2 Samuwiil 19 - ShuLatn & SBA2015

Dawuud hizin le wileedah

1 Wa macho kallamooh le Yuwaab wa gaalo leyah : «Daahu al-malik gaaʼid yabki wa yunuuh le Abchaluum.» 2 Wa l-nasur hana l-yoom da albaddal be hizin le kulla l-askar achaan fi l-yoom da, simʼo kadar al-malik haznaan be sabab moot wileedah. 3 Wa fi l-yoom da min al-khajla, al-askar dakhalo fi l-madiina be sirr misil al-deech al-anhazam fi l-harib. 4 Wa l-malik sadda wijhah wa gaaʼid yabki be tuul hissah wa yuguul : «Haay wileedi Abchaluum ! Abchaluum, ya wileedi ! Ya wileedi !»

5 Wa khalaas, Yuwaab ja le l-malik fi l-khurfa wa gaal leyah : «Al-yoom inta dasseet kulla naasak fi l-eeb. Wa humman bas al-yoom najjo hayaatak inta wa awlaadak wa banaatak wa hayaat awiinak wa sirriiyaatak. 6 Inta tihibb al-yakrahook wa takrah al-yihibbuuk ! Wa l-yoom wassaftina kadar wa la khaayid wa la khaddaam ma yisaawu cheyy giddaamak. Wa ana irift kadar al-yoom kan Abchaluum gaaʼid hayy wa aniina dool kullina mutna kula, inta halu leek. 7 Wa hassaʼ da, gumm amchi raggid galib naasak. Achaan kan ma macheet, ana nahlif leek be Allah kadar le fajur da, naadum waahid kula ma yifaddil maʼaak. Wa di tabga akbar masiibe min kulla l-masaayib al-wagaʼo foogak min inta sabi lahaddi l-yoom.»

8 Wa khalaas, al-malik gamma macha gaʼad fi khachum baab al-hille wa ooroohum le l-askar wa gaalo leehum : «Daahu al-malik macha gaʼad fi khachum baab al-hille.» Wa kulla l-askar jo giddaam al-malik.

Dawuud dawwar yigabbil Uruchaliim

Wa askar Abchaluum kamaan arrado wa ayyi waahid gabbal beetah. 9 Wa kulla gabaayil Bani Israaʼiil gaaʼidiin yinaakhuchu wa yuguulu : «Al-malik najjaana min iid udwaanna wa min iid al-Filistiyiin wa hassaʼ arrad min al-balad le yanja min Abchaluum. 10 Wa Abchaluum al-masahnaah wa darrajnaah malik maat fi l-duwaas. Wa hassaʼ, gaaʼidiin narjo chunu le nigabbulu al-malik Dawuud ?»

11 Wa kulla l-kalaam al-hajjooh Bani Israaʼiil wassalooh le l-malik Dawuud. Wa khalaas, al-malik rassal le Saduukh wa Abiyaatar rujaal al-diin wa gaal leehum : «Amchu hajju le kubaaraat Bani Yahuuza wa guulu leehum : ‹Maala tabgo aakhir naas al-yigabbulu al-malik fi beetah ? 12 Intu akhwaani min dammi wa lahami. Wa maala tabgo aakhir naas al-yigabbulu al-malik fi beetah ?› 13 Wa guulu le Amaasa : ‹Inta ma min dammi wa lahami walla ? Khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid kan ana ma darrajtak khaayid deechi fi badal Yuwaab.›»

14 Wa be kalaamah da, Dawuud radda guluub Bani Yahuuza. Wa misil raajil waahid, humman rassalo gaalo le l-malik : «Gabbil inta wa kulla naasak.»

Dawuud najja Chimʼi

15 Wa l-malik gabbal lahaddi bahar al-Urdun wa kulla Bani Yahuuza macho laagooh le l-malik fi hillit Gilgaal achaan yigattuʼuuh al-bahar. 16 Wa Chimʼi wileed Giira al-min gabiilat Banyaamiin wa min hillit Bahuriim, hu macha ajala maʼa naas Bani Yahuuza le yilaagu al-malik Dawuud. 17 Wa macho maʼa Chimʼi 1 000 raajil min gabiilat Banyaamiin. Wa Siiba khaddaam aayilat Chaawuul, hu kula macha maʼaahum wa maʼaayah awlaadah al-khamistaachar wa khaddaamiinah al-ichriin. Wa humman assaʼjalo wa lihgo bahar al-Urdun gubbaal al-malik. 18 Wa humman gataʼo al-bahar le yigattuʼu al-malik wa aayiltah wa le yisawwu kulla cheyy al-hu yidoorah.

Wa wakit al-malik gataʼ al-bahar, Chimʼi wileed Giira wagaʼ giddaamah 19 wa gaal : «Ma tiʼaakhibni be khataayi wa la tifakkir fi l-khata al-ana abdak sawweetah wakit inta maarig min Uruchaliim. Wa ya siidi al-malik, ma takrub leyi fi galbak. 20 Achaan ana abdak aʼtaraft be zanbi wa l-yoom, ana bas awwal naadum min kulla gabaayil al-munchaakh jiit le nigaabil siidi al-malik.»

21 Wa Abichaay wileedha le Saruuya chaal al-kalaam wa gaal : «Hal da sabab al-yikhalli Chimʼi ma yaktuluuh walla ? Achaan hu laʼan al-raajil al-Allah masahah wa darrajah malik !» 22 Wa laakin Dawuud gaal : «Chunu al-beeni ana wa intu, ya awlaad Saruuya ? Maala al-yoom gammeetu diddi misil adu ? Hal al-yoom, da yoom al-yaktulu foogah naadum fi balad Israaʼiil walla ? Hal ana ma naʼarif kadar al-yoom, ana bas malik fi balad Israaʼiil walla ?» 23 Wa l-malik halaf le Chimʼi wa gaal : «Inta ma tumuut !»

Dawuud saalah Mafiibuchat

24 Wa Mafiibuchat wileed wileedah le Chaawuul, hu kula macha yigaabil al-malik. Wa hu ma khassal rijileenah wa la khulgaanah wa la addal dignah min yoom al-malik marag lahaddi yoom gabbal be l-salaama fi Uruchaliim. 25 Wa wakit Mafiibuchat wassal bakaan al-malik, al-malik gaal leyah : «Ya Mafiibuchat, maalak ma macheet maʼaayi ?» 26 Wa hu radda leyah wa gaal : «Ya siidi al-malik, khaddaami khaanni. Ana abdak aʼraj wa be da, gult nichidd humaari wa namchi maʼa l-malik. 27 Wa khaddaami kadab foogi ana abdak giddaamak inta siidi al-malik. Wa siidi al-malik, hu misil malak Allah wa be da, sawwi kulla cheyy al-tidoorah. 28 Achaan aayilat abuuyi ma tisaawi cheyy fi giddaamak inta siidi al-malik, illa l-moot. Wa be da kula, inta khibiltini ana abdak maʼa l-naas al-yaakulu fi beetak. Wa ana ma indi ayyi cheyy al-natulbah battaan min al-malik.»

29 Wa l-malik gaal leyah : «Maala nihajju battaan fi l-kalaam da ? Ana kharrart, inta wa Siiba tigassumu ziraaʼat Chaawuul.» 30 Wa Mafiibuchat gaal le l-malik : «Khalli yichiilah kulla ke, al-muhimm leyi da siidi al-malik ja beetah be l-salaama.»

Dawuud radda al-kheer le Barzillaay

31 Wa Barzillaay al-min balad Gilʼaad, hu kula ja min Rugliim gataʼ maʼa l-malik bahar al-Urdun. Wa baʼad da, macha le yisallim al-malik gubbaal ma yufuut. 32 Wa Barzillaay chaayib marra waahid, umrah 80 sana. Wa wakit al-malik gaaʼid fi Mahanaayim, hu bas wagaf maʼaayah wa rayyasah achaan hu khani marra waahid.

33 Wa l-malik gaal le Barzillaay : «Taʼaal maʼaayi fi Uruchaliim wa ana nirayyisak.» 34 Wa Barzillaay gaal le l-malik : «Ma faddal leyi min umri cheyy achaan namchi nagood maʼaak fi Uruchaliim. 35 Hassaʼ indi 80 sana. Hal nagdar nafsul been al-fasil wa l-zeen walla ? Wa hal ana abdak nagdar nafsul taʼam al-akil wa l-charaab walla ? Wa nagdar battaan nasmaʼ hiss al-hakkaamaat wa l-dawaka walla ? Wa maala battaan siidi al-malik yilkallaf beyi ana abdah ? 36 Wa ana abdak macheet maʼaak chiyya lahaddi gataʼna bahar al-Urdun bas. Wa maala al-malik yidoor yantiini mukaafa misil di ? 37 Min fadlak, ya l-malik, khalliini nigabbil hilliti wa numuut jamb khabur abuuyi wa ammi. Wa laakin daahu abdak Kimhaam wileedi. Khalli hu yamchi maʼaak inta siidi al-malik wa sawwi leyah kulla cheyy al-tidoorah.» 38 Wa khalaas, al-malik gaal : «Tamaam, Kimhaam yamchi maʼaayi wa nisawwi leyah kulla cheyy al-inta tidoorah. Wa kulla cheyy al-tatulbah minni, ana nisawwi leek.»

39 Al-malik Dawuud gataʼ al-bahar gubbaal kulla l-chaʼab. Wa baʼad da, hu habbaah wa baarakah le Barzillaay wa Barzillaay gabbal beetah. 40 Wa l-malik taabaʼ derbah ale hillit Gilgaal wa Kimhaam kula macha maʼaayah.

Bani Yahuuza wa Israaʼiil ankhalafo

Wa kulla chaʼab Bani Yahuuza wa nuss chaʼab Bani Israaʼiil chaalo al-malik wa gattaʼo bahar al-Urdun. 41 Wa laakin wakit garrabo le l-malik, kulla rujaal Bani Israaʼiil gaalo leyah : «Maala akhwaanna Bani Yahuuza chaalook wa gattaʼook al-bahar inta wa aayiltak wa kulla naasak al-maʼaak ?» 42 Wa rujaal Bani Yahuuza raddo le rujaal Bani Israaʼiil wa gaalo leehum : «Sahiih aniina ahal al-malik wa maalku ziʼiltu ? Hal al-malik gaaʼid yikallifna walla ? Wa hal aniina chilna miiri le nufuusna walla ?» 43 Wa rujaal Bani Israaʼiil gaalo le Bani Yahuuza : «Wa laakin aniina indina hagg fi l-muluk achara marra ziyaada minku wa foog Dawuud kula. Wa maala tahguruuna, ma aniina bas al-awwalaaniyiin talabna gabbiliin al-malik walla ?» Wa laakin rujaal Bani Yahuuza hajjo kalaam murr ziyaada min kalaam rujaal Bani Israaʼiil.

Némeeko̰ gə́ ra Dabid lé

1 Yen ŋga meeko̰ ḭ gə mbai lé aree ḭ aw mee kəi gə́ to dɔ tarəwkɔg’d tar gə mba no̰. Loo gə́ yeḛ aw njaa lé yeḛ no̰ tar tar pana: Ŋgonəm Absalɔm, ŋgonəm, ŋgonəm Absalɔm! See ban ɓa ma ya m’wəi tori’g el wa. Ǝi Absalɔm, ŋgonəm, ŋgonəm!

2 Deḛ ree d’ula Joab pana: Aa oo, mbai lé no̰ sii mbigi-mbigi mbata lə Absalɔm. 3 Bèe ɓa kun baŋga gə́ mee ndəa’g neelé tel to kwa ndòo yoo mbata lə njérɔje lai mbata mee ndəa’g neelé njérɔje d’oo to gə́ mbai wa ndòo mbata lə ŋgonee. 4 Mee ndəa gən ya njérɔje lé tel ree mee ɓee-boo’g gə goo ŋgəḭ asəna gə njérɔje gə́ rɔkul wa dɔ dee mbata kḭ gə́ d’ḭ loo-rɔ’g d’aḭ bèe. 5 Mbai lé on kəmee gə́ né ndá yeḛ ɔr ndia gə́ tar wəl pana: Ŋgonəm, Absalɔm! Absalɔm, ŋgonəm, ŋgonəm!

6 Yen ŋga Joab andə aw mee kəi’g loo gə́ mbai si keneŋ ndá yeḛ pana: Ɓogənè i ar rɔkul wa kəm kuraje ləi lai, deḛ gə́ ɓogənè taai-i gə ŋganije gə́ diŋgam gə njé gə́ dené gə denéje ləi gə gamla denéje ləi ta yoo’g lé. 7 I lé ndigi deḛ gə́ d’ḛjii bəḭ-bəḭ nɛ deḛ gə́ ndigii ɓa i ə̰ji dee bəḭ-bəḭ mbata i tɔji sí ɓogənè to gə́ i oo ŋgan-mbaije əsé kuraje gə́ né gə́ kari ba kəmi’g ya. Ɓasinè ma m’oo to gə́ ɓó lé Absalɔm si kəmba nɛ jeḛ ɓa j’wəije lai mee ndəa’g nee ndá yee ɓa gə́ né gə́ a taa kəmi rəgm ɓəi. 8 Bèe ndá maji kari ḭ tar unda loo teḛ raga aw ula kuraje ləi ta gə́ a gɔl meḛ dee. Mbata ma mani gə ri Njesigənea̰, ɓó lé i unda loo teḛ raga el ndá dəw kára kara a nai səi loondul’g nee el. Bèe ndá né neelé ɓa a to majel mbata ləi unda némajelje lai gə́ teḛ dɔi’g un kudee basi’g saar teḛ ɓasinè ya.

9 Togə́bè ɓa mbai lé ḭta aw si tarəwkɔg’d. D’ula njérɔje lai pana: Aa ooje, mbai si tarəwkɔg’d. Bèe ɓa njérɔje lai ree d’aar no̰ mbai’g lé.

Nɛ njérɔje lə Israɛl ɓa d’aḭ d’ar nana kara aw mee kəi-kubu’g ləa-ləa ya.

Dabid tel aw Jerusalem gogo

10 Yen ŋga mbuna ginkoji Israɛlje’g lai lé koso-dəwje maḭ na̰ ta pana: Mbai gə́ to njetaa sí ji njéba̰je’g lə sí kɔm sí tar ləm, yeḛ nja aji sí ji Pilistije’g ləm tɔ, nɛ ɓasinè yeḛ ḭ mee ɓee’g aḭ no̰ Absalɔm’g. 11 Nɛ Absalɔm gə́ jeḛ j’wa dəa gə ubu mba karee o̰ ɓee dɔ sí’g lé yeḛ wəi loo-rɔ’g. See gelee ban ɓa seḭ paje ta mba kar mbai tel ree el wa.

12 Mbai Dabid kara ula kula rɔ Sadɔk’g gə rɔ Abiatar’d gə́ to njékinjanéməsje lé pana: Ulaje ŋgatɔgje gə́ Juda dəji deeje pajena: See gelee ban ɓa seḭ a toje gə́ rudu deḛ gə́ d’a gə kar mbai tel ree mee kəi’g ləa lé wa. Mbata ta néje gə́ pa mbuna Israɛlje’g lai lé aw saar oso mbi mbai’g lé ya. 13 Seḭ toje ŋgakɔmje gə́ koji kəi kɔl ya. See gelee ban ɓa seḭ a toje gə́ rudu deḛ gə́ d’a gə kar mbai tel ree lé wa. 14 Seḭ a kulaje Amasa kara togə́bè pajena: See i to siŋgarɔm gə dakasrɔm el wa. Ɓó lé ɓogənè m’ari tel to ɓé-njérɔje ləm gə no̰ tor Joab’g el ndá maji kar Ala ra səm nédɔkudu ya.

15 Ta lə Dabid lé dum dɔ Judaje lai ar meḛ dee to asəna gə dəw gə́ kára ba bèe, ndá deḛ d’ula kula d’ar mbai lé pana: Maji kari tel ree, seḭ gə kuraje ləi lai ya. 16 Mbai lé tel ree saar teḛ ta baa gə́ Jurdɛ̰ ndá Judaje ree Gilgal gə mba kaw tila kəm mbai gə mba karee gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ lé tɔ.

Meekoso lemsé lə Dabid mbata njéba̰je ləa

17 Simei, ŋgolə Gera, dəw gə́ Bḛjami gə́ si Bahurim lé ɔs rəa ɓad ree gə Judaje na̰’d mba tila kəm mbai Dabid lé . 18 Bḛjamije gə́ d’aw səa lé d’as tɔl-dɔg (1.000) ləm, gə Siba, kura lə njémeekəije lə Sawul gə ŋganeeje gə́ diŋgam dɔg-gir-dee-mi gə kuraje ləa rɔ-joo səa na̰’d ləm tɔ. Deḛ gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ no̰ mbai’g. 19 Too gə́ boi gə́ deḛ gɔlee mbata lə mbai lé d’odo ne njémeekəije ləa mba gaŋg ne baa.

Loo gə́ mbai a gə gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ ndá léegəneeya Simei, ŋgolə Gera unda barmba nea̰’g. 20 Tɔɓəi yeḛ ula mbai lé pana: Maji kar mbai ləm tura goo néra kori-korije ləm ɔm dɔm’g el ləm, maji kar mee mbai ləm wəi dɔ meekɔsgel gə́ kura ləi ɔs ne səi gel mee ndəa gə́ mbai ləm unda ne loo mee ɓee gə́ Jerusalem teḛ ləma, maji kar mbai ə̰ji gée el ləm tɔ. 21 Mbata kura ləi gər kaiya ləa gao ya. Nɛ aa oo, ma nja m’ree ɓogənè gə́ doŋgɔr lə gel-bɔje lə Jisəb lai mba tila kəm mbai ya.

22 Yen ŋga Abisai, ŋgolə Seruja un ta pa pana: Simei lé see kəm karee wəi mbata ndɔl gə́ yeḛ ila dɔ yeḛ gə́ Njesigənea̰ wa dəa gə ubu lé el wa.

23 Nɛ Dabid pana: See ta ɗi ləm sə sí-seḭ, ŋgalə Seruja wa. Ɓa see ɓogənè seḭ raje né səm ne asəna gə njéba̰je ləm bèe wa. See kəm kar dəw gə́ Israɛl wəi ɓogənè ɓəi wa. See m’gər to gə́ ɓogənè m’o̰ dɔ Israɛlje mba̰ el wa.

24 Yen ŋga mbai lé ula Simei pana: D’a tɔli el! Bèe ɓa mbai lé man ne rəa aree tɔ.

Kəm ba̰ lə Dabid gə Mepiboset udu jigi

25 Mepiboset, ŋgoka Sawul kara aw tila kəm mbai tɔ. Yeḛ togo gɔlee el ləm, yeḛ ndisa mbai təa el ləma, togo kubuje ləa el ləm tɔ un kudee mee ndəa gə́ mbai ḭ aw ne saar yeḛ tel ree ne gə meekulɔm lé . 26 Loo gə́ yeḛ aar no̰ mbai’g mee ɓee gə́ Jerusalem lé ndá mbai dəjee pana: Mepiboset, see gelee ban ɓa i aw səm na̰’d el wa.

27 Yeḛ tel ilá keneŋ pana: Ǝi mbai ləm, kura ləm ɓa ərm mbata ma kura ləi m’to njemədə ndá m’ulá m’pana: M’a kila kali gir ko̰-mulayḛ̀je’g mba kubá kaw ne gə mbai na̰’d. 28 Ndá yeḛ lé gaŋg taŋgɔm ɔm tam’g no̰ mbai’g ləm. Nɛ mbai ləm lé to asəna gə kura lə Ala gə́ dara bèe. Maji kari ra né gə́ i oo gə́ né gə́ maji kəm ra ya. 29 Mbata njémeekəije lə bɔm lai to d’asəna gə dəwje gə́ kəm tɔl dee no̰ mbai’g ləm, nɛ lé togə́bè kara i ila kura ləi mbuna deḛ gə́ d’isi səi na̰’d ta nésɔ’g ləi. Ŋga see né gə́ ba̰ tɔɓəi ɓa m’a dəji mbai ɓəi wa.

30 Mbai lé ulá pana: Tapaije lai neelé see majee to ɗi ɓəi wa. Ma m’pa njaŋg m’pana: I seḭ gə Siba lé a kaije na̰ dɔ naŋgje.

31 Ndá Mepiboset ila mbai’g lé pana: Maji karee taa lai ya mbata mbai ləm tel ree kəi ləa gə meekulɔm mba̰.

Dabid ra meemaji gə Barjilai

32 Barjilai, dəw gə́ Galaad ḭ Rogelim ɓa gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ gə mbai na̰’d gə mba danee saar gə́ gir baa gə́ Jurdɛ̰’g. 33 Barjilai lé ɓuga yaa̰, ləbee as rɔ-jinaijoo. Yeḛ lé ar mbai nésɔ loo gə́ yeḛ si ne Mahanayim mbata yeḛ to njeboo-nékiŋga . 34 Mbai ula Barjilai pana: Maji kari ree səm ndá m’a kari nésɔ sɔ Jerusalem ɓa.

35 Nɛ Barjilai tel ila mbai keneŋ pana: See m’a kisi kəmba ləbm ka̰da tɔɓəi ɓa m’a kaw gə mbai Jerusalem ya ɓəi wa. 36 Ɓogənè ma m’ra ləbm rɔ-jinaijoo ŋga. See m’askəm gər né gə́ maji əsé né gə́ majel ya tɔɓəi wa. See kura ləi askəm gər lel lə nésɔ gə nékai ya ɓəi wa. See m’askəm koo ndu njékɔspaje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené ya ɓəi wa. See gelee ban ɓa kura ləi a kaw tel to nékodo gə́ wɔi dɔ mbai’g ləm wa. 37 Kura ləi a kaw gə mbai gir baa gə́ Jurdɛ̰ ba ya. See gelee ba̰ tɔɓəi ɓa mbai a kwa səm noji gə́ togə́bè wa. 38 Maji karm-ma, kura ləi m’tel m’aw m’wəi mee ɓee-boo’g ləm, mbɔr dɔɓar bɔmje gə kɔmje’g ya. Nɛ aa oo, kura ləi Kimham ɓa a kaw gə mbai ləm ndá maji kari ra səa né gə́ i oo gə́ né gə́ maji kəm ra lé ya.

39 Mbai lé pana: Maji kar Kimham aw səm ya ndá m’a ra səa né gə́ a taa kəmi ya, néje lai gə́ i ndigi kiŋga rɔm’g ndá m’a ra kari ya.

40 Loo gə́ koso-dəwje lai gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ mba̰ ləm, mbai kara gaŋg ləm tɔ ndá mbai il ɓɔl Barjilai tɔr ne ndia dəa’g tɔ. Bèe ɓa Barjilai tel aw loo-siée’g ɓəi. 41 Mbai lé aw kəmee gə́ Gilgal ndá Kimham aw səa na̰’d tɔ.

Ta kɔl na̰ lə Judaje gə Israɛlje

Koso-dəwje lai gə́ Juda ləm, gə ges koso-dəwje gə́ Israɛl ləm tɔ gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ gə mbai na̰’d ya. 42 Nɛ aa oo, koso-dəwje gə́ Israɛl ree d’iŋga mbai lé dəjee pana: See gelee ban ɓa ŋgako̰ síje gə́ to dəwje gə́ Juda d’ɔr mbai gə njémeekəije ləa gə njé’g lə Dabid lai d’ar dee gaŋg baa gə́ Jurdɛ̰ wa.

43 Koso-dəwje lai gə́ Juda tel d’ila Israɛlje’g pana: To mbata mbai lé to njenoji lə síjeḛ gə́ pər ya, ŋga see ta ɗi ɓa to keneŋ ɓa mba kar meḛ sí o̰ sí ne wa. See mbai ɓa ar sí nésɔ wa. See yeḛ ar sí nénojije wa.

44 Bèe ɓa koso-dəwje gə́ Israɛl tel d’ila Judaje’g pana: Mbai lé to ka̰ síjeḛ unda sí-seḭ gɔl dɔg ya, Dabid ya kara to ka̰ síjeḛ unda sí-seḭ tɔ. See gelee ban ɓa seḭ ə̰jije síjeḛ bəḭ-bəḭ wa. See jeḛ ɓa j’wɔji dɔtar mba karee tel to mbai lə sí el wa.

Nɛ Judaje pata gə́ kədərə yaa̰ unda Israɛlje ya.