Al-manna wa l-salwa
1 Wa kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil rahalo min Iliim fi yoom 15 hana l-chahar al-taani min marigiinhum min Masir. Wa macho ale saharat Siin al-gaaʼide ambeen Iliim wa jabal Siinaaʼ. 2 Wa fi l-sahara di, kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil laamo Muusa wa Haaruun 3 wa gaalo leehum : «Akheer leena kan Allah katalaana fi balad Masir wakit aniina chabʼaaniin jamb al-buraam hana l-laham. Wa laakin intu maragtuuna fi l-sahara di le numuutu kullina min al-juuʼ !»
4 Wa Allah gaal le Muusa : «Hassaʼ ana ninazzil leeku akil min al-sama. Wa l-chaʼab yamchu yilaggutu akil al-yitimmuhum hana kulla yoom. Wa be da, nijarribku le naʼarif kan intu titaabuʼu wasiiyaati walla la. 5 Fi l-yoom al-saadis, laggutu wa jahhuzu al-akil wa hu yabga marrateen ziyaada min al-ayyaam al-aakhariin.»
6 Wa khalaas, Muusa wa Haaruun gaalo le kulla Bani Israaʼiil : «Al-yoom achiiye, taʼarfu kadar Allah hu bas maragaaku min balad Masir. 7 Wa ambaakir fajur, tichiifu majd Allah yibiin leeku achaan hu simiʼ luwaamitku. Kan leena aniina, aniina ke chunu al-intu tuluumuuna ?» 8 Wa Muusa gaal battaan : «Allah hu bas al-yantiiku be achiiye laham taakuluuh. Wa be fajur, tachbaʼo be akil min al-sama achaan hu simiʼ luwaamitku. Wa kan tuluumuuna aniina da, intu lumtu Allah.»
9 Wa baʼad da, Muusa gaal le Haaruun : «Guul le kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil : ‹Taʼaalu giddaam Allah achaan hu simiʼ luwaamitku.›» 10 Wa wakit Haaruun bada yikallim leehum be l-kalaam da, humman kulluhum anlafato ale l-sahara wa chaafo majd Allah baan leehum fi l-sahaab. 11 Wa Allah hajja le Muusa wa gaal : 12 «Ana simiʼt luwaamit Bani Israaʼiil. Guul leehum : ‹Al-yoom achiiye, taakulu laham wa ambaakir fajur, tachbaʼo be l-akil al-yanzil min al-sama. Wa be da, taʼarfu kadar ana bas Allah Ilaahku.›»
13 Wa khalaas be achiiye, al-teer al-usmah salwa ja sadda al-bakaan al-humman naazliin foogah. Wa be fajur, al-karany nazal wa khatta hawaale al-fariig. 14 Wakit al-karany chirib, khalla cheyy khafiif misil al-talaj laasig fi l-ard. 15 Wa wakit Bani Israaʼiil chaafooh, assaaʼalo ambeenaathum wa gaalo : «Da chunu ?» Achaan humman abadan ma yaʼarfuuh. Laakin Muusa gaal leehum : «Da bas al-akil al-antaaku Allah le taakuluuh. 16 Wa Allah amaraaku le tilaggutu minnah kulla yoom wa ayyi naadum yilaggit hasab al-yitimm leyah. Wa tichiilu kooro le ayyi naadum min al-aayila.»
17 Wa Bani Israaʼiil sawwo misil ooroohum. Waahidiin laggato katiir wa waahidiin laggato chiyya. 18 Laakin wakit macho gaawasooh, al-laggato katiir ma faddal leehum wa l-laggato chiyya kula ma gassar leehum. Wa be da, ayyi waahid laggat hasab al-yitimm leyah.
19 Wa khalaas, Muusa gaal leehum : «Khalli naadum ma yudumm al-akil da lahaddi fajur.» 20 Wa laakin waahidiin minhum ma simʼo kalaam Muusa wa dammo min al-akil da lahaddi fajur. Wa l-akil al-dammooh da affan wa dawwad. Wa fi l-bakaan da, Muusa ziʼil fooghum.
21 Wa kulli fajur, humman yilaggutu al-akil da wa ayyi naadum yilaggit hasab al-yitimm leyah. Wakit al-harraay tidaahi, al-akil da yumuuʼ. 22 Wa fi l-yoom al-saadis, yilaggutu akil ziyaada yaʼni koorteen le ayyi naadum. Wa chuyuukh al-mujtamaʼ jo kallamo Muusa be l-cheyy da. 23 Wa hu gaal leehum : «Allah yuguul ke : ‹Ambaakir da yoom al-sabt wa da yoom Allah wa hu mukhaddas wa tinjammo foogah. Wa l-cheyy al-tidooru tidissuuh fi l-furun, dissuuh al-yoom. Wa l-tidooru tirakkubuuh fi l-naar kula, rakkubuuh al-yoom. Wa l-faddal min al-akil da, dummuuh lahaddi fajur.›»
24 Khalaas, dammo al-akil da lahaddi fajur misil Muusa amaraahum. Wa l-akil da wa la affan wa la dawwad. 25 Wa Muusa gaal : «Aakuluuh fi l-yoom da achaan hu yoom al-sabt le Allah. Wa fi yoom al-sabt, ma talgo akil al-tilaggutuuh. 26 Fi muddit sitte yoom, laggutu al-akil al-yanzil min al-sama. Wa l-yoom al-saabiʼ da yabga yoom al-sabt. Fi l-yoom da, al-akil ma yanzil.»
27 Wa wakit al-yoom al-saabiʼ ja, waahidiin min al-chaʼab macho le yilaggutu al-akil al-yanzil min al-sama wa laakin ma ligooh. 28 Wa Allah gaal le Muusa : «Le mata taabo ma titabbugu gawaaniini wa wasiiyaati ? 29 Ma taʼarfu kadar ana Allah azalt leeku yoom al-sabt le tinjammo ? Wa fi chaan da, fi l-yoom al-saadis anteetku akil hana yoomeen. Wa khalli ayyi naadum yagood fi beetah ma yamrug fi l-yoom al-saabiʼ.» 30 Wa be sabab da, kulla l-chaʼab anjammo fi buyuuthum fi l-yoom al-saabiʼ.
31 Wa Bani Israaʼiil sammo al-akil al-yanzil min al-sama da manna. Hi misil iyaal al-kussubarra wa loonha abyad wa taʼamha misil kaʼak be asal. 32 Wa Muusa gaal : «Daahu amur Allah. Chiilu kooro malaan manna wa ahfadooh le zurriiyitku achaan humman yichiifu al-akil al-ana anteetah leeku fi l-sahara wakit maragtuku min balad Masir.» 33 Wa Muusa gaal le Haaruun : «Chiil jarr wa subb foogah kooro hana manna wa khuttah giddaam Allah. Wa yukuun mahfuud adiil wa yagood min zurriiye le zurriiye.» 34 Wa Haaruun chaalah wa baʼadeen khattaah fi sanduug maʼa liihaan al-muʼaahada achaan yukuun mahfuud adiil misil Allah amar beyah Muusa.
35 Wa Bani Israaʼiil gaaʼidiin yaakulu al-manna di le muddit 40 sana lahaddi wassalo fi huduud balad Kanʼaan al-indaha sukkaan. 36 Al-wazin hana l-yoom daak usmah omar wa hu yisaawi uchur al-eefa.
Muru gə́ ḭ dara gə yel biriwije
1 Koso-dəwje gə́ Israɛl lai d’ḭ Elim d’aw ndá deḛ teḛ dɔdilaloo gə́ Sin gə́ to mbuna Elim’g gə Sinai’g, ndɔ dɔg-giree-mi gə́ mee naḭ gə́ njekɔm’g joo gə́ orè goo teḛ gə́ deḛ d’unda ne loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé, 2 Koso-dəwje gə́ Israɛl lai lé jém ta, d’im ne rɔ dee dɔ Moyis’g gə dɔ Aaro̰’g dɔdilaloo’g. 3 Israɛlje d’ula dee pana: Kar sí j’wəije ji Njesigənea̰’g mee ɓee gə́ Ejiptə lé ɓa maji, loo gə́ j’isi ta ŋgoro naḭ da’g ləm, j’o̰je muru j’ar meḛ sí ndan ne tub-tub ləm tɔ. Mbata seḭ lé ɔr síje teḛje sə sí dɔdilaloo’g neelé mba kar koso-dəwje neelé d’wəi yoo-ɓoo ya.
4 Njesigənea̰ ula Moyis pana: Aa oo, m’a kar muru ḭ dara gə́ tar gəḭ naŋg mbata lə sí. Dəwje lé d’a teḛ raga gə ndɔ dee ndɔ dee mba kodo né gə́ d’aw ndée gə mba kam m’aḭ ne meḛ dee m’oo see d’a njaa gə goo godndum əsé d’a njaa ne el wa . 5 Ndɔ gə́ njekɔm’g misa̰ lé loo gə́ d’a kwa dɔ gɔl né gə́ deḛ d’odo lé ndá d’a kiŋga karee as gɔl joo unda yeḛ gə́ d’aw d’odo gə́ ndɔje kára-kára lé.
6 Moyis gə Aaro̰ d’ula Israɛlje lai pana: Ɓogənè lé loo gə́ kàr a gə kandə ndá seḭ a gərje gao to gə́ Njesigənea̰ nja ɓa ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje ya. 7 Tɔɓəi bèlè gə ndɔ lé seḭ a kooje rɔnduba lə Njesigənea̰ mbata yeḛ oo ndu ta jémje lə sí gə́ seḭ imje ne rɔ sí dɔ Njesigənea̰’g mbata jeḛ lé see jeḛ n’to gə́ ɗije to ɓa mba kar sí jémje ta imje ne rɔ sí dɔ síjeḛ’g wa. 8 Moyis pana: Ɓogənè lé loo gə́ kàr a kandə lé ndá Njesigənea̰ a kar sí da mba kar sí sɔje ləm, bèlè gə ndɔ lé yeḛ a kar sí muru kar meḛ sí ndan ne ləm tɔ, mbata Njesigənea̰ lé oo ndu jém ta lə sí gə́ seḭ imje ne rɔ sí lé ya, mbata jeḛ lé see jeḛ n’toje gə́ ɗije to wa. To jeḛ ɓa seḭ jémje ta imje ne rɔ sí dɔ sí’g el, nɛ to Njesigənea̰ ɓa seḭ imje rɔ sí dəa’g ya.
9 Moyis ula Aaro̰ pana: Ula koso-dəwje lə Israɛlje lai lé pana: Rəmje pər gə́ no̰ Njesigənea̰’g mbata yeḛ oo ndu jém taje lə sí mba̰ ya.
10 Loo gə́ Aaro̰ si ula koso-dəwje gə́ Israɛl lai ta bèe lé deḛ tel kəm dee par gə́ dɔdilaloo’g ndá aa oo, rɔnduba lə Njesigənea̰ teḛ dan mum’g. 11 Njesigənea̰ un ta ula Moyis pana: 12 Ma m’oo ndu jém taje lə Israɛlje ya. Ula dee pana: Ɓogənè lé loo gə́ kàr a gə kandə ndá seḭ a sɔje da ləm, bèlè gə ndɔ lé seḭ a ko̰je muru karje meḛ sí ndan tub ləm tɔ, yee ɓa seḭ a gərje ne gao to gə́ ma nja m’to Ala lə sí gə́ Njesigənea̰ lé.
13 Loo gə́ kàr andə ndá biriwije teḛ tur dɔ loo-si dee ləm, teḛ gə ndɔ lé mán-tàl wa dɔ naŋg gə́ gir loo-si dee’g ləm tɔ. 14 Loo gə́ mán-tàl neelé gəḭ mba̰ ndá dɔ naŋg gə́ dɔdilaloo’g lé né gə́ tḛ́-tḛ́ bèe gə́ asəna gə kandə kó ləm, né gə́ tḛ́-tḛ́ bèe gə́ asəna gə tàl gə́ ndá to gə́ bu bèe ləm tɔ taa toree keneŋ. 15 Israɛlje d’aa loo d’oo ndá d’ula na̰ ta mbuna na̰’d pana: See ɗi bèe wa. Mbata deḛ gər né neelé el.
Moyis ula dee pana: To muru gə́ Njesigənea̰ ar sí gə́ nésɔ sí lé ya . 16 Aa ooje, né gə́ Njesigənea̰ un ndia mba kar sí raje lé ɓa to nee: Maji kar nana kara mbuna sí’g daa né gə́ yeḛ aw ndée gə́ nésəa lé odo, d’a kwɔji ŋgo kára mbata lə dəw kára-kára gə goo bula lə dəwje gə́ d’isi mee kəi-kubu’g lə dee lə dee.
17 Israɛlje lé ra togə́bè ya, njé gə́ na̰je daa né yaa̰ d’odo, nɛ njé gə́ na̰je lé dee daa né lam ba d’odo tɔ. 18 Gée gə́ gogo ndá d’wɔji gə ŋgo ndá deḛ gə́ daa nésɔ d’odo yaa̰ lé al dɔ dee el ləm, deḛ gə́ daa nésɔ d’odo lam ba kara na dee el ləm tɔ. Nana kara daa odo aree as dɔ nésəa ya .
19 Moyis ula dee pana: Maji kar dəw kára kara ya̰ unda kul ar loo àr dɔ’g el.
20 Nɛ deḛ d’udu mbi dee dɔ ta’g lə Moyis, dəwje gə́ na̰je mbuna dee’g d’ya̰ d’unda kul d’ar loo àr dɔ’g ya, nɛ kɔrèje ɔm keneŋ aree ndum oso lud. Ar mee Moyis ḭ səa pu dɔ deḛje’g neelé. 21 Teḛ gə ndɔ gə ndɔje kára-kára lai lé nana kara daa nésɔ gə́ yeḛ aw ndée odo ya, nɛ loo gə́ kàr ɔs ar loo nuŋga mba̰ ndá né neelé léḛ sələlə ŋga.
22 Ndɔ gə́ njekɔm’g misa̰ ndá deḛ daa maree d’ɔm keneŋ d’odo d’aree as nésɔ dee gə́ ndɔ joo, ŋgo joo-joo mbata lə dəw kára-kára. Njékaa dɔ koso-dəwje lai lé d’aw rɔ Moyis’g d’ulá taree. 23 Moyis ula dee pana: Yee ɓa to né gə́ Njesigənea̰ un ne ndia dɔ’g ya. Bèlè to ndɔ-kwa-rɔ, to ndɔ-kwa-rɔ gə́ to gə kəmee mbata lə Njesigənea̰, gesee gə́ kəm ndao lé maji kar sí ndaoje ya, gesə né gə́ kəm ndiri-kolé kara ndirije-oléje ya tɔ ndá gesee gə́ nai lé undaje kul saar teḛ bèlè gə ndɔ .
24 Deḛ d’ya̰ d’unda kul saar d’ar loo àr dɔ’g ya, to gə́ Moyis un ne ndia dɔ’g lé, ndá yeḛ neelé ndum el ləm, kɔrèje kara godo keneŋ ləm tɔ. 25 Moyis ula dee pana: Gə́ sɔje nésɔ neelé ɓogənè ya mbata to ndɔ-kwa-rɔ mbata le Njesigənea̰, bèlè seḭ a kiŋgaje maree ŋgaŋ loo’g el ŋga. 26 As ndɔ sí misa̰ lé seḭ a daaje nésɔ neelé kodoje ya, nɛ ndɔ gə́ njekɔm’g siri gə́ to ndɔ-kwa-rɔ lé né neelé a godo keneŋ.
27 Ndɔ gə́ njekɔm’g siri lé dəwje gə́ na̰je teḛ d’aw gə mba daa nésɔ neelé kodo nɛ deḛ d’iŋga el ya. 28 Bèe ɓa Njesigənea̰ ula Moyis pana: Mbad gə́ seḭ mbad kaaje dɔ torndum gə godndumje kər-kər lé see ndɔ gə́ ra ɓa a kundaje ŋgaŋgee wa. 29 Ooje maji, Njesigənea̰ ar sí ndɔ ndɔ-kwa-rɔ lé, gelee gə́ nee ɓa ndɔ gə́ njekɔm’g misa̰ lé yeḛ ar sí muru gə́ as ndɔ joo. Maji kar nana kara si loo-siée’g ɓó ndɔ gə́ njekɔm’g siri lé dəw kára kara a kḭ kya̰ loo-siée kaw raŋg el.
30 Togə́bè ɓa dəwje lé d’wa ne rɔ dee mee ndɔ gə́ njekɔm’g siri’g lé ya.
31 Deḛ Israɛlje lé d’unda ri muru neelé lə muru gə́ ḭ dara. Yee ɓa to asəna gə kandə né gə́ ɓaree kɔria̰drə, yee to gə́ ndá ləm, lel ta dee’g asəna gə bina gə́ kɔb gə́ ra gə ubu tə̰ji bèe ləm tɔ .
32 Moyis pana: Ooje, né gə́ Njesigənea̰ un ndia dɔ’g ɓa to nee: Nékwɔji-né gə́ to ŋgo lé seḭ a kɔmje muru gə́ ḭ dara lé keneŋ karee rusu mba ŋgəm kar ŋgaka síje mba kar dee d’oo muru gə́ n’ar sí o̰je dɔdilaloo’g, gə goo kunda gə́ n’ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje lé tɔ.
33 Moyis ula Aaro̰ pana: Un jo kára ɔm muru gə́ ḭ dara lé keneŋ as ŋgo kára aree rusu ndá unda no̰ Njesigənea̰’g gə mba ŋgəm mbata lə ŋgaka síje gə́ kédé-kédé .
34 Gə goo ndukun gə́ Njesigənea̰ un ne ndia ar Moyis lé Aaro̰ unda ne jo lé no̰ nékɔrgoota’g mba ŋgəm ne.
35 Israɛlje d’o̰ muru gə́ ḭ dara neelé as ləb dee rɔ-sɔ saar deḛ teḛ ne ɓee gə́ dəwje d’isi keneŋ, deḛ d’o̰ muru gə́ ḭ dara lé saar teḛ ne rəw-nim-ɓee gə́ Kana̰ .
36 Mee ŋgo gə́ d’wɔji ne muru gə́ ḭ dara lé to asəna gə né gə́ mee ka-nda kára gə́ kaiyee loo dɔg ɓa d’un təa kára.
