Abigaayil najjat naas beetha
1 Wa Samuwiil maat wa dafanooh fi beetah fi hillit al-Raama. Wa kulla Bani Israaʼiil lammo wa bako leyah. Wa baʼad da, Dawuud macha fi kadaadit Faaraan.
2 Wa fi hillit Maaʼoon, fiyah raajil waahid indah maal katiir wa maalah da gaaʼid fi hillit Karmal. Hu indah 3 000 khanam dawaayin wa 1 000 inze. Wa macha fi hillit Karmal le yagtaʼ suuf khanamah. 3 Wa l-raajil da usmah Naabaal wa martah usumha Abigaayil. Hi mara aagle wa samha bilheen wa laakin raajilha iideenah gawi wa hawaan. Wa hu min khachum beet Kaalib. 4 Wa fi l-kadaade, Dawuud simiʼ kadar Naabaal macha yagtaʼ suuf khanamah. 5 Wa Dawuud rassal achara subyaan wa gaal leehum : «Amchu hillit Karmal wa talgo Naabaal. Wa waddu leyah salaami wa guulu leyah : 6 ‹Tiʼiich daayman ! Wa l-salaam aleek wa le ahalak wa le kulla maalak ! 7 Wa hassaʼ da, ana simiʼt kadar inta jiit maʼa naasak le tagtaʼ suuf khanamak. Wa wakit ruʼyaanak gaʼado maʼaana, aniina ma sawweena leehum cheyy fasil. Wa cheyy waahid kula ma waddar leehum wakit humman gaʼado fi Karmal. 8 Asʼal naasak wa humman yiʼooruuk ! Wa khalli naasi yalgo minnak rida achaan aniina jiina fi yoom al-iid. Wa min fadlak, anti al-cheyy al-tagdar tantiih le abiidak wa le wileedak Dawuud.›»
9 Wa wakit subyaan Dawuud wassalo bakaan Naabaal, hajjo leyah be kulla l-kalaam al-Dawuud rassalaahum beyah. Wa gaʼado yarjo. 10 Wa Naabaal gaal le naas Dawuud : «Dawuud da, hu yaatu ? Wileed Yassa da, hu yaatu ? Fi wakitna da, fiyah abiid katiiriin al-yiʼarrudu min siyaadhum ! 11 Wa ana kamaan, kikkeef nichiil khubziti wa almiiyi wa lahami al-jahhaztah le naasi wa nantiih le naas al-ma naʼarifhum jaayiin min ween kula ?»
12 Wa khalaas, subyaan Dawuud gammo gabbalo. Wa wakit wassalo, hajjo le Dawuud be kulla l-kalaam da. 13 Wa Dawuud gaal le naasah : «Khalli ayyi waahid minku yichiil seefah !» Wa khalaas, ayyi waahid chaal seefah wa rabatah fi sulbah. Wa Dawuud kula chaal hanaayah wa macho. Wa l-macho, adadhum 400 raajil wa 200 kamaan gaʼado maʼa l-khumaam.
14 Wa waahid min khaddaamiin Naabaal ja khabbar Abigaayil marit Naabaal be kulla cheyy al-hasal wa gaal leeha : «Daahu Dawuud rassal naasah jo min al-kadaade le yisallumu siidna. Laakin hu ma rahhab beehum. 15 Wa l-naas dool zeeniin leena marra waahid wakit aniina gaʼadna maʼaahum fi l-kadaade wa ma sawwo leena cheyy fasil. Wa min maalna kula, cheyy ma waddar. 16 Leel wa nahaar, humman bigo leena misil al-zariibe fi kulla l-wakit al-aniina gaʼadna maʼaahum wa saarhiin be l-khanam. 17 Wa hassaʼ da, aʼarfi wa chiifi al-cheyy al-tagdare tisawwiih achaan masiibe kabiire jaaye le siidna wa ahalah. Achaan sayyidna ma naafiʼ wa naadum yahdiih kula ma fiih !»
18 Wa tawwaali, Abigaayil chaalat 200 khubza wa 2 girbe hana khamar wa 5 khanam munajjadiin wa 15 kooro hana gameh fariiki wa 100 dukrume hana inab yaabis muʼabbak wa 200 dukrume hana tiin yaabis muʼabbak. Wa kulla l-achya dool, hi chaddathum fi hamiir. 19 Wa gaalat le khaddaamiinha : «Intu gaddumu wa ana namchi waraaku.» Wa laakin hi ma gaalat cheyy le raajilha Naabaal.
20 Wa hi rikbat fi humaarha wa machat ale l-hajar. Wa Dawuud kula be naasah jaayiin be nuss al-hajar be hinaak. Wa jo wa be khafla, lammo. 21 Wa gubbaal ma yilimmu, Dawuud gaal : «Ana sawweet khata. Al-naadum da, ana hafadt kulla maalah fi l-kadaade achaan cheyy ma yiwaddir leyah. Wa l-kheer al-sawweetah leyah da, hu gabbalah leyi be charr ! 22 Kadar le ambaakir fajur, kan ana khalleet naadum waahid min rujaal Naabaal aach kula, khalli al-Rabb yiʼaakhibni ikhaab chadiid !»
23 Wa wakit Abigaayil chaafat Dawuud, dallat ajala min humaarha. Wa barakat wa sajadat giddaamah, 24 wa karabat rijileenah wa gaalat : «Ya sayyidi, ajʼal al-khata da minni ana ! Wa daahu ana khaadmak nihajji leek wa asmaʼ kalaami. 25 Min fadlak, ya sayyidi, Naabaal hu siid charr, ma tajʼalah ! Al-usum bitaabiʼ siidah wa usmah Naabaal maʼanaatah matmuus. Wa ana khaadmak ma chift al-naas al-inta rassaltuhum, ya sayyidi. 26 Wa hassaʼ, ya sayyidi, nahlif leek be Allah al-Hayy wa be hayaatak inta kadar Allah daharak min daffigiin al-damm wa kaffiin al-taar. Khalli udwaanak wa kulla l-naas al-yidooru leek al-fasaala yabgo misil Naabaal, ya sayyidi ! 27 Wa khalaas, ya sayyidi, akhbal al-hadaaya al-ana khaadmak jibtuhum leek wa gassimhum le l-subyaan al-maʼaak. 28 Wa saamih ana khaadmak fi l-khata al-sawweetah, ya sayyidi. Akiid Allah yisabbit zurriiytak fi l-muluk achaan inta gaaʼid tihaarib fi chaan Allah. Wa abadan fi muddit hayaatak, ma yalgo foogak ayyi eeb. 29 Wa kan naadum gaaʼid yitaaridak wa yidoor yaktulak, ya sayyidi, Allah Ilaahak yinajjiik wa yahfadak misil naadum al-gaaʼid yahfad maalah. Wa laakin udwaanak, Allah yiwaddiihum baʼiid minnak misil hajar al-zaragooh be miglaaʼ. 30 Wa wakit Allah yitimm kulla cheyy al-waaʼadak beyah inta sayyidi, hu yidarrijak malik fi Israaʼiil. 31 Ya sayyidi, kan inta kaffeet al-taar, da yagood leek fi fikrak wa tandam le l-cheyy al-sawweetah achaan fi zaʼalak bas inta katalt naas. Wa wakit Allah yisawwi leek al-kheer, ma tansaani.»
32 Wa Dawuud gaal le Abigaayil : «Baarak Allah Ilaah Bani Israaʼiil al-jaabaaki al-yoom le tilaagiini ! 33 Allah yibaarik foogki wa fi fikirki achaan inti dahartiini ma naktul naas wa ma nilkaffa al-taar. 34 Wa nahlif be Allah al-Hayy Ilaah Bani Israaʼiil, hu bas daharaani ma nisawwi leeki cheyy fasil. Wa kan inti ma jiiti ajala laageetiini, ambaakir fajur da, naadum waahid kula ma yifaddil fi beet Naabaal !»
35 Wa Dawuud khibil al-hadaaya al-Abigaayil jaabathum wa gaal leeha : «Amchi beetki be l-salaama. Ana simiʼt kalaamki wa nisawwi kulla cheyy al-talabtiih minni.»
36 Wa Abigaayil gabbalat bakaan Naabaal raajilha wa ligatah sawwa aazuuma kabiire fi beetah misil aazuuma hana malik. Wa hu sakraan marra waahid wa farhaan. Wa hi ma gaalat leyah cheyy lahaddi l-fajur. 37 Wa be fajur, wakit sakarah chatta minnah, Abigaayil hajjat leyah be kulla cheyy al-hasal. Wa wakit Naabaal simiʼ al-kalaam da, taggaah wajaʼ galib wa jildah maat. 38 Wa gaʼad hawaale achara yoom wa baʼad da, Allah hakam leyah be l-moot.
39 Wa wakit Dawuud simiʼ be moot Naabaal, gaal : «Al-hamdulillah. Allah daafaʼ leyi min muʼyaar Naabaal wa daharaani ma nisawwi cheyy fasil diddah. Wa hu gabbal leyah fasaaltah fi raasah.» Wa Dawuud rassal naas le Abigaayil wa dawwar yaakhudha. 40 Wa wakit naas Dawuud wassalo fi hillit Karmal bakaan Abigaayil, gaalo leeha : «Dawuud rassalaana leeki achaan yidoor yaakhudki.»
41 Wa tawwaali, Abigaayil wagaʼat fi l-ard wa barakat giddaam Dawuud wa gaalat : «Ana khaadmah jaahize le nabga khaadim le nijiib almi le nikhassil rijileen khaddaamiin sayyidi.» 42 Wa Abigaayil gammat ajala wa rikbat fi humaarha. Wa machan maʼaaha khamsa banaat wa taabaʼan khaddaamiin Dawuud. Wa khalaas, hi bigat marit Dawuud. 43 Wa gubbaal da kula, Dawuud indah mara usumha Akhinuuʼam. Hi min hillit Yazraʼiil. Wa be da, Akhinuuʼam wa Abigaayil kullihin ke awiinah le Dawuud. 44 Wa kan le Mikaal marit Dawuud al-awwalaaniiye, Chaawuul abuuha chaalaaha wa antaaha le raajil aakhar usmah Falti wileed Layich min hillit Galliim.
Nabal mbad la gə Dabid
1 Samel lé wəi, ndá Israɛlje lai mbo̰ dɔ na̰ no̰ yée ləm, dubee ɓee kojee’g Rama ləm tɔ. Togə́bè ɓa Dabid ḭ aw dɔdilaloo gə́ Paran.
2 Dəw kára bèe gə́ to bao si Maon, ar némajije ləa to Karmel tɔ. Yeḛ neelé badje ləa d’aḭ tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) ləm, ko̰ bya̰je ləa tɔl-dɔg (1.000) ləm tɔ. Yeḛ aw si Karmel mba tḭja bḭ badje ləa. 3 Ri dəw neelé lə Nabal ŋga ri dené ləa ɓa lə Abigayil. Yeḛ neelé to dené gə́ kəmee àr ləm, ma̰də yaa̰ ləm tɔ nɛ ŋgabee lé to dəw gə́ kədərə yaa̰ ləm, to njemeeyèr dɔ néreaje’g ləm tɔ. Yeḛ to gə́ gel bɔ’g lə Kaleb.
4 Loo gə́ Dabid si dɔdilaloo’g lé yeḛ oo ta lə Nabal gə́ si tḭja bḭ badje ləa tɔ. 5 Dabid ula basaje dɔg rəa’g ula dee pana: Awje Karmel rɔ Nabal’g. Reaje lapia gə rim 6 ndá uláje togə́bè pajena: Maji kar meekulɔm nai səi loo si kəmba’g ləi ləm, maji kar meekulɔm nai gə njémeekəije ləi gə néje ləi lai ləm tɔ. 7 Ɓasinè ma m’oo to gə́ njékḭja bḭ badje ləi d’isi rɔi’gən ya. Nɛ njékulbadje ləi d’isi sə síjeḛ nee ndá jeḛ n’ra sə dee némajel kára kara el ləm, né lə dee kára kara tuji looje lai gə́ d’isi ne Karmel lé el ləm tɔ. 8 Dəji kuraje ləi ndá d’a kulai ya. Maji kar basaje neelé taa kəmi rəgm ya, mbata jeḛ n’reeje mee ndɔ rɔlel’g ya. M’ra ndòo rɔi’g gə mba kar lé né gə́ ban-ban ya gə́ to meḛ jii’g ndá kara ar kuraje ləi gə ŋgoni Dabid ya.
9 Loo gə́ basaje lə Dabid lé ree ndá deḛ ndaji taje nee lai d’ar Nabal gə ri Dabid. Tɔɓəi deḛ tel d’isi ɗəŋ. 10 Nabal tel ila kuraje’g lə Dabid lé pana: See Dabid ɓa gə́ nawa. See na̰ ɓa to ŋgolə Isai wa. Ɓasinè kuraje bula d’ḭ rɔ ɓée deeje’g d’aḭ. 11 Ŋga see m’a kar muru ləm, gə mán ləma, gə daje ləm gə́ m’tɔl dee mbata njékḭja bḭ badje ləm tɔ kar dəwje gə́ m’gər loo kḭ dee el wa.
12 Basaje lə Dabid lé tel dɔ gɔl dee d’un rəw lə dee ndá deḛ teḛ rəa’g d’ulá taje neelé lai tɔ. 13 Yen ŋga Dabid ula basaje ləa lé pana: Maji kar nana kara tɔ kiambas ləa rḛgee’g rḛgee’g!
Deḛ tɔ kiambas lə dee reŋ dee’g reŋ dee’g. Dabid kara tɔ kiambas ləa ya tɔ ndá njérɔje tɔl-sɔ (400) jén ɓa d’un gée. Ges dee nai tɔl-joo (200) ta nékodoje’g tɔ.
Abigayil ree la gə Dabid
14 Kura kára mbuna kuraje’g lə Nabal ree ula Abigayil, dené lə Nabal lé pana: Aa oo, Dabid ula njékaḭkulaje ar dee d’ḭ dɔdilaloo’g ree mba ra mbai lə sí lapia ndá yeḛ al ur dɔ dee’g gə ta gə́ majel. 15 Nɛ dəwje neelé ra sə sí maji yaa̰ ɓó deḛ ra sə sí né gə́ majel kára kara el ləm, né lə sí kára kara tuji el ləm tɔ gə ndɔje lai gə́ jeḛ naije ne sə dee mee wala’g lé. 16 Deḛ lé loondul’g ləm gə dan kàrá ləm lé d’ila rɔ dee ndògo mbata lə sí gə ndɔje lai loo gə́ jeḛ j’isije ne sə dee j’ulje ne koso-nékulje lé. 17 Ɓasinè, maji kari ə̰ji maji oo né gə́ kəm kari ra mbata tuji lə ɓée síje gə njémeekəije ləa lai lé to né gə́ d’wa dɔ gɔlee mba̰ nɛ yeḛ lé to njemeeyèr gə́ dəw oo loo kulá ta el.
18 Léegəneeya Abigayil odo pil muru tɔl-joo (200) ləm, gə mán-nduú as ɓɔl-ndar joo ləm, gə badje mi gə́ nuŋga dɔ pər’g mba̰ ləm, gə kandə kó gə́ ndao as mee ŋgo-kwɔji-né mi ləm, gə kandə nduú gə́ tudu as kulee tɔl (100) ləma, gə mbə gə́ kila gə kandə kodé gə́ tudu as tɔl-joo (200) ləm tɔ. Yeḛ tɔ dee dɔ mulayḛ̀je-je’g 19 ndá yeḛ ula kuraje ləa pana: Ɔdje nɔm’g kédé ndá m’a korè goo sí.
Nɛ yeḛ ula ŋgabeeje Nabal taree el. 20 Yeḛ uba mulayḛ̀je ndá un rəw gə́ kàr mbal’g aw ar mbal on dəa. Nɛ aa oo, Dabid gə njérɔje ləa ree d’wɔji dəa njoroŋ ndá yeḛ iŋga dee tɔ.
21 Dabid lé pa kédé pana: Tɔgərɔ néje lə dəw nee gə́ ma m’ŋgəm dee dɔdilaloo’g m’ar né kára kara tuji el lé tel to né gə́ kari ba. Nɛ yeḛ ra səm majel tor maji gə́ ma m’ra səa’g. 22 Ɓó lé m’ya̰ dəw lə Nabal əsé né gə́ rara gə́ to kea̰ m’ar loo àr dɔ’g ndá maji kar Ala ra səm-ma Dabid, kura ləa lé nédɔkudu ya.
23 Loo gə́ Abigayil oo Dabid ndá yeḛ ḭ gə tɔgee dɔ mulayḛ̀je’g ləa ur naŋg unda barmba dəb kəmee naŋg no̰ Dabid’g. 24 Tɔɓəi yeḛ oso gel gɔlee’g pana: Mbai ləm, majel lé wa dɔm-ma ya! Nɛ ya̰ loo ar kura ləi gə́ dené ulai ta ləm, oo ta lə kura ləi gə́ dené ləm tɔ. 25 Maji kar mbai ləm unda mee dɔ Nabal mbə-dəw’g neelé el mbata yeḛ to to gə́ ria bèe. Nabal ɓa gə́ ria ndá yeḛ lé néra mbə ɓa uru kəi mée’g. Ma kura ləi gə́ dené lé m’oo basaje gə́ mbai ləm ula dee lé el. 26 Ɓasinè mbai ləm, tɔgərɔ ya, Njesigənea̰ si kəmba ləm, i kara si kəmba ya ləm tɔ ndá to Njesigənea̰ ɓa wa jii ɔgi ne dɔ kila məs’g ya. Bèe ndá maji kar njéba̰je ləi gə deḛ gə́ saŋg loo ra majel gə mbai ləm lé tel to to gə́ Nabal bèe ya tɔ. 27 Mbai ləm, maji kari taa né gə́ kura ləi gə́ dené ree ne ari lé ləm, maji kar dee kai dəwje gə́ d’aw goo mbai’g ləm lé ləm tɔ. 28 M’ra ndòo rɔi’g, ar məəi oso lemsé dɔ néra gə́ majel’g lə kura ləi gə́ dené mbata Njesigənea̰ a kar kəi lə mbai ləm kiriŋ naŋg kiriŋ-kiriŋ ya. Ar məəi oso lemsé ya mbata i mbai ləm tɔ njekɔs gel rɔje lə Njesigənea̰ ndá dəw a kiŋga néra gə́ majel məəi’g nda̰ el. 29 Ɓó lé dəw kára ḭ tuba gooi gə mba tɔli ndá Ala ləi gə́ Njesigənea̰ a kulai pḛ́ rəa’g mbuna njésikəmbaje’g nɛ njéba̰je ləi ɓa yeḛ a kila dee əw to gə́ dəw ila ne né gə yɔroŋ-dooje bèe. 30 Loo gə́ Njesigənea̰ a ra gə mbai ləm némajije lai gə́ yeḛ ulai taree lé ndá yeḛ a kundai gə́ mbai dɔ Israɛlje’g ya 31 ndá məs gə́ i ila naŋg kari ba ləm, gə dal gə́ i dal ba̰ ləi ləm tɔ lé mbai ləm a kḛji ta mée’g pana: N’oo bèe a n’a ra el, a kḛji bèe el ləm, a kar mée sii mbigi-mbigi gə mbəa el ləm tɔ. Loo gə́ Njesigənea̰ a ra gə mbai ləm né gə́ maji ndá ar məəi olé dɔ kura’g ləi gə́ dené ya.
32 Dabid ula Abigayil pana: Maji kar dɔ ri Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje gə́ ulai ari ree iŋgam ɓogənè lé ai səgərə ya. 33 Maji kar dɔ gosɔkəmkàr ləi ai səgərə ləm, i kara maji kar dɔi ai səgərə ya ləm tɔ mbata i ɓa ɓogənè wa jim ɔgm ne loo kila məs ya. 34 Tɔgərɔ ya, Njesigənea̰ Ala lə Israɛlje gə́ ɔgm ra səi majel lé si kəmba ya! Ɓó lé i ɔs rɔi ɓad ree nɔm’g el ndá dəw lə Nabal kára kara a nai kar loo àr dəa’g el ŋga.
35 Yen ɓa Dabid taa néje gə́ Abigayil ree ne lé jia’g ɓəi, ndá yeḛ ulá pana: Tel aw kəi ləi gə meekulɔm. Aa oo ma m’oo ndui ya ləm, m’wai gə́ rɔm’d gə́ majee ya ləm tɔ.
Kwəi lə Nabal
36 Abigayil tel ree rɔ Nabal’g. Nɛ aa oo, yeḛ ra naḭ gə́ boo mee kəi’g ləa asəna gə naḭ gə́ ka̰ mbai bèe. Mee Nabal lelee ləm, kido rəa yaa̰ ləm tɔ. Abigayil ulá ta né gə́ lam əsé gə́ boi kára kara el saar ar loo àr. 37 Nɛ loo gə́ loo àr gə ndɔ ndá kido lé ḛ kəm Nabal’g ɓa dené ləa ɔr sor néje gə́ dəs lé aree ɓəi. Né ra ɓəŋgərə Nabal as yoo aree si dḭdiri tel to asəna gə kɔr mbal bèe. 38 As ndɔ dɔg gogo ndá Njesigənea̰ unda Nabal aree wəi.
39 Dabid oo to gə́ Nabal wəi ndá yeḛ pana: Maji kar dɔ ri Njesigənea̰ ai səgərə mbata yeḛ ɔr kəm ta ləm dan boo-rɔkul gə́ Nabal ila dɔm’g, ɔgm ne ma kura ləa dɔ ra majel’g lé! Njesigənea̰ ar némajel lə Nabal tel oso dəa-yeḛ’g ya.
Yen ŋga Dabid ula njékulaje rɔ Abigayil’g dəjee mba karee tel to dené ləa. 40 Kuraje lə Dabid teḛ rɔ Abigayil’g mee ɓee gə́ Karmel ndá d’ulá pana: Dabid ula sí rɔi’g mba taai gə dené ləa.
41 Yeḛ ḭ unda barmba dəb kəmee naŋg ndá yeḛ pana: Aa ooje, ma kura ləi gə́ dené m’a to ɓər mba togo gɔl kuraje lə mbai ləm ya.
42 Léegəneeya Abigayil ḭ uba mulayḛ̀je aw ar ŋgama̰dje mi danee. Yeḛ orè goo njékulaje lə Dabid, aw tel to dené ləa tɔ.
43 Dabid taa Akinoam, dəw gə́ Jisreel lé gə́ déné ləa mba̰ ar deḛ joo bɔr to denéje ləa. 44 Mbata Sawul wa ŋgonee Mikal gə́ to dené lə Dabid lé ar Palti, dəw gə́ Galim gə́ to ŋgolə Layis lé tɔ .
