Al-farah zaayil
1 Wa ana gult le nafsi :
«Yalla ! Nijarribki be l-farah
wa tichiifi al-kheer.»
Wa khalaas, da kula zaayil saakit.
2 Wa fi l-dihik, ana gult :
«Da jahal !»
Wa fi l-farah, ana gult :
«Da yanfaʼ chunu ?»
3 Wa ana kharrart
nifarrih nafsi be l-khamar.
Wa nuguud nafsi be l-hikma
wa ninrabit fi l-tamaasa kula.
Be da, nichiif kikkeef
waajib al-insaan yiʼiich adiil fi tihit al-sama,
fi kulla muddit ayyaam hayaatah.
4 Wa ana sawweet achya kubaar.
Baneet buyuut
wa maggant jineenaat inab.
5 Wa sawweet jineenaat
wa ziraaʼa kubaar.
Wa fooghum, maggant kulla nafar hana chadar
al-indah fawaakih.
6 Wa sawweet khazzaanaat
achaan be almiihum,
nazgi magan al-chadar.
7 Ana chareet abiid wa khadiim
wa humman wildo iyaalhum fi beeti.
Indi battaan bagar wa khanam be katara,
ziyaada min kulla l-hakamo gubbaali fi Madiinat al-Khudus.
8 Ana lammeet battaan fudda wa dahab
wa kanz min muluuk wa buldaan.
Ligiit khannaayiin wa khannaayaat
wa indi sirriiyaat be katara le chahwaati
wa da misil chahwat kulla l-rujaal.
9 Ana bigiit aziim wa khani ziyaada
min kulla l-hakamo gubbaali
fi Madiinat al-Khudus
wa ana gaaʼid daayman be hikmati.
10 Ana chilt kulla l-cheyy al-wagaʼ fi eeni
wa ma abeet ayyi cheyy al-yifarrih galbi.
Aywa, galbi firih be kulla khidimti.
Wa da bas gismi al-ligiitah
min kulla khidimti di.
11 Wa ana fakkart le kulla cheyy al-sawwooh iideeni,
fakkart le l-khidme al-tiʼibt foogha.
Wa da kula zaayil saakit
misil al-jari wara l-riih
wa ma indah faayde fi l-ard.
Nihaayat al-hikma wa l-tamaasa
12 Wa ana gabbalt wa fakkart fi l-hikma
wa l-jahal wa l-tamaasa.
Khalaas, chunu yisawwi al-raajil
al-yidarruju malik baʼadi ?
Yisawwi misil al-sawwooh awwal bas !
13 Daahu al-ana iriftah.
Al-hikma indaha faayde ziyaada min al-tamaasa
misil al-nuur indah faayde ziyaada min al-dalaam.
14 Al-hakiim yichiif baʼiid
wa l-matmuus yuruukh fi l-dalaam.
Wa laakin be da kula, ana naʼarif kadar
nafs al-cheyy yukuun leehum humman al-itneen.
15 Wa ana gult fi nafsi :
«Al-yukuun le l-matmuus,
yukuun leyi ana kula.
Wa kan misil da,
chunu faaydit hikmati ?»
Wa khalaas, ana gult :
«Da kula zaayil saakit.»
16 Achaan al-hakiim,
ma yizzakkarooh daayman.
Hu kula misil al-matmuus.
Fi l-mustakhbal,
humman al-itneen, yansoohum !
Wa khalaas, al-hakiim wa l-matmuus
yumuutu nafs al-moot !
Al-khidme zaayle
17 Khalaas, ana kiriht al-haya
achaan khidmit al-insaan fi l-ard di,
ana nichiifha fasle.
Achaan da kula zaayil saakit
misil al-jari wara l-riih.
18 Wa ana kiriht kulla l-khidme
al-ana sawweetha fi l-ard.
Wa di l-khidme al-nikhalliiha
le l-naadum al-yaji min baʼadi.
19 Wa yaatu yaʼarif kan al-naadum da
yukuun hakiim
aw fikrah mahduud ?
Be da kula, hu yabga siid al-khidme
al-ana sawweetha be hikma fi l-ard.
Wa da kula zaayil saakit.
20 Ana nidimt wa achami angataʼ
fi chaan kulla l-khidme al-sawweetha fi l-ard.
21 Achaan fi naadum khadam
be hikma wa maʼrafa wa najaah.
Wa be da kula, daahu yantu natiijat khidimtah
le naadum al-ma khadam cheyy !
Wa da kula zaayil saakit
wa di masiibe kabiire.
22 Wa kan misil da, chunu al-yalgaah al-insaan
min kulla juhdah
wa khidimtah al-sawwaaha fi l-ard ?
23 Achaan ayyaam hayaatah kulluhum taʼab
wa chakhalatah kullaha hizin.
Hatta be leel kula,
galbah ma raagid.
Wa da kula zaayil saakit.
24 Wa l-adiil le l-insaan
yaakul wa yachrab
wa yichiif al-halu fi khidimtah.
Wa ana chift da kula
yaji min al-Rabb.
25 Wa bala izin al-Rabb,
yaatu yagdar yaakul
wa yitmattaʼ fi hayaatah ?
26 Achaan al-Rabb yanti al-hikma wa l-maʼrafa wa l-farah le l-naadum al-adiil giddaamah. Wa laakin le l-muznib, al-Rabb yantiih chakhala hana fattichiin wa lammiin le yijiibah wa yantiih le l-naadum al-adiil giddaam al-Rabb. Wa da kula zaayil saakit misil al-jari wara l-riih.
1 Ma m’ula rɔm m’pana: Maji ya! M’a kaḭ məəi gə rɔlel ndá i a si dan rɔlel’g. Nɛ aa oo, yee gə́ nee kara to né gə́ kari ba ya ɓəi. 2 Ma m’pata m’wɔji ne dɔ kogo m’pana: To némbə! Tɔɓəi m’pata m’wɔji ne dɔ rɔlel m’pana: See ɗi ɓa gə́ majee wa. 3 Ma m’wɔji məəm’g njaŋg mba kula rɔm mbiriri loo-kido’g ləm, gə dan mbə’g ləm tɔ nɛ gə goo kəmkàree, saar mba gər ne né gə́ maji gə́ dəwje d’askəm ra dɔ naŋg nee mee ndɔje bula gə́ d’isi ne kəmba lé. 4 Ma m’ra kulaje gə́ boo-boo, ma m’unda kəije ləm ləm, ma ma̰a nduúje ləm ləm tɔ , 5 Ma m’ra loo-kamnaḭje ləm, gə loo-ma̰a-kagje ləm tɔ ndá ma ma̰a kagje gə́ d’andə gə kandə dee gə gel dee gel dee keneŋ. 6 Ma m’ra kəm-rəw-manje mba kar mán ula keneŋ ɔm gel kagje’g kar dee tɔg ne. 7 Ma m’ndogo ɓərje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené tɔɓəi ma m’iŋga ŋgan deeje gə́ d’oji dee mee kəi’g ləm. M’iŋga koso-maŋgje gə badje bula ur dɔ ka̰ deḛ lai gə́ d’isi nɔm’g kédé mee ɓee-boo gə́ Jerusalem lé . 8 Ma mbo̰ larnda gə larlɔr ləm, gə nébaoje lə mbaije gə njékaa dɔ dəb-ɓeeko̰je ləm tɔ gə́ kama̰. Ma m’iŋga njékɔspaje ləm gə́ diŋgam gə njé gə́ dené ləm, gə boo-nérɔlelje lə dəwje gə́ to gamla-denéje bula ləm tɔ . 9 M’tel m’to dəw gə́ boo ur dɔ deḛ lai gə́ d’isi nɔm’g kédé Jerusalem. Lé bèe kara m’isi gə kəmkàr ləm ya ɓəi . 10 Néje lai gə́ kəm ndigi koo lé ma m’ɔgee dɔ’g el ləm, ma m’ɔg rɔm nérɔlel kára kara el ləm tɔ. Mbata kula ramje lai lé am m’ra ne rɔlel, yee ɓa gə́ né kama gə́ m’iŋga ya. 11 Tɔɓəi ma m’tən kulaje lai gə́ jim ɓa ra ləm, gə rɔm gə́ m’ula ndubu gə mba ra tɔl bém ləm tɔ lé ndá aa oo, néje lai neelé to néje gə́ kari ba, to kaiŋgwɔd goo lel’g. Néje lai gə́ dəwje ra dɔ naŋg neelé majee gə́ gəd gə́ d’a kiŋga lé kára kara godo.
Kəmkàr gə néra mbə lə dəw to néje gə́ gə mḭdé ba to
12 Tɔɓəi m’tel kəm dɔ kəmkàr’g ləm, gə dɔ néra mbə’g ləma, gə dɔ néra dəw gə́ ar dəa tel wagəsa’g ləm tɔ. Mbata dəw gə́ taa tor mbai lé see ɗi ɓa yeḛ a ra wa. 13 Yeḛ a ra né to gə́ deḛ ra kédé mba̰ lé ya. Bèe ɓa ma m’oo to gə́ kəmkàr lé majee unda némbə to gə́ lookàr lé majee unda loondul tɔ. 14 Njekəmkàr lé oo loo-kabee gao nɛ mbə-dəw lé njaa dan loondul’g. Nɛ ma m’gər to gə́ deḛ joo bɔr lé né gə́ wɔji dɔ dee to gə́ kára ba ya. 15 Ma m’pa məəm’g m’pana: Né gə́ m’a gə kiŋga a to asəna kára ba gə ka̰ mbə-dəw tɔ, ŋga see gelee ban ɓa m’iŋga kəmkàr ur dəa’g wa. Ndá ma m’pa məəm’g m’pana: Yee neelé kara to né gə́ kari ba ya ɓəi! 16 Mbata njekəmkàr lé meḛ dəwje a kolé dəa’g saar-saar karee ur dɔ mbə-dəw’g el, mbata mee ndɔje gə́ d’a gə korè gée lé meḛ dəwje a kwəi dɔ néje’g lai. Ɗi ɓa togə́bè wa. Njekəmkàr kara wəi to gə́ mbə-dəw bèe ya tɔ.
Kula ra dəw to né gə́ kari ba
17 Bèe ɓa ma m’ə̰ji si kəmba lé bəḭ-bəḭ mbata néje lai gə́ ra dee dɔ naŋg neelé taa kəm el mbata néje lai lé to néje gə́ kari ba, to kaiŋgwɔd goo lel’g. 18 Kulaje lai gə́ m’ra dɔ naŋg neelé lé m’ə̰ji dee bəḭ-bəḭ gə́ kḛji mbata m’a gə kya̰ kar dəw gə́ njetaa torm ɓəi. 19 See na̰ ɓa gər to gə́ debee neelé a to njekəmkàr əsé a to mbə-dəw wa. Nɛ lé bèe kara kulaje lai gə́ m’ra lé yeḛ a to dəw dəa ləm, gə dɔ kandə nékəmkàrje ləm lai gə́ m’ra dee dɔ naŋg neelé ya ləm tɔ. Yee neelé kara to gə́ né gə́ kari ba ya ɓəi. 20 Bèe ɓa ma m’oo gə məəm to gə́ néje lai gə́ m’ra dɔ naŋg neelé tel lelm el tɔ. 21 Mbata dəw gə́ togə́bè gə́ ra kula gə kəmkàr gə goso-gər-gin-né teḛ ne kɔr ɓa ya̰ kandə nékula ləa ar dəw gə́ ra kula keneŋ el ɓa gə́ kea̰. Yee neelé to gə́ né gə́ kari ba ləm, to némajel gə́ boo ya ɓəi ləm tɔ! 22 Tɔgərɔ ya, see ɗi ɓa dəw a kiŋga dɔ kula reaje’g lai gə takə̰jije ləa gə́ wa mée yaa̰ aree dao ne dɔ naŋg neelé wa. 23 Ndɔje ləa lai lé to gə́ némeeko̰ ya ləm, kula rəa to gə́ nékəmndoo ya ləm tɔ, lé loondul’g kara loo kila mée po̰ godo tɔ. Yee neelé to gə́ né gə́ kari ba ya ɓəi .
24 Né gə́ to maji mbata lə dəw lé to mba karee sɔ né gə ai né ləm, to mba kar mée lelee ne loo si gə rɔlel dɔ kula reaje’g ləm tɔ. Nɛ ma m’oo to gə́ yee neelé kara to né gə́ ḭ meḛ ji Ala’g lé tɔ . 25 Mbata ɓó lé Ala godo ndá see na̰ ɓa askəm sɔ né nee lé kal ne rəa wa. 26 Mbata dəw gə́ taa kəmee lé yeḛ aree kəmkàr ləm, gə gər gin-goso ləma, gə rɔlel ləm tɔ. Nɛ njekaiya lé yeḛ ɔm kula dəa’g mba karee inja kandə néje ləm, gə mbo̰ dee dɔ na̰’g ləm tɔ gə mba kar yeḛ gə́ taa kəm Ala. Yee neelé to né gə́ kari ba ya ɓəi ləm, to gə́ kaiŋgwɔd goo lel’g ləm tɔ .
