkeef ?» 16 Wa siidah radda leyah wa gaal : «Ma takhaaf ! Achaan humman al-gaaʼidiin maʼaana katiiriin ziyaada min al-gaaʼidiin maʼaahum.» 17 Wa Alyasaʼ chahad Allah wa gaal : «Ya Allah, aftah uyuunah achaan yichiif !» Wa Allah fatah uyuun al-khaddaam wa chaaf al-jabal malaan be kheel wa arabaat hana naar muhawwigiin Alyasaʼ.
18 Wa askar al-Araamiyiin wajjaho ale Alyasaʼ. Wa hu chahad Allah wa gaal : «Min fadlak, adrub al-naas dool yabgo amyaaniin !» Wa tawwaali, Allah darabaahum wa bigo amyaaniin hasab kalaam Alyasaʼ. 19 Wa fi l-bakaan da, Alyasaʼ gaal le l-askar dool : «Al-derib da ma be hini wa l-hille kula ma be hini. Taabuʼuuni wa niwaddiiku bakaan al-raajil al-intu gaaʼidiin tifattuchuuh.» Wa khalaas, hu waddaahum fi madiinat al-Saamira.
20 Wa wakit dakhalo al-Saamira, Alyasaʼ chahad Allah wa gaal : «Ya Allah, aftah uyuun al-naas dool wa khalli yichiifu.» Wa khalaas, Allah fatah uyuunhum wa humman chaafo wa irfo kadar gaaʼidiin daakhal fi l-Saamira.
21 Wa wakit malik mamlakat Israaʼiil chaafaahum, gaal le Alyasaʼ : «Ya abuuyi ! Waajib leyi naktulhum walla ?» 22 Wa laakin Alyasaʼ gaal le malik mamlakat Israaʼiil : «Ma taktulhum ! Fi l-waajib inta taktul al-masaajiin hana l-harib be seefak wa nuchchaabak walla ? Hassaʼ da, antiihum khubza yaakulu wa almi yacharbo. Wa baʼad da, khalliihum yamchu le siidhum.» 23 Wa khalaas, al-malik sawwa aazuuma kabiire. Wa humman akalo wa chirbo wa baʼad da, khallaahum macho le siidhum. Wa min al-yoom da, battaan naas balad Araam ma jo nahabo mamlakat Israaʼiil.
Al-juuʼ fi madiinat al-Saamira
24 Wa baʼad al-cheyy al-kaan da, Banhadaad malik Araam lamma kulla askarah wa macha yahjim madiinat al-Saamira. 25 Wa fi l-wakit da, fi juuʼ chadiid fi l-Saamira. Wa l-juuʼ da bigi chadiid ziyaada lahaddi akil hawaan kula bigi khaali. Raas humaar tamanah bigi 80 hajar fudda wa nuss kooro hana huraar al-hamaam kula bigi 5 hajar fudda.
26 Wa yoom waahid, malik mamlakat Israaʼiil faayit fi raas al-durdur hana l-madiina. Wa mara waahide chaafatah wa koorakat leyah wa gaalat : «Ya siidi al-malik, afzaʼni !» 27 Wa l-malik radda leeha wa gaal : «Kan Allah ma fazaʼki, ana nagdar nafzaʼki be chunu ? Wa la fi gameh wa la fi khamar.» 28 Wa l-malik gaal leeha battaan : «Inti tidoori chunu ?» Wa hi raddat leyah wa gaalat : «Al-mara di gaalat leyi : ‹Jiibi wileedki naakuluuh al-yoom wa ambaakir kamaan, naakulu wileedi.› 29 Wa aniina rakkabna wileedi wa akalnaah. Wa ambaakir, ana gult leeha : ‹Jiibi wileedki naakuluuh.› Wa taari hi labbadatah.»
30 Wa wakit al-malik simiʼ kalaam al-mara di, charrat khulgaanah min al-hizin. Wa wakit hu faayit fi durdur al-madiina battaan, al-naas gidro chaafo kadar al-malik laabis khulgaan hana chuwaal be tihit le khulgaanah hana l-muluk. 31 Wa l-malik gaal : «Khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid kan al-yoom ma gataʼt raas Alyasaʼ wileed Chaafaat.»
32 Wa Alyasaʼ gaaʼid fi beetah maʼa chuyuukh al-madiina wa l-malik rassal leyah naadum. Wa laakin gubbaal al-mursaal da ma yawsal ke, Alyasaʼ gaal le l-chuyuukh : «Chiifu wald kattaal al-dimam da rassal naadum le yagtaʼ raasi. Khuttu baalku ! Kan chiftu al-mursaal da wassal, siddu al-baab wa adharooh ma yadkhul. Wa hassaʼ, ma gaaʼidiin tasmaʼo harakat rijle sayyidah waraayah walla ?» 33 Wa lissaaʼ Alyasaʼ ma kammal kalaamah ke bas, al-malik wassal. Wa gaal le Alyasaʼ : «Kulla l-masiibe di jaayi min Allah ! Wa hal indi acham foogah battaan walla ?»
Elije ar kandə tina nun dɔ mán’g
1 Koso njéteggintaje d’ula Elije pana: Aa oo, loo gə́ j’isije keneŋ nɔḭ’g neelé tad as sí el. 2 Ar sí j’awje baa gə́ Jurdɛ̰ nu, lé gə́ neelé nana kara a tuŋga kunda kag kára-kára gə mba ra ne kəi-si sí ya.
Elije ila dee keneŋ pana: Awje ya.
3 Nɛ dəw kára mbuna dee’g pana: Maji kari aw gə kuraje ləi na̰’d ɓa.
Ndá yeḛ ilá keneŋ pana: M’a kaw ya.
4 Yen ŋga yeḛ ɔd aw sə dee na̰’d tɔ. Loo gə́ deḛ teḛ baa gə́ Jurdɛ̰ ndá deḛ tuga kagje lé. 5 Nɛ loo gə́ yeḛ gə́ kára mbuna dee’g aw tuga kunda kag lé bèe-bèe ndá kandə tina ləa ɔr oso mán. Yeḛ ra né wəl pana: Ai-i! mbai ləm, tina lé m’ndima gə́ ndima.
6 Dəw lə Ala pana: See oso ra wa.
Ndá yeḛ ulá lé tɔ. Togə́bè ɓa Elije tuga ŋgəw kag unda ila lée’g neelé ndá kandə tina lé ḭ gel mán’g teḛ nun dɔ mán’g.
7 Tɔɓəi yeḛ ulá pana: Maji kari un!
Ndá yeḛ ula jia un ya tɔ.
Elije unda Aramje gə kəm libi
8 Mbai gə́ Siri aw rɔ gə Israɛlje ndá yeḛ mbo̰ kuraje ləa dɔ na̰’d oo takə̰ji lə dee ndá ula dee pana: Loo gə́ bèe ɓa kəm ra loo-sim keneŋ ya. 9 Nɛ dəw lə Ala ar dee d’ula mbai gə́ Israɛl pana: Məəi dɔ rɔi’g na̰ a teḛ lée’g neelé, mbata Aramje d’umi keneŋ ya.
10 Bèe ɓa mbai gə́ Israɛl lé ula dəwje ar dee d’aw d’aar gə mba koo loo gə́ dəw lə Ala pa taree lé ləm, gə tɔji dee lé ləm tɔ.
Né neelé teḛ as gɔl bula. 11 Mee mbai gə́ Siri to kərm, ndá yeḛ ɓar kuraje ləa dəji dee pana: See seḭ a kulamje təsərə kamje m’gər see na̰ ɓa mbuna sí’g nee ɓa un dɔ sí ar mbai gə́ Israɛl lé wa.
12 Kura ləa kára mbuna mareeje’g ilá keneŋ pana: Ǝi mbai ləm, dəw gə́ raŋg el! Nɛ Elije gə́ to njetegginta gə́ si Israɛl lé ɓa pata néje nee gə́ i pa taree mee kəi-toi’g lé ar mbai gə́ Israɛl ya.
13 Togə́bè ɓa mbai lé pana: Aw ooje loo-siée ndá m’a kula dee kar dee d’aw d’wá.
Deḛ ree d’ulá taree pana: Aa oo, yeḛ lé si Dotan. 14 Yeḛ ula gə kundaje ləm, gə pusu-rɔje ləma, gə boo-njérɔje ləm tɔ ar dee teḛ keneŋ loondul’g d’aḭ dɔ ɓee-boo neelé sub tɔ.
15 Kura lə dəw lə Ala unda loo teḛ gə ndɔ rad ndá, yeḛ oo boo-njérɔje, gə kundaje, gə pusu-rɔje, gə́ d’aḭ ne dɔ ɓee-boo neelé sub. Yen ŋga kura lé ula dəw lə Ala pana: Ai-i, mbai ləm, see j’a ra ban wa.
16 Yeḛ ilá keneŋ pana: Ɓəl el mbata njé gə́ d’aar sə síjeḛ lé bula yaa̰ d’unda njé gə́ d’aar sə dee-deḛ ɓəi.
17 Elije ra tamaji pana: Mbaidɔmbaije, maji kari ar kəmee inja aree oo dee ne. Ndá Njesigənea̰ ar kəm kura lé inja aree oo ne kundaje, gə pusu-rɔje gə́ ndɔḭ wər-wər to gə́ pər bèe dɔ mbal’g gugu dɔ Elije sub lé tɔ.
18 Loo gə́ njérɔje gə́ Siri d’aw gə́ rɔ Elije’g lé ndá, yeḛ ra tamaji ta Njesigənea̰’g pana: Maji kari ila kəm libi dɔ ginkoji dəwje’g neelé!
Ndá Njesigənea̰ ila kəm libi dɔ dee’g gə goo ta gə́ Elije dəjee lé ya tɔ. 19 Elije ula dee pana: Loo gə́ nee ɓa to rəbee el ləm, gə yee ɓa to gə́ ɓee-boo lé el ləm tɔ, ɔdje gə́ goom’g nee ndá m’a kɔr no̰ sí kaw sə sí rɔ dəw gə́ seḭ aw sa̰geeje lé.
Nɛ yeḛ ɔr no̰ dee aw sə dee Samari. 20 Loo gə́ deḛ teḛ Samari mba̰ ndá Elije pana: Njesigənea̰, ar kəm dəwje neelé inja ar dee d’oo loo!
Bèe ɓa Njesigənea̰ ar kəm dee inja ya tɔ ndá deḛ d’oo to gə́ deḛ d’aar dan mee ɓee gə́ Samari ya.
21 Loo gə́ mbai gə́ Israɛl oo dee ndá yeḛ dəji Elije pana: See m’tɔl dee wa, bɔm. See m’tɔl dee wa.
22 Elije ilá keneŋ pana: I a tɔl dee el, see deḛ gə́ i wa dee gə́ ɓərje mba̰ lé see a tel tɔl dee gə kiambas gə ɓandaŋg ləi tɔɓəi wa. Maji kari ar dee muru gə mán gə mba kar dee d’o̰ gə d’ai ɓa ar dee tel d’aw rɔ ɓée deeje’g ɓəi.
23 Mbai gə́ Israɛl ar dee ra muru-gad d’ar dee d’o̰ gə d’ai, tɔɓəi yeḛ ya̰ dee ar dee tel d’aw rɔ ɓée deeje’g ɓəi. Yen ŋga kudu njérɔje gə́ Siri lé tel ree dɔ naŋg ɓee gə́ Israɛl’g gogo el ya saar tɔ.
Ɓoo-boo oso mee ɓee gə́ Samari’g
24 Gée gə́ gogo, Ben-Adad, mbai gə́ Siri mbo̰ njérɔje ləa lai ndá aw aḭ ne dɔ Samari sub. 25 Ɓoo-boo oso Samari’g, deḛ d’udu dee jigi-jigi d’ar dɔ mulayḛ̀ kára ba ya ndá askəm larnda rɔ-jinaijoo ləm, mee né kwɔji siḭ dərje gə́ as dəb kilo gə́ kai dana loo joo lé askəm larnda mi ləm tɔ.
26 Loo gə́ mbai gə́ Israɛl dəs dɔ ndògo-bɔrɔ’g ndá dené kára no̰ dəa’g wəl pana: Ǝi, mbai ləm! Maji kari la səm ya kari.
27 Yeḛ ilá keneŋ pana: Ɓó lé Njesigənea̰ la səi el ndá see ɗi ɓa m’a ra gə mba la ne səi wa. See m’a la səi gə kandə kó gə́ ḭ loo-kunda’g əsé mán-nduú gə́ ḭ loo-mbula’g wa.
28 Tɔɓəi mbai lé dəjee pana: See ɗi ɓa i ndigi wa.
Yeḛ tel ilá keneŋ pana: Dené kára neelé ulam pana: Ar sí ŋgoni j’usɔ ɓogənè ndá, bèlè j’a sɔ ka̰ ma tɔ. 29 Jeḛ ndiri ŋgonəm lé j’usɔ pal. Bèlè ndá m’ulá m’pana: Ar sí j’usɔ ŋgonee lé ŋga. Nɛ yeḛ iya ŋgonee lé .
30 Loo gə́ mbai oo tapa dené neelé ndá yeḛ til kubuje ləa ɔd njaa dəs dɔ ndògo-bɔrɔ’g tɔ. Loo gə́ dəwje d’ée ndá dee pana: Aa ooje, yeḛ ula kubu-kwa-ndòo ɓa rəa’g. 31 Mbai lé pana: Ɓó lé ɓogənè dɔ Elije, ŋgolə Sapat gaŋg el ɓəi ndá maji kar Ala ra səm nédɔkudu ya. 32 Nɛ Elije si mee kəi’g ləa gə njé gə́ tɔgje na̰’d. Ndá mbai ula dəw kára rəa’g. Nɛ kédé ɓa gə mba kar dəw neelé ree ɓəi ndá, Elije ula njé gə́ tɔgje neelé pana: See seḭ ooje to gə́ ŋgolə njetɔl-dəw neelé ula dəw kára mba karee ree gaŋg dɔm ya wa. Ooje, loo gə́ njekula neelé a ree ndá maji kar sí uduje rəw dəa’g, tɔɓəi ɔseeje ne gə́ raga: See dəw a koo kaa gɔl ɓéeje gə́ a ɓar gée’g el wa.
33 Yeḛ ar pata ar dee ya ɓəi ndá léegəneeya njekula lé ree rəa’g ulá pana: Aa oo, tuji neelé ḭ rɔ Njesigənea̰’g ŋga see ɗi tɔɓəi ɓa m’a kunda ne məəm yel dɔ Njesigənea̰’g gə mbəa ɓəi wa.
