Moot Muusa wa darrijiin Yachuuʼ
1 Wa Muusa hajja battaan le kulla Bani Israaʼiil wa gaal : 2 Al-yoom ana indi 120 sana wa be da, ma nagdar nuguudku battaan. Wa Allah kula gaal leyi : «Inta ma tagtaʼ bahar al-Urdun da.» 3 Wa Allah Ilaahku hu yamchi giddaamku wa yidammir al-umam wa intu tichiilu arduhum. Wa Yachuuʼ yamchi giddaamku misil Allah gaalah.
4 Wa Allah yisawwi foog al-umam dool misil sawwaah fi Siihuun wa Oog muluuk al-Amuuriyiin wa baladhum wakit dammaraahum. 5 Wa Allah yisallimhum leeku fi iideeku wa tisawwu fooghum hasab al-wasaaya al-ana amartuku beehum. 6 Wa abgo chudaad wa fahaliin wa la takhaafo wa la tarjufu giddaamhum achaan Allah Ilaahku maachi maʼaaku wa la yaabaaku wa la yikhalliiku.
7 Wa Muusa naadaah le Yachuuʼ giddaam kulla Bani Israaʼiil wa gaal leyah : Abga chadiid wa fahal achaan inta bas al-tadkhul maʼa l-chaʼab da fi l-balad al-fi chaanha Allah halaf le juduudhum wa gaal yantiiha leehum. Wa inta bas al-tantiihum al-balad di warasa. 8 Wa Allah maachi giddaamak wa hu gaaʼid maʼaak wa la yaabaak wa la yikhalliik wa ma takhaaf wa la tinbahit.
Muusa anta al-chariiʼa le l-Laawiyiin
9 Wa Muusa katab al-wasaaya dool wa antaahum le rujaal al-diin iyaal Laawi al-chaayliin sanduug muʼaahadat Allah wa le kulla chuyuukh Bani Israaʼiil. 10 Wa Muusa amaraahum wa gaal : Baʼad sabʼa siniin fi sanit afu al-deen wa fi iid al-Lagaadiib 11 wakit kulla Bani Israaʼiil yaju giddaam Allah Ilaahku fi l-bakaan al-hu yaʼazilah, agru leehum al-wasaaya dool achaan yasmaʼoohum. 12 Wa limm kulla l-chaʼab, al-rujaal wa l-awiin wa l-iyaal wa l-ajaanib al-gaaʼidiin maʼaaku fi hillaalku, achaan yasmaʼo wa yilʼallamo al-khoof min Allah Ilaahku wa yahfado wa yitabbugu kulla kalaam al-wasaaya dool. 13 Wa iyaalhum al-ma yaʼarfuuh kula yasmaʼooh wa yilʼallamo al-khoof min Allah Ilaahku. Wa da fi kulla muddit hayaatku fi l-ard al-tichiiluuha warasa baʼad tagtaʼo bahar al-Urdun.
Bani Israaʼiil baʼad moot Muusa
14 Wa Allah gaal le Muusa : «Daahu ayyaam mootak garrabo. Naadi Yachuuʼ wa agiifu fi lubb kheemat al-ijtimaaʼ wa ana nantiih awaamiri.»
Wa Muusa wa Yachuuʼ macho wagafo fi lubb kheemat al-ijtimaaʼ. 15 Wa Allah baan fi amuud hana sahaab. Wa amuud al-sahaab da wagaf fi baab al-kheema.
16 Wa Allah gaal le Muusa : «Daahu inta tumuut wa talhag abbahaatak. Wa l-chaʼab dool yugummu yaʼabudu ilaahaat al-ajaanib al-gaaʼidiin fi l-balad al-yadkhulu foogha. Wa humman yikhalluuni wa yagtaʼo muʼaahadati al-sawweetha maʼaahum. 17 Wa fi l-yoom da, khadabi yabga chadiid didduhum. Wa ana nikhalliihum wa ma niwajjih aleehum. Wa khalaas, yagaʼo fi l-bala al-katiir wa l-taʼab yalhaghum wa fi l-yoom da, yuguulu : ‹Akiid al-bala da lihigna achaan Ilaahna ma kaan maʼaana !› 18 Wa laakin ana fi l-yoom da kula battaan ma niwajjih aleehum wa da be sabab kulla l-fasaala al-sawwooha wakit taabaʼo ilaahaat aakhariin.
19 «Wa hassaʼ, aktubu al-khine da wa allumuuh le Bani Israaʼiil. Wa ahfadooh leehum achaan al-khine da yachhad leyi didd Bani Israaʼiil. 20 Wa be da, ana niwaddiihum le l-balad al-ana halaft le juduudhum wa gult nantiiha leehum wa di l-balad al-malaane be l-laban wa l-asal. Wa humman yaakulu wa yachbaʼo wa yasmano wa yamchu le ilaahaat aakhariin wa yaʼabuduuhum. Wa humman yahguruuni ana wa yangudu muʼaahadati. 21 Wa wakit yagaʼ fooghum al-bala al-katiir wa l-taʼab, al-khine da zurriiyithum ma yansooh wa hu yabga leyi chahaada fooghum. Wa l-yoom, ana naʼarif tamaam al-cheyy al-humman yidooru yisawwuuh gabul ana ma nidakhkhilhum fi l-balad al-ana halaft le juduudhum wa gult nantiiha leehum.»
22 Wa fi l-yoom da, Muusa katab al-khine da wa allamah le Bani Israaʼiil.
23 Wa Allah amar Yachuuʼ wileed Nuun wa gaal leyah : «Abga chadiid wa fahal achaan inta bas al-tidakhkhil Bani Israaʼiil fi l-balad al-ana halaft wa gult nantiiha leehum wa ana kula nukuun maʼaak.»
24 Wa wakit Muusa kammal min kitaabit kulla kalaam al-wasaaya dool fi l-kitaab, 25 anta amur le l-Laawiyiin al-chaayliin sanduug muʼaahadat Allah wa gaal : 26 Chiilu kitaab al-Tawraat da wa khuttuuh jamb sanduug muʼaahadat Allah Ilaahku wa hu yagood misil chahaada didd Bani Israaʼiil. 27 Achaan ana naʼarif isyaanhum wa gu raashum. Wa wakit ana lissaaʼ hayy fi usuthum, humman iso Allah. Wa chunu yukuun baʼad ana numuut ?
28 Wa hassaʼ da, jiibu giddaami kulla chuyuukh gabaayilku wa muraakhibiinku wa nuguul leehum al-kalaam da wa nijiib al-sama wa l-ard le yachhado foogku. 29 Achaan ana naʼarif baʼad mooti humman yitallufu marra waahid wa yikhallu al-derib al-amartuhum beyah wa fi l-akhiir, al-charr yalhaghum achaan yisawwu al-fasaala giddaam Allah wa yikhaddubuuh be khidmithum.
Al-khine hana Muusa
30 Wa khalaas, Muusa raddad kulla kalimaat al-khine da giddaam kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil.
KWƎI LƎ MOYIS
Juje a to njetaa tor Moyis
1 Moyis ula Israɛlje lai taje nee ya tɔɓəi. 2 Yeḛ ula dee pana: Ɓogənè ləbm as tɔl-dəa-rɔ-joo (120) ŋga, ndá siŋgam as kam m’un dɔ sí el ŋga, tɔɓəi Njesigənea̰ ulam pana: M’a gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ nee el tɔ . 3 Ala lə sí gə́ Njesigənea̰ nja a kaw no̰ sí’g ndá yeḛ a tuji ginkoji dəwje gə raŋg nee no̰ sí’g, tɔɓəi Juje ɓa a kaw no̰ sí’g to gə́ Njesigənea̰ pa lé ya. 4 Njesigənea̰ a ra gə ginkoji dəwje gə raŋg nee to gə́ yeḛ ra ne gə Siho̰ gə Og, mbaije lə Amɔrje gə́ yeḛ tuji dee gə ɓeeje lə dee na̰’d lé . 5 Njesigənea̰ a kya̰ dee ji sí’g ndá seḭ a raje sə dee gə goo ndukunje lai gə́ m’un m’ar sí lé tɔ. 6 Waje rɔ sí kɔgərɔ ləm, waje diŋgam meḛ sí’g ləm tɔ. Ɓəlje el ləm, undaje bala no̰ dee’g el ləm tɔ, mbata Ala lə sí gə́ Njesigənea̰ nja a kaw sə sí na̰’d ləm, yeḛ a kya̰ goo sí yɔgɔ el ləma, yeḛ a kuba sí kya̰ sí el ləm tɔ.
7 Moyis ɓar Juje ulá ta kəm Israɛlje’g lai ya pana: Wa rɔi kɔgərɔ ləm, gə wa diŋgam məəi’g ləm tɔ mbata i nja a gə kaw gə koso-dəwje neelé mee ɓee gə́ Njesigənea̰ man ne rəa ar bɔ deeje-je gə mba kar dee ndá to i ɓa a kar dee d’aw taa gə́ né ka̰ dee-deḛ ya. 8 Njesigənea̰ nja a kaw nɔḭ’g ləm, yeḛ a nai səi ləm, yeḛ a kya̰ gooi yɔgɔ el ləma, a kubai kya̰’i el ləm tɔ, ɓəl el ləm, unda bala no̰ dee’g el ləm tɔ .
Rəw tura godndu kəm koso-dəwje’d gə ləb siri-siri
9 Moyis ndaŋg godndu neelé ndá yeḛ ar ŋgan Ləbije gə́ to njékinjanéməsje gə́ d’odo sa̰duk-manrɔ lə Njesigənea̰ lé ləm, ar ŋgatɔgje gə́ Israɛl lai ləm tɔ. 10 Moyis ar dee ndukun nee pana: Ləbje gə́ siri-siri lé to ləb kɔr ɓaŋg dɔ dəwje’g mee ndɔ ra naḭ kəi-kubu’g lé 11 loo gə́ Israɛlje lai d’a ree kaar no̰ Njesigənea̰ Ala’g lə sí mee loo gə́ yeḛ a kɔr kunda gə kəmee’g lé ndá seḭ a turaje godndu neelé no̰ Israɛlje’g lai gə́ d’aar keneŋ neelé. 12 Seḭ a mbo̰je koso-dəwje, diŋgamje, denéje, ŋganje, gə dəw-dɔ-ɓeeje gə́ d’isi mbuna sí’g gə mba kar dee d’oo ndu sí ləm, kar dee ndoo ne loo ɓəl Ala lə sí gə́ Njesigənea̰ ləma, gə mba kar d’aa dɔ taje lai gə́ to mee godndu’g neelé gə mba ra née ləm tɔ. 13 Ŋgan deeje gə́ d’a gə gər el lé d’a koo ndá d’a ndoo ne loo ɓəl ne Ala lə sí gə́ Njesigənea̰ gə mee ləbje lai gə́ seḭ a síje ne kəmba mee ɓee’d gə́ seḭ a gə taaje gə́ né ka̰ sí loo gə́ seḭ a gaŋgje ne baa gə́ Jurdɛ̰ mba̰ lé tɔ.
Israɛlje d’a gə kuba Ala kyá̰
14 Njesigənea̰ ula Moyis pana: Aa oo, ndɔje nai dəb ba kari a gə kwəi. Maji kari ɓar Juje ndá aw aarje mee kəi-kubu-kiŋga-na̰’g. M’a gə kun ndum karee.
Moyis gə Juje d’aw d’aar mee kəi-kubu-kiŋga-na̰’g lé ya tɔ. 15 Ndá Njesigənea̰ teḛ kəm dee’g mee kəi-kubu’g lé dan mum gə́ mbo̰ na̰ sururu’g, mum gə́ mbo̰ na̰ sururu lé aar naŋg tarəw kəi-kubu’g.
16 Njesigənea̰ ula Moyis pana: Aa oo, i a gə kwəi. Ndá dəwje neelé d’a gə kḭ kubam kya̰’m gə mba goo magəje gə́ dɔɓee’d gə́ d’andə mbuna dee’g lé. D’a gə kubam kya̰’m ləm, d’a gə kal dɔ manrɔ ləm gə́ ma man m’ar dee lé ləm tɔ. 17 Mee ndəa’g neelé oŋg ləm a kḭ səm pu dɔ dee’g. M’a kuba dee kya̰ dee ləm, m’a tel girim kila kar dee ləm tɔ. Ginkoji dəwje gə raŋg d’a rum dee ləm, némajelje bula d’a teḛ dɔ dee’g ləma, d’a si dan kəmndoo’g ləm tɔ ndá d’a pana: See to mbata Ala lə sí gə́ si mbuna sí’g el lé ɓa némajelje neelé teḛ ne dɔ sí’g gə mbəa el wa. 18 Nɛ m’a kar dee d’oo kəm mee ndəa’g neelé el mbata némajelje lai gə́ deḛ ra loo gə́ deḛ tel ndolè goo magəje gə́ raŋg lé. 19 Ɓasinè maji kar sí ndaŋgje pakɔs neelé. I a ndoo Israɛlje taree ləm, a kɔm taree ta dee’g ləm tɔ ndá maji kar pakɔs neelé ɔr goo ta ləm ila dɔ Israɛlje’g. 20 Mbata m’a gə kaw gə dəwje neelé mee ɓee gə́ ma man ne rɔm m’ar bɔ deeje-je gə mba kar dee ya, to ɓee gə́ mbà gə ubu tə̰ji to keneŋ yaa̰, deḛ d’a sɔ né karee as dee nag-nag ləm, gə d’a kər ne ndɔl-ndɔl ləm tɔ. Yen ŋga d’a gə tel rɔ dee rɔ magəje gə́ raŋg’d gə mba pole dee ləm, d’a kḛjim bəḭ-bəḭ kal ne dɔ manrɔ ləm ləm tɔ, 21 togə́bè ɓa loo gə́ némajelje gə nékəmndooje bula d’a teḛ dɔ dee’g mba̰ ndá pakɔs neelé gə́ meḛ dee a kwəi dɔ’g el ləm, gə taree a to ta ŋgaka deeje ləm tɔ lé a kɔr ta kila dɔ koso-dəwje’g neelé. Tɔgərɔ ya, ma m’gər takə̰jije gə́ meḛ dee’d gə́ m’oo ɓogənè lé ɓad ɓa m’a gə kar dee d’andə mee ɓee gə́ ma man rɔm gə mba kar dee lé ɓəi.
22 Mee ndəa’g neelé Moyis ndaŋg pakɔs neelé ndá yeḛ ndoo Israɛlje taree.
23 Njesigənea̰ un ndukunje ləa ar Juje, ŋgolə Nun. Yeḛ pana: Wa rɔi kɔgərɔ ləm, wa diŋgam məəi’g ləm tɔ mbata to i ɓa a gə kar Israɛlje d’andə mee ɓee gə́ ma man rɔm gə mba kar dee lé, ndá ma nja m’a nai səi tɔ .
24 Loo gə́ Moyis ndaŋg ta godnduje neelé lai mee maktub’g tɔl bém ndá, 25 yeḛ un ndia ar Ləbije gə́ to njékodo sa̰duk-manrɔ-je lə Njesigənea̰ lé pana: 26 Taaje maktub godndu neelé ndá ilaje mbɔr sa̰duk-manrɔ’g lə Njesigənea̰, Ala lə sí, bèe ɓa a to lée’g neelé gə́ njekɔrgoota kila dɔ sí’g. 27 Mbata ma m’gər sí gə́ njékaltaje gə njégwɔbkelkwɔije gao ya. Ɓó lé seḭ alje ta ɔsje ne Njesigənea̰ rəw loo gə́ m’isi ne kəmba mbuna sí’g ya ɓəi, ŋga ɓəd ɓa loo gə́ m’wəi mba̰ ndá seḭ a raje kaareeje ur dɔ yee gə́ nee el ɓəi wa. 28 Maji kar sí mbo̰je ŋgatɔgje lə sí, gə ginkojije lə sí, gə mbaije lə sí lai mba kam m’ula dee ta kəm dee’g lai ndá m’a kun dara gə naŋg nee gə́ njékɔrgoota kila dɔ dee’g-je. 29 Mbata ma m’gər gao loo gə́ m’wəi mba̰ ndá seḭ a gə kosoje dan kaiyaje’g ləm, seḭ a gə kya̰je goo rəw gə́ ma m’wɔji sí lé ləm tɔ, ŋga némajelje d’a teḛ dɔ sí’g loo gə́ seḭ a raje né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g saar mba kar mée ea̰ ne dɔ kula’d gə́ seḭ raje lé.
Pakɔs lə Moyis
30 Moyis pa taje gə́ to mee pa’g nee kəm Israɛlje’g lai gə́ mbo̰ dɔ na̰ lé.
