Al-ajaawiid gammo didd Danyaal
1 Wa l-malik chaaf akheer yukhutt 120 wakiil achaan yimassuluuh fi kulla l-mamlaka. 2 Wa fi raas al-muwakkaliin dool, yukhutt talaata waziir achaan al-muwakkaliin yikallumuuhum be kulla cheyy al-haasil. Wa be da, chokhol fasil ke ma yaji le l-malik. Wa l-wuzara dool, Danyaal kula waahid minhum. 3 Wa Danyaal faataahum le l-wuzara wa l-muwakkaliin be l-agul al-kabiir. Wa l-malik fakkar wa yidoor yukhuttah fi raas kulla l-mamlaka. 4 Wa khalaas, al-wuzara wa l-muwakkaliin gammo yifattuchu eeb fi khidimtah hana l-mamlaka le yiʼayyubu beyah Danyaal. Laakin ma ligo foogah ayyi eeb wa la khata achaan hu amiin wa yiraakhib adiil wa khata kula ma sawwaah. 5 Wa l-rujaal dool gaalo : «Danyaal da ma ligiina foogah ayyi eeb illa fi diinah.»
6 Khalaas al-wuzara wa l-muwakkaliin dool macho lammo ajala ke bakaan al-malik wa gaalo : «Ya malik Daariyuus, Allah yansurak. 7 Aniina al-wuzara wa l-muhaafiziin wa l-muwakkaliin wa l-masaaʼiil wa ruʼasa al-wulaayaat astafagna ambeenaatna. Wa hassaʼ, natulbu minnak inta al-malik achaan tamrug marsuum wa tichiil kharaar al-yamnaʼ ayyi insaan le muddit 30 yoom ma yigaddim talab le ilaah aw le insaan illa leek inta al-malik. Wa kan naadum aba ma karram al-kharaar kamaan, yazguluuh fi nugrat al-diidaan. 8 Ya l-malik, hassaʼ da aktib al-kharaar wa amda foogah achaan ma yilkhayyar wa yittabbag hasab al-gaanuun hana l-Maadiyiin wa l-Faarisiyiin.» 9 Wa khalaas, al-malik Daariyuus katab wa mada al-kharaar.
10 Wa wakit Danyaal simiʼ kadar al-malik mada al-kharaar da, hu macha beetah. Wa fi l-khurfa al-taaniye hana l-gasir, fiyah chabaabiik maftuuhiin ale Madiinat al-Khudus wa hinaak Danyaal yarkaʼ talaata marraat fi l-yoom. Wa fi l-yoom da, hu salla le Allah wa hamadah misil hu gaaʼid yisawwiih daayman. 11 Wa be khafla, khusmaan Danyaal lammo wa macho bakaanah wa ligooh gaaʼid yachhad Ilaahah wa yigaddim talabah.
12 Wa baʼad da, tawwaali macho le l-malik fi sabab al-kharaar al-hu maragah wa gaalo : «Ya l-malik, inta ma madeet fi kharaar al-yamnaʼ ayyi insaan le muddit 30 yoom ma yigaddim talab le ilaah aw le insaan illa leek inta al-malik ? Wa kan naadum aba ma yikarrim al-kharaar, ma yazguluuh fi nugrat al-diidaan walla ?» Wa l-malik radda wa gaal : «Al-kalaam da akiid hasab al-gaanuun hana l-Maadiyiin wa l-Faarisiyiin al-abadan ma yilkhayyar.» 13 Wa humman gaalo le l-malik : «Ya l-malik ! Danyaal al-jaabooh min balad Yahuuza ma indah haaje beek inta wa la be kharaarak al-inta madeetah. Hu yigaddim talab le ilaahah talaata marraat fi l-yoom.»
14 Wa wakit al-malik simiʼ al-kalaam da, hu hizin chadiid wa chaal niiye achaan yinajji Danyaal. Wa lahaddi l-makhrib, gaaʼid yihaawil le yinajjiih. 15 Wa laakin battaan al-rujaal dool lammo wa jo le l-malik wa gaalo leyah : «Ya l-malik, aʼarif kadar gaanuun al-Maadiyiin wa l-Faarisiyiin buguul al-kharaar wa l-marsuum al-mada foogah al-malik ma yilkhayyar abadan.»
16 Wa khalaas, al-malik amar wa jaabo Danyaal wa ramooh fi nugrat al-diidaan. Wa l-malik gaal le Danyaal : «Khalli ilaahak al-gaaʼid taʼabudah daayman da, yinajjiik !» 17 Wa jaabo hajar wa saddo beyah khachum al-nugra. Wa l-malik khatta foogah khitmah wa khitim muwazzafiinah achaan ma yikhayyuru fikirhum fi chaan Danyaal. 18 Wa baʼad da, al-malik gabbal fi gasrah wa tuul al-leel hu ma akal cheyy wa ma naada sirriiyaatah wa l-noom kula aba eenah.
Danyaal niji min al-diidaan
19 Wa be fajur badri, al-malik gamma wa macha ajala le nugrat al-diidaan. 20 Wa wakit garrab le l-nugra, hu haznaan bilheen wa naadaah le Danyaal wa gaal : «Ya Danyaal, abd Allah al-Hayy ! Ilaahak al-inta gaaʼid taʼabudah daayman da gidir najjaak min al-diidaan walla ?» 21 Wa tawwaali, Danyaal radda le l-malik wa gaal : «Ya l-malik, Allah yansurak. 22 Aywa, Ilaahi rassal malakah wa sadda khuchuum al-diidaan. Wa humman ma gidro sawwo leyi cheyy achaan hu yaʼarif ana bari. Wa giddaamak inta al-malik kula, ana ma sawweet cheyy fasil.»
23 Wa fi l-bakaan da, al-malik firih farha chadiide wa amar yamurgu Danyaal min al-nugra. Wa wakit marago Danyaal min al-nugra, ma chaafo foogah ayyi jiraah achaan hu aaman be Ilaahah. 24 Wa l-malik amar yijiibu al-rujaal al-chako Danyaal. Wa jaaboohum wa ramoohum fi nugrat al-diidaan, humman wa iyaalhum wa awiinhum. Wa ma lihgo gaʼar al-nugra ke bas, al-diidaan khatafoohum wa kassaro udaamhum.
25 Wa baʼad da, al-malik Daariyuus katab le kulla l-naas min al-chuʼuub wa l-umam wa l-lukhkhaat al-saakniin fi kulla l-ard wa gaal :
Al-salaam aleekum.26 Daahu ana naamur al-naas fi kulla mamlakati. Khalli yakhaafo min Ilaah Danyaal khoof chadiid.Achaan hu bas Allah al-Hayy,
al-Daayim ila l-abad.
Wa mamlakatah abadan ma tiddammar
wa mulkah kula ma yikammil.
27 Wa hu al-yafzaʼ wa yinajji
wa hu al-yisawwi alaamaat wa ajaayib
fi l-sama wa fi l-ard.
Wa hu bas al-najja Danyaal
min daribiin al-diidaan.
28 Wa Danyaal najah fi ayyaam hukum Daariyuus wa hukum Kuurach al-Faarisi.
1 Darius, dəw gə́ Medə gə́ ləb kojee aḭ rɔ-misa̰-giree-joo lé ɓa taa ɓeeko̰ lé o̰.
D’ila Daniel mee bwa’g dan toboḭje’g
2 Darius oo to gə́ kɔr njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je as tɔl dɔ dee rɔ-joo (120) kunda dee dɔ ɓeeko̰’g lai lé ɓa gə́ né gə́ maji kəm ra ya. 3 Tɔɓəi yeḛ ɔr mbaije munda gə́ njekaa dɔ dee-deje ar Daniel to yeḛ gə́ kára mbuna dee’g mba kar njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je neelé tura goo kula ra dee kar dee ləm, mba kar né lə mbai kára kara tuji el ləm tɔ. 4 Daniel lé ur dɔ dee-deḛ mbaije’g neelé gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé to mbata takə̰ji kəmkàr gə́ doŋgɔ to mée’g. Bèe ɓa mbai wɔji mba kɔree ne kundá gə́ dəw dɔ ɓeeko̰ bura. 5 Togə́bè ɓa mbaije neelé gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé saŋg loo mba kun ta néje gə́ wɔji dɔ ɓeeko̰ gə mba kila taree dɔ Daniel’g. Nɛ d’iŋga lé kára kara el ləm, d’iŋga né kára kara mba ndaŋgee ne el ləm tɔ, mbata yeḛ to majikoji ndá d’oo ta kára kara gə́ wa dəa el ləm, d’oo né gə́ majel kára kara rəa’g el ləm tɔ. 6 Dəwje neelé pana: J’a kiŋga ta kára kara mba kila dɔ Daniel’g neelé el nɛ banelə ta gə́ wɔji dɔ godndu magə ləa ɓa.
7 Togə́bè ɓa mbaije neelé gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je lé mbo̰ dɔ na̰ rɔ mbai’g d’ar ndu dee ɓar birim-birim, tɔɓəi d’ulá ta togə́bè pana: Mbai Darius, maji kari si gə ləbi-ləbi gə nɔḭ! 8 Mbai dɔ ɓeeko̰je lai ləm, gə njékaa dɔ néje ləm, gə njékaa dɔ dəb ɓeeko̰je ləm, gə njékwɔjitakəmkàrje ləma, gə njéguburuɓeeje ləm tɔ lé d’ɔm ta lə dee na̰’d mba kar dee d’ila mber torndu gə́ ka̰ mbai gə́ ka̰ kɔg loo ra né rədədə, bèe ɓa as ndɔ rɔ-munda lé nana ɓa gə́ a ra tamaji ta magə gə́ rara’g əsé ta dəw gə́ rara’g ɓa ɓó a ra tai-i mbai’g lé el ndá d’a kila debee neelé mee bwa’g dan toboḭje’g ya. 9 Ǝi mbai, ɓasinè, maji kari ndigi sə sí dɔ né kɔg loo ra né’g lé ləm, ndaŋg godndu lə Medəje gə Persəje gə́ dəw askəm telee ɓəd nda̰ el lé ləm tɔ. 10 Yen ŋga mbai Darius lé ndaŋg godndu nee ləm gə né kɔg loo ra né rədədə ləm tɔ.
11 Loo gə́ Daniel oo to gə́ ndaŋg godndu lé mba̰ ndá yeḛ ɔd aw mee kəi’g ləa loo gə́ ŋgon kəi gə́ dɔ maree’g lé kəmbolèje to tag wɔji dɔ Jerusalem njoroŋ. Mee ndɔje kára-kára ya yeḛ ɔs kəjee naŋg gɔl munda-munda ra ne tamaji gə ndəa-ndəa pidi ne Ala ləa to gə́ yeḛ ra kédé lé ya. 12 Yen ŋga diŋgamje neelé d’andə keneŋ d’ar ndu dee ɓar birim-birim ndá d’iŋga Daniel gə́ si ra tamaji ləm, gə ra ndòo rɔ Ala’g lé ləa ləm tɔ. 13 Tɔɓəi d’ḭ d’aw no̰ mbai’g dəjee ta gə́ wɔji dɔ né kɔg loo ra né gə́ ka̰ mbai lé pana: See i ndaŋg né kɔg loo ra né rədədə mba kar mee ndɔje gə́ rɔ-munda lé nana ɓa gə́ a ra tamaji ta magə gə́ rara’g əsé ta dəw gə́ rara’g ɓó a ra tai-i mbai’g lé el ndá debee neelé d’a kilá mee bwa’g dan toboḭje’g ya, see i pa bèe el wa.
Mbai lé ila dee keneŋ pana: Ta neelé to tɔgərɔ ya gə goo godndu Medəje gə Persəje gə́ dəw askəm telee ɓəd nda̰ el lé.
14 Deḛ d’un ta tɔɓəi d’ula mbai lé pana: Daniel, yeḛ gə́ kára mbuna deḛ gə́ d’wa dee ɓee gə́ Juda ree sə dee lé əi mbai, yeḛ ooi gə́ né el ləm, né kɔg loo ra né gə́ i ndaŋg kara yeḛ oo gə́ né el ləm tɔ ndá yeḛ ra tamaji ləa as gɔl munda gə ndɔje kára-kára lai ya.
15 Loo gə́ mbai oo ta neelé ndá mée aw ɓiriri-ɓiriri. Yeḛ wa mée kɔgərɔ mba kɔr ta dɔ Daniel’g ləm, yeḛ ula rəa ndubu saar ar kàr andə gə mba kajee ləm tɔ. 16 Nɛ diŋgamje neelé d’ɔs mbai lé ɓɔḭ-ɓɔḭ d’ulá pana: Ǝi mbai, maji kari oo gao, godndu lə Medəje gə Persəje wɔji mba kar né kɔg loo ra né gə́ rara əsé godndu gə́ rara gə́ mbai unda jia keneŋ lé ndá to njaŋg ya ɓó loo telee raŋg godo.
17 Yen ŋga, mbai lé un ndia mba kar dee d’aw ree gə Daniel ləm, gə mba kar dee d’ilá mee bwa’g dan toboḭje’g ləm tɔ. Mbai lé un ta ula Daniel pana: Maji kar Ala ləi gə́ i ra né aree gə meekai sam-sam lé ɔri ilai tar ya.
18 Deḛ d’un biri mbal d’udu ne ta bwa lé, tɔɓəi mbai lé ɔs nétorjia gə́ to ŋgama’g ləa ləm, gə ka̰ dəwje ləa gə́ boo-boo ləm tɔ lé keneŋ mba kar ta kára kara gə́ wɔji dɔ Daniel lé dəw a telee ɓəd nda̰ el. 19 Gée gə́ gogo ndá mbai lé tel aw mee kəi-gad’g ləa. Mee til’g neelé yeḛ ɔg mée ɓoo ləm, yeḛ ar dee ree gə négɔl mée rəa’g el ləma, ɓi kara oso kəmee’g el ləm tɔ.
D’ɔr Daniel mee bwa toboḭje’g lé
20 Ta lookàr gə́ loo to gḭdo-gḭdo ɓəi ndá mbai ḭ aw gə tɔgee ta bwa toboḭje’g lé. 21 Loo gə́ mbai lé ree pər gə́ ta bwa’g lé ndá yeḛ ɓar Daniel gə ndu gwɔb no̰ dəjee pana: Daniel, kura lə Ala gə́ Njesikəmba lé see Ala ləi gə́ i ra né aree gə meekai sam-sam lé taai ta toboḭje’g wa.
22 Daniel ila mbai’g lé pana: Ǝi mbai, maji kari si gə ləbi-ləbi gə nɔḭ ya! 23 Ala ləm ula kura ləa gə́ dara aree ndém ta toboḭje sud-sud mba kar dee ra səm némajel kára kara el mbata ta kára kara wa dɔm nea̰’g el. Ǝi mbai, nɔḭ-i’g ya kara m’ra né gə́ majel kára kara el tɔ.
24 Yen ŋga, rɔ mbai lé lelee yaa̰ aree un ndia mba kar dee d’ɔr Daniel mee bwa’d lé teḛ səa raga. Daniel lé d’ɔree mee bwa’g teḛ səa raga ya ndá d’iŋga doo kára kara rəa’g el mbata yeḛ ɔm mée dɔ Ala’g lé ləa jəb-jəb. 25 Mbai lé un ndia mba kar dee ree gə diŋgamje gə́ d’un dɔ Daniel lé ar dee d’ɔm dee mee bwa’g dan toboḭje’g, deḛ ləm, gə ŋgan deeje ləma, gə denéje lə dee ləm tɔ. Kédé ɓa mba kar dee d’oso gel bwa’g ɓəi lé ndá toboḭje lé lá dee sagm-sagm to̰ siŋga deḛ lai rɔb-rɔb tɔ.
26 Gée gə́ gogo ndá mbai Darius lé ndaŋg ta ar koso-dəwje lai ləm, gə ginkoji dəwje gə raŋg ləma, gə dəwje gə́ takɔji dee to gə ria-ria ləm tɔ gə́ d’isi dɔ naŋg nee pana:
Maji kar sí síje dan meelɔm’g bèdèg ya! 27 Ma m’un ndum mba kar goo ɓeeko̰ ləm lai lé dəwje ɓəl Ala lə Daniel ləm, ndəb pəd-pəd nea̰’g ləm tɔ.
Mbata yeḛ nja ɓa to Ala gə́ Njesikəmba ləm,
Gə Njesigənea̰ ləm tɔ,
Ɓeeko̰ ləa lé a tuji nda̰ el ləm,
Dum dɔ loo ləa kara
A to saar-saar gə no̰ ləm tɔ.
28 Yeḛ nja ɓa ɔr dəwje
Dan tuji’g aji dee ləm,
Yeḛ ar nétɔjije gə nédumkooje
To dan dara’g gə dɔ naŋg nee ləm tɔ.
Yeḛ nja ɓa taa Daniel
Ji siŋgamoŋ’d lə toboḭje lé tɔ.
29 Mee ləb ko̰ɓee gə́ lə Darius ləm, gə ka̰ Sirus gə́ to dəw gə́ Persə ləm tɔ lé Daniel iŋga mbai kula dɔ maree’g keneŋ ya.
