Al-hikma wa natiijitha
1 Ya wileedi, asmaʼ kalaami
wa ahfad wasiiyti.
2 Khutt baalak le hikmati
wa aftah galbak wa afham kalaami.
3 Aywa, dawwir al-maʼrafa
wa l-fihim kula, atulbah.
4 Hibb al-hikma misil tihibb al-fudda
wa misil al-dahab al-madfuun, fattichha.
5 Wa be da, tafham maʼana al-khoof min Allah
wa khalaas, inta taʼarif al-Rabb be irfe sahiiha.
6 Achaan Allah yanti al-hikma
wa hu bas yanti al-fihim wa l-maʼrafa.
7 Allah yahfad al-hikma le l-adiiliin
wa hu misil daraga yahmi al-tamaamiin.
8 Hu yahmi tariig al-aadiliin
wa yahfad derib al-muʼminiin.
9 Wa be da, tabga saalih
wa tisawwi al-hagg wa l-adaala
wa taʼarif kulla tariig
al-yiwaddiik le l-kheer.
10 Wa l-hikma tadkhul fi galbak
wa tafrah be l-maʼrafa inta zaatak.
11 Al-fikir al-adiil, yahfadak
wa l-fihim al-sahiih, yahmiik.
12 Al-hikma tigabbilak min derib al-fasliin
wa tinajjiik min al-naas al-mufsidiin
13 al-yaabo derib al-nuur
wa yamchu fi derib al-dalaam.
14 Humman farhaaniin be l-fasaala
wa yihibbu daayman al-fasaad.
15 Humman deribhum aʼwaj
wa tariighum mukanjar.
16 Wa be l-hikma min al-zaaniye tanja,
al-eenha wasiiʼe wa tukhuchch be kalaamha.
17 Hi khallat raajilha
hana awwal chabaabha
wa nisat muʼaahadatha
giddaam Ilaahha.
18 Al-yamchi le beetha yamchi le l-moot
wa l-yichiil deribha yagaʼ fi l-haawiye.
19 Al-yifattichha ma yalga al-derib al-yigabbilah
wa la yalga al-tariig al-yiwaddiih le l-haya.
20 Wa khalaas, ya wileedi,
amchi fi derib al-zeeniin
wa chiil tariig al-saalihiin.
21 Achaan al-ard,
al-adiiliin bas yawrusuuha
wa l-tamaamiin daayman yaskunuuha.
22 Laakin al-aasiyiin,
min al-ard yamurguuhum
wa l-khaddaariin,
minha yaturduuhum.
Kəmkàr ɔg sí dɔ néra gə́ majel’g
1 Ŋgonəm, ɓó lé i taa taje ləm ləm
Ŋgəm godndumje məəi’g ləm,
2 Ɓó lé i ur mbii gèŋ dɔ takəmkàr’g
Ar məəi ndolè goo gosonégər ləm,
3 Ɓó lé i ɓar kəmkàr
Ɔr ndui gə́ tar wəl gə́ rɔ gosonégər’g ləm,
4 Ɓó lé i saŋgee to gə́ saŋg ne larnda ləma
Ndolè gée to gə́ nébao bèe ləm tɔ ndá
5 Yen ɓa i a gər loo ɓəl Njesigənea̰ ləm,
Kəmi a kinja dɔ gər ndaa Ala’g lé ləm tɔ.
6 Mbata Njesigənea̰ ɓa
Ar dəw kəmkàr,
Tea-yeḛ nja ɓa négər
Gə gosonégər d’ḭ keneŋ,
7 Kəmkàr gə́ ka̰ teḛkɔr lé
Yeḛ unda kul mbata lə dəwje
Gə́ njéra nédanaje ləm,
Yeḛ to dər-rɔ lə deḛ gə́ panjaa dee
To gə goo rəbee ləm tɔ
8 Gə mba ŋgəm ne kila-rəwje
Gə́ ka̰ néra gə́ gə dɔ najee ləm,
Gə mba gəd ne majikojije ləa
Dɔ rəw-kaw dee’g ləm tɔ.
9 Bèe ɓa i a gər ne néra gə́ gə dɔ najee ləm
Gə goo rəbee ləm, gə néra gə́ danasur ləma
Gə goo rəw gə́ rara kara gə́ maji ləm tɔ.
10 Mbata kəmkàr a ree məəi’g ləm,
Négər a kari rɔlel ləm tɔ.
11 Ta gə́ i iya məəi’g lé
A kaa dɔi kər-kər ləm,
Gosɔnégər a ŋgəmi maji ləm tɔ
12 Gə mba kɔri ne rəw né gə́ majel’g
Kilai tar ləm, gə ji dəw’d
Gə́ njepata kori-kori ləma,
13 Gə ji deḛ gə́ d’uba kila-rəwje
Gə́ danasur d’ya̰
Gə mba njaa ne dan rəwje’d gə́ ndul njudu-njudu ləm tɔ.
14 Deḛ gə́ d’iŋga rɔlel loo ra né gə́ majel’g
D’ar rɔ dee lel dee dɔ néra gə́ kori-kori’g ləm,
15 Deḛ gə́ rəwje lə dee ɔr goŋ ləm
Gə kila-rəwje lə dee nduni koŋ-koŋ ləm tɔ,
16 Gə mba kɔri ji dené gə́ raŋg’d,
Dené gə́ to kaḭ el gə́ njepa taje gə́ rii.
17 Yeḛ gə́ uba ŋgawkasee yá̰
Ar mée wəi dɔ ta manrɔ’g lə Ala ləa lé,
18 Mbata kəi ləa to podè gə́ loo-yoo’g ləm,
Rəw-kabeeje aw njal
Teḛ ɓee lə njé gə́ d’wəi’g ləm tɔ,
19 Dəw kára kara mbuna deḛ gə́
D’aw rəa’g lé tel ree el ləm,
Esé tel iŋga kila-rəwje
Gə́ ka̰ kisi gə kəmə lé gogo el ləm tɔ.
20 I lé a njaa togə́bè rəw-kaw dəwje’d
Gə́ njéra némajije ləm,
I a ŋgəm kila-rəw-kaw njémeekarabasurje ləm tɔ.
21 Mbata dəwje gə́ njéra nédanaje
Ɓa d’a si mee ɓee’g ləm,
Dəwje gə́ njéra né gə goo rəbeeje lé
Ɓa d’a nai keneŋ ləm tɔ.
22 Nɛ njémeeyèrje lé
D’a kɔr dee mee ɓee’g ləm,
Deḛ gə́ to majikojije el kara
D’a tɔs dee rɔd-rɔd
Tɔr dee keneŋ ləm tɔ.
