Al-safar al-gaasi be l-bahar
1 Fastus kharrar achaan namchu fi balad Itaaliya be l-bahar. Wa naada masʼuul askari waahid usmah Yuuliyus min al-gisim al-sultaani wa amarah achaan yahris Buulus wa l-masaajiin al-aakhariin fi l-safar. 2 Wa rikibna fi safiina hana hillit Adraamiit al-tidoor tamchi le hillaal waahidiin fi khachum al-bahar hana balad Aasiya wa khalaas macheena. Wa Aristaarkus al-Magiduuni min madiinat Tasaluuniiki kula saafar maʼaana.
3 Wa ambaakir, lihigna hillit Seeda wa gaʼadna chiyya. Wa Yuuliyus sawwa zeen le Buulus wa antaah izin achaan yamchi fi l-hille wa yisallim rufgaanah wa yalga minhum al-cheyy al-bidoorah. 4 Wa rikibna battaan wa l-safiina gammat min Seeda. Wa l-riih gaaʼide tusuug min al-kharib wa wajjaho al-safiina fi l-jaanib al-sabhaani hana jaziirat Khubrus achaan al-jaziira tidaarigna min al-riih. 5 Wa wakit chaggeena al-bahar al-gaaʼid jamb Kilikiiya wa Bamfiiliya, wisilna fi hillit Miira al-gaaʼide fi balad Leekiiya. 6 Wa hinaak masʼuul al-askar ligi safiina jaaye min al-Iskandariiya wa tidoor tamchi fi Itaaliya wa rakkabaana foogha.
7 Wa muddit ayyaam, ma gidirna namchu ajala achaan al-derib bigi gaasi le l-safiina. Garrabna le hillit Kiniidus wa laakin al-riih tusuug chadiid min al-kharib wa ma khallatna nanzulu foogha. Wa khalaas wajjaho al-safiina fi l-jaanib al-junuubi hana jaziirat Kiriit achaan al-jaziira tidaarigna min al-riih. Wa macheena jamb hajar usmah Raas Salmuuni. 8 Wa be taʼab, lihigna al-bakaan al-usmah al-Muwaani al-Jamiile al-gaaʼid gariib le hillit Lisaaya. 9 Wa min gammeena lahaddi l-bakaan da, al-safar tawwal bilheen wa bigi al-wakit al-gaasi le l-safar be l-bahar wa yoom siyaam hana l-Yahuud kula faat khalaas. Wa Buulus gamma hajja le naas al-safiina. 10 Wa gaal : «Ya l-akhwaan, ana chift haalitna. Wa fi fikri ana, kan namchu giddaam, akiid al-safar yabga leena gaasi marra waahid. Ma tiwadduru al-safiina wa chuhnitha bas laakin aniina kullina numuutu.»
11 Laakin masʼuul al-askar simiʼ kalaam al-sawwaag wa kalaam siid al-safiina wa ma simiʼ kalaam Buulus. 12 Wa dawwaro yalgo bakaan haadi achaan yagoodu foogah lahaddi l-chite yikammil wa l-bakaan al-safiina gaaʼide foogah ma muwaafig. Wa naas katiiriin gaalo yabga leehum akheer kan yamchu giddaam wa yijaahudu achaan yalhago hillit Fiiniks wa yagoodu foogha. Fiiniks gaaʼide fi jaziirat Kiriit wa indaha khachum bahar adiil ma faatih le l-riih, illa fi garn al-munchaakh le l-kharib wa fi garn al-wati le l-kharib.
13 Wa wakit riih khafiife badat tusuug min al-wati, naas al-safiina gaalo yagdaro yamchu giddaam misil dawwaro. Wa jabado foog witid hana l-safiina wa macho giddaam. Wa ma macho fi ust al-bahar laakin taabaʼo taraf al-jaziira. 14 Laakin baʼad chiyya bas, riih chadiide bilheen gammat ajala wa saagat foogna min al-jaziira min garn al-munchaakh le l-sabaah. 15 Wa l-riih chaalat al-safiina wa ma gidro yigabbuluuha. Wa khalaas khallo al-riih waddat al-safiina giddaam.
16 Al-riih lazzatna gariib le l-jaanib al-wati hana jaziira sakhayre usumha Kuuda al-daaragatna chiyya min al-riih. Wa fi l-bakaan da, be taʼab chadiid gidirna nisabbutu al-markaba. 17 Wa jabadooha wa dassooha fi l-safiina wa baʼad da, gammo lawlawo al-safiina be habil gawi achaan ma tinchagga. Wa humman khaayfiin kadar al-riih tidoor tilizzaha lahaddi tutugg fi l-bakaan al-aali al-gaaʼid gariib le balad Liibiya wa jaahado achaan yikhaffufu jari hana l-safiina. Laakin al-riih gaaʼide tiwaddiiha giddaam ajala.
18 Wa ambaakir, al-riih wa l-challaal gaaʼidiin yihizzu al-safiina chadiid wa khaddaamiin al-safiina gammo yidaffugu al-chuhna fi l-bahar achaan al-safiina tabga khafiife. 19 Wa l-yoom al-taalit, humman zaathum chaalo khumaamhum al-bakhdumu beyah fi l-safiina wa daffagooh fi l-bahar. 20 Wa min muddit ayyaam, ma chifna al-harraay wa la l-nujuum wa l-riih tusuug be chidde lahaddi waddarna achamna fi l-haya.
21 Min mudda tawiile, al-naas al-fi l-safiina ma akalo. Wa yoom waahid, Buulus gamma hajja leehum wa gaal : «Ya l-akhwaan, kan awwal simiʼtu kalaami wa gaʼadtu fi Kiriit, ma fi cheyy yatlaf wa la yiwaddir leeku. 22 Laakin hassaʼ nuguul leeku chiddu heelku ! Naadum waahid minku ma yiwaddir illa l-safiina wiheedha tiwaddir. 23 Fi leele di, Allah al-ana naʼabudah wa ana hanaayah hu bas, hu rassal leyi waahid min malaaʼikatah. Wa l-malak ja wagaf fi jambi 24 wa gaal : ‹Ya Buulus, ma takhaaf. Laabudda tagiif giddaam sultaan al-Roomaaniyiin. Wa Allah antaak al-cheyy al-talabtah minnah. Ma fi naadum min al-naas al-musaafiriin maʼaak yumuut.› 25 Achaan da, ya l-akhwaan, chiddu heelku. Ana muʼmin be Allah wa kalaamah wa kulla cheyy al-gaalah leyi yabga. 26 Laakin al-safiina waajib tutugg fi turaab hana jaziira waahide.»
27 Wa usbuuʼeen min futna min jaziirat Kiriit, al-riih gaaʼide tilizzina giddaam fi ust al-bahar al-Abyad. Wa fi ust al-leel, khaddaamiin al-safiina irfo garrabna le l-turaab. 28 Wa gaawaso al-almi be habil wa ligooh 20 raajil. Wa baʼadeen battaan gaawasooh wa ligooh 15 raajil. 29 Wa l-khaddaamiin khaayfiin achaan fi fikirhum, al-riih tilizz al-safiina fi l-hujaar al-gaaʼidiin fi taraf al-jaziira wa tikassirha marra waahid. Achaan da, nazzalo arbaʼa wutaad wara le ma namchu giddaam ajala. Wa guluubhum muʼallagiin wa gaaʼidiin yarjo al-wata tasbih achaan yichiifu al-bakaan al-gaaʼidiin foogah.
30 Wa l-khaddaamiin dawwaro yinbalsu min al-safiina wa dallo al-markaba fi raas al-almi. Wa gaalo leena humman yidooru yarbutu al-safiina be witid giddaam. 31 Laakin Buulus hajja le l-askar wa le masʼuulhum wa gaal : «Kan al-rujaal dool ma yagoodu maʼaana fi l-safiina, intu ma tanjo.»
32 Wa tawwaali, al-askar gataʼo hubaal hana l-markaba wa khallooha faatat min al-safiina. 33 Wa gariib al-sabaah, Buulus talab minhum kulluhum yaakulu wa gaal : «Min 14 yoom, intu taʼbaaniin wa ma akaltu. 34 Wa hassaʼ natlub minku taakulu wa talgo gudra achaan tanjo. Kulluku tanjo wa suufaay waahide min raas waahid minku kula ma tiwaddir !»
35 Wa baʼad hu gaal al-kalaam da, hu chaal khubza wa chakar Allah giddaam kulla l-naas wa kasaraaha wa gamma akal minha. 36 Wa guluubhum ragado wa kulluhum gammo akalo. 37 Wa adad al-naas al-gaaʼidiin fi l-safiina 276. 38 Wa wakit chibʼo, daffago fi l-bahar al-gameh al-gaaʼid fi lubb al-safiina achaan tabga khafiife.
39 Wa wakit al-wata asbahat, chaafo al-bakaan al-wislo foogah laakin ma irfooh. Wa chaafo khachum al-bahar indah ramla. Wa kharraro yiwajjuhu al-safiina ale l-ramla di achaan yiwaggufuuha. 40 Wa gataʼo hubaal al-wutaad wa l-wutaad daffago fi l-bahar. Wa fartago al-iidaan al-yiwaddu al-safiina fi deribha wa fartago al-chiraaʼ al-giddaami achaan al-riih tilizz al-safiina fi ramla hana khachum al-bahar. 41 Laakin al-safiina antaggat fi bakaan aali, tihit al-almi. Wa nussaha al-giddaami wihil marra waahid fi l-ramla. Wa l-challaal al-chadiid gaaʼid yudugg al-nuss al-warraani wa bada yikassirha.
42 Al-askar dawwaro yaktulu al-masaajiin achaan naadum minhum ma yiʼarrid fi l-almi. 43 Laakin masʼuul al-askar dawwar yinajji Buulus minhum wa dahar al-askar ma yaktulu naadum. Wa anta izin le ayyi naadum al-yagdar yuʼuum achaan yunutt fi l-bahar wa yalhag khachum al-bahar. 44 Wa baʼadeen, anta izin le l-naas al-aakhariin achaan yamsuku khachab walla uud min hatab al-safiina al-gaaʼide tinkasir wa yuʼuumu beyah waraahum. Wa khalaas, ayyi naadum minnina wisil fi l-jaziira be l-aafe.
D’ar Pool aw Rɔm
1 Loo gə́ d’wɔji-kwɔji gə mba kar sí j’uru mee bato’g gə mba kaw Itali ndá d’ila Pool gə daŋgai mareeje gə́ na̰je ji Julius’g gə́ to njekɔrno̰ njérɔje gə́ tɔl gə́ ɓar dee ka̰ Augustə. 2 Jeḛ j’uru mee bato gə́ ḭ Adramitə gə́ a gə kaw gə kaar koŋgo-koŋgo ɓeeko̰ gə́ Asi lé j’ɔd j’aw, Arisitarekə, dəw gə́ Masedoinə gə́ ɓee-kojee to gə́ Tesalonik aw sə sí na̰’d tɔ.
3 Ndɔ gə́ njekorè gée, j’wa naŋg Sido̰, Julius gə́ njera meemaji gə Pool lé un ndia aree gə mba karee aw kəi lə baokuraje ləa gə mba kiŋga né gə́ ban-un jén kara ji dee’g. 4 J’ḭ keneŋ j’aw gə kaar koŋgo dɔgoré-loo gə́ Siprə, mbata lel ɔs sí rəw-rəw ya. 5 Loo gə́ jeḛ gaŋg baa-boo-kad gə́ unda kaar koŋgo gə́ Silisi gə Pampili pəji-pəji lé ndá jeḛ n’teḛ Myra gə́ to dɔ naŋg gə́ Lisi. 6 Lée neelé njekɔrno̰ njérɔje gə́ tɔl-tɔl lé iŋga bato gə́ ḭ Aleja̰dri gə́ si aw gə́ Itali ar sí j’ɔm na̰ mée’g.
7 Ndɔ sí bula j’aw mán jan-jan saar n’tuga loo teḛ, j’oo dɔ Nidə no̰ sí’g dil, nɛ j’oo loo kwa naŋg keneŋ el mbata lel ɔs sí rəw. Jeḛ n’dəs dɔgoré-loo lə Krètə, par gə́ ɓee lə Salmɔnə. 8 J’inja təd bur gə kaar koŋgo ɓa jeḛ n’teḛ ne loo gə́ kára gə́ deḛ ɓaree Kəmkaije gə́ Maji, to mbɔr ɓee gə́ Lasée’g dəb.
9 Kaw gə́ j’aw bèe lé kur sí əw keneŋ ar kaw rəw gə́ mán lé to yoo mbata naḭ kɔg-mee-ɓoo lé kara dəs mba̰. 10 Gelee gə́ nee ɓa Pool ndəji dee ne pana: Wah! dəwje m’oo to gə́ kaw gə rəw gə́ mán neelé a gə to tuji lə bato gə nékodoje ɓa goo kára ba el, nɛ a to yoo síjeḛ dəwje ya tɔ.
11 Njekɔrno̰ njérɔje gə́ tɔl-tɔl lé oo ta lə njebato gə njekwa ŋgabee ɓó oo ta lə Pool gə́ né el. 12 Tɔɓəi to gə́ kəmkai neelé to maji kəm si keneŋ naḭ kuli el ndá deḛ gə́ d’wɔji mba kḭ kwa rɔ dee kɔgərɔ kaw teḛ Penis, kəmkai gə́ Krètə gə́ to par gə́ dɔkɔl gə́ par gə́ dɔ-gó ləm, gə par gə́ dɔgel gə́ par gə́ bər ləm tɔ mba ra naḭ kul keneŋ lé deḛ bula d’unda mar deeje.
Lel-boo ula dɔ baa-boo’g
13 Lel ḭ gə́ dɔgel bèe dan pə-pə ar dee d’ə̰ji meḛ dee’g pana: Né gə́ n’wɔjije lé ɔm neḛje keneŋ ya ndá d’ɔr riŋgi-kwa-bato d’ila mée’g d’aw gə kaar koŋgo gə́ dɔgoré-loo gə́ Krètə. 14 Nɛ waga ndá lel-boo gə́ deḛ ɓaree Erakilo̰ ḭ gigigi ula ɓir dɔgoré-loo’g. 15 Lel lé un ta bato ɔsee mari gə́ raŋg. Bato oma̰ tasəra ndá jeḛ j’yá̰ j’aree aw sə sí gə kaw. 16 Jeḛ n’dəs kaar dɔgoré-loo gə́ lam gə́ ria lə Klauda ɓa j’inja təd bur gə mba kwa to gə́ tɔ kudu bato’g. 17 Loo gə́ d’un d’unda tar mba̰ ndá d’unda kaar bato gə kúla njim-njim tɔɓəi deḛ d’wa kubu-lel-bato kə́ mbir-mbir nà banelə bato lé a gə dar mbal gə́ ria lə Sirte. Togə́bè d’ya̰ d’ar lel ɓa aw sə sí gə́ kaw. 18 To gə́ lel-boo tila bato bigiri-bigiri ndá bèlè lookàree deḛ d’odo nékodoje gə́ mee bato’g tila dan baa-boo’g. 19 Ndɔ munda ləa ndá jeḛ n’tɔr néje gə́ mee bato’g gə ji sí ya n’tila piriŋ-piriŋ kɔ. 20 Ndɔ aḭ bula lé j’oo kəm kàr əsé gə kéréméje el tɔɓəi lel-boo ula kəmee gə́ kédé-kédé, ar meḛ sí pélé dɔ rɔ sí’g wəs-wəs m’pana: J’a kudu ɓó j’a kaji el.
21 D’usɔ né el ləw ba. Yen ŋga Pool ḭta dan dee’g ula dee pana: Wah dəwje, to kəm kar sí ooje ta ləm loo gə́ m’pana: A kḭje Krètə el ɓəi, bèe ɓa gə mba kar tuji oso dɔ sí’g el ləm gə dɔ néje gə́ lə sí el ləm tɔ. 22 Ɓasinè ma m’ndəji sí gə mba kar sí waje rɔ sí kɔgərɔ mbata dəw kára kara mbuna sí’g a kudu el, nɛ bato ɓa a tuji. 23 Kura lə Ala gə́ dara gə́ ma m’to gə́ kea̰ ləm, m’wá məəm’g ləm tɔ lé teḛ dɔm’g təsərə loondul gə́ nee 24 ndá yeḛ ulam pana: Pool, maji kam m’ɓəl el, lé riri kara m’a gə kaar no̰ Sesar’g ya tɔɓəi aa oo, deḛ lai gə́ d’aw səm mee bato’g lé kara Ala ɔm dee jim’g yəg ya. 25 Wah dəwje, gelee gə́ nee ɓa maji kar sí ilaje kaar sí més, mbata ma m’unda məəm yel dɔ Ala’g m’oo gao ta gə́ yeḛ ulam lé a kaw lée’g béréré ya. 26 Nɛ jeḛ lé lé riri kara bato a kunda tudu a kɔm sí dɔgoré-loo’g ya.
27 Ndɔ dɔg-giree-sɔ lə sí loondul’g loo gə́ lel-boo bəg sí dan baa-boo gə́ ria lə Adriatikə neelé ndá njékula-batoje lé dɔ dee to̰ kəw ar dee pana: N’a gə kundaje tudu. 28 D’ila kúla mán naa ne kuru lə mán lé ndá d’ɔr kúla kwa dɔ ji dee rɔ-joo, d’aw waga gə́ kédé d’ila naa ne tɔɓəi ndá d’wa dɔ ji dee dɔg-giree-mi. 29 Yen ŋga deḛ ɓəl nà bato a gə dar mbalje gə́ mán turu dɔ dee ndá deḛ d’odo riŋgi-kwa-batoje gə́ ɓo̰gee’g sɔ d’ɔm mán, d’isi keneŋ ndiŋga lookàr. 30 Nɛ njékula-batoje ra goso to gə́ lə né gə́ d’a gə kodo riŋgi-kwa-batoje gə́ əmee’g kɔm mán bèe səm, ɓó nà gə kun to kila mán kaar bato’g, ɓó gə kaḭ ne kya̰ bato. 31 Pool oo ndá ula njekɔrno̰ njérɔje gə́ tɔl-tɔl gə njérɔje ləa pana: Ɓó lé dəwje neelé nai mee bato’g el ndá seḭ a teḛje dəw el.
32 Togə́bè njérɔje d’inja kúla to lé gaŋg d’aree oso mán.
33 Kédé ɓa kar loo àr ɓəi ndá Pool ndəji deḛ lai gə mba kar dee d’usɔ né pana: Ɓogənè to ndɔ dɔg-giree-sɔ lə sí gə́ seḭ sije dɔkəji sí’g kəgəgə, unje kəm sí dɔ nésɔ’g rəw, lal sɔje. 34 M’tɔg sí kar sí sɔje né, mbata yee ɓa gə́ kuma̰ kar sí ajije ne ləm, yiŋga dɔ dəw ya kára kara mbuna sí’g a kigi gə mḭdé el ləm tɔ.
35 Loo gə́ yeḛ pa togə́bè ndá yeḛ un muru ra Ala oiyo kəm dee’g lai ɓa yeḛ wa gajee ula təa’g aar sɔ. 36 Deḛ lai lé meḛ deḛ oso naŋg po̰ ar deḛ lai d’un kudu sɔ né tɔ. 37 Jeḛ lai gə́ j’isi mee bato’g lé j’as dəwje tɔl-joo dɔ sí rɔ-siri-gir-sí-misa̰. 38 Loo gə́ d’usɔ d’aree as meḛ dee nag mba̰ ndá d’odo kó d’ɔm dan mán’g gə mba kar bato wɔilɔ ne bəl pélé.
Bato tuji mán
39 Loo gə́ loo àr mba̰ ndá d’oo naŋg nɛ gər el. Loo gə́ d’oo kəmkai gə́ nagəra to ta’g ndá deḛ d’wɔji-kwɔji kɔs bato gə́ keneŋ naa ne koo. 40 Deḛ tudu riŋgi-kwa-batoje lé d’ya̰ gə́ mán ləm, kúla gə́ d’wa ne ŋgaw bato lé kara dee tudu ləm tɔ. Tɔɓəi deḛ tudu kubu-lel-bato gə́ lam gə́ to gogo d’ɔs jururu gə́ kaar koŋgo’g. 41 Nɛ d’unda tudu dɔ nagəra’g ndəs loo gə́ bato wa keneŋ, əm bato to gə́ tar jururu nɛ ɓo̰gee ɓa paŋgəm mán tuga keneŋ pum-pum aree təd kərm-kərm. 42 Yen ŋga njérɔje d’wɔji-kwɔji gə mba tɔl daŋgaije nà banelə njé gə́ na̰je d’a kḭ kalè mán kaḭ. 43 Nɛ njekɔrno̰ njérɔje gə́ tɔl-tɔl lé ndigi kaji Pool ndá yeḛ ɔg dee dɔ né gə́ d’wɔji-kwɔji ra’g lé tɔ. Yeḛ un ndia ar deḛ gə́ gər kalé mán ndá d’a kɔm mán kalè teḛ raga kédé ɓa 44 njé gə́ nai lé yeḛ ar dee d’odo kagje gə́ tɔl dee gə bəgərə néje gə́ to mee bato’g gə mba nun ne tɔ. Togə́bè ɓa deḛ lai teḛ raga njoro-njoro gə majee ya.
