Al-malik azal mara le tabga malika
1 Wa baʼad da, zaʼal al-malik Achawiruuch dalla wa fakkar fi l-malika Wachti wa fi l-cheyy al-sawwatah wa l-kharaar al-hu chaalah diddaha. 2 Wa l-subyaan al-gaaʼidiin yakhdumu leyah gaalo : «Khalli nifattuchu le l-malik banaat udriiyaat wa jamiilaat. 3 Wa khalli al-malik yukhutt mukallafiin fi kulla l-wulaayaat hana mamlakatah achaan yijiibu kulla l-banaat al-udriiyaat wa jamiilaat fi beet al-awiin fi madiinat Chuucha al-gawiiye. Wa yagoodan tihit masʼuuliiyit Higaay khaddaam al-malik al-mukallaf be l-awiin. Wa hu yantiihin al-dihin al-waajib yiljammalan beyah. 4 Wa l-bineeye al-taʼajib al-malik, hi bas tabga malika fi badal Wachti.» Wa l-kalaam da ajab al-malik wa khalaas bigi misil gaalooh.
5 Wa fi madiinat Chuucha al-gawiiye, fiyah raajil waahid Yahuudi usmah Mardakaay wileed Yayiir wileed Chimʼi wileed Khiich. Wa hu min gabiilat Banyaamiin. 6 Wa l-raajil da, hu min naas Madiinat al-Khudus al-chaalaahum Nabuukhadnasar malik Baabil wa waddaahum fi l-khurba maʼa Yuyakiin malik mamlakat Yahuuza. 7 Wa Mardakaay, hu kaliif Hadassa al-binaaduuha Astiir achaan wa la indaha amm wa la abu. Wa hi jamiile wa daggaha sameh. Wa hi bineeyit immah wa min moot ammaha wa abuuha, Mardakaay bas chaalaaha misil bineeytah wa rabbaaha.
Astiir fi gasir al-malik
8 Wa baʼad simʼo kharaar al-malik wa gaanuunah, jaabo banaat katiiriin fi madiinat Chuucha al-gawiiye tihit masʼuuliiyit Higaay. Wa Astiir kulla waddooha fi l-gasir tihit masʼuuliiyit Higaay al-mukallaf be l-awiin. 9 Wa l-bineeye di ajabatah wa ligat ridaayah. Wa tawwaali, antaaha gisimha min al-akil wa min al-dihin al-yiljammalo beyah. Wa battaan antaaha sabʼa banaat khaddaamaat min al-khaddaamaat al-ahsan hana gasir al-malik. Wa baʼad da, waddaaha hi wa l-khaddaamaat deel fi l-bakaan al-adiil fi beet al-awiin.
10 Wa Astiir ma oorathum wa la be ahalha wa la kadar hi Yahuudiiye achaan Mardakaay daharha ma tiʼooriihum. 11 Wa kulla yoom, Mardakaay yamchi giddaam fadaayit beet al-awiin achaan yalga aafiyit Astiir wa yaʼarif kikkeef gaaʼidiin yiʼaamuluuha.
12 Wa le ayyi waahide min al-banaat deel, baʼad 12 chahar, doorha yaji wa l-bineeye tamchi bakaan al-malik Achawiruuch. Wa hasab al-nizaam hana l-awiin deel, yilmassahan be dihin al-sibir le muddit 6 chahar wa be itir wa dihin al-awiin le muddit 6 chahar. 13 Wa daahu kikkeef al-bineeye tamchi bakaan al-malik. Yantuuha kulla cheyy al-hi tidoor tichiilah maʼaaha min beet al-awiin le gasir al-malik. 14 Wa be achiiye, hi tamchi. Wa be fajur, tigabbil fi beet al-awiin al-taani tihit masʼuuliiyit Chaʼachgaaz khaddaam al-malik al-mukallaf be l-sirriiyaat. Wa hi battaan ma tamchi bakaan al-malik illa kan al-malik dawwarha wa naadaaha be usumha.
Astiir bigat malika
15 Wa ja doorha le Astiir bineeyit Abihaayil immah le Mardakaay, hi al-Mardakaay rabbaaha. Wa wakit ja doorha le tamchi bakaan al-malik, Astiir ma talabat cheyy ziyaada illa l-wassafah leeha Higaay khaddaam al-malik al-mukallaf be l-awiin. Wa Astiir ligat rida min kulla l-naas al-yichiifuuha. 16 Wa jo waddo Astiir fi gasir al-malik Achawiruuch fi l-sana al-saabʼe hana hukmah, fi l-chahar al-usmah Tibit.
17 Wa l-malik habbaaha le Astiir ziyaada min kulla l-awiin. Wa hi ligat ridaayah wa kheerah ziyaada min kulla l-banaat al-udriiyaat. Wa hu dassa leeha fi raasha taaj al-mamlaka wa sawwaaha malika fi badal Wachti. 18 Wa l-malik sawwa aazuuma kabiire le kulla masaaʼiilah wa khaddaamiinah wa l-aazuuma di tukhuss Astiir. Wa amar ma yichiilu miiri min sukkaan al-wulaayaat wa gassam hadaaya be juud al-mamlaka.
Mardakaay najja hayaat al-malik
19 Wa wakit lammo al-banaat al-udriiyaat le taani marra, Mardakaay gaaʼid fi khachum baab gasir al-malik. 20 Wa Astiir ma oorathum wa la be ahalha wa la kadar hi Yahuudiiye achaan Mardakaay daharha ma tiʼooriihum. Wa Astiir gaaʼide titabbig kalaamah misil awwal wakit hi gaaʼide tihtah.
21 Wa fi l-wakit da, wakit Mardakaay gaaʼid fi khachum baab gasir al-malik, khaddaamiin itneen hurraas hana madkhal gasir al-malik humman Bigtaan wa Tarach ziʼilo didd al-malik Achawiruuch wa gaaʼidiin yifattuchu tariiga le yaktuluuh. 22 Wakit Mardakaay simiʼ be l-khitta di, hu khabbarha le l-malika Astiir. Wa Astiir ooratah le l-malik wa gaalat kadar al-khabar da jaayi min Mardakaay. 23 Wa fattacho gaʼar al-kalaam da wa ligooh sahiih. Wa khalaas, chanago al-khaddaamiin al-itneen dool. Wa l-cheyy da, katabooh giddaam al-malik fi kitaab al-taariikh hana l-mamlaka.
Este tel to dené lə mbai
1 Goo néje’g neelé loo gə́ oŋg lə Asuerus wəi bèm mba̰ ndá yeḛ ə̰ji dɔ Basti’g, gə dɔ né gə́ yeḛ ra lé ləm, gə dɔ ndukun gə́ yeḛ un wɔji ne dəa lé ləm tɔ. 2 Yen ŋga deḛ gə́ ra kula mee kəi’g lə mbai lé pana: Maji kar dee saŋg ŋgama̰dje gə́ gər ŋgaw el ɓəi ləm, gə ma̰də yaa̰ ləm tɔ mbata lə mbai lé. 3 Maji kar mbai unda njékoo goo njékulaje mee dəb ɓeeko̰je’g ləa lai mba kar dee mbo̰ ŋgama̰dje lai gə́ gər ŋgaw el ləm, gə ma̰də yaa̰ ləm tɔ kar dee ree sə dee ɓee-boo gə́ Susə mee kəi’g lə denéje mba kɔm dee ji Hege gə́ to njekaa dɔ néje lə mbai gə njeŋgəm denéje gə mba karee ar dee néje gə́ kəm gɔl ne rɔ dee. 4 Bèe ɓa gə mba kar ŋgoma̰də gə́ taa kəm mbai ɓa a tel to dené ləa tor Basti’g.
Ta neelé taa kəm mbai rəgm ndá yeḛ ra togə́bè ya tɔ.
5 Mee ɓee gə́ Susə gə́ to ɓee-boo neelé Jip kára ria lə Mardose gə́ to ŋgolə Jayir, gə́ to ŋgolə Simei, gə́ to ŋgolə Kis, dəw gə́ to gə́ ginkoji’g lə Bḛjami si keneŋ. 6 Yeḛ lé d’ḭ səa Jerusalem mbuna deḛ gə́ Nebukadnesar, mbai gə́ Babilɔn wa dee ɓər gə Jekonia, mbai gə́ Juda na̰’d lé . 7 Yeḛ odo Adasa, yeḛ gə́ to Este gə́ to ŋgolə naneeje, mbata yeḛ lé bɔbeeje godo ləm, kea̰je godo ləm tɔ. Ŋgoma̰də neelé ma̰də darəa’g ləm, gə kəmee’g ləm tɔ. Loo gə́ bɔbeeje gə kea̰je d’wəi ndá Mardose unee odee aree tel to ŋgonee.
8 Loo gə́ d’ila mber godndu lə mbai gə goo ndukun ləa lé ndá deḛ mbo̰ ŋgama̰dje bula mee ɓee-boo gə́ Susə, d’ɔm dee ji Hege’g ndá Este kara d’ɔree d’aw səa kəi lə mbai, d’aw d’ilá ji Hege’d gə́ to njeŋgəm denéje lé tɔ. 9 Ŋgoma̰də lé taa kəmee rəgm ləm, mée lelee dəa’g ləm tɔ. Yen ŋga yeḛ ḭ gə tɔgee aree néje gə́ kəm gɔl ne rəa ləm, gə nésɔje ləm, aree ŋganjélookisije siri gə́ mbər dee mee kəi’g lə mbai ləma, aree loo-siée yeḛ ləm gə ŋganjélookisije ləa ləm mee ŋgon kəi gə́ maji dum’g mee kəi-ŋgəm-denéje’g ləm tɔ. 10 Este ar dee gər dəwje ləa əsé ginkojee el mbata Mardose ɔgee loo pa taree. 11 Bèe ɓa gə ndɔje kára-kára lai lé Mardose aw mbɔr gadloo gə́ to takəi’g lə denéje, aw ləm, gə tel ləm tɔ, gə mba koo see Este si to gə́ ban wa əsé ra səa to gə́ ban wa.
12 Ŋgama̰dje kára-kára lai lé loo gə́ deḛ ra né gə́ godndu wɔji mba kar denéje ra as naḭ dɔg-giree-joo mba̰ ndá d’aw rɔ mbai Asuerus’g gə goo na̰ goo na̰ ya. Mee ndəaje’g neelé deḛ togo rɔ dee sugu-sugu ləm, d’wa rɔ dee gə ubu timbá as naḭ misa̰ ləm, gə kuma̰ tuu rɔ gə néje gə́ ə̰də sululu gə́ wɔji dɔ néma̰dje lə denéje as naḭ misa̰ ləm tɔ. 13 Togə́bè ɓa ŋgoma̰də gə́ rara kara aw ne rɔ mbai’g lé tɔ. Tɔɓəi loo gə́ yeḛ ḭ kəi lə denéje mba kaw mee kəi’g lə mbai lé ndá d’ya̰ loo d’aree odo néje lai to gə́ mée ndigi. 14 Yeḛ aw keneŋ kàrkemetag ndá bèlè gə ndɔ yeḛ aw kəi-ŋgəm-denéje gə́ njekɔm’g joo ar Saasgaj, njekaa dɔ néje lə mbai gə́ to njekaa dɔ gamla-denéje lé aa dəa. Ŋgoma̰də lé tel ree rɔ mbai’g el ŋga nɛ loo gə́ malee ra mbai lé gogo jén ndá yee ɓa ar dee ɓaree d’aree ɓəi.
15 Loo gə́ ndɔ lə Este, ŋgolə Abihayil gə́ to na̰ Mardoseje, yeḛ gə́ unee odee telee gə́ ŋgonee lé teḛ mba̰ mba karee aw rɔ mbai’g lé ndá yeḛ dəji né gə́ raŋg el nɛ yeḛ dəji né gə́ Hege, njekaa dɔ néje lə mbai gə njekaa dɔ denéje wɔji ɓa. Este taa kəm deḛ lai gə́ d’ée lé rəgm. 16 Este lé d’aw səa rɔ mbai Asuerus’g mee kəi-mbai’g ləa mee naḭ gə́ njekɔm’g dɔg gə́ to naḭ Tebet, mee ləb ko̰ɓee’g ləa gə́ njekɔm’g siri lé. 17 Mbai lé unda Este dan kəmee’g ur dɔ denéje gə́ raŋg lai ləm, yeḛ taa kəmee rəgm ləma, yeḛ wa səa noji ur dɔ ŋgama̰dje lai gə́ d’aw nea̰’g ləm tɔ. Togə́bè ɓa yeḛ ula ne dɔgugu-mbai dəa’g undá ne gə́ dené ləa tor Basti’g. 18 Yen ŋga mbai lé ar dee ra muru-gad gə́ boo gə́ wɔji dɔ Este mbata lə ŋgan-mbaije ləa lai gə́ to njekaa dɔ dəb ɓeeko̰je ləa ləm, gə kuraje ləa ləm tɔ, bèe ɓa yeḛ ar dəwje gə́ mee dəb ɓeeko̰je’g ləa lai d’wa rɔ dee ləm, yeḛ ar dəwje nékarnojije gə goo nénoji lə mbai ləm tɔ.
19 Loo gə́ deḛ mbo̰ ŋgama̰dje dɔ na̰’d gə́ njekɔm’g gɔl joo lé Mardose si tarəwkɔg’d lə mbai ya. 20 Este ar dee gər ginkojee əsé dəwje ləa el mbata Mardose ɔgee dɔ’g ndá yeḛ ila ŋgonkoji dɔ Mardose’g to gə́ yeḛ si ne kəi ləa lé ya ɓəi.
Mardose riba dɔ ko̰ njuma̰ mbai gə́ raga
21 Mee ndəa gən lé loo gə́ Mardose si ne tarəwkɔg’d lə mbai lé Bigtan gə Teres, deḛ joo gə́ to njékaa dɔ néje lə mbai ləm, gə njéŋgəm takəije ləa ləm tɔ lé d’ar oŋg ḭ sə dee ɓa d’o̰ njuma̰ tɔl mbai Asuerus. 22 Mardose oo sor ko̰ njuma̰ neelé ndá yeḛ aw ndaji taree ar Este, dené lə mbai lé tɔɓəi Este aw ula mbai lé taree to gə́ Mardose ulá lé tɔ. 23 Ta neelé d’ə̰də gelee d’oo to gə́ to lée’g ndá deḛ na njékaa dɔ néje gə́ joo neelé dɔ kag’d tar. Né neelé deḛ ndaŋg taree mee maktub-sor-néraje’g kəm mbai’g ya.
