Al-malik gataʼ al-chariiʼa le l-mara
1 Wa yoom waahid, Alyasaʼ hajja le l-mara al-awwal hayya leeha wileedha wa gaal : «Gummi inti wa aayilitki wa amchi aljaʼe fi l-bakaan al-tagdaro tiʼiichu foogah. Achaan Allah kharrar yijiib al-juuʼ fi l-balad di wa yagood muddit sabʼa sana.» 2 Wa khalaas, al-mara sawwat misil nabi Allah gaalah leeha. Hi gammat maʼa aayilitha wa machat sakanat sabʼa sana fi balad al-Filistiyiin.
3 Wa baʼad sabʼa sana, al-mara gabbalat min balad al-Filistiyiin. Wa machat bakaan al-malik le tatlub minnah fazaʼ fi cheyy al-bukhuss beetha wa zereʼha. 4 Wa l-malik gaaʼid yihajji maʼa Gihaazi khaddaam nabi Allah wa hu gaaʼid yasʼalah wa yuguul leyah : «Ooriini kulla l-ajaayib al-kubaar al-sawwaahum Alyasaʼ.» 5 Wa wakit Gihaazi gaaʼid yihajji le l-malik be kikkeef Alyasaʼ hayya al-wileed al-maat, tawwaali amm al-wileed al-hiyi jaat le tatlub min al-malik fazaʼ fi cheyy al-bukhuss beetha wa zereʼha.
Wa Gihaazi gaal le l-malik : «Ya siidi al-malik ! Di bas al-mara al-Alyasaʼ hayya leeha wileedha.» 6 Wa l-malik wajjah suʼaalaat le l-mara wa hi hajjat leyah be kulla cheyy al-kaan. Wa khalaas, al-malik naada waahid min masaaʼiilah wa gaal leyah : «Amchi gabbil kulla khumaam al-mara di. Wa antiiha kulla intaaj zereʼha min yoom al-hi maragat min al-balad lahaddi l-yoom.»
Alyasaʼ gaal Hazayiil yabga malik
7 Wa yoom waahid, Alyasaʼ macha madiinat Dimachkh wa fi l-wakit da, Banhadaad malik balad Araam mardaan. Wa wakit al-malik simiʼ kadar nabi Allah ja fi l-madiina, 8 gaal le Hazayiil : «Chiil maʼaak hadiiye wa waddiiha le nabi Allah. Wa atlub minnah yasʼal Allah achaan naʼarif kan nalga al-aafe min maradi da walla la.»
9 Wa khalaas, Hazayiil chaal hadiiye min al-khumaam al-ahsan hana Dimachkh wa chaddaah fi 40 jumaal wa macha le Alyasaʼ. Wa wakit wassal bakaanah, wagaf giddaamah wa gaal : «Wileedak Banhadaad malik Araam rassalaani leek wa gaal : ‹Ana nalga al-aafe min maradi da walla la ?›» 10 Wa Alyasaʼ radda leyah wa gaal : «Amchi guul leyah hu yalga al-aafe ! Wa laakin akiid Allah bayyan leyi kadar hu yumuut.»
11 Wa fi l-bakaan da, Alyasaʼ gamma yihammirah le Hazayiil daakhal fi eenah lahaddi al-eeb sawwaah. Wa baʼad da, nabi Allah baka. 12 Wa Hazayiil gaal : «Maala sayyidi gaaʼid yabki ?» Wa Alyasaʼ radda leyah wa gaal : «Achaan ana naʼarif al-fasaala al-baʼadeen inta tisawwiiha le Bani Israaʼiil. Titichch mudunhum al-gawiyiin wa taktul subyaanhum be l-seef wa tidammir iyaalhum al-dugaag wa tuchugg butuun awiinhum al-khalbaanaat.» 13 Wa Hazayiil gaal leyah : «Wa laakin kikkeef ana abdak al-misil al-kalib nagdar nisawwi cheyy misil da ?» Wa Alyasaʼ radda leyah wa gaal : «Allah bayyan leyi kadar inta tabga malik fi balad Araam.»
14 Wa khalaas, Hazayiil khallaah le Alyasaʼ wa gabbal bakaan siidah. Wa siidah saʼalah wa gaal : «Alyasaʼ gaal leek chunu ?» Wa hu radda leyah wa gaal : «Hu gaal leyi akiid inta talga al-aafe.»
15 Wa ambaakir, Hazayiil balla khattaay wa khatta beeha wijh al-malik wa l-malik maat. Wa Hazayiil hakam fi badalah.
Yahuuraam bigi malik fi Yahuuza
16 Wa fi l-sana al-khaamse hana hukum Yuuraam wileed Akhaab malik mamlakat Israaʼiil, Yahuuraam wileed Yahuuchafat bigi malik fi mamlakat Yahuuza. 17 Wa Yahuuraam indah 32 sana wakit bigi malik wa hakam 8 sana fi Madiinat al-Khudus. 18 Wa hu taabaʼ derib muluuk mamlakat Israaʼiil misil aayilat Akhaab sawwatah achaan hu akhad bineeyit Akhaab. Wa hu sawwa al-fasaala giddaam Allah. 19 Wa be da kula, Allah ma dawwar yidammir mamlakat Yahuuza fi chaan abdah Dawuud. Achaan hu waaʼadah wa gaal leyah daayman naadum waahid min zurriiytah yagood fi l-muluk.
20 Wa fi hukum Yahuuraam malik mamlakat Yahuuza, naas balad Adoom atmarrado didd hukmah wa darrajo leehum malik aakhar. 21 Wa Yahuuraam gamma wa macha Saʼiir wa chaal maʼaayah kulla arabaatah hana l-harib le yihaarubu al-Adoomiyiin. Wa be l-leel, al-Adoomiyiin hawwagoohum wa laakin Yahuuraam wa kubaaraat arabaatah hana l-harib gammo haaraboohum. Wa laakin askarah arrado macho buyuuthum. 22 Wa l-tamarrud hana balad Adoom didd hukum Yahuuraam gaaʼid lahaddi l-yoom. Wa fi l-wakit da, hillit Libna kula atmarradat didd hukmah.
23 Wa l-baagi min amal Yahuuraam wa kulla cheyy al-sawwaah maktuubiin fi kitaab taariikh muluuk Bani Yahuuza. 24 Wa Yahuuraam maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh fi khabur juduudah fi madiinat Dawuud. Wa wileedah Akhazya hakam fi badalah.
Akhazya bigi malik fi Yahuuza
25 Wa fi sanit 12 hana hukum Yuuraam wileed Akhaab malik mamlakat Israaʼiil, Akhazya wileed Yahuuraam bigi malik fi mamlakat Yahuuza. 26 Wa Akhazya indah 22 sana wakit bigi malik wa hakam sana waahide fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Atalya min aayilat Umri malik mamlakat Israaʼiil. 27 Wa Akhazya taabaʼ derib aayilat Akhaab wa sawwa al-fasaala giddaam Allah misil aayilat Akhaab sawwatah achaan hu akhad min aayilat Akhaab.
28 Wa Akhazya macha maʼa Yuuraam wileed Akhaab wa haarabooh Hazayiil malik Araam fi hillit Raamuut al-fi Gilʼaad. Wa l-Araamiyiin jarahooh le Yuuraam. 29 Wa l-malik Yuuraam gabbal fi hillit Yazraʼiil le yiʼaalij al-jiraah al-jarahooh al-Araamiyiin wakit gaaʼid yihaarib didd Hazayiil malik Araam. Wa Akhazya wileed Yahuuraam malik mamlakat Yahuuza macha yichiif Yuuraam wileed Akhaab achaan hu taʼbaan.
Meemaji gə́ Elije ra mbata dené gə́ Sunem lé
1 Elije ula dené gə́ yeḛ ar ŋgonee tel si kəmba lé pana: Uba naŋg ḭta, i gə njémeekəije ləi awje aw síje loo gə́ kəm kisi keneŋ, mbata Njesigənea̰ a gə kar ɓoo-boo oso ndá ɓoo-boo neelé a koso dɔ ɓee’g as ləb siri .
2 Dené lé uba naŋg ḭ ndá yeḛ ra gə goo ta gə́ dəw lə Ala ulá lé: Yeḛ ḭ aw gə njémeekəije ləa, aw si ne ɓeeko̰’g lə Pilistije as ləb siri ya tɔ. 3 Rudu ləb gə́ njekɔm’g siri lé ndá dené neelé ḭ ɓeeko̰’g lə Pilistije tel aw ra ndòo rɔ mbai’g mbata lə kəi ləa gə ndɔ ləa. 4 Mee ndəa’g neelé mbai wɔji ta gə Gehaji gə́ to kura lə dəw lə Ala pana: M’ra ndòo rɔi’g, ulam boo-néje lai gə́ Elije ra lé am m’oo. 5 Nɛ loo gə́ yeḛ si ula mbai né gə́ Elije ra ar ŋgon gə́ wəi tel si ne kəmba lé ndá dené gə́ Elije ar ŋgonee tel si kəmba lé ree ra ndòo rɔ mbai’g lé mbata lə kəi ləa gə ndɔ ləa lé. Ndá Gehaji pana: Ǝi mbai ləm, aa oo dené lé ləm, gə ŋgonee gə́ Elije aree tel si kəmba ləm tɔ lé ɓa nee.
6 Mbai dəji dené lé ta ndá yeḛ ndaji ta lé aree ya tɔ. Yen ŋga mbai lé ula njekaa dɔ néje ləa aree aw səa pana: Ar dee tel gə néje lai gə́ wɔji dɔ dené lé d’aree ləm, kandə néje lai gə́ ḭ mee ndɔ’g ləa un kudee mee ndəa gə́ yeḛ ya̰ ne ɓeeko̰ nee saar teḛ ɓasinè lé kara ar dee tel ne d’aree ləm tɔ.
Ajael tel to mbai gə́ Siri
7 Elije ɔd aw Damas. Loo gə́ Ben-Adad, mbai gə́ Siri oso gə rɔko̰ ndá d’ulá taree pana: Dəw lə Ala ree loo gə́ nee’g. 8 Mbai lé ula Ajael pana: Un nénoji jii’g aw iŋga ne dəw lə Ala, ndá dəji ne Njesigənea̰ ta gə rəw gə́ rəa’g pana: See rɔko̰ neelé a kya̰’m ya wa.
9 Ajael aw gə jambalje rɔ-sɔ gə́ d’odo némajije gə́ Damas gə mba kar njetegginta lé. Loo gə́ yeḛ ree iŋgá mba̰ ndá yeḛ ulá pana: Ŋgoni Ben-Adad, mbai gə́ Siri ɓa ulam rɔi’g pana: Rɔko̰ neelé see a kya̰ neḛ ya wa.
10 Elije ilá keneŋ pana: Aw ulá pana: Tɔgərɔ, rɔko̰ lé a kya̰’i ya! Nɛ Njesigənea̰ ulam to gə́ yeḛ a kwəi ya.
11 Yen ŋga dəw lə Ala orè kəmee ndəŋ dɔ Ajael’g ée gərərə gə kuree ndá yeḛ tel no̰.
12 Ajael dəjee pana: See gelee ban ɓa mbai ləm no̰ ne wa.
Ndá Elije tel ilá keneŋ pana: Mbata ma m’gər némajel gə́ i a gə ra gə Israɛlje lé: i a gə kila pər dɔ ɓee-booje’g lə dee gə́ siŋga dee to kɔgərɔ-kɔgərɔ ləm, i a gə tɔl basaje lə dee gə kiambas ləm, i a gə rəd ŋgan deeje gə́ nai gɔ-gɔ naŋg ləma, i a gə ta̰ mee denéje lə dee gə́ d’aw gə kèm lé ləm tɔ.
13 Ajael pana: Ma kura ləi gə́ m’to bisi nee ya see m’askəm ra néje gə́ boo bèe to gə́ ban wa.
Ndá Elije ilá’g pana: Njesigənea̰ riba dɔ ta nee am m’oo to gə́ i a to mbai gə́ Siri ya .
14 Ajael ya̰ Elije ɔd aw rɔ ɓéeje’g ndá yeḛ dəjee pana: Ta ɗi ɓa Elije ulai wa.
Yeḛ ilá keneŋ pana: Yeḛ ulam pana: Rɔko̰ ləi a kya̰’i ya!
15 Nɛ bèlè lookàree ndá Ajael un pal-kubu ila dan mán’g ɓa ila kəm mbai’g ndá yeḛ wəi. Bèe ɓa Ajael o̰ ɓee toree’g tɔ.
Joram lé tel to mbai gə́ Juda
2SgI 21.2-2016 Mee ləb gə́ njekɔm’g mi gə́ Joram, ŋgolə Akab to ne mbai gə́ Israɛl lé Joram, ŋgolə Josapat, mbai gə́ Juda un kudu ko̰ɓee keneŋ. 17 Yeḛ ra ləbee rɔ-munda-giree-joo ɓa yeḛ tel to ne mbai ndá yeḛ si Jerusalem o̰ ne ɓee as ləbee jinaijoo. 18 Yeḛ un dɔ gɔl mbaije gə́ Israɛl lad-lad to gə́ gel-bɔje lə Akab d’un ne tɔ mbata yeḛ taa ŋgolə Akab gə́ dené gə́ dené ləa ndá, yeḛ ra né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g tɔ. 19 Nɛ Njesigənea̰ ndigi tuji Juda el mbata Dabid, kura ləa, gə goo ndukun gə́ yeḛ un aree gə mba karee iŋga ne néndogó mbuna ŋganeeje’g lé .
20 Mee ndɔje’g ləa lé Edɔmje d’ḭ d’ɔs godndu ɓeeko̰ lə Juda rəw ndá d’unda mbai lə dee-deḛ ya dɔ dee’g . 21 Joram ḭ aw Sayir gə pusu-rɔje ləa lai, yeḛ ḭ loondul’g aw tɔl Edɔmje gə́ gugu dəa sub ndá mbai dɔ pusu-rɔje gə koso-dəwje d’aḭ d’aw mee kəi-kubuje’g lə dee tɔ. 22 Kḭ gə́ Edɔmje d’ḭ d’ɔs ta lə njéko̰ɓeeje gə́ Juda rəw lé to saar teḛ mee ndəa gən. Njé gə́ Libna kara d’ḭ d’ɔs ta rəw mee ndəa’g neelé tɔ.
23 Ges sorta néraje lə Joram gə néje lai gə́ yeḛ ra lé ndaŋg taree mee Maktub-sorta néraje’g lə mbaije gə́ Juda lé ya. 24 Joram wəi ar dee dubee dɔɓar bɔbeeje-je’g mee ɓee-boo’g lə Dabid. Ndá Ahajia, ŋgonee ɓa o̰ ɓee toree’g ya.
Ahajia lé tel to mbai gə́ Juda
2SgI 22.1-625 Mee ləb gə́ njekɔm’g dɔg-giree-joo gə́ Joram, ŋgolə Akab to ne mbai gə́ Israɛl lé Ahajia, ŋgolə Joram, mbai gə́ Juda un kudu ko̰ɓee tɔ. 26 Ahajia ra ləbee rɔ-joo-giree-joo ɓa yeḛ to mbai ndá yeḛ si Jerusalem o̰ ne ɓee as ləb kára. Kea̰je ria lə Atali, ŋgolə Ɔmri, mbai gə́ Israɛl. 27 Yeḛ un dɔ gɔl gel-bɔje lə Akab lad-lad ndá yeḛ ra ne né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g to gə́ gel-bɔje lə Akab ra mbata yeḛ taa dené kəi lə Akab, ɔm ne sə dee na̰’d ya.
28 Yeḛ aw gə Joram, ŋgolə Akab loo rɔ’g mba rɔ gə Ajael, mbai gə́ Siri gə́ to Ramot dɔ naŋg gə́ Galaad’g. Ndá Aramje d’ar Joram doo. 29 Mbai Joram lé tel aw Jisreel gə mba kar dooje gə́ Aramje d’aree iŋga Rama, loo gə́ yeḛ aw rɔ ne gə Ajael, mbai gə́ Siri lé ər ɓa ndá Ahajia, ŋgolə Joram, mbai gə́ Juda lé aw ɓee gə́ Jisreel gə mba koo Joram, ŋgolə Akab mbata rəa gə́ tée lé tɔ.
