Buulus naada Timuutaawus
1 Wa Buulus macha giddaam le hillit Darba. Wa baʼadeen ja fi hillit Listara. Wa fi Listara, tilmiiz waahid gaaʼid usmah Timuutaawus. Ammah Yahuudiiya muʼmine be l-Masiih wa abuuh Yuunaani. 2 Wa kulla l-akhwaan fi Listara wa Iguuniya yachhado kadar hu naadum adiil. 3 Wa Buulus dawwar Timuutaawus yaji yakhdim maʼaayah. Kulla l-Yahuud fi l-bakaan da irfo kadar abu Timuutaawus Yuunaani wa achaan da, Buulus gamma tahharah hasab aadaat al-Yahuud. 4 Wa Buulus wa l-akhwaan al-maʼaayah gammo raakho min hille le hille wa ooro al-muʼminiin be kharaar hana l-rusul wa l-kubaaraat al-fi Madiinat al-Khudus wa wassoohum achaan yitaabuʼu kalaamhum. 5 Wa be misil da, kulla jamaaʼaat al-muʼminiin bigo gawiyiin fi l-iimaan wa kulla yoom adad naashum gaaʼid yiziid.
Naadoohum fi balad Magiduuniya
6 Wa l-Ruuh al-Khudduus ma antaahum izin yiballukhu al-bichaara fi balad Aasiya. Wa khataro fi Firigiiya wa Khalaatiya. 7 Wa wakit lihgo huduud hana balad Misiiya, chaalo derib hana balad Bisinya wa laakin Ruuh Isa daharaahum ma yadkhulu foogha. 8 Wa khalaas, chaalo derib hana hillit Turuwaas wa chaggo balad Misiiya. 9 Wa fi l-leele di, Buulus riʼi wa fi l-ruʼya, chaaf raajil min naas Magiduuniya. Wa l-raajil gaaʼid yinaadi Buulus wa yuguul : «Taʼaal hini fi Magiduuniya wa aawinna.»
10 Wa baʼad Buulus chaaf al-ruʼya di, aniina fihimna kadar Allah naadaana achaan niballukhu al-bichaara le l-naas al-fi balad Magiduuniya. Wa tawwaali, gammeena chilna al-derib. 11 Wa gammeena min Turuwaas wa gataʼna al-bahar wa lihigna jaziirat Saamutraaki. Wa ambaakir, macheena giddaam wa nazalna fi hillit Niyaabulus. 12 Wa min hinaak, macheena fi madiinat Filibbi. Wa hi hille al-banooha al-Roomaaniyiin fi l-mantaga al-awwalaaniiye hana Magiduuniya. Wa gaʼadna hinaak ayyaam.
13 Wa yoom al-sabt, maragna barra min al-hille wa macheena jamb al-waadi achaan hasabna da bas al-bakaan al-yisallu foogah al-Yahuud. Wa gaʼadna tihit wa kallamna le l-awiin al-lamman. 14 Wa been al-awiin fi mara waahide taajriiye hana gumaach khaali wa hi min hillit Siyaatiira. Hi ma min banaat al-Yahuud wa laakin gaaʼide taʼabud Allah maʼaahum wa usumha Liidiya. Wakit gaaʼide tasmaʼ kalaam Buulus, al-Rabb fatah galibha achaan tukhutt baalha le kalaamah wa tiʼaamin. 15 Wa baʼad khattasooha maʼa kulla naas beetha, hi saʼalatna be chidde achaan nabgo diifaanha. Wa gaalat : «Kan sahiih intu hasabtuuni muʼmine be Rabbina, taʼaalu agoodu fi beeti.» Wa talabat minnina ziyaada lahaddi macheena gaʼadna fi beetha.
Buulus wa Siila fi l-sijin
16 Wa yoom waahid, aniina maachiin fi bakaan al-sala wa khaadim waahide jaat leena. Hi mara jannaaniiye wa tichiif le l-naas. Wa siyaadha ligo min junuunha gurus katiir. 17 Wa gammat titaabiʼ Buulus wa aniina al-raaykhiin maʼaayah wa gaaʼide tihajji be hiss aali wa tuguul : «Al-naas dool abiid Allah al-Aali wa jo achaan yiballukhu leeku kikkeef tanjo.» 18 Wa yoom katiir hi gaaʼide titaabiʼna lahaddi Buulus ziʼil wa anlafat leeha wa kachcha le l-cheetaan al-gaaʼid foogha wa gaal : «Be usum Isa al-Masiih, naamurak. Amrug minha.» Wa tawwaali, al-cheetaan marag minha.
19 Wa wakit siyaadha chaafo al-gurus al-yalgooh minha angataʼ, karaboohum le Buulus wa Siila wa karroohum fi ust al-hille fi bakaan al-malamma, giddaam al-kubaaraat. 20 Wa gaddamoohum le l-hukkaam wa gaalo : «Al-rujaal dool Yahuud. Humman yisawwu machaakil fi hillitna. 21 Humman gaaʼidiin yiʼallumu al-naas aadaat mamnuuʼa leena aniina al-Roomaaniyiin. Waajib leena naaboohum wa ma nitaabuʼuuhum.»
22 Wa kulla naas al-hille ziʼilo wa kallamo didd Buulus wa Siila. Wa l-hukkaam charrato khulgaan Buulus wa Siila wa amaro al-askar achaan yudugguuhum be asa. 23 Wa daggoohum dagg chadiid wa dassoohum fi l-sijin. Wa amaro haras hana l-sijin achaan yahrishum adiil. 24 Wa fi chaan al-amur da, al-haras waddaahum fi l-bakaan al-daakhal fi lubb al-sijin wa gayyadaahum min rijleehum fi l-hatab al-tagiil.
25 Wa fi ust al-leel, Buulus wa Siila gaaʼidiin yisallu wa yamdaho wa yachkuru Allah wa l-masaajiin gaaʼidiin yasmaʼoohum. 26 Wa tawwaali, al-ard anhazzat chadiid wa asaas al-sijin rajaf wa kulla l-biibaan anfataho wa kulla guyuud al-masaajiin anhallo. 27 Wa l-haras gamma min al-noom wa chaaf kulla l-biibaan faathiin wa fi fikrah, al-masaajiin jaro khalaas wa salla seefah achaan yaktul nafsah. 28 Wa laakin Buulus naadaah be hiss aali wa gaal leyah : «Ma tisawwi le nafsak cheyy fasil. Aniina kullina gaaʼidiin.»
29 Wa l-haras naada achaan yijiibu leyah deyy wa dakhal ajala fi l-sijin. Wa gaaʼid yarjif min al-khoof wa macha wagaʼ giddaam Buulus wa Siila. 30 Wa khalaas, maragaahum barra. Wa saʼalaahum wa gaal : «Ya saadaati, waajib nisawwi chunu achaan nanja ?» 31 Wa raddo leyah wa gaalo : «Aamin be l-Rabb Isa wa tanja, inta wa naas beetak.»
32 Wa gammo ballakho kalaam al-Rabb le l-haras wa le kulla naas beetah. 33 Wa fi l-wakit da bas, fi ust al-leel hu waddaahum fi bakaan indah almi wa khassal leehum awaawiirhum. Wa tawwaali, humman khattasooh maʼa kulla naas beetah. 34 Wa baʼad da, al-haras wadda Buulus wa Siila fi beetah wa faddalaahum wa gaddam leehum akil. Wa hu wa kulla naas beetah firho bilheen achaan aamano be Allah.
35 Wa wakit al-wata asbahat, al-hukkaam rassalo askar waahidiin achaan yuguulu le l-haras yatlig Buulus wa Siila. 36 Wa l-haras oora Buulus be kalaamhum wa gaal : «Al-hukkaam rassalo kalaam achaan natligku wa khalaas, amurgu hassaʼ wa amchu be l-salaam.»
37 Laakin Buulus aba wa gaal : «Daggoona giddaam al-naas bala chariiʼa wa dassoona fi l-sijin ! Wa aniina indina jinsiiya roomaaniye. Wa hassaʼ yidooru yatulguuna be achiir ? Abadan ! Khalli humman zaathum yaju hini wa yatulguuna !»
Lydia, Une femme d’affaires au service de Dieu
38 Wa l-askar gabbalo le l-hukkaam wa ooroohum be l-kalaam al-Buulus gaalah leehum. Wa l-hukkaam khaafo wakit irfo induhum jinsiiya roomaaniye. 39 Wa jo saamahoohum. Wa l-hukkaam maragoohum min al-sijin wa talabo minhum achaan yamurgu min al-hille. 40 Wa Buulus wa Siila marago min al-sijin wa macho beet Liidiya wa lammo maʼa l-akhwaan wa chajjaʼoohum. Wa baʼad da, marago min al-hille.
Timote aw gə Pool gə Silas na̰’d
1 Gée gə́ gogo yeḛ teḛ Derbə gə Listrə. Aa ooje, njekwakila kára si keneŋ gən ria lə Timote. Yeḛ to ŋgon lə Jib gə́ un mée nɛ bɔbeeje to Grek. 2 Ŋgako̰ na̰je gə́ d’isi Listrə gə Ikɔnə d’ɔr ta ləa maji. 3 Pool ndigi kɔree karee aw səa. Bèe ɓa yeḛ ɔree aw inja ta mɔdee gə mbata Jibje gə́ d’isi mee ɓeeje’g neelé, mbata dəwje lai gər to gə́ bɔbeeje to gə́ Grek. 4 Loo gə́ d’isi dəs gə ɓee-ɓee lé d’un ndu dee d’ar ŋgako̰ na̰je gə mba kar dee d’aa dɔ torndu njékaḭkulaje gə ŋgatɔgje gə́ Jerusalem’g lé. 5 Togə́bè Eglisəje ra tɔg dɔ meekun’g lə dee gə́ kédé-kédé, d’ɔs ne goo na̰ gə ndɔ dee ndɔ dee.
Némḭdi teḛ dɔ Pool’g mee ɓee gə́ Troas
6 Ndilmeenda ɔg dee loo kila mber ta mee dəb ɓeeko̰ gə́ Asi. Togə́bè ɓa deḛ d’unda mee ɓee gə́ Prigi gə Galati gaŋg. 7 Loo gə́ deḛ ree mbɔr ɓee gə́ Misi’g dəb ndá deḛ saŋg loo gə mba kuru kaw gə́ dəb ɓeeko̰ gə́ Bityni. Nɛ Ndil Jeju ya̰ loo ar dee el. 8 Togə́bè ɓa deḛ d’unda mee ɓee gə́ Misi ta badə gaŋg teḛ d’aw Troas. 9 Mee tilee’g neelé némḭdi teḛ dɔ Pool’g aree oo dəw gə́ Masedoinə gə́ teḛ dəa’g təsərə ra ndòo rəa’g togə́bè pana: Maji kari ɔd gə́ Masedoinə’g nee la sə sí. 10 Gée gə́ gogo gə́ Pool oo némḭdi neelé ndá léegəneeya jeḛ n’saŋg rəw gə mba kaw Masedoinə mbata jeḛ n’la̰ji meḛ sí’g to gə́ Mbaidɔmbaije ɓar sí mba kar sí j’aw j’ila mber tagə́maji keneŋ.
Lydi un mée ar Mbaidɔmbaije mee ɓee gə́ Pilibə
11 Kḭ sí gə́ j’ḭ Troas lé j’uru mee bato’g j’aw njoroŋ j’wɔji dɔ Samotrasə sur. Bèlè ndá j’wa naŋg Neapolis. 12 Jeḛ j’ḭ keneŋ j’aw Pilibə gə́ to ko̰ɓee lə dəb loo gə́ Masedoinə ləm, to loo-taa gə dɔ lə njé gə́ Rɔm ləm lé. 13 Ndɔ-kwa-rɔ lé j’aw ŋgaŋloo’g raga par gə́ ta nia̰’g, to loo gə́ jeḛ j’ə̰ji meḛ sí’g m’pana: To loo ra tamaji keneŋ. J’isi naŋg j’ɔr sor gə denéje gə́ d’wa dɔ na̰ lé. 14 Dené kára mbuna dee’g ria lə Lidi, yeḛ to njerab-kubu gə́ ndiri ndul piro-piro ndogo gə́ ɓee-kojee to Tiatirə. Yeḛ to dené gə́ ɓəl Ala ləm, yeḛ ur mbia gèŋ dɔ ta’g lə sí ləm tɔ. Mbaidɔmbaije aree ur mbia gèŋ unda ne mée yel dɔ ta gə́ Pool ndoo dee lé taa ne gə mée rəgm tɔ. 15 Loo gə́ yeḛ gə njénojije ləa ra batɛm mba̰ ndá yeḛ un ta nee dəji sí pana: Ɓó lé seḭ oomje gə́ dəw gə́ ila koji dɔ Mbaidɔmbaije’g lé ndá maji kar sí reeje kəi ləm gə mba sí keneŋ.
Yeḛ oma̰ sə sí gə no̰, ar sí j’aw səa.
Pool gə Silas d’isi daŋgai’g mee ɓee gə́ Pilibə
16 Loo gə́ j’isi j’aw gə́ loo-ra-tamaji ndá ŋgonjelookisi gə́ dené gə́ ndil li-mam to mée’g teḛ dar sí bus, yeḛ to njenékoo gə́ iŋga ne lar ɓai-ɓai ar ɓéeje-je. 17 Yeḛ oso goo síjeḛ gə́ Pool’g ra né tar wəl-wəl pana: Dəwje neelé to kuraje lə Ala gə́ Njekurdɔloo’g gə́ d’ula sí ne ta lə rəw-kaji.
18 Yeḛ ra togə́bè as ndɔ bula ndá mee Pool ea̰ yaa̰ aree pa gə ndil lé pana: M’un ndum m’ari gə ri Jeju Kristi mba kari unda loo mée’g teḛ.
Léegəneeya yeḛ unda loo mée’g teḛ tɔ. 19 Loo gə́ ɓé-ŋgon-njelookisije neelé d’oo to gə́ dɔ nékiŋga lə dee a gə kɔs bo̰ ndá d’uba Pool gə Silas d’wa dee ndɔr dee d’aw sə dee loo-nada no̰ njégaŋ-rəwtaje’g. 20 Deḛ d’unda dee no̰ njégaŋ-rəwtaje’g d’un ta lə dee pa pana: Dəwje neelé bəg loo mee ɓee’g lə sí yaa̰. 21 Deḛ to gə́ Jibje gə́ d’ila mber ta né gə́ wɔji dɔ néjiɓeje gə́ to né gə́ kəm kar síjeḛ gə́ n’to dəwje gə́ Rɔm lé j’oso goo’g n’ra el.
22 Koso-dəwje kara d’ḭ ɓugu na̰ dɔ dee’g tɔ ndá njégaŋ-rəwtaje twa kubuje lə dee rɔ dee’g hao̰-hao̰ til, tɔɓəi d’un ndu dee gə mba kar dee kunda dee gə ndəi-kɔb. 23 Loo gə́ deḛ kunda dee gaŋg rɔ dee təgərə-təgərə mba̰ ndá d’aw d’ɔm dee daŋgai’g. D’un ndu dee d’ar njeŋgəm kəi-daŋgai mba karee ŋgəm dee pèrèrè. 24 Loo gə́ njeŋgəm kəi-daŋgai oo ndu deḛ gə́ d’un d’aree lé taa rəgm ndá yeḛ ɔm dee duu-loo’g ila kag gɔl dee’g.
25 Loo gə́ dan loo bab ndá Pool gə Silas d’isi ra tamaji ləm, d’ɔs pa d’ula ne rɔnduba dɔ Ala’g ləm tɔ tɔɓəi daŋgai mar deeje d’oo ndu dee tɔ. 26 Léegəneeya dɔ naŋg yə ɓugu-ɓugu, gin kəi-daŋgai yə gə́ léegəneeya ar takəije lai teḛ bələŋ-bələŋ. Kula gə́ gɔl daŋgaije’g lé jura naŋg wururu-wururu. 27 Njeŋgəm kəi-daŋgai lé ndel dɔ ɓi’g. Loo gə́ oo takəi-daŋgai to tag ndá yeḛ ɔr kiambas ləa gə mba tɔl ne rəa mbata ə̰ji mée’g pana: Daŋgaije d’aḭ sanéna̰ pə mba̰. 28 Nɛ Pool ila boo-ndia naŋg wəl pana: Tuji rɔi kari ba el, jeḛ lai j’aar keneŋ nee ya ɓəi.
29 Yen ŋga njeŋgəm kəi-daŋgai lé ɓar-ɓar pər gə mba koo ne loo ndá ɔd uru kəi gə kaa kəmee bura, oso naŋg rəb gɔl Pool gə Silas’g unda bala tigi-tigi. 30 Yeḛ ar dee d’unda loo teḛ raga dəji dee pana: Mbaije ləm, see m’a ra ban-ban ŋga gə mba kiŋga ne kaji ɓəi wa.
31 Pool gə Silas d’ilá keneŋ pana: Ɔm məəi dɔ Mbaidɔmbaije Jeju’g lé ndá i a kaji ne, i gə njémeekəije ləi bura ya.
32 Yen ŋga deḛ d’ɔr goo ta lə Mbaidɔmbaije d’ulá ləm, gə d’ula deḛ lai gə́ d’isi mee kəi’g ləa lé ləm tɔ. 33 Mee tilee’g neelé yeḛ ɔr dee aw sə dee aw togo ta dooje gə́ rɔ dee’g. Léegəneeya deḛ rəa-yeḛ gə njémeekəije ləa lai batɛm. 34 Yen ɓa yeḛ ɔr no̰ dee aw sə dee kəi ləa ndá yeḛ ar dee nésɔ d’usɔ ləm, yeḛ ra rɔlel gə njémeekəije ləa lai dɔ kɔm gə́ d’ɔm meḛ dee dɔ Ala’g lé ləm tɔ.
35 Loo gə́ loo àr ndá njégaŋ-rəwtaje d’ula njékulaje lə dee rɔ njeŋgəm kəi-daŋgai’g mba kulá pana: Ɔm dəwje neelé tar ar dee d’aw.
36 Njeŋgəm kəi-daŋgai lé ula Pool pana: Njégaŋ-rəwtaje d’un ndu dee mba kam m’ɔm sí tar. Bèe ndá ɓasinè undaje loo teḛje awje gə meelɔm.
37 Nɛ Pool ula njékulaje neelé pana: Jeḛ gə́ n’to gə́ njé gə́ Rɔm gə́ kojikəi ya, deḛ d’unda sí gə ndəi-kɔb kəm dəwje bura lal gaŋgta gə́ bèe ya, d’ɔm sí ne daŋgai’g d’ar sí j’isi ne ɓam ɓəi ndá see ban ɓa deḛ ndigi kɔr sí gə goo ŋgəḭ ba ɓəi wa. Bèe el ɓəi. Maji kar dee-deḛ nja ree gə rɔ dee ɓa d’ɔm sí tar ɓəi.
38 Njékulaje neelé d’un taree d’aw d’ula njégaŋ-rəwtaje taree. Loo gə́ d’oo to gə́ deḛ to gə́ njé gə́ Rɔm lé ndá deḛ d’unda bala tigi-tigi. 39 Deḛ ree gɔl meḛ dee ɓa d’ɔm dee ne tar ɓəi tɔɓəi deḛ ra ndòo rɔ dee’g mba kar dee d’ɔd d’aw d’ya̰ ɓee lə dee. 40 Loo gə́ d’unda loo kəi-daŋgai’g teḛ lé ndá d’ɔd d’aw kəi lə Lidi. Loo gə́ d’oo ŋgako̰ na̰je, ndəji dee mba̰ ndá d’uba naŋg d’ḭ d’aw ɓəi tɔ.