Min Aasiya le Suuriya
1 Wa anfaragna minhum wa rikibna fi l-safiina. Wa chaggeena al-bahar adiil lahaddi jiina fi jaziirat Kuus. Wa ambaakir jiina fi jaziirat Ruudus wa min Ruudus macheena le hillit Baatara. 2 Wa fi Baatara ligiina safiina waahide tidoor tamchi le balad Lubnaan. Wa rikibna foogha wa macheena. 3 Wa wakit maachiin, chifna jaziirat Khubrus be l-isra wa macheena giddaam. Wa wajjahna ale balad Suuriya wa wisilna fi madiinat Suur. Wa wagafna hinaak achaan da bas al-bakaan al-waajib yidallu foogah chuhnat al-safiina.
4 Wa fattachna talaamiiz al-Masiih al-saakniin fi Suur wa gaʼadna maʼaahum sabʼa yoom. Wa be gudrat al-Ruuh al-Khudduus, humman hazzaro Buulus kadar ma yamchi fi Madiinat al-Khudus. 5 Wa laakin, al-wakit al-waajib nagoodu fi l-bakaan da kammal. Wa maragna achaan nigabbulu fi l-safiina wa nikammulu safarna. Wa kulla l-muʼminiin maʼa awiinhum wa iyaalhum addoona barra min al-hille. Wa kullina barakna fi ramla hana khachum al-bahar wa salleena. 6 Wa khalaas anfaragna. Aniina rikibna fi l-safiina wa humman gabbalo fi buyuuthum.
7 Wa macheena giddaam min Suur le hillit Butulaamaayis. Wa dakhalna fi l-hille wa sallamna al-akhwaan al-gaaʼidiin foogha wa gaʼadna maʼaahum yoom waahid.
Fi beet Filibbus
8 Wa ambaakir, macheena fi hillit Geesariiya wa dalleena fi beet Filibbus al-mubachchir. Hu waahid min al-rujaal al-sabʼa al-aawano al-rusul. 9 Wa hu indah arbaʼa banaat al-ma akhadoohin wa hinna hajjan wa atnabbaʼan. 10 Wa fi wakit al-ayyaam al-aniina gaaʼidiin maʼaahum, nabi waahid ja min daar al-Yahuudiiya, usmah Akhaabuus. 11 Wa hu chaal hizaam hana Buulus wa rabat beyah iideenah wa rijileenah wa gaal : «Al-Ruuh al-Khudduus yuguul : ‹Misil da, al-Yahuud fi Madiinat al-Khudus yarbutu siid al-hizaam da wa yisallumuuh le l-naas al-ma muʼminiin.›»
12 Wa wakit simiʼna al-kalaam da, aniina wa kulla l-naas al-min al-hille al-laammiin maʼaana, gammeena chahadna Buulus achaan ma yamchi le Madiinat al-Khudus. 13 Wa laakin hu radda leena wa gaal : «Maalku tabku misil da ? Tidooru tiwajjuʼu galbi walla ? Ana maachi le Madiinat al-Khudus. Ana ma jaahiz le yarbutuuni bas laakin fi chaan usum Rabbina Isa ana jaahiz le l-moot.» 14 Wa wakit Buulus aba ma dawwar yasmaʼ kalaamna, aniina sakatna khalaas wa gulna : «Khalli yabga misil Rabbina yidoorah.»
15 Wa gaʼadna ayyaam wa baʼad da, rabatna khumaamna achaan nisaafuru. Wa chilna derib Madiinat al-Khudus wa macheena. 16 Wa waahidiin min al-talaamiiz min Geesariiya macho maʼaana wa waddoona lahaddi beet Manaasuun min Khubrus. Hu tilmiiz min zamaan. Wa gaʼadna fi beetah.
Buulus wisil fi Madiinat al-Khudus
17 Wa wakit wisilna fi Madiinat al-Khudus, al-akhwaan farhaaniin be jayyitna. 18 Wa ambaakir, Buulus macha le Yaakhuub fi beetah achaan yisallimah wa aniina macheena maʼaayah. Wa hinaak ligiina kulla l-kubaaraat laammiin. 19 Wa Buulus sallamaahum wa waddah kulla l-cheyy al-Allah sawwaah be waasitat khidimtah fi ust al-naas al-ma Yahuud.
20 Wa wakit simʼo kalaamah, majjado Allah. Wa laakin gaalo leyah : «Chiif, ya akhuuna. Hini aalaaf min al-naas al-aamano be Rabbina Isa humman Yahuud wa kulluhum yitaabuʼu Tawraat Muusa be galib waahid. 21 Wa humman simʼo kalaam min al-naas al-yuguulu inta gaaʼid tiʼallim al-Yahuud al-gaaʼidiin fi buldaan aakhariin wa tuguul leehum waajib yikhallu minhum kalaam Muusa. Wa tuguul leehum ma waajib yitahhuru awlaadhum wa ma waajib yitaabuʼu aadaat juduudhum. 22 Wa akiid yasmaʼo khabar jaytak. Wa be da, aniina nisawwu chunu ?
23 «Hassaʼ da, sawwi al-cheyy al-niwassuuk beyah. Aniina indina maʼaana arbaʼa rujaal al-sawwo nazir le Allah. 24 Waddiihum fi beet Allah wa tahhir jildak maʼaahum wa kaffi leehum gurus hana l-tihaara wa khalaas yizayyunu ruuseehum. Wa be misil da, kulla l-naas yaʼarfu kadar al-kalaam al-gaalooh foogak ma sahiih wa inta kula titaabiʼ churuut al-Tawraat. 25 Wa laakin le l-muʼminiin al-ma Yahuud, katabna leehum jawaab khalaas wa ooreenaahum waajib yikhallu akil al-laham al-gaddamooh dahiiye le l-asnaam wa l-damm wa laham al-fatiis wa l-zina.»
26 Wa ambaakir, Buulus macha maʼa l-rujaal al-arbaʼa wa tahhar nafsah maʼaahum. Wa baʼad da, dakhal fi beet Allah wa haddad al-wakit al-yikammulu foogah usbuuʼ al-tihaara wa l-wakit al-yigaddumu foogah al-dahiiye le Allah, al-waajib ayyi waahid yigaddimha.
Buulus karabooh
27 Wa wakit al-ayyaam al-sabʼa gariib yikammulu, Yahuud waahidiin min balad Aasiya chaafo Buulus fi beet Allah wa harracho foogah kulla l-naas wa karabooh. 28 Wa naado be hiss aali wa gaalo : «Ya Bani Israaʼiil, taʼaalu aawunuuna ! Da bas al-raajil al-gaaʼid yiʼallim al-naas fi kulla bakaan be kalaam didd al-Yahuud wa didd al-Tawraat wa didd al-beet da. Wa hassaʼ, hu dakhal fi beet Allah be naas ma Yahuud ! Wa najjas al-beet al-mukhaddas !»
29 Wa gaalo al-kalaam da achaan awwal chaafo Turuufiimus min Afasus raayikh maʼa Buulus fi l-madiina wa fi fikirhum, Buulus jaabah fi beet Allah daakhal. 30 Wa kulla naas al-madiina barjalo bilheen wa jaro min ayyi jiihe. Wa karabooh le Buulus wa karrooh barra min beet Allah wa tawwaali saddo al-biibaan.
31 Wa wakit gaaʼidiin yudugguuh le yaktuluuh, naadum macha le khaayid al-askar al-Roomaaniyiin wa ooraah bigi barjaal fi kulla l-madiina. 32 Wa tawwaali, al-khaayid naada askar katiiriin maʼa kubaaraathum wa jara le bakaan al-naas. Wakit al-Yahuud chaafo al-khaayid wa l-askar jaayiin, khalaas khallo Buulus wa battaan ma daggooh. 33 Wa l-khaayid garrab le Buulus wa karabah wa amaraahum le l-askar achaan yarbutuuh be janaaziir itneen. Wa bada yasʼal al-naas wa gaal : «Yaatu al-naadum da ? Hu sawwa chunu ?» 34 Wa gammo aato. Naas waahidiin gaalo cheyy waahid wa naas waahidiin gaalo cheyy aakhar.
Wa fi kulla l-haraka di, al-khaayid ma gidir yafham sabab al-kalaam wa khalaas amar askarah achaan yiwaddu Buulus fi bakaan hana l-askar. 35 Wa bakaan al-askar hu gasir wa baabah gaaʼid foog. Wa l-askar waddo Buulus lahaddi l-ataba wa laakin al-naas zaʼlaaniin bilheen wa l-askar ma gidro yatlaʼo beyah fi l-gasir illa rafaʼooh foog min ruuse al-naas, 36 achaan al-naas gaaʼidiin yitaabuʼuuhum wa yiʼiitu wa yuguulu : «Aktuluuh !»
Buulus hajja le naas al-madiina
37 Wa gubbaal al-askar ma yindasso beyah fi l-gasir, Buulus hajja le l-khaayid be kalaam yuunaani wa gaal : «Saamihni, nihajji leek chiyya.» Wa l-khaayid gaal : «Inta taʼarif kalaam yuunaani ? 38 Inta ma al-Masri al-bigi sawri yoom al-faat da wa marag fi l-kadaade maʼa 4 000 mujrimiin walla ?» 39 Wa Buulus gaal leyah : «Ana Yahuudi min Tarsuus fi balad Kilikiiya. Ana muwaatin hana hille maʼruufa wa natlub minnak izin achaan nihajji le l-naas.»
40 Al-khaayid antaah izin. Wa Buulus wagaf fi raas al-ataba wa sawwa leehum ichaara be iidah achaan yaskutu. Wa kulla l-naas sakato. Wa Buulus gamma hajja leehum be kalaam ibraani.
Deḛ tel d’aw Jerusalem gogo
1 Loo gə́ jeḛ j’ya̰ dee mba̰ ndá jeḛ j’uru mee bato’g j’aw sur n’teḛ Kos. Bèlè ndá j’aw Rodə ɓa j’ḭ keneŋ j’aw Patara. 2 J’iŋga bato keneŋ gə́ si gaŋg mán kəmee gə́ Penisi ndá j’uru mée’g j’aw. 3 Loo gə́ j’un kəm sí j’oo dɔgoré-loo gə́ Siprə ndá j’ya̰ gə́ dɔgel bèe ɓa j’un rəw kəm sí gə́ par gə́ Siri ndá j’wa naŋg Tir, mbata lée neelé ɓa d’a gə kɔr néje gə́ mee bato’g lé kɔm keneŋ. 4 J’iŋga njékwakiláje keneŋ ndá j’isi sə dee ndɔ sí siri. Ndilmeenda ɔs njékwakiláje budu ar dee d’ula Pool gə mba karee aw Jerusalem el. 5 Nɛ Loo gə́ ndɔ sí aḭ siri mba̰ ndá j’ḭ j’ɔm na̰ rəbə gə mba kaw ndá deḛ lai gə denéje lə dee gə ŋgan deeje dan sí saar d’unda sí gir ɓee gə́ raga. Jeḛ j’ɔs kəji sí naŋg dɔ koŋgo, jeḛ n’ra tamaji lé na̰’d. 6 Yen ɓa j’ḭ n’ra na̰ lapia kára-kára lai ndá j’ḭ j’uru mee bato’g ləm, deḛ kara deḛ tel gə́ ɓée lə dee ləm tɔ.
Agabus teggin né gə́ a gə ra Pool lé
7 Loo gə́ jeḛ j’ya̰ rəw gə́ mán gə mba taa rəw gə́ raga ndá j’ḭ Tir j’aw Tolemayis. Lée neelé jeḛ n’ra ŋgako̰ na̰je lapia keneŋ ləm, j’isi sə dee na̰’d ndɔ kára ɓa ləm tɔ. 8 Bèlè lookàree j’ḭ keneŋ j’aw saar n’teḛ Sejare. Jeḛ j’aw kəi lə Pilibə gə́ to gə́ njekaw gə loo-loo kila mber tagə́maji lé. Yeḛ lé to njekɔm dee gə́ siri gə́ d’ɔr dee gə́ njékaa dɔ néje mee Eglisə gə́ Jerusalem lé ndá jeḛ n’to kəi ləa . 9 Ŋganee gə́ ma̰də deḛ sɔ gə́ lal taa ŋgaw, deḛ nja to gə́ njéteggintaje. 10 J’isi keneŋ ndɔ sí aḭ bula bəl ya ndá njetegginta kára ria lə Agabus ḭ Jude teḛ keneŋ . 11 Yeḛ ree rɔ sí’g ndá un ndar lə Pool tɔ ne gɔlee gə jia-yeḛ ya ɓa tel pana: Aa ooje, ta gə́ Ndilmeenda riba dəa lé ɓa nee: Dəw gə́ njendar neelé Jibje d’a teá ne togə́bè Jerusalem’g ɓó gə kulá ne ji njépole-magəje’g ya.
12 Loo gə́ jeḛ j’oo ta nee ndá jeḛ gə deḛ gə́ d’isi lée’g lé n’ra ndòo rɔ Pool’g gə mba karee aw Jerusalem el. 13 Yen ŋga Pool tel ila dee keneŋ pana: See ban ɓa seḭ no̰je arje ɓəŋgərəm a gə ti ne dus nee wa. Lée kwa əsé kwəi Jerusalem’g kara m’isi dɔ gɔlm’g kəgəgə gə mba kaw keneŋ mbata lə ri Mbaidɔmbaije Jeju Kristi lé ya.
14 Loo gə́ yeḛ ya̰ rəw ar sí j’ula ta mée’g el lé ndá jeḛ j’yá̰ tɔ, m’pa ne pana: Maji karee to gə goo rəw gə́ Mbaidɔmbaije wɔji mée’g ya.
15 Gée gə́ gogo lé jeḛ j’wa dɔ gɔl néje lə sí gɔl-gɔl j’ḭ j’aw Jerusalem. 16 Njékwakiláje gə́ na̰je gə́ Sejare lé deḛ d’aw sə sí na̰’d d’unda sí kəi lə Mnaso̰ gə́ to gə́ dəw gə́ dɔgoré-loo gə́ Siprə. To njekwakila gə́ ləw, kəi ləa ɓa j’a gə to keneŋ.
Pool si Jerusalem
17 Loo gə́ jeḛ n’teḛ Jerusalem mba̰ ndá ŋgako̰ na̰je d’wa sí gə́ rɔ dee’g gə meendakaḭ. 18 Bèlè lookàree Pool aw sə sí kəi lə Jak ndá ŋgatɔgje lai d’wa dɔ na̰ keneŋ. 19 Yeḛ ra dee lapia mba̰ ɓa yeḛ ɔr sor néje lai-lai gə́ Ala ra mbuna njétareeje’g gə goo kula’g ləa lé. 20 Loo gə́ deḛ d’oo taree lé ndá deḛ d’ula rɔnduba dɔ Ala’g. Tɔɓəi deḛ d’ulá pana: Ŋgokɔm oo, Jibje bula-bula gə́ d’un meḛ dee lé rɔ dee wɔilɔ pélé-pélé dɔ godndu’g. 21 Deḛ neelé d’oo taree pana: I lé ndoo Jibje lai gə́ d’isi mbuna njépole-magəje’g ar dee mbad Moyis ləm, ula dee ar dee d’inja tamɔd ŋgan deeje el ləma, ar dee ndolè goo néjiɓee lə dee el ləm tɔ. 22 Ŋga see j’a ra banwa. Dəw-bulaje d’a gə mbo̰ dɔ na̰ mbata d’a koo ta ree ləi mba̰ ɓó loo maḭyee godo. 23 Gelee gə́ nee ɓa maji kari ra né gə́ j’a gə kulai lé. Dəwje sɔ mbuna sí’g nee to gə́ njekun ndu deeje. 24 Maji kari ɔr némina̰ rɔi’g sə dee na̰’d ndá i nja a ndogo né kar dee ndisa ne dɔ dee mbɔji. Togə́bè dəwje lai d’a kooi gə́ njekaa dɔ godndu lé kər-kər ndá d’a koo ta gə́ dəwje təd d’ɔm tai’g lé gə́ taŋgɔm ya . 25 Ta gə́ wɔji dɔ njépole-magəje gə́ d’un meḛ dee lé j’ɔm na̰’d gə mba ndaŋg maktub kar dee mba kar dee d’ɔg rɔ dee dɔ da gə́ deḛ d’inja ne məs pole ne magəje ləm, gə dɔ məs’g ləm, gə dɔ nékulje gə́ mbiri gwɔs dee ləma, gə dɔ mɔdkaiya’g ləm tɔ .
26 Yen ŋga Pool ɔr dəwje neelé ɔr némina̰ rəa’g sə dee na̰’d. Tɔɓəi bèlè lookàree yeḛ aw sə dee mee kəi-Ala’g wɔji ne rudu ndɔ kɔr némina̰ rɔ dee’g ɓa d’a gə ree gə nékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ dee kára-kára lai ɓəi.
D’wa Pool mee kəi-Ala’g
27 Ndɔ siri ləa nai dəb ndá Jibje gə́ d’ḭ Asi d’oo Pool mee kəi-Ala’g ndá d’ɔs kudu boo-dəwje lai ɓɔḭ-ɓɔḭ d’ar dee ɓugu na̰ dəa’g d’wá 28 ra né wəl-wəl pana: Dəwje gə́ Israɛl, ree laje sə sí! Aa ooje dəw gə́ ɔr goo ta gə loo-loo ar dəwje lai ila ne ta dɔ dəwje gə́ Israɛl ləm, gə dɔ godndu’g ləma, gə dɔ loo’g neelé ləm tɔ. Ɓasinè yeḛ ar Grekje kara d’andə mee kəi-Ala’g ila ne ndɔl dɔ loo gə́ to gə kəmee neelé tɔ.
29 Deḛ pa togə́bè mbata kédé lé d’oo Tropim, dəw gə́ Epesə səa na̰’d mee ɓee’g, yee ɓa meḛ dee ndaji ta pana: Pool aree andə mee kəi-Ala’g ya . 30 Kaar dəwje lai mee ɓee’g wa dee paḭ, ar dee d’ḭ gə loo lai d’aḭ yao-yao. D’ur dɔ Pool’g d’ubá d’wá d’ḭ səa mee kəi-Ala’g ndɔree teḛ səa raga ndá léegəneeya d’udu takəi bugum. 31 To gə́ deḛ saŋg loo gə mba tɔlee lé taree oso mbi ɓé-njérɔje ar dee d’ulá pana: Dəwje lai-lai gə́ mee ɓee gə́ Jerusalem d’aw dɔ na̰’d pum-pum. 32 Léegəneeya yeḛ ɔr njérɔje gə njékɔrno̰ njérɔje gə́ tɔl-tɔl lé ɔm dee dəa’g aḭ aw iŋga dee ne. Loo gə́ d’oo ɓé-njérɔje gə njérɔje gə́ d’aw səa lé ndá d’əw rɔ dee kunda Pool. 33 Yen ŋga ɓé-njérɔje ree pər gə́ rəa’g ubá wá ar dee teá gə kúla lar gun joo. Tɔɓəi yeḛ dəji pana: See yeḛ to gə́ nawa əsé kula rəa to ɗi wa. 34 Nɛ mbuna boo-dəwje’g lé njé gə́ na̰je pata u-u-u d’oo ne ka̰ na̰ el aree askəm koo ginee gəd el mbata d’aw dɔ na̰’d pum-pum ndá yeḛ un ndia ar dee gə mba kar dee d’aw səa gadloo’g lə dee. 35 Loo gə́ Pool teḛ Pool loo-tuga-kaw-tar gə́ wɔji dɔ gadloo’g lé ndá njérɔje d’unee mbata koso-dəwje d’usu ŋgwɔi dee rɔ na̰’d wur-wur. 36 Mbata dəw-bulaje gə́ d’ɔm na̰ goo dee’g lé ra né wəl-wəl pana: Areeje udu gə́ kudu ya.
Pool teggin meekun ləa ar deḛ gə́ d’wá lé
37 Nai lam bèe kar dee d’uru səa gadloo’g lé ndá Pool dəji ɓé-njérɔje pana: See i a kya̰’m karm m’pata ləm m’ari oo el wa.
Ɓé-njérɔje ilá keneŋ pana: See i gər ta Grek wa. 38 See i to dəw gə́ Ejiptə gə́ njekḭ gə njéko̰ɓeeje gogo nee kɔr gayim-dəwje tɔl-dɔg-loo-sɔ kaw sə dee gə dɔdilaloo’g lé el wa.
39 Pool tel ilá keneŋ pana: Ma m’to Jib, dəw gə́ Tarsə dəb ɓeeko̰ gə́ Silisi. M’to gə́ njeɓee gə́ kojikəi ya ɓó ri ɓee ləm iya el. Ma m’ra ndòo rɔi’g gə mba kari ya̰ rəw am m’ula koso-dəwje neelé ta ya.
40 Ɓé-njérɔje un ndia aree ndá Pool aar tar dɔ loo-tuga-kaw-tar gə́ wɔji dɔ gadloo’g lé ɓa yə jia ta koso-dəwje’g neelé. Loo to ndiŋ ndá paul un ta pa gə ta Ǝbrə pana:
