Hizkhiiya rassal le Ichaʼya
1 Wa wakit al-malik Hizkhiiya simiʼ kalaamhum, hu kula gamma charrat khulgaanah wa libis khalag al-hizin wa macha beet Allah. 2 Wa hu rassal Aliyaakhim masʼuul fi gasir al-malik wa Chabna al-kaatib wa rujaal al-diin al-chiyyaab. Wa kulluhum ke laabsiin khulgaan al-hizin wa macho le l-nabi Ichaʼya wileed Ammuus. 3 Wa humman gaalo leyah : «Daahu kalaam al-malik Hizkhiiya : ‹Al-yoom da, yoom hana diige wa ikhaab wa fadiihe. Wa da misil al-iyaal jaahiziin le yamurgu min batun ammuhum wa laakin hi ma indaha gudra le taldaahum. 4 Wa akuun Allah Ilaahak yasmaʼ kalaam khaayid al-deech al-siidah malik balad Achuur rassalah le yiʼayyir Allah al-Hayy. Wa akuun Allah Ilaahak yasmaʼ kalaamah wa yiʼaakhibah. Hassaʼ da, asʼal Allah fi chaan al-chaʼab al-faddalo.›»
5 Wa wakit masaaʼiil al-malik Hizkhiiya jo giddaam Ichaʼya, 6 hu gaal leehum : «Amchu guulu le siidku al-malik Hizkhiiya : ‹Daahu Allah gaal : “Ma takhaaf min al-muʼyaar al-simiʼtah al-ayyarooni beyah khaddaamiin malik Achuur. 7 Wa daahu ana nantiih khabar wa be sabab al-khabar da, hu yigabbil baladah. Wa hinaak ana naktulah be l-seef.”›»
8 Wa khaayid al-deech simiʼ kadar malik balad Achuur gamma min hillit Lakiich wa macha le yihaarib hillit Libna. Khalaas, hu kula gabbal lihigah hinaak.
Jawaab al-tahdiid min Sanhariib
9 Wa khalaas, malik balad Achuur simiʼ khabar. Wa l-khabar da buguul : «Tirhaakha malik balad al-Habacha gamma jaayi le yihaaribak.» Wa min simiʼ be l-khabar da, malik Achuur rassal murassaliin le Hizkhiiya wa gaal leehum : 10 «Amchu le Hizkhiiya malik mamlakat Yahuuza wa guulu leyah : ‹Khalli Ilaahak al-inta gaaʼid titwakkal aleyah da ma yukhuchchak wa yuguul leek : “Madiinat al-Khudus ma tagaʼ fi iideen malik Achuur !” 11 Inta zaatak simiʼt be kulla cheyy al-sawwooh muluuk balad Achuur fi kulla l-buldaan wa dammaroohum marra waahid. Wa tahsib inta wiheedak bas tanja walla ? 12 Wa ilaahaat al-umam al-dammaroohum juduudi, hal gidro najjo hillaal Guzaan wa Haaraan wa Rasaf wa zurriiyit Adan al-saakniin fi Talassaar walla ? 13 Wa ween muluuk mudun Hamaat wa Arfad wa Laʼiir wa Safarwaayim wa Hiinaʼ wa Awwa ?›»
14 Wa Hizkhiiya chaal al-jawaab min iide al-murassaliin wa garaah. Wa macha le beet Allah wa fatah al-jawaab da giddaam Allah. 15 Wa Hizkhiiya saʼal Allah wa gaal : 16 «Ya Allah al-Gaadir Ilaah Bani Israaʼiil ! Inta al-gaaʼid fi archak foog al-makhluugiin al-samaawiyiin. Inta wiheedak bas Ilaah kulla mamaalik al-ard ! Wa inta bas al-khalagt al-samaawaat wa l-ard ! 17 Ya Allah, khutt adaanak wa asmaʼni ! Ya Allah, aftah uyuunak wa chiif ! Wa asmaʼ kulla kalaam Sanhariib malik Achuur al-rassalah le yiʼayyirak inta, al-Ilaah al-Hayy. 18 Ya Allah, akiid muluuk Achuur dammaro kulla l-chuʼuub wa buldaanhum. 19 Wa zagalo ilaahaathum fi l-naar achaan humman asnaam bas al-sawwoohum al-naas be iideehum min hatab wa hajar. Wa muluuk Achuur dammaroohum. 20 Wa hassaʼ, ya Allah Ilaahna, najjiina min iid Sanhariib. Wa be da, kulla mamaalik al-ard yaʼarfu kadar inta wiheedak bas Allah.»
Allah radda le Hizkhiiya
21 Wa Ichaʼya wileed Ammuus rassal le Hizkhiiya wa gaal leyah : «Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal : ‹Aywa, ana simiʼt salaatak al-inta wajjahtaha leyi fi chaan Sanhariib malik balad Achuur.›» 22 Wa Ichaʼya gaal battaan : «Daahu kalaam Allah al-gaalah didd Sanhariib :
‹Sahyuun al-misil bineeye udriiye
tahgirak wa tichchammat foogak !
Aywa ! Madiinat al-Khudus al-misil bineeye
tihizz raasha waraak.
23 Le yaatu inta ayyartah
wa achchammat foogah ?
Wa didd yaatu inta kallamt
wa chift be istikbaar ?
Da diddi ana, Khudduus Israaʼiil !
24 Be waasitat khaddaamiinak al-rassaltuhum,
inta ayyart al-Rabb wa gult :
“Be katarat arabaati,
ana talaʼt fi ruuse al-jibaal
lahaddi dakhalt fi Lubnaan daakhal
le nagtaʼ chadarha hana l-arz al-tuwaal
wa chadarha hana l-sarwi al-sameh.
Wa namchi lahaddi nalhag al-jabal al-aali marra waahid
wa fi usut khaabaatha al-dulum.
25 Wa ana nakat biyaar
wa chiribt almiihum
wa be fajkhat rijli,
yabbast kulla rujuul Masir.”
26 «‹Wa laakin, ya Sanhariib,
inta ma fihimt
kadar min wakit tawiil,
ana kharrart al-cheyy da.
Wa min zamaan, ana kawwantah
wa hassaʼ, nihaggigah.
Wa inta kamaan, gaaʼid tidammir al-mudun al-gawiyiin
wa yabgo koom hana turaab.
27 Wa sukkaanhum ma induhum gudra
wa khaafo wa khijlo.
Humman yibso
misil gechch al-kadaade wa nabaat al-akhdar
wa misil gechch fi ruuse al-buyuut
wa misil al-ziraaʼa al-yibso gubbaal ma yisawwu ageeg.
28 Wa laakin ana naʼarif wakit inta tagood
wa wakit tamrug wa wakit tigabbil
wa wakit tarjif min al-zaʼal diddi.
29 Wa ana simiʼt inta rajaft min al-zaʼal diddi
wa astakbart.
Wa be sabab da, ana nidiss leek
zumaam fi munkharak
wa lijaam fi khachmak
wa nigabbilak be l-derib
al-inta jiit beyah.›»
30 «Wa di hi al-alaama, ya Hizkhiiya.
Fi l-sana di, taakulu min al-kichcheeb
wa fi l-sana al-taaniye, taakulu min al-bandar.
Wa laakin fi l-sana al-taalta,
titeerubu wa tagtaʼo
wa timaggunu jineenaatku hana l-inab
wa taakulu min fawaakihhum.
31 Wa l-nijo min Bani Yahuuza
wa faddalo
yabgo misil chadara al-tidiss uruugha min jadiid fi l-ard
wa furuuʼha yinmalu be fawaakih.
32 Achaan min Madiinat al-Khudus
yamurgu al-naas al-faddalo.
Aywa, min jabal Sahyuun
yamurgu humman al-nijo.
Wa da, Allah al-Gaadir yisawwiih
hasab mahabbitah al-chadiide.»
Sanhariib katalooh
33 Wa fi chaan da, daahu Allah gaal fi malik balad Achuur :
«Hu ma yadkhul fi l-madiina di
wa la yizarrig foogha nuchchaab.
Wa la yigarrib leeha be darag
wa la yigawwim radmiiye wara durdurha.»
34 Wa daahu kalaam Allah :
«Hu yigabbil be l-derib al-ja beyah
wa fi l-madiina di, ma yadkhul.
35 Ana nahmi al-madiina di
wa ninajjiiha.
Wa da fi chaani ana Allah
wa fi chaan abdi Dawuud.»
36 Wa khalaas, malak Allah ja darab muʼaskar al-Achuuriyiin wa katal 185 000 raajil. Wa be fajur wakit gammo, al-faddalo minhum chaafo kulla l-janaazaat dool. 37 Wa khalaas, Sanhariib malik Achuur gabbal wa macha gaʼad fi madiinat Niinawa.
38 Wa yoom waahid, Sanhariib macha fi beet Nisruuk ilaahah le yaʼabudah. Wa iyaalah al-itneen Adramalik wa Charaasar dakhalo darabooh wa katalooh be l-seef wa arrado macho le balad Araraat. Wa wileedah Isar Hadduun hakam fi badalah.
Ejekias ula kula rɔ Esai gə́ to njetegginta’g dəjee ta
2Mb 19.1-71 Loo gə́ mbai Ejekias oo taje neelé ndá yeḛ til kubuje ləa rəa’g hao̰-hao̰ ya̰ ula kubu-kwa-ndòo ɓa aw ne mee kəi’g lə Njesigənea̰. 2 Yeḛ ula Eliakim, njekaa dɔ kəi lə mbai ləm, gə Sebna, njendaji-maktub ləma, gə njékinjanéməsje gə́ tɔg d’unda mar deeje ləm tɔ ar dee d’ula kubu-kwa-ndòo ɓa rɔ dee’g d’aw ne rɔ Esai, njetegginta gə́ to ŋgolə Amots lé. 3 Ndá deḛ d’ulá pana: Ejekias pa togə́bè pana: ndɔ gə́ ɓogənè lé to ndɔ néurti ləm, gə ndɔ kwɔji kəmkàr ləma, gə ndɔ rɔkul ləm tɔ, mbata nai lam ba kar ŋganje teḛ meḛ ko̰ deeje’g nɛ siŋgá gə́ ka̰ koji dee ne godo. 4 Banelə Njesigənea̰, Ala ləi oo taje gə́ Rabsake pa, yeḛ gə́ ɓéeje gə́ to mbai gə́ Asiri ulá aree pa ula ne sul dɔ Ala gə́ Njesikəmba’g lé ya. Banelə Njesigənea̰, Ala ləi a kar bo̰ nérea ɔs təa’g gə goo taje lai gə́ yeḛ oo lé. Bèe ndá maji kari ra tamaji mbata koso-dəwje ləa gə́ nai ya ɓəi.
5 Loo gə́ kuraje lə mbai Ejekias lé d’aw rɔ Esai’g ndá 6 Esai ula dee pana: Aa ooje, ta gə́ seḭ a kulaje ɓée síje lé ɓa nee: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Maji kari ɓəl dɔ taje gə́ i oo gə́ mbai gə́ Asiri ar kuraje ləa d’ula ne sul dɔ neḛ’g lé el. 7 N’a gə kɔsee ɓɔḭ-ɓɔḭ mba kar loo gə́ yeḛ oo sorta kára ndá yeḛ a tel mee ɓee’g ləa. Tɔɓəi n’a kar dee tɔlee gə kiambas dan mee ɓee’g ləa tɔ.
Sa̰kɛrib tɔji dee jia gɔl kára tɔɓəi
2Mb 19.8-138 Rabsake oo to gə́ mbai gə́ Asiri ḭ Lakis aw mba rɔ gə njé gə́ Libna ndá yeḛ aw iŋgá keneŋ. 9 Yen ŋga mbai gə́ Asiri oo sorta gə́ wɔji dɔ Tiraka, mbai gə́ Etiopi gə́ pana: Aa oo, yeḛ lé ɔr rɔ aw gə mba rɔ səi. Loo gə́ yeḛ oo ta neelé ndá yeḛ ula njékaḭkulaje ləa rɔ Ejekias’g gogo pana: 10 Seḭ a kulaje Ejekias, mbai gə́ Juda togə́bè pana: Maji kar Ala ləi gə́ i ɔm məəi dəa’g lé su kəmi ari pa ne pana: Jerusalem a koso ji mbai gə́ Asiri’g el lé bèe el. 11 Aa oo, i oo ta né gə́ mbaije gə́ Asiri ra gə ɓeeje lai ləm, gə tuji gə́ deḛ tuji dee ləm tɔ ndá i lé see i a taa rɔi to gə́ ban wa! 12 See Gosan, gə Haran, gə Resep gə njé gə́ Edḛ gə́ d’isi Telasar gə́ bɔmje-je tuji dee lé see magəje lə ginkoji dəwje gə raŋg neelé taa dɔ dee wa. 13 Mbai gə́ Amat, gə mbai gə́ Arpad, gə mbai lə ɓee-boo gə́ Separbayim gə Hena gə Iba lé see d’əd ra wa.
Tamaji lə Ejekias
2Mb 19.14-1914 Ejekias taa maktub gə́ ndaŋg lé ji njékaḭkulaje’g ndá yeḛ tura. Tɔɓəi yeḛ aw ne mee kəi’g lə Njesigənea̰ ndá ila no̰ Njesigənea̰’g 15 ra ne tamaji ta Njesigənea̰’g pana: 16 Njesigənea̰ gə́ njeboo-néje, Ala lə Israɛlje, i gə́ si dɔ kuraje gə́ dara’d gə́ ɓar dee Nékundaje gə́ dara! I nja kára ba to Ala mbata lə ɓeeko̰je lai gə́ dɔ naŋg nee ləm, i ɓa gə́ njekunda dara gə naŋg nee ləm tɔ . 17 Njesigənea̰, maji kari tuga mbii par gə́ rɔm’g oo ne ta ləm, Njesigənea̰ maji kari teḛ kəmi aa ne loo oo. Maji kari oo ta lə Sa̰kɛrib gə́ yeḛ ula ne Rabsake aree ula ne sul dɔi-i Ala gə́ Njesikəmba’g lé. 18 Ǝi Njesigənea̰, to tɔgərɔ ya, mbaije gə́ Asiri tuji ginkoji dəwje gə raŋg lai gə ɓeeje gə́ wɔji dɔ dee ya ləm, 19 d’ɔm magəje lə dee dan pər’g ya ləm tɔ, nɛ dee to Ala el, to néje gə́ ji dəwje ɓa ra dee gə kag əsé mbal, yee ɓa deḛ tuji dee ne ya. 20 Ɓasinè, Njesigənea̰, Ala lə sí, ɔr sí ji Sa̰kɛrib’g gə mba kar ɓeeko̰je gə́ dɔ naŋg nee lai d’oo to gə́ i nja kára ba to Njesigənea̰!
Esai tel gə ta lə Njesigənea̰ ar Ejekias
2Mb 19.20-3421 Yen ŋga Esai, ŋgolə Amots ula kula rɔ Ejekias’g pana: Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje pa togə́bè pana: Neḛ n’oo tamaji gə́ i ra ta neḛ’g wɔji ne dɔ Sa̰kɛrib, mbai gə́ Asiri ya. 22 Aa oo, ta gə́ Njesigənea̰ pa wɔji ne dəa ɓa nee:
Ŋgoma̰də gə́ to ŋgon dené gə́ Sio̰
Ǝ̰jii bəḭ-bəḭ ləm, yeḛ kogo dɔi’g ləm tɔ,
Ŋgon dené gə́ Jerusalem
Tuga dəa jəgm-jəgm gooi’g kən tɔ.
23 See na̰ ɓa i tajee ila ne ndɔl dəa’g wa.
See na̰ ɓa i ndɔḭ ndui dəa’g ləm,
I teḛ kəmi bəsəsə dəa’g ləm wa.
Dɔm ma gə́ m’to Njerɔkunda lə Israɛlje lé ya wa.
24 I ula sul dɔ Mbaidɔmbaije’g gə ndu kuraje ləa
Ndá i pana:
Mbɔl dɔ pusu-rɔje ləi gə́ dum tura ɓa
I teḛ ne dɔ sém mbalje gə́ Liba̰,
I tuga kag-sɛdrəje ləa gə́ ŋgal d’unda mar deeje ləm,
Gə kag-siprɛsje ləa gə́ maji d’unda mar deeje ləma,
I aw njal teḛ ne sém kagje’g ləa
Gə́ to mee kag-kɔr’g ləa
Gə́ to asəna gə loo-ma̰a-kagje bèe ləm tɔ.
25 I uru bwa-manje ndá
I ai manje gə́ dɔɓee’g,
Tɔɓəi dabla gɔli ɓa i a kar baaje lai gə́ Ejiptə
Tudu ne kurum-kurum tɔ.
26 See néje gə́ teḛ lé
I oo to gə́ neḛ ɓa n’wa dɔ gɔl dee ləw ba ləm,
N’wɔji mee neḛ’g njaŋg kédé gə́ ləw lé ləm tɔ el wa.
Ɓasinè n’ar dee d’aw lée’g béréré,
Yee gə́ bèe ɓa n’ya̰ loo n’ari
Ar ɓee-booje gə́ siŋga dee to lé
Tel to d’asəna gə néje gə́ d’wa dee kugu dɔ na̰’d bèe.
27 Dəwje gə́ d’isi keneŋ lé
Siŋga dee godo ləm,
Ɓəl unda dee badə gaŋg dee ləma,
Rɔkul ra dee ləm tɔ,
Deḛ to d’asəna gə mu gə́ wala ləm,
Gə mu gə́ idi sigi ləm,
To d’asəna gə mu gə́ uba dɔ kəi’g ləma,
To d’asəna gə kó gə́ tudu lal kunda kuree bèe ləm tɔ.
28 Nɛ neḛ n’gər loo gə́ i si naŋg ləm,
Gə loo gə́ i teḛ raga əsé andə kəi ləma,
Gə loo gə́ məəi ḭ səi jugugu dɔ neḛ’g ləm tɔ.
29 Mbata məəi ḭ səi jugugu dɔ neḛ’g ya
Ar ta beelé ləi aw njal oso mbi neḛ’g tɔ.
Ndá n’a kula niŋga lə neḛ əmi’g ləm,
Gə kéŋgəlé lə neḛ tai’g ləm tɔ,
Tɔɓəi n’a kari tel gə rəw gə́ i ḭ keneŋ ree lé ya.
30 Maji kari oo né nee gə́ a tɔjii lé: Dəw sɔ kandə kó gə́ oso naŋg mee ləb gə́ kára tɔɓəi kal gə́ raŋg ndá yeḛ sɔ da-kó gə́ uba gə karee ba tɔ. Nɛ ləb gə́ njekɔm’g munda ndá seḭ a dubuje kó ndá seḭ a kinjaje ləm, seḭ a ma̰aje nduúje ndá seḭ a sɔje kandə dee ləm tɔ. 31 Ges gel-bɔje lə Juda gə́ d’a gə nai lé d’a tel kula ŋgira dee gə́ sigi naŋg mag-mag gogo gə d’a kandə gə Kandə dee njim-njim gə́ tar tɔ. 32 Mbata ges dee gə́ nai lé d’a kunda loo mee ɓee gə́ Jerusalem teḛ ləm, deḛ gə́ d’aji lé d’a kḭ dɔ mbal gə́ Sio̰ ree ləm tɔ.
33 Gelee gə́ nee ɓa Njesigənea̰ pata nee njaŋg wɔji ne dɔ mbai gə́ Asiri pana: Yeḛ a kandə mee ɓee-boo’g ləa nda̰ el ləm, yeḛ a kur ɓandaŋg ləa keneŋ el ləm, yeḛ a teḛ kaar nea̰’g gə dərje ləa el ləma, yeḛ a kuba dɔndalje gə mba kaw rɔ ne səa el ləm tɔ. 34 Yeḛ a tel dəa gə rəw gə́ yeḛ ree ne ɓó yeḛ a kandə mee ɓee-boo’g neelé nda̰ el, Njesigənea̰ ɓa pa bèe. 35 N’a kaḭ bada dɔ ɓee-boo’g neelé gə mba kajee mbata lə neḛ ləm, gə mbata lə kura lə neḛ Dabid ləm tɔ.
Kaḭ lə Asirije gə kwəi lə Sa̰kɛrib
2Mb 19.35-3736 Yen ŋga kura lə Njesigənea̰ unda loo teḛ kunda dəwje tɔl dee as tɔl-dɔg-loo tɔl dəa rɔ-jinaijoo giree-mi (100.085) loo-si Asirije’g. Loo gə́ d’ḭta gə ndɔ ndá aa oo, nin dəwje to naŋg rib-rib tɔ. 37 Togə́bè ɓa Sa̰kɛrib, mbai gə́ Asiri lé ḭ loo-siée’g tel aw ɓee ndá si Ninibə. 38 Nɛ ndɔ kára bèe loo gə́ yeḛ unda barmba mee kəi’g lə Nisrok gə́ to magə ləa ndá Adramelek gə Sareser gə́ to ŋganeeje lé tɔlee gə kiambas ndá d’aḭ d’aw d’isi ɓee gə́ Ararat. Nɛ ŋgonee Esar-Hado̰ ɓa o̰ ɓee toree’g tɔ.
