Amasya bigi malik fi Yahuuza
1 Wa Amasya indah 25 sana wakit bigi malik wa hakam 29 sana fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Yuuʼaddaan wa hi min Madiinat al-Khudus. 2 Wa hu sawwa al-adiil giddaam Allah wa laakin ma be niiye mukhlisa. 3 Wa wakit Amasya sabbat mulkah, hu katal kulla masaaʼiilah al-katalo abuuh al-malik Yuwaach. 4 Wa laakin hu ma katal iyaalhum. Wa da hasab maktuub fi kitaab Tawraat Muusa al-foogah Allah amaraahum wa gaal : «Al-abbahaat ma yaktuluuhum be sabab zanib al-iyaal wa l-iyaal ma yaktuluuhum be sabab zanib al-abbahaat. Ayyi waahid yumuut be sabab zanbah bas.»
5 Wa Amasya lamma rujaal mamlakat Yahuuza wa nazzamaahum ale hasab aayilaathum. Wa darraj khuyyaad al-aalaaf wa khuyyaad al-miyaat le kulla gabaayil Yahuuza wa Banyaamiin. Wa hu sajjal kulla l-rujaal al-umurhum min 20 sana wa foog wa ligi adadhum 300 000 rujaal jaahiziin le l-harib wa chaayliin huraab wa darag. 6 Wa jannad min mamlakat Israaʼiil 100 000 rujaal furraas murtazakha be taman hana 3 400 kiilo hana fudda.
7 Wa laakin nabi Allah ja le Amasya wa gaal : «Ya l-malik ! Khalli askar mamlakat Israaʼiil ma yamchu maʼaak fi l-harib achaan Allah ma yukuun maʼa Bani Israaʼiil, maʼa kulla naas gabiilat Afraayim dool. 8 Wa kan humman maachiin maʼaak, kan inta bigiit chadiid fi l-harib kula, al-Rabb yarmiik giddaam udwaanak. Achaan al-Rabb bas indah gudra yafzaʼ aw yarmi.» 9 Wa Amasya gaal le nabi Allah : «Nisawwi kikkeef le l-fudda al-wazinha 3 400 kiilo al-anteetha le askar mamlakat Israaʼiil ?» Wa nabi Allah gaal : «Allah indah ! Yagdar yantiik ziyaada min da.» 10 Wa be da, Amasya tarad al-askar al-jo min gabiilat Afraayim achaan yigabbulu buyuuthum. Wa laakin humman ziʼilo didd mamlakat Yahuuza wa gabbalo buyuuthum be zaʼal chadiid.
11 Wa Amasya chadda heelah wa wadda chaʼabah fi waadi al-Mileh wa katal 10 000 askar Adoomiyiin min Saʼiir. 12 Wa chaʼab Yahuuza karabo 10 000 askar aakhariin wa waddoohum fi raas hajar. Wa ramoohum min raas al-hajar da wa kulluhum alkassaro. 13 Wa fi l-wakit da, al-askar al-Amasya taradaahum achaan ma yihaarubu maʼaayah da gammo hajamo hillaal balad Yahuuza min al-Saamira lahaddi Beet Huruun. Wa katalo 3 000 naas wa chaalo khaniime katiire.
Yahuʼaach annasar fi Amasya
14 Wa wakit Amasya mugabbil min nasrah fi l-Adoomiyiin, hu jaab maʼaayah ilaahaathum min Saʼiir. Hu sawwaahum ilaahaatah wa gaaʼid yaʼabudhum wa yiharrig leehum al-bakhuur. 15 Wa khalaas, Allah khidib khadab chadiid didd Amasya wa rassal leyah nabi achaan yihajji leyah. Wa l-nabi gaal : «Maala inta taabaʼt al-ilaahaat al-ma gidro najjo chaʼabhum min iidak ?» 16 Wa laakin wakit al-nabi gaaʼid yihajji leyah, Amasya gataʼ kalaamah wa gaal : «Yaatu khattaak mustachaar hanaayi ana al-malik ? Askut kan ma tidoor yuduggak !» Wa l-nabi gaal : «Ana naʼarif kadar al-Rabb kharrar le yidammirak achaan inta sawweet al-cheyy da wa abeet ma tasmaʼ wasiiyti.» Wa baʼad da, sakat.
17 Wa Amasya malik mamlakat Yahuuza ligi wasiiye min mustachaariin aakhariin wa rassal le Yahuʼaach wileed Yahuuhaaz wileed Yaahu malik mamlakat Israaʼiil. Wa gaal leyah : «Taʼaal nilgaabalo wa nilhaarabo !» 18 Wa Yahuʼaach malik mamlakat Israaʼiil rassal le Amasya malik mamlakat Yahuuza wa hajja leyah be l-masal da : «Yoom min al-ayyaam fi jibaal Lubnaan, chookaay waahide rassalat le chadar al-arz wa gaalat leyah : ‹Akhkhid bineeytak le wileedi !› Wa laakin teetal waahid hana Lubnaan fajjakh al-chookaay di wa rihikha marra waahid.»
19 Wa Yahuʼaach gaal battaan : «Akiid inta annasart fi l-Adoomiyiin wa fi chaan da, firiht be nasrak wa gaaʼid tilfachchar. Wa hassaʼ, nuguul leek agood saakit fi beetak. Maala tidoor tigawwim harib cheen al-yidammirak inta wa mamlakat Yahuuza kula ?» 20 Wa laakin Amasya ma simiʼ kalaamah achaan Allah dawwar yisallimah fi iid udwaanah wa da fi chaan hu taabaʼ ilaahaat al-Adoomiyiin.
21 Wa khalaas, Yahuʼaach malik mamlakat Israaʼiil marag gaabalah. Wa askar Yahuʼaach wa askar Amasya malik mamlakat Yahuuza alhaarabo fi hillit Beet Chams fi balad Yahuuza. 22 Wa askar mamlakat Yahuuza anhazamo giddaam askar mamlakat Israaʼiil wa ayyi askari arrad gabbal beetah. 23 Wa fi hillit Beet Chams, Yahuʼaach malik mamlakat Israaʼiil karabah le Amasya wileed Yuwaach wileed Akhazya malik mamlakat Yahuuza. Wa hu bigi masjuun al-harib wa Yahuʼaach waddaah Madiinat al-Khudus. Wa hinaak, hu kassar durdur Madiinat al-Khudus fi tuul hana 400 duraaʼ min baab Afraayim lahaddi baab al-Rukun. 24 Wa Yahuʼaach chaal kulla l-dahab wa l-fudda wa l-muʼiddaat hana beet Allah al-hafadaahum Ubeed Adoom. Wa chaal al-kanz min gasir al-malik wa khataf naas kula. Wa baʼad da, gabbal madiinat al-Saamira.
Nihaayat hukum Amasya
25 Wa Amasya wileed Yuwaach malik mamlakat Yahuuza aach 15 sana baʼad moot Yahuʼaach wileed Yahuuhaaz malik mamlakat Israaʼiil. 26 Wa l-baagi min amal Amasya min al-bidaaya le l-nihaaya maktuub fi kitaab muluuk Bani Yahuuza wa Bani Israaʼiil. 27 Wa min wakit Amasya khalla derib Allah, naas waahidiin atmarrado diddah fi Madiinat al-Khudus. Wa hu arrad wa macha hillit Lakiich laakin humman rassalo naas waraayah wa katalooh fi l-hille di. 28 Wa humman jaabo janaaztah be kheel wa dafanooh fi khabur juduudah fi aasimat balad Yahuuza.
Amasia tel to mbai gə́ Juda
2Mb 14.1-71 Amasia ra ləbee rɔ-joo-giree-mi ɓa yeḛ tel to mbai ndá yeḛ si Jerusalem o̰ ne ɓee as ləb rɔ-joo-giree-jinaikara. Kea̰je ria lə Joadan, yeḛ to dəw gə́ Jerusalem. 2 Yeḛ ra né gə́ danasur kəm Njesigənea̰’g nɛ lé togə́bè kara yeḛ ra gə mée gə́ kára ba sur el.
3 Loo gə́ ŋgira ɓeeko̰ gə́ to jia’g lé ŋgəŋ ndá yeḛ tɔl deḛ gə́ mbuna kuraje’g ləa gə́ tɔl bɔbeeje gə́ to mbai lé. 4 Nɛ yeḛ ar dee tɔl ŋgan deeje el mbata yeḛ ra gə goo ta gə́ ndaŋg mee maktub godndu’g lə Moyis, loo gə́ Njesigənea̰ aree ne ndukun neelé pana: D’a kar bɔ ŋganje d’wəi gə mbata lə ŋgan deeje el ləm, ŋganje kara d’a kwəi gə mbata lə bɔ deeje el ləm tɔ nɛ nana kara a kwəi mbata kaiya ləa-yeḛ ya ɓa lé .
5 Amasia mbo̰ dəwje gə́ Juda dɔ na̰’g ndá yeḛ ar dee d’aar gə goo gel-bɔje lə dee ɓa yeḛ mbər ɓé-njérɔje gə́ tɔl-dɔg-dɔg (1.000) ləm, gə ɓé-njérɔje gə́ tɔl-tɔl (100) ləm tɔ mbata lə Judaje gə Bḛjamije. Ndá yeḛ tura bula lə dee un kudee dɔ deḛ gə́ ra ləb rɔ-joo gə́ tar ndá yeḛ iŋga bao-rɔje as tɔl-dɔg-loo-tɔl-munda (3.000) gə́ d’askəm kaw rɔ ləm, gə gər loo rɔ gə niŋga-ndəi gə dər ləm tɔ. 6 Yeḛ odo dəwje gə́ to gə́ bao-rɔje gə́ Israɛl as tɔl-dɔg-loo-tɔl (100.000) gə larnda as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-munda (3.000). 7 Dəw lə Ala kára ree rəa’g ulá pana: Ǝi mbai, maji kar kudu njérɔje gə́ Israɛl kára kara d’aw səi el mbata Njesigənea̰ nai gə Israɛlje gə́ to ŋgalə Eprayim neelé lai el. 8 Ɓó lé i aw sə dee lé lé i a rɔ gə siŋgamoŋgi ya kara, Ala a kari oso naŋg no̰ njeba̰’g ləi mbata Ala siŋgá as mba la səi ləm, as mba kari oso ləm tɔ.
9 Amasia dəji dəw lə Ala pana: See ɗi ɓa m’a ra gə mbata lə larnda gə́ nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) gə́ m’ar kudu njérɔje lə Israɛlje lé wa.
Dəw lə Ala tel ilá keneŋ pana: Njesigənea̰ askəm kari né gə́ al dɔ yee gə́ nee ya ɓəi.
10 Yen ŋga Amasia ɔr rəa rɔ kudu njérɔje gə́ d’ḭ Eprayim’g ree lé ar dee tel d’aw ɓee lə dee. Nɛ meḛ dee ḭ sə dee pu dɔ Judaje’g ndá deḛ tel d’aw ɓee lə dee gə oŋg gə́ o̰ meḛ dee lèm-lèm to gə́ pər bèe tɔ.
11 Amasia wa mée kɔgərɔ ɔr ne no̰ njérɔje ləa. Yeḛ aw wəl-loo gə́ ria Wəl-Kad ndá yeḛ tɔl njérɔje gə́ to Seirje lé as tɔl-dɔg-loo-dɔg (10.000) tɔ. 12 Judaje d’wa deḛ gə́ nai kəmba d’as tɔl-dɔg-loo-dɔg (10.000) ndá d’aw sə dee dɔ sém mbal’g tɔl dee keneŋ tila dee d’ar deḛ lai toso kunda rɔ dee naŋg təd njigi-njigi tɔ.
13 Nɛ kudu njérɔje gə́ Amasia tuba dee ɔg dee kaw səa loo rɔ’g lé d’aw d’ur mee ɓee-booje gə́ Juda un kudee Samari saar teḛ ne Bet-Oron ndá deḛ tɔl dəwje keneŋ tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) ləm, deḛ d’odo nébanrɔje yaa̰ ləm tɔ.
Joas gə́ to mbai gə́ Israɛl lé dum dɔ Amasia
2Mb 14.8-1414 Loo gə́ Amasia ḭ loo dum dɔ Edɔmje’g tel ndá yeḛ ar dee ree gə magəje lə Seirje d’aree ndá yeḛ unda dee gə́ magəje ləa, tɔɓəi yeḛ unda barmba no̰ dee’g tuu ne néje gə́ ə̰də sululu ar dee tɔ. 15 Togə́bè ɓa oŋg ḭ gə Njesigənea̰ pu dɔ Amasia’g aree ula njetegginta kára rəa’g aree dəjee pana: See gelee ban ɓa i saŋg goo magəje lə koso-dəwje neelé gə́ d’askəm kɔr koso-dəwje lə dee jii’g el lé bèe wa.
16 Loo gə́ yeḛ aar pata bèe ɓəi ndá Amasia ulá pana: See jeḛ j’undai gə́ njekwɔji-takəmkar lə mbai wa. Ɔd tam’g! See gelee ban ɓa i ndigi kar dee tɔli wa.
Njetegginta lé ɔd təa’g ndá pana: Ma m’gər gao Ala wɔji-kwɔji tujii mbata né gə́ i ra neelé ləm, mbata i ndigi koo takwɔji-kəmkàr ləm el ləm tɔ.
17 Loo gə́ Amasia, mbai gə́ Juda lé dəji njékwɔji-takəmkàrje gə́ raŋg ta ndá yeḛ ula kula rɔ Joas, ŋgolə Joahas’d gə́ to ŋgolə Jehu, mbai gə́ Israɛl lé mba kar dee d’ulá pana: Gə́ ree mba kar sí j’oo siŋga na̰ ɓa. 18 Bèe ɓa Joas, mbai gə́ Israɛl lé tel ila Amasia, mbai gə́ Juda’g lé pana: ndɔ kára bèe kun gə́ to Liba̰ ula kula rɔ kag-sɛdrə gə́ Liba̰ pana: Am ŋgoni gə́ dené mba karee to dené lə ŋgonəm. Nɛ daje gə́ wala gə́ Liba̰ dəs ndá tuba kun lé naŋg mbajila-mbajila. 19 I lé dum dɔ Edɔmje gə rɔ ndá əs ne ta al ne rɔi gə nduba ne rɔi, maji kari aw si ne mee kəi’g ləi ya. See gelee ban ɓa i ndigi kula rɔi kula’d gə́ a gə ree majel dɔi’g ləm, gə a tel to tuji lə Judaje ləm tɔ lé wa.
20 Nɛ Amasia mbad koo ta ləa mbata Ala wɔji gə mba kya̰ dee kila dee ji njeba̰’g lə dee mbata deḛ saŋg goo magəje lə Edɔm lé tɔ. 21 Yen ŋga Joas, mbai gə́ Israɛl lé ɔr rɔ aw mba k’aw rɔ ndá deḛ gə Amasia, mbai gə́ Juda lé d’iŋga na̰ mee ɓee gə́ Bet-Semes dɔ naŋg gə́ Juda mba rɔ na̰ tɔ. 22 Israɛlje dum dɔ Judaje ndá nana kara aḭ aw mee kəi-kubu’g ləa-ləa. 23 Loo gə́ Bet-Semes ɓa Joas, mbai gə́ Israɛl wa Amasia, mbai gə́ Juda gə́ to ŋgolə Joas gə́ to ŋgolə Joahas keneŋ. Yeḛ aw səa Jerusalem ndá yeḛ ta̰ ndògo-bɔrɔ gə́ Jerusalem ar kəmee tad as kəmkil dəw tɔl-sɔ (400), un kudee tarəw ɓee gə́ d’unda ria lə Eprayim saar teḛ ne tarəw gə́ ɔr suna’d gə́ ria lə Dɔkumloo tɔ. 24 Yeḛ odo larlɔr gə larnda lai ləm, gə nékulaje lai gə́ to mee kəi’g lə Ala gə́ Obed-Edɔm aa dɔ dee ləma, gə nébaoje gə́ to mee kəi’g lə mbai lé ləm tɔ, tɔɓəi dəwje kara yeḛ wa dee gə́ nékila ɓaŋg ɓa tel aw Samari ɓəi.
Rudu ko̰ɓee lə Amasia
2Mb 14.15-2025 Amasia, ŋgolə Joas, mbai gə́ Juda lé si kəmba as ləbee dɔg-giree-mi goo kwəi’g lə Joas, ŋgolə Joahas, mbai gə́ Israɛl. 26 Ges néraje lə Amasia gə́ dɔtar gə njé gə́ rudu lé deḛ ndaŋg taree mee Maktub-sorta néraje’g lə mbaije gə́ Juda gə Israɛl lé ya. 27 Un kudee mee ndəa gə́ Amasia uba ne rəw lə Njesigənea̰ ya̰ lé ndá njé gə́ Jerusalem d’ula njuma̰ meḛ na̰’d dəa’g ndá yeḛ aḭ aw Lakis, nɛ deḛ tuba gée saar d’aw Lakis ɓa tɔlee keneŋ. 28 D’unee gə kundaje ɓa ree dubee mbɔr bɔbeeje-je’g mee ɓee-boo gə́ Juda tɔ.
