Waaluudit Ishaakh
1 Wa Allah fakkar le Saara be kalaam al-gaalah leeha wa antaaha al-cheyy al-hu gaalah. 2 Wa l-wakit al-haddadah leeha al-Rabb ja. Wa Saara bigat khalbaane wa wildat wileed le Ibraahiim wakit hu chayyab khalaas. 3 Wa samma al-wileed al-Saara wildatah leyah da, Ishaakh (maʼanaatah dihik). 4 Wa tahharah wakit hu indah tamaane yoom misil al-Rabb amarah beyah.

5 Wa Ibraahiim indah 100 sana wakit Saara wildat leyah Ishaakh. 6 Wa hi gaalat : «Al-Rabb dahhakaani wa ayyi naadum al-simiʼ al-khabar da yadhak maʼaayi.» 7 Wa gaalat battaan : «Awwal, naadum ma gidir yuguul le Ibraahiim kadar ana Saara niraddiʼ iyaal ! Wa laakin daahuuni ana wilidt leyah wileed baʼad hu chayyab khalaas !»
Ibraahiim tarad Haajar wa Ismaaʼiil
8 Wa wakit Ishaakh kibir, Ibraahiim sawwa aazuuma kabiire fi l-yoom al-faradooh foogah. 9 Wa fi nafs al-yoom da, Saara chaafat al-wileed al-Haajar al-Masriiye wildatah le Ibraahiim wa hu gaaʼid yistahbal wileedha Ishaakh. 10 Wa gaalat le Ibraahiim : «Atrud al-khaadim maʼa wileedha ! Achaan wileed al-khaadim di ma yawris maʼa wileedi Ishaakh.»
11 Wa l-kalaam da bigi gaasi bilheen le Ibraahiim achaan Ismaaʼiil kula wileedah. 12 Wa laakin al-Rabb gaal le Ibraahiim : «Khalli al-kalaam da ma yabga leek gaasi fi chaan al-wileed wa khaadmak. Khassid be kulla l-kalaam al-Saara tuguulah leek achaan min Ishaakh bas talga zurriiye al-binaaduuha be usmak. 13 Wa kan le wileed hana khaadmak, nisawwi zurriiytah tabga umma achaan hu kula wileedak.»
14 Wa be fajur badri, Ibraahiim chaal khubza wa girbe hana almi wa khattaahum le Haajar fi kitifha wa antaaha al-wileed wa taradaaha. Wa khalaas, hi machat wa waddarat fi sahara hana Biir Sabʼa. 15 Wa baʼad al-almi hana l-girbe kammal, Haajar khattat al-wileed fi gaʼar chideere waahide. 16 Wa machat chiyya baʼiid minnah, gaʼadat wa gaabalatah wa gaalat : «Ma nagdar nichiif al-wileed yumuut giddaami.» Wa gammat tabki.
17 Wa laakin al-Rabb simiʼ baki hana l-wileed. Wa min al-sama, malak Allah naadaaha le Haajar wa gaal leeha : «Maalki, ya Haajar ? Ma takhaafe. Al-Rabb simiʼ baki hana l-wileed fi l-bakaan al-gaaʼid foogah. 18 Gummi chiili al-wileed wa akurbiih adiil. Achaan ana nisawwiih yabga abu hana umma kabiire.» 19 Wa fi l-bakaan da, al-Rabb wassaf le Haajar biir indaha almi. Wa machat malat al-girbe almi wa antat wileedha chirib.
20 Wa l-Rabb kaan maʼa l-wileed. Wa l-wileed kibir wa sakan fi l-sahara wa bigi siid al-nubbaal. 21 Wa sakan fi sahara hana Faaraan wa ammah jawwazatah mara Masriiye.
Al-muʼaahada hana Biir Sabʼa
22 Wa fi l-wakit da, Abiimalik wa masʼuul askarah Fikuul macho le Ibraahiim. Wa Abiimalik gaal leyah : «Al-Rabb gaaʼid maʼaak fi kulla cheyy al-inta gaaʼid tisawwiih. 23 Fi chaan da, ahlif leyi be usum al-Rabb ma tukhuchchini ana wa iyaali wa zurriiyti. Achaan ana sawweet leek al-kheer wa inta kula sawwi al-kheer leyi ana wa le baladi al-inta gaaʼid foogha.» 24 Wa Ibraahiim radda leyah wa gaal : «Aywa ! Ana nahlif.»
25 Wa laakin Ibraahiim chaka le Abiimalik fi chaan al-biir al-naas Abiimalik galaʼooha minnah. 26 Wa Abiimalik gaal : «Ana ma naʼarif yaatu al-sawwa al-cheyy da. Wa inta zaatak ma hajjeetni beyah wa dahaabah ana simiʼtah.»
27 Wa khalaas, Ibraahiim chaal bagar wa khanam wa antaahum le Abiimalik wa sawwo al-muʼaahada. 28 Wa Ibraahiim azzal sabʼa humlaan wa khattaahum taraf. 29 Wa Abiimalik gaal : «Maala khatteet al-sabʼa humlaan dool taraf ?» 30 Wa Ibraahiim gaal leyah : «Chiil al-sabʼa humlaan al-nantiihum leek wa kan khibiltuhum minni, da yachhad kadar al-biir di, ana bas nakattaha.»
31 Fi chaan da bas, al-bakaan da sammooh Biir Sabʼa (maʼanaatah biir al-haliife) achaan Ibraahiim wa Abiimalik kulluhum halafo fi l-bakaan da. 32 Khalaas, sawwo muʼaahada fi Biir Sabʼa. Wa baʼad da, Abiimalik wa Fikuul masʼuul askarah gabbalo fi balad al-Filistiyiin. 33 Wa Ibraahiim maggan ardeebaay fi Biir Sabʼa wa saʼal be usum Allah al-Rabb al-Daayim. 34 Wa Ibraahiim sakan mudda tawiile fi balad al-Filistiyiin.
Deḛ d’oji Isaak
1 Njesigənea̰ ar mée olé dɔ ta gə́ yeḛ ula Sara’g ndá Njesigənea̰ ra gə Sara né gə́ yeḛ un ne ndia aree lé tɔ. 2 Sara taa kèm ndá yeḛ oji ŋgon gə́ diŋgam gə Abrakam ləb ɓuga’g ləa mee ndəa gə́ Ala wɔji ɓa yeḛ ulá né lé ya . 3 Abrakam unda ri ŋgonee gə́ Sara ojee səa aree lé lə Isaak. 4 Abrakam inja tamɔd Isaak gə́ to ŋgonee lé loo gə́ ndəa aḭ jinaijoo to gə́ Ala un ne ndia aree lé tɔ . 5 Ləb Abrakam aḭ tɔl (100) ɓa yeḛ oji ŋgonee gə́ Isaak lé ɓəi. 6 Ndá Sara pana: Ala am m’isi gə ŋgaŋ kogo. Nana ɓa gə́ a koo soree kara a kogo səm na̰’d tɔ.
7 Yeḛ ila ta dɔ’g pana: Kédé lé see na̰ ɓa a kula Abrakam pana: Sara a kar ŋganje d’il mbəa wa. Nɛ lé bèe kara m’oji səa ŋgon loo gə́ yeḛ ɓuga mba̰ ya.
Abrakam tuba Agar gə Ismael lé
8 Ŋgon lé ra tɔg pir-pir ləm, d’ɔgee loo kil mbà ləm tɔ. Mee ndɔ gə́ d’ɔg Isaak kil mbà’g lé ɓa Abrakam ra naḭ gə́ boo keneŋ ya.
9 Sara oo ŋgolə Agar gə́ to dəw gə́ Ejiptə gə́ yeḛ ojee gə Abrakam gə́ si kogo. 10 Ndá yeḛ ula Abrakam pana: Tuba ɓər lé gə ŋgonee na̰’d mbata ŋgolə ɓər lé a kwa nénduba gə ŋgonəm Isaak lé na̰’d el.
11 Ta neelé ar mee Abrakam uree sir gə mbata lə ŋgonee lé . 12 Nɛ Ala ula Abrakam pana: Maji kar né neelé ar məəi uri sir mbata lə ŋgon lé el ləm, gə mbata lə ɓər ləi gə́ dené lé el ləm tɔ. Ur mbii oo ne taje lai gə́ Sara ulai ya. Mbata gin Isaak ɓa ŋgakaije gə́ d’a gə to kaḭ ya doŋgɔ doi lé d’a kḭ keneŋ ya . 13 Nɛ m’a kar ŋgolə ɓər ləi gə́ dené lé kara to gə́ ginkoji dəwje ya tɔ. Mbata yeḛ kara to ŋgoni ya tɔ.
14 Abrakam ḭta gə ndɔ rad. Yeḛ un muru ləm, gə mán mee ɓɔl ndar’g ləm tɔ ar Agar ndá yeḛ unda dee dɔ tamee’g. Tɔɓəi yeḛ ula ŋgon lé jia’g tɔ ndá yá̰ aree ɔd aw ŋga. Agar lé ɔd aw ndá yeḛ ila tar gə́ yo gə́ nee dɔdilaloo gə́ Beer-Seba. 15 Loo gə́ mán gə́ ɓɔl ndar’g lé godo mba̰ ndá yeḛ ya̰ ŋgon lé ndil ŋgon kag’d 16 ɓa yeḛ ɔd aw si nea̰’g əw as loo kuru ɓandaŋg bèe. Mbata yeḛ pana: Maji kam m’oo yoo ŋgonəm el! Yeḛ si naŋg nea̰’g kédé ndá yeḛ ila boo-ndia naŋg no̰ ne. 17 Ala oo ndu ŋgon lé ndá ndu kura lə Ala ḭ dara ɓar Agar pana: Agar, see ɗi ɓa rai wa. Ɓəl el mbata Ala oo ndu ŋgon loo gə́ yeḛ si keneŋ lé ya. 18 Ḭta, un ŋgon lé gə́ tar wá gə jii. Mbata yeḛ neelé m’a karee to ginkoji dəwje gə́ boo ya tɔ.
19 Ala ar kəmee inja ndá yeḛ oo bwa-mán. Yeḛ ɔd aw keneŋ ɔm mán mee ɓɔl ndar’g lé aree rusu tub ndá ar ŋgon lé ai tɔ.
20 Ala nai gə ŋgon lé aree ra tɔg ndá yeḛ si dɔdilaloo’g tel to ne njerɔ ɓandaŋg tɔ. 21 Yeḛ si dɔdilaloo gə́ Paran ndá kea̰je taa dené mee ɓee gə́ Ejiptə ɓa aree.
Abrakam gə Abimelek d’un ndu dee d’ar na̰
22 Mee ndəa’g neelé Abimelek, deḛ gə Pikɔl gə́ to ɓé-njérɔje ləa d’aw rɔ Abrakam’g d’ulá pana: Ala nai səi dɔ néje lai gə́ i ra’g lé ya . 23 Ɓasinè, maji kari un ndui gə ri Ala gə mba kər kəm el ləm, gə kəm ŋganəmje el ləma, gə kəm ŋgakamje el ləm tɔ, gə mba kar meemaji gə́ ma m’ra səi lé i kara a ra səm bèe ləm, a ra bèe gə dɔ naŋg gə́ i si keneŋ nee ya ləm tɔ.
24 Abrakam pana: Oiyo, m’a kun ndum bèe ya.
25 Nɛ Abrakam ḭ pa gə Abimelek mbata lə bwa-mán kára gə́ kuraje lə Abimelek d’wa taa gə siŋga dee. 26 Abimelek tel ilá keneŋ pana: Njera né neelé ma m’gəree el. I kara pa taree am m’oo kédé el tɔ ndá ma lé ɓogənè ɓa taree oso mbim’g nee ɓəi.
27 Ndá Abrakam twa badje gə bɔ maŋgje ar Abimelek. Togə́bè deḛ joo bɔr man ne rɔ dee d’ar na̰. 28 Abrakam twa ma̰də badje siri unda dee gə kəmee ɓəd. 29 Abimelek dəji Abrakam pana: Ma̰də badje gə́ siri gə́ i unda kəm dee ɓəd lé see ginee to ɗi wa.
30 Yeḛ ilá keneŋ pana: I a taa ma̰də badje gə́ siri neelé jim’g gə mba karee to gə́ nékɔrkəmta ləm, to gə́ ma nja m’uru bwa-mán neelé ŋga.
31 Gelee gə́ nee ɓa d’unda ri loo neelé lə Beer-Seba. Mbata lé neelé ɓa deḛ d’un ndu dee d’ar na̰ keneŋ joo bɔr.
32 Togə́bè ɓa deḛ man rɔ dee d’ar na̰ Beer-Seba. Gée gə́ gogo Abimelek deḛ gə Pikɔl gə́ to ɓé-njérɔje ləa d’uba naŋg d’ḭ ndá deḛ tel d’aw ɓee lə Pilistije gogo.
33 Abrakam maan kagje gə́ ɓar dee tamarisje Beer-Seba. Lée neelé ɓa yeḛ pidi Njesigənea̰, Ala gə́ Njesi gə ləbee-ləbee gə nea̰ keneŋ. 34 Abrakam si dɔ naŋg ɓee gə́ lə Pilistije ar kuree əw yaa̰ tɔ.