Al-Yahuud chaalo al-taar
1 Fi yoom 13 hana chahri 12 al-usmah Adaar, fi l-yoom da bas, waajib yitabbugu kharaar al-malik wa gaanuunah wa udwaan al-Yahuud yahsubu yinnasru fooghum. Wa laakin al-cheyy da bigi be l-aks, al-Yahuud annasaro fi l-naas al-kirhoohum. 2 Wa l-Yahuud lammo fi hillaalhum wa fi kulla wulaayaat al-malik Achawiruuch le yugummu didd al-naas al-dawwaro yisawwu leehum al-fasil. Wa naadum ma gidir yagiif giddaamhum achaan kulla l-chaʼab khaayfiin min al-Yahuud. 3 Wa kulla masaaʼiil al-wulaayaat wa l-muhaafiziin wa l-hukkaam wa khaddaamiin al-malik wagafo wara l-Yahuud achaan khaayfiin min Mardakaay 4 fi chaan Mardakaay bigi naadum muhimm fi gasir al-malik wa usmah bigi taaliʼ fi kulla l-wulaayaat. Wa Mardakaay gaaʼid daayman yabga naadum chadiid be ziyaada.
5 Wa l-Yahuud darabo kulla udwaanhum be l-seef wa kataloohum wa dammaroohum. Wa le l-naas al-kirhoohum, humman sawwo fooghum misil yidooruuh. 6 Wa fi madiinat Chuucha al-gawiiye, al-Yahuud katalo wa dammaro 500 raajil. 7 Wa katalo Farchandaata wa Dalfuun wa Asfaata 8 wa Furaata wa Adalya wa Aridaata 9 wa Farmachta wa Arisaay wa Aridaay wa Wayzaata. 10 Dool al-awlaad al-achara hana Hamaan wileed Hamdaata adu al-Yahuud wa humman kataloohum wa laakin ma chaalo khumaamhum misil khaniime. 11 Wa fi nafs al-yoom da, khabbaro al-malik be adad al-naas al-maato fi madiinat Chuucha al-gawiiye.
12 Wa l-malik gaal le Astiir al-malika : «Fi madiinat Chuucha al-gawiiye, al-Yahuud katalo wa dammaro 500 raajil wa ziyaada min da, katalo al-awlaad al-achara hana Hamaan. Wa chunu al-ma sawwooh fi l-wulaayaat al-aakhariin hana l-mamlaka ? Wa battaan chunu talabki ? Achaan yinnaffaz ! Wa battaan chunu munaaki ? Achaan yilhaggag !» 13 Wa Astiir raddat wa gaalat leyah : «Kan bigi leek adiil, ya l-malik, khalli al-Yahuud al-fi Chuucha yalgo izin yisawwu ambaakir kula nafs al-cheyy hasab al-gaanuun misil sawwooh al-yoom. Wa khalli yiʼallugu al-awlaad al-achara hana Hamaan fi l-iidaan.» 14 Wa l-malik amar wa gaal : «Khalli yisawwu misil da.»
Wa marago kharaar fi Chuucha wa allagoohum le l-awlaad al-achara hana Hamaan. 15 Wa l-Yahuud al-gaaʼidiin fi Chuucha lammo battaan fi yoom 14 hana l-chahar Adaar wa katalo 300 raajil fi Chuucha wa laakin ma chaalo khumaamhum misil khaniime.
16 Wa laakin gabul da, al-Yahuud al-aakhariin al-gaaʼidiin fi wulaayaat al-mamlaka lammo le yidaafuʼu le nufuushum min udwaanhum le yalgo al-jumma. Wa katalo 75 000 min al-naas al-kirhoohum wa laakin ma chaalo khumaamhum misil khaniime. 17 Wa da bigi fi yoom 13 hana l-chahar al-usmah Adaar. Wa humman anjammo fi yoom 14 wa sawwo al-yoom da, yoom hana iid wa farha. 18 Wa kan le l-Yahuud al-fi Chuucha al-lammo fi yoom 13 wa 14, humman anjammo yoom 15 wa sawwo al-yoom da, yoom hana iid wa farha. 19 Wa fi chaan da bas, al-Yahuud al-saakniin barra fi l-hillaal yisawwu yoom 14 hana l-chahar Adaar yoom hana farha wa iid wa yoom halu wa ayyi waahid yigaddim hadiiye le jaarah.
Mardakaay assas iid
20 Wa Mardakaay katab kulla l-kalaam da wa rassal jawaabaat le kulla l-Yahuud al-fi kulla wulaayaat al-malik Achawiruuch al-gaaʼidiin gariib aw baʼiid 21 achaan yiʼassusu leehum iid al-yiʼayyuduuh kulli sana fi yoom 14 wa 15 hana l-chahar al-usmah Adaar. 22 Achaan dool al-ayyaam al-Yahuud ligo fooghum al-jumma min udwaanhum wa da l-chahar al-foogah haalithum albaddalat, al-diige be l-farha wa l-hizin be l-iid. Wa waajib yiʼayyudu al-ayyaam dool be farha wa yigaddumu hadaaya ambeenaathum wa yantu hadaaya le l-masaakiin. 23 Wa l-Yahuud khassado be kalaam Mardakaay wa bado yiʼayyudu al-iid wa da bigi leehum aade. 24 Wa Mardakaay zakkaraahum kadar Hamaan wileed Hamdaata al-min zurriiyit Agaag al-adu hana kulla l-Yahuud khattat le yidammir al-Yahuud. Wa hu sawwa amʼiyeedaat al-usumha Fuuriim le yibarjilhum wa yidammirhum. 25 Wa laakin wakit al-kalaam da wassal bakaan al-malik, hu katab kharaar kadar al-khitta al-fasle al-Hamaan dawwar yisawwiiha fi l-Yahuud tigabbil fi raasah wa khalli yiʼalluguuh fi uud, hu wa awlaadah.
26 Wa be sabab da bas, al-ayyaam dool sammoohum ayyaam Fuuriim maʼanaatah amʼiyeedaat. Wa be da bas, al-Yahuud irfo wa fihmo jawaab Mardakaay wa kulla cheyy al-chaafooh wa l-hasal fooghum. 27 Wa l-Yahuud khassado wa assaso leehum aade al-ma tilkhalla leehum humman wa le zurriiyithum wa le l-naas al-sawwo nufuushum Yahuud. Wa humman yiʼayyudu al-yoomeen dool kulli sana fi l-wakit al-muhaddad misil maktuub. 28 Wa l-ayyaam dool, yizzakkaroohum wa yiʼayyuduuhum min zurriiye le zurriiye fi ayyi aayila wa ayyi wulaaya wa ayyi madiina. Wa ayyaam al-Fuuriim dool ma bingachcho le l-Yahuud wa l-zikra di ma tiwaddir min zurriiyithum.
29 Wa l-malika Astiir bineeyit Abihaayil wa Mardakaay al-Yahuudi katabo be kulla izinhum le yihaggugu al-jawaab al-bukhuss iid al-Fuuriim. 30 Wa rassalo jawaabaat al-salaama wa l-amaan le kulla l-Yahuud al-gaaʼidiin fi 127 wulaaya hana mamlakat al-malik Achawiruuch. 31 Wa l-jawaabaat dool yatulbu min al-Yahuud yiʼayyudu iid al-Fuuriim fi l-wakit al-muhaddad leyah hasab al-amur al-antooh Mardakaay al-Yahuudi wa l-malika Astiir le kulla l-Yahuud wa zurriiyithum. Wa da bukhuss kharaar al-siyaam wa l-hizin kula. 32 Wa amur Astiir haggag iid al-Fuuriim. Wa kulla l-cheyy da, katabooh fi l-kitaab.
Dalba̰ lə Jibje lé
1 Mee naḭ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-joo gə́ to naḭ Adar lé ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-munda ɓa to ndɔ gə́ d’a gə ra né gə goo ndukun gə́ mbai un ndia dɔg ləm, to ndəa gə́ njéba̰je lə Jibje d’ə̰ji meḛ dee’g mba dum ne dɔ dee ləm tɔ. Nɛ né neelé tel to ɓəd ar Jibje ɓa tel dum dɔ njéba̰je lə dee lé. 2 Jibje mbo̰ dɔ na̰ mee ɓee-booje’g lə dee mee dəb ɓeeko̰je lai gə́ to mee ɓeeko̰’g lə mbai Asuerus lé gə mba rɔ gə deḛ gə́ saŋg loo mba tuji dee lé ndá dəw kára kara ar ges no̰ dee’g el mbata ɓəl gə́ deḛ ɓəl Jibje lé unda koso-dəwje lai badə gaŋg dee. 3 Tɔɓəi mbai dɔ dəb ɓeeko̰je lai ləm, gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé ləm, gə njéguburuɓeeje ləma, gə njéko̰ɓeeje lə mbai ləm tɔ lé d’oso gel Jibje’g mbata ɓəl gə́ deḛ ɓəl Mardose lé unda dee badə gaŋg dee tɔ. 4 Mbata Mardose lé iŋga dɔmoŋ mee kəi’g lə mbai ar ria ɓar mee dəb ɓeeko̰je’g lai mbata dɔmoŋ ləa gə́ ḭ dɔ maree’d gə́ kédé-kédé lé. 5 Jibje tɔl njéba̰je lə deḛ lai gə kiambas d’ar dee d’udu guduru. Deḛ gə́ d’ə̰ji dee bəḭ-bəḭ kara ra sə dee né to gə́ meḛ dee ndigi tɔ. 6 Mee ɓeeko̰’g Susə lé Jibje tɔl dəwje as tɔl-mi (500) ndá 7 deḛ gə́ tḭja gwɔs dee lé ɓa ri dee to nee: Parsadata, gə Dalpon, gə Aspata, 8 gə Porata, gə Adalia, gə Aridata, 9 gə Parmasta, gə Arisai, gə Aridai, gə Bajesata 10 gə́ to ŋgalə Aman gə́ dɔg, yeḛ gə́ to ŋgolə Hamedata gə́ to njeba̰ lə Jibje lé. Nɛ d’ula ji dee d’un ne né el. 11 Mee ndəa’g neelé deḛ d’ula mbai bula lə dəwje gə́ deḛ tɔl dee mee ko̰ɓee gə́ Susə lé. 12 Bèe ɓa mbai ula dené ləa gə́ Este pana: Jibje tɔl dəwje as tɔl-mi (500) mee ko̰ɓee gə́ Susə ləm, gə ŋgalə Aman gə́ dɔg ləm tɔ. See ɗi tɔɓəi ɓa deḛ ra mee dəb ɓeeko̰je’g lə mbai ya ɓəi wa. Né gə́ i dəji lé to ɗi wa. M’a kari ya. See ɗi ɓa i ndigi tɔɓəi wa. I a kiŋga ya. 13 Este tel ilá keneŋ pana: Ɓó lé mbai oo gə́ né gə́ maji kəm ra ndá maji karee un ndia ar Jibje gə́ d’isi Susə lé ra né bèlè to gə́ deḛ ra ɓogenè lé ya ɓəi ləm, maji kar dee ɗar ŋgalə Aman gə́ dɔg lé kar kag’d ləm tɔ. 14 Mbai lé un ndia ar dee ra togə́bè ya tɔ. Godndu neelé d’ila mberee mee ɓee gə́ Susə. Tɔɓəi deḛ ɗar ŋgalə Aman gə́ dɔg lé ya tɔ. 15 Togə́bè ɓa Jibje gə́ d’isi Susə lé mbo̰ dɔ na̰ gɔl kára ya tɔɓəi mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-sɔ mee naḭ Adar’g ndá deḛ tɔl dəwje tɔl-munda (300) mee ɓee gə́ Susə ya ɓəi. Nɛ deḛ d’ula ji dee d’un ne né lə dee el. 16 Jibje gə́ raŋg gə́ d’isi dəb ɓeeko̰’g lə mbai lé mbo̰ dɔ na̰ gə mba kaḭ bada dɔ rɔ dee’g. Yee ɓa deḛ d’iŋga ne loo-kwa-rɔ dee. Loo gə́ deḛ taa rɔ dee ji njéba̰je’g lə dee ndá deḛ gə́ d’ə̰ji dee bəḭ-bəḭ lé tɔl dee as tɔl-dɔg-loo rɔ-siri giree-mi (75.000). Nɛ deḛ d’ula ji dee d’un ne né lə dee el. 17 Néje neelé teḛ mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-munda mee naḭ Adar’g lé. Jibje d’wa rɔ dee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-sɔ’g ndá deḛ d’aree to gə́ ndɔ muru-gad ləm, gə ndɔ rɔlel ləm tɔ. 18 Nɛ Jibje gə́ d’isi Susə lé to gə́ deḛ mbo̰ dɔ na̰ mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-sɔ ndá deḛ d’wa rɔ dee mee ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-mi ɓa deḛ d’aree to ndɔ muru-gad ləm, gə ndɔ rɔlel ləm tɔ. 19 Gelee gə́ nee ɓa Jibje gə́ mee ɓee-kogoje’d gə́ wala gə́ lal ndògo-bɔrɔ lé ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-sɔ mee naḭ Adar’g lé deḛ d’aree to ndɔ rɔlel ləm, gə ndɔ muru-gad ləma, gə ndɔ ra naḭje ləm tɔ, tɔɓəi deḛ d’ula gə nénojije d’ar na̰ yo gə́ nee tɔ.
Tum gə́ deḛ tum gin naḭ kolé mee lé
20 Mardose ndaŋg néje neelé mee maktub’g ndá yeḛ ula ne ar Jibje gə́ d’isi dəb ɓeeko̰je’g lai gə́ to ka̰ mbai Asuerus lé dəb ɓeeko̰je gə́ dəb gə njé gə́ əw tɔ. 21 Yeḛ un ndia ar dee mba kar dee d’aa dɔ ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-sɔ gə ndɔ gə́ njekɔm’g dɔg-giree-mi mee naḭ Adar’g lé gə mba ra naḭ keneŋ gə ləbje kára kára lai ya. 22 To mee ndɔje neelé ɓa deḛ d’iŋga loo-kwa-rɔ dee loo gə́ deḛ taa ne rɔ dee ji njéba̰je’g lə dee ndá d’a ra naḭ gə́ wɔji dɔ kəmndoo gə́ d’isi keneŋ gə́ tel to rɔlel ləm, gə ndɔ némeeko̰ lə dee gə́ tel to ndɔ ra naḭ ləm tɔ. Bèe ɓa ndɔje neelé a to ndɔ muru-gad ləm, gə ndɔ rɔlel ləm, d’a kar na̰ nénojije yo gə́ nee ləma, d’a kai njéndooje né keneŋ ləm tɔ. 23 Jibje manrɔ dee mba ra né gə́ d’un kudee mba̰ ləm, gə né gə́ Mardose un ndia dɔ’g ar dee ləm tɔ. 24 Mbata Aman, ŋgolə Hamedata, dəw gə́ Agag gə́ to njeba̰ lə Jibje wɔji-kwɔji kar deḛ lai d’udu bo̰ ndá yeḛ ila Pur gə mba tɔl dee ne ləm, gə mba tuji dee ne pugudu ləm tɔ . 25 Nɛ Este aw aar no̰ mbai’g ndá mbai ndaŋg maktub un ne ndia mba kar némeeyèr gə́ Aman wɔji mée’g mba tuji ne Jibje lé tel oso dəa-yeḛ’g ya ləm, gə mba kar dee ɗaree ne dɔ kag’d, yeḛ ləm gə ŋganeeje ləm tɔ. 26 Gelee gə́ nee ɓa deḛ d’un ri Purim ɓar ne ndɔje neelé gə goo ri Pur lé. Gə goo taje lai gə́ to mee maktub’g neelé ləm, gə goo néje lai gə́ deḛ ya kara d’oo keneŋ ləma, gə né gə́ teḛ dɔ dee’g ləm tɔ ndá 27 Jibje d’wɔji meḛ dee’g njaŋg, d’un ne ndu dee mbata lə dee-deḛ ləm, mbata lə gel ka lə dee ləma, gə mbata lə deḛ lai gə́ d’a gə kɔm sə dee na̰’d ləm tɔ gə mba kar mee ləbje kára kára lai lé d’a ra naḭ mee ndɔje’g joo neelé gə goo lée gə́ deḛ ndaŋg, gə mee ndəa gə́ d’wɔji njaŋg lé ləm tɔ ɓó dəw a telee raŋg el ŋga. 28 Lé riri kara ndɔje gə́ joo neelé d’a kar meḛ dee olé dɔ dee’g ləm, d’a ra naḭ gə́ wɔji dɔ dee mbuna ginka deeje’d gə́ kédé-kédé ləm, gə mbuna njémeekəije’g lə dee kára kára lai ləm, gə mee dəb ɓeeko̰je’g kára kára lai ləma, gə mee ɓee-booje’g kára kára lai ləm tɔ. Yen ɓa ndɔje lə Purim lé lé riri kara a tuji mbuna Jibje’g nda̰ el ləm, meḛ dee a kwəi dɔ’g mbuna ginka deeje’g nda̰ el ləm tɔ. 29 Yen ɓa Este, dené lə mbai gə́ to ŋgolə Abisayil gə Mardose gə́ to Jip lé d’ɔs ne rɔ dee ɓad ndaŋg maktub gə́ njekɔm’g joo mba kar ta gə́ to mee maktub gə́ ndaŋg kédé gə́ wɔji dɔ Purim lé to ne njaŋg ya. 30 Deḛ d’ula gə maktub lé d’ar Jibje gə́ d’isi dəb ɓeko̰je’g lə Asuerus gə́ tɔl dəa rɔ-joo giree-siri (127) lé. Taje gə́ to keneŋ wɔji dɔ meelɔm ləm, gə ginkoji ləm tɔ 31 mba kar dee ra naḭ mee ndɔ gə́ wɔji dɔ Purim neelé mee ndəaje gə́ d’wɔji njaŋg to gə́ Mardose gə́ to Jip gə Este gə́ to dené lə mbai lé gɔl dɔ taree d’ar dee ləm, to gə́ deḛ kara d’un ndu dee dɔ’g mbata lə dee-deḛ ləma, gə mbata lə ŋgaka deeje ləm tɔ, gə goo kɔg-mee-ɓoo lə dee ləm, gə goo ndu no̰ lə dee ləm tɔ. 32 Togə́bè ɓa ndukun gə́ Este un ar dee tum ne gin naḭ Purim lé to ne njaŋg ndá deḛ ndaŋg taree mee maktub’g ya tɔ.
