Abchaluum gabbalooh fi Uruchaliim
1 Wa Yuwaab wileedha le Saruuya irif kadar Dawuud galbah dawwar Abchaluum. 2 Wa gamma rassal fi hillit Takhuuʼa le mara waahide al-indaha hikma. Wa wakit al-mara di jaat, hu gaal leeha : «Min fadulki, sawwi nafiski haznaane wa albase khulgaan al-hizin wa ma tilmassahe. Abge misil mara al-haznaane min zamaan. 3 Wa amchi bakaan al-malik wa guuli leyah al-kalaam al-ana niʼooriiki da.» Wa Yuwaab gaal leeha al-kalaam al-waajib hi tuguulah.
4 Wa khalaas, al-mara al-min hillit Takhuuʼa machat le l-malik Dawuud wa wagaʼat fi l-ard wa sajadat giddaamah wa gaalat : «Ya l-malik, afzaʼni !» 5 Wa l-malik gaal leeha : «Maalki ?» Wa hi gaalat leyah : «Leyi al-asaf, ana armala wa raajli mayyit. 6 Wa ana khaadmak indi awlaad itneen al-addaawaso fi l-kadaade wa naadum al-yihaajizhum kula ma fiih. Wa l-waahid katal al-aakhar. 7 Wa hassaʼ daahu kulla naas gabiilti gammo diddi wa gaalo leyi khalli nisallim leehum wileedi al-katal akhuuh wa humman yaktuluuh fi gaddah, hu al-baʼadeen yabga wariis. Wa be misil da, humman yidooru yiwadduru al-acham al-waahid al-indi wa ma yikhallu le raajli wa la wariis wa la usum fi l-ard.»
8 Wa l-malik gaal leeha : «Gabbili amchi beeti. Wa ana zaati nanti amur fi sababki.» 9 Wa l-mara al-min hillit Takhuuʼa gaalat leyah : «Ya siidi al-malik, khalli al-khata da yagaʼ fi raasi wa fi raas ahali. Al-malik wa aayiltah yukuunu bariyiin.» 10 Wa l-malik gaal leeha : «Kan naadum yihajji foogki, jiibiih leyi ana. Wa battaan ma yisawwiih.» 11 Wa l-mara gaalat battaan : «Khalli al-malik yiʼaahidni be usum Allah Ilaahah achaan siid al-taar ma yiziid al-damaar wa yaktul leyi wileedi.» Wa l-malik gaal leeha : «Nahlif be Allah al-Hayy, suufaay waahide kula hana wileedki ma tagaʼ fi l-ard.»
12 Wa baʼad da, al-mara gaalat leyah : «Min iznak, ya siidi al-malik, khalli nuguul leek kilme waahide.» Wa hu gaal leeha : «Hajji.» 13 Wa hi gaalat leyah : «Maala inta ma fakkart misil da fi chaʼab al-Rabb ? Wa be kalaamak al-inta kallamtah hassaʼ, ya l-malik, inta bigiit khaati achaan inta ma gabbalt wileedak al-muʼarrid. 14 Aywa, yoom waahid kullina numuutu wa hayaatna tabga misil almi al-daffag fi l-turaab wa battaan ma yinchaal. Wa laakin al-Rabb ma yaktul al-muʼarrid. Da ma fikir al-Rabb kadar al-muʼarrid yagood baʼiid minnah. 15 Wa hassaʼ, ana jiit hajjeet al-kalaam da leek inta siidi al-malik achaan al-naas khawwafooni. Wa ana khaadmak gult namchi nihajji leek inta al-malik wa akuun tisawwi al-cheyy al-ana khaadmak nuguulah leek. 16 Wa be da, inta tasmaʼ kalaami wa tinajjiini ana khaadmak min iid al-naadum al-yidoor yiwaddirni ana wa wileedi min usut chaʼab al-Rabb al-misil warasatah. 17 Wa ana fakkart kadar kalaamak inta al-malik yisabbirni min al-muchkila di. Wa siidi al-malik, hu misil malak Allah al-yasmaʼ al-zeen wa l-fasil. Khalli Allah Ilaahak yukuun maʼaak.»
18 Wa l-malik gaal le l-mara : «Nasʼalki suʼaal waahid wa ma tilabbidi leyi cheyy.» Wa l-mara gaalat leyah : «Kallim, ya siidi al-malik.» 19 Wa l-malik gaal leeha : «Hal kulla l-kalaam da ma jaayi min Yuwaab walla ?» Wa l-mara gaalat : «Nahlif be hayaatak inta, ya siidi al-malik. Ana ma nagdar nakdib leek, ya siidi al-malik. Be akiid, abdak Yuwaab bas kallafaani be l-kalaam da. 20 Wa abdak Yuwaab sawwa al-cheyy da achaan yibaddil al-haala di. Wa laakin siidi al-malik, hu hakiim misil malak Allah al-yaʼarif kulla cheyy fi l-ard.»
21 Wa fi l-bakaan da, al-malik gaal le Yuwaab : «Khalaas al-kalaam kammal. Amchi gabbilah le Abchaluum hini.» 22 Wa tawwaali, Yuwaab wagaʼ fi l-ard wa sajad wa baarak al-malik wa gaal : «Al-yoom ana abdak irift kadar inta siidi al-malik ridiit leyi achaan inta sawweet al-cheyy al-ana abdak gultah leek.»
23 Wa Yuwaab gamma wa macha Gachuur gabbalah le Abchaluum fi Uruchaliim. 24 Wa l-malik gaal : «Khalli Abchaluum yamchi beetah ma yigaabilni.» Wa khalaas, Abchaluum macha beetah wa ma gaabalah le l-malik.
Dawuud assaalaho maʼa Abchaluum
25 Wa fi Israaʼiil, ma fi naadum jamiil wa machkuur misil Abchaluum wa min rijileenah lahaddi raasah foog ma fi ayyi eeb. 26 Wa fi ayyi akhiir al-sana, yizayyin suuf raasah achaan tagiil leyah. Wa hu yawzin suuf raasah wa waznah yisaawi ziyaada min itneen kiilo hasab wazin al-muluuk. 27 Wa Abchaluum indah awlaad talaata wa bineeye waahide usumha Taamaar. Wa hi mara jamiile marra waahid.
28 Wa Abchaluum gaʼad santeen fi Uruchaliim wa laakin ma gaabal al-malik. 29 Wa yoom waahid, Abchaluum naadaah le Yuwaab achaan yirassilah bakaan al-malik wa laakin Yuwaab aba ma yaji leyah. Wa le taani marra battaan rassal le Yuwaab wa hu aba ma yaji. 30 Wa Abchaluum gaal le khaddaamiinah : «Chiifu al-zereʼ hana gameh abyad al-jamb zerʼi, da hana Yuwaab. Amchu tuchchuuh.» Wa khalaas, khaddaamiin Abchaluum tachcho al-zereʼ da.
31 Wa tawwaali, Yuwaab gamma macha le Abchaluum fi beetah wa gaal leyah : «Maala khaddaamiinak tachcho zerʼi ?» 32 Wa Abchaluum gaal le Yuwaab : «Achaan ana rassalt leek taji leyi wa inta abeet. Ana dawwart nirassilak bakaan al-malik tuguul leyah : ‹Maala ana jiit min Gachuur ? Akheer leyi nigabbil battaan hinaak.› Wa hassaʼ, nidoor nigaabil al-malik. Wa kan ana khaati kamaan, khalli yaktulni.»
33 Wa Yuwaab macha hajja le l-malik be l-kalaam da. Wa khalaas, al-malik naadaah le Abchaluum wa hu gamma macha wa wagaʼ fi l-ard wa sajad giddaam al-malik. Wa l-malik habbaah.
Absalɔm tel ree Jerusalem gogo
1 Joab, ŋgolə Seruja oo to gə́ mee mbai to dɔ Absalɔm’g yaa̰ ya ɓəi. 2 Ndá yeḛ ula kula Tekoa ar dee saŋg dené kára gə́ to njekəmkàr aree ree rəa’g ndá Joab ulá pana: Maji kari ra rɔi asəna gə njekwa ndòo yoo bèe. I a kula kubu-kwa-ndòo rɔi’g ləm, i a ndəm ubu el asəna gə dené gə́ wa ndòo yoo ləw ba bèe ləm tɔ. 3 I a kaw ne rɔ mbai’g ndá i a kulá ta to gə́ bèe-bèe.
Yen ŋga Joab ɔm taje gə́ kəm karee pa lé təa’g. 4 Dené gə́ Tekoa lé aw pata ar mbai lé. Yeḛ oso naŋg bəbərə unda barmba dəb kəmee naŋg ndá yeḛ pana: Ǝi mbai, maji kari la səm ya kari!
5 Mbai lé dəjee pana: See ɗi ɓa rai wa.
Yeḛ tel ilá keneŋ pana: Oiyo, ma m’to njekəisiŋga mbata ŋgamje wəi. 6 Kura ləi gə́ dené lé ŋganeeje gə́ diŋgam deḛ joo. Deḛ joo lé kɔl na̰ mee ndɔ’g ndá dəw gə́ njekaḭ dee naa godo, ar yeḛ gə́ kára unda maree tɔlee. 7 Tɔɓəi aa oo, njénojije ləm lai d’ḭ d’oma̰ gə kura ləi gə́ dené pana: Maji kam m’ya̰ njetɔl ŋgokea̰ lé m’ar neḛje. Neḛ ndigi tɔleeje mbata lə ŋgokea̰ gə́ yeḛ tɔlee lé tɔ, neḛ ndigi tujije njenénduba ya. Yee ɓa d’a gə ra mba tɔl kɔr pər ləm gə́ nai ləm, deḛ ndigi kar ri ŋgabmje əsé ri ŋgon məəm godo dɔ naŋg nee ləm tɔ.
8 Mbai ula dené lé pana: Ɔd aw mee kəi’g ləi. M’a kun ndum kwɔji ne dɔi ɓəi.
9 Dené gə́ Tekoa lé ula mbai lé pana: Ǝi mbai ləm, bo̰ néra gə́ majel neelé a kɔs tam-ma’g gə ta njémeekəije’g lə bɔmje ɓó mbai gə kalimbai ləa lé ta kára kara a kwa dɔ dee-deḛ el.
10 Mbai lé ulá pana: Ɓó lé dəw kára ila ta dɔi’g ndá maji kari ree səa rɔm’g. Bèe ɓa yeḛ a tel ɓar rii gogo el.
11 Yeḛ pana: Maji kar mbai ar mée olé dɔ Njesigənea̰, Ala’g lé ləa gə mba kar njedalba̰ məs ila tuji dɔ maree’g gə mba tuji ne ŋgonəm el!
Ndá yeḛ ilá’g pana: Njesigənea̰ si kəmba ya! Yiŋga dɔ ŋgoni kára kara a koso naŋg el.
12 Dené lé pana: Mbai ləm, maji kari ya̰ loo ar kura ləi gə́ dené pata kára ya ɓəi.
Ndá yeḛ pana: Pa ta ya.
13 Dené lé pana: See gelee ban ɓa i ə̰ji ta gə́ togə́bè dɔ koso-dəwje’g lə Ala wa, mbata ta gə́ mbai pa lé ar ta wa dɔ mbai ya loo gə́ yeḛ tel ɓar yeḛ gə́ yeḛ tubá lé aree tel ree el. 14 Lé riri kara j’a kwəi gə́ kwəi ya ndá j’a to kasəna gə mán gə́ ula naŋg gə́ askəm tel mbo̰ na̰ gogo el. Ala ɔr kəmə lə dəw el nɛ yeḛ ndigi mba kar njekaḭ lé si əw kəmee’g loo-kaḭ’g ləa el. 15 Ɓasinè ɓó lé ma m’ree m’pata néje neelé m’ar mbai ləm ndá to mbata dəwje d’ɔm ɓəl dɔm’g. Togə́bè ɓa kura ləi gə́ dené pana: Ma m’ndigi kula mbai taree. Banelə mbai a ra né gə́ kura ləa gə́ dené pa lé ya. 16 Oiyo, mbai a koo ta lə kura ləa gə́ dené gə mba kɔree ne ji dee’g saŋg loo gə mba kar síjeḛ gə ŋgonəm gə́ diŋgam gə́ n’toje gə́ ka̰ Ala j’udu. 17 Kura ləi gə́ dené pa pana: Maji kar tapa mbai ləm lé am loo-kwa-rɔm ya. Mbata mbai ləm tɔ asəna gə kura lə Ala gə́ dara bèe gə́ njegər loo kɔr kəm né gə́ maji gə né gə́ majel lé. Bèe ɓa maji kar Njesigənea̰, Ala ləi nai səi ya !
18 Mbai tel ila dené’g lé pana: Maji kari iya səm dɔ né gə́ m’a gə dəjii lé el.
Dené lé tel ilá keneŋ pana: Maji kar mbai ləm pata ya!
19 Mbai lé dəjee pana: Taje lai neelé see Joab ɔm səi na̰’d keneŋ el wa.
Ndá dené lé tel ilá keneŋ pana: Ǝi mbai ləm, tɔgərɔ i si kəmba ya, ta gə́ mbai ləm pa lé to lée’g ya ɓó loo maḭyee godo ŋga. Tɔgərɔ ya, Joab ya ɓa un ndia am ləm, yeḛ ɔm taje lai neelé ta kura’g ləi gə́ dené ləm tɔ. 20 To mba kun ta né neelé pa gə gosee ɓa kura ləi Joab ra ne né neelé gə mbəa. Nɛ mbai ləm tɔ njekəmkàr asəna gə kura lə Ala gə́ dara bèe mba gər ne néje lai gə́ dəs dɔ naŋg nee lé ya.
21 Mbai ula Joab pana: Aa oo, ma m’ndigi ra né neelé ya. Bèe ndá aw ar basa gə́ to Absalɔm lé tel ree ya.
22 Joab oso bəbərə unda barmba dəb kəmee naŋg ndá yeḛ pidi mbai lé. Tɔɓəi yeḛ pana: Ǝi mbai ləm, kura ləi gər ɓogənè to gə́ m’taa kəmi rəgm ya mbata mbai ra né gə goo ta gə́ kura ləa pa lé ya.
23 Togə́bè ɓa Joab ḭ aw Gesur ndá yeḛ tel ree gə Absalɔm Jerusalem tɔ. 24 Nɛ mbai lé pana: Arje Absalɔm aw kəi ləa ɓó yeḛ a koo kəm el.
Togə́bè Absalɔm tel aw kəi ləa ndá yeḛ oo kəm mbai lé el tɔ.
Dabid tel ɔm na̰’d gə Absalɔm
25 Mbuna Israɛlje’g lai lé dəw gə́ ria ɓar ur dɔ Absalɔm’g mbata kura gə́ yeḛ kura yaa̰ lé godo, un ŋgira gɔlee’g naŋg saar teḛ dəa’g tar lé rəa ya̰ maree kára kara el. 26 Loo gə́ yeḛ ndisa dəa ndá kwɔi lə yiŋga dəa gə́ yeḛ ndisa lé al dɔ nékwɔji kwɔi-lə-né joo gə goo nékwɔji né lə mbai lé. Mbata mee ləb kára ndá yeḛ ndisa dəa gɔl kára-kára mbata yiŋga dəa lé wɔiee yaa̰. 27 Absalɔm oji ŋganje gə́ diŋgam munda gə yeḛ gə́ dené kára tɔ. Yeḛ gə́ dené lé ria lə Tamar, yeḛ to ŋgoma̰də gə́ ma̰də yaa̰ tɔ.
28 Absalɔm si Jerusalem as ləb joo lal koo kəm mbai ya. 29 Yeḛ ula kula dəji Joab mba karee ulá rɔ mbai’g nɛ Joab ndigi kaw rəa’g el saar. Yeḛ tel dəjee njekɔm’g gɔl joo ndá Joab mbad ree ya ɓəi. 30 Yen ŋga Absalɔm ula kuraje ləa pana: Aa ooje, ndɔ lə Joab to mbɔr kama’g. Ko-ɔrj to keneŋ. Awje aw ilaje pər keneŋ.
Ndá kuraje lə Absalɔm d’aw d’ila pər ndɔ’g lé ya tɔ. 31 Léegəneeya Joab ḭ aw rɔ Absalɔm’g mee kəi’g ləa. Ndá Yeḛ dəjee pana: See gelee ban ɓa kuraje ləi d’aw d’ila pər ndɔ’g ləm lé wa.
32 Absalɔm tel ila Joab’g pana: Aa oo, ma m’ula kula rɔi’g m’pana: Maji kari ree nee am m’ulai rɔ mbai’g gə mba kari dəjee pana: See mbata ɗi ɓa am m’ḭ ne Gesur m’ree né nee wa. Kam m’nai maji unda ree ləm gə́ m’ree ya. Ɓasinè ma m’ndigi koo kəm mbai lé, ŋga ɓó lé oo néra gə́ majel gə́ to rɔm’g ndá kəm karee am m’wəi ya.
33 Joab aw rɔ mbai’g ndá yeḛ ndaji ta neelé aree oo tɔ. Bèe ɓa mbai lé ɓar Absalɔm aree aw rəa’g ndá Absalɔm lé unda barmba dəb kəmee naŋg nea̰’g. Ndá Mbai lé il ɓɔl Absalɔm tɔ.
