Al-churuut al-bukhussu al-abiid
1 «Wa dool al-churuut al-tantiihum le Bani Israaʼiil. 2 Kan chareetu abid Ibraani, khalli yakhdim leeku sitte sana wa fi l-sana al-saabʼe, yukuun hurr wa da bala ma yikaffi leeku cheyy. 3 Wa kan jibtuuh wiheedah, tikhalluuh yamchi wiheedah. Wa kan jibtuuh be mara, tikhalluuh yamchi maʼaaha sawa. 4 Wa kan jibtuuh wa intu bas anteetuuh mara wa wildat leyah awlaad aw banaat, al-iyaal wa ammuhum yifaddulu leeku wa abuuhum kamaan yamchi wiheedah. 5 Wa laakin kan al-abid gaal : ‹Ana niriid siidi wa marti wa iyaali wa ma nidoor nabga hurr›, 6 fi l-bakaan da siidah yichiil al-abid wa yiwaddiih giddaam al-Rabb wa yigarribah le l-baab aw le uud al-baab wa yigidd adaanah be mukhras. Wa yagood yakhdim leyah ila l-abad.
7 «Wa kan raajil baaʼ bineeytah misil khaadim hi ma yatulguuha hurra misil al-raajil al-abid. 8 Wa kan al-bineeye di ma ajabat siidha al-charaaha le tabga leyah mara, hu ma yibiiʼha le l-ajaanib achaan da misil hu khaanha. Khalli ahalha yafdooha. 9 Wa kan charaaha le yijawwizha le wileedah, da khalli yiʼaamilha misil bineeytah. 10 Wa kan siidha akhad mara aakhara, khalli ma yangus akilha wa la lubaasha wa la leelitha. 11 Wa kan waahid min al-achya al-talaata dool nagas, hi tamchi hurra min duun tikaffi cheyy.
Al-jaraayim al-yijiibu al-moot
12 «Wa kan naadum darab insaan wa katalah, waajib hu kula yaktuluuh. 13 Wa laakin kan katalah bala raayah wa l-cheyy da l-Rabb bas jaʼalah leyah, khalli yamchi fi l-bakaan al-ana Allah nihaddidah le yaljaʼ foogah. 14 Wa kan naadum yugumm be niiytah didd jaarah wa yaktulah be najaada, hu da yichiiluuh wa yaktuluuh hatta kan lajaʼ fi madbahi kula.
15 «Wa kan naadum darab ammah aw abuuh, waajib yaktuluuh.
16 «Wa kan naadum khataf insaan wa baaʼah aw ligooh makruub fi beetah, al-khaatif da waajib yaktuluuh.
17 «Wa kan naadum ayyar ammah aw abuuh, waajib yaktuluuh.
Gaanuun al-jaraayim al-aakhariin
18-19 «Kan rujaal itneen alhaarajo wa l-waahid darab al-aakhar be hajar aw be iidah wa ma katalah laakin hu ragad mardaan wa ma yagdar yugumm barra illa be asa, fi l-bakaan da al-naadum al-darab da, ma yiʼaakhubuuh. Laakin waajib yikaffi le l-mardaan muddit al-ayyaam al-hu ragadaahum wa yikaffi al-ilaaj kula.
20 «Wa kan naadum darab abdah aw khaadmah be asa wa katalah, waajib yiʼaakhubuuh. 21 Laakin kan gaʼad yoom aw yoomeen hatta maat, al-siid ma yiʼaakhubuuh achaan al-abid aw al-khaadim da hu charaah be gursah.
22 «Wa kan naaseen addaawaso wa wagaʼo foog mara khalbaane wa hi ramat sakhiirha laakin hi aafe, fi l-bakaan da al-naadum al-wagaʼ foogha yikaffi al-diiye al-raajilha yatulbah minnah be muwaafagat al-gaadi. 23 Wa laakin kan al-mara di maatat aw hassat, sawwi hasab al-gaanuun al-buguul al-nafis be l-nafis 24 wa l-een be l-een wa l-sinn be l-sinn wa l-iid be l-iid wa l-rijil be l-rijil 25 wa l-haraag be l-haraag wa l-jiraah be l-jiraah wa l-darbe be l-darbe.
26 «Wa kan naadum salla een abdah aw khaadmah, waajib yikhalliih yamchi hurr achaan hu salla eenah. 27 Wa kan kasar sinn abdah aw khaadmah, waajib yikhalliih yamchi hurr achaan hu kasar sinnah.
28 «Wa kan toor taʼan raajil aw mara wa katalah, al-toor da waajib yarjumuuh. Wa lahamah kula ma yaakuluuh. Wa siid al-toor da yukuun bari. 29 Wa laakin kan al-toor da awwal kula maʼruuf yatʼan al-naas wa l-naas hazzaro siidah wa siidah ma hafadah wa hu taʼan raajil aw mara wa katalah, fi l-bakaan da al-toor yarjumuuh wa siidah kula waajib yaktuluuh. 30 Wa kan talabo minnah diiye le yafda beeha nafsah, waajib yanti al-diiye al-talabooha minnah. 31 Wa nafs al-hukum da yahkumu beyah le l-toor al-taʼan bineeye aw wileed. 32 Wa kan al-toor taʼan abid aw khaadim, siidah yikaffi le siid al-abid aw al-khaadim 30 hajar fudda wa l-toor da, yarjumuuh.
33 «Wa kan naadum fakka biir aw nakat biir wa khallaaha faathe wa wagaʼ foogha toor aw humaar, 34 siid al-biir da yikaffi taman al-toor aw al-humaar le siidah. Wa siid al-biir kamaan yichiil al-bahiime al-mayte.
35 «Kan toor taʼan toor hana naadum aakhar wa katalah, siyaad al-tiiraan al-itneen dool yibiiʼu al-toor al-hayy wa yilgaasamo tamanah wa l-toor al-mayyit kula yilgaasamooh. 36 Wa laakin kan al-toor da awwal maʼruuf yatʼan wa siidah ma hafadah adiil, fi l-bakaan da siid al-toor al-taʼan yikaffi al-toor. Wa hu yichiil al-toor al-mayyit.»
Godndu gə́ wɔji dɔ ɓərje gə́ to Ǝbrəje
1 Aa ooje, godnduje gə́ seḭ a kundaje no̰ dee’g ɓa to nee : 2 Ɓó lé seḭ ndogoje ɓər gə́ to Ǝbrə ndá yeḛ a ra kula ləbee misa̰, nɛ ləb gə́ njekɔm’g siri lé ndá ta ɓər a kɔr dəa’g karee teḛ aw lal kuga ɓaŋgee ya . 3 Ɓó lé yeḛ nja gə́ karee ba ree kəi ɓər’g lə sí ndá yeḛ nja gə karee ba ta ɓər a kɔr dəa’g karee tel aw tɔ, ɓó lé yeḛ ree gə dené ləa na̰’d ndá deḛ gə dené ləa ta ɓər a kɔr dɔ dee’g kar dee teḛ na̰’d d’aw ya tɔ. 4 Ɓó lé to ɓéeje ɓa taa dené aree, aree oji ne ŋganje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené ndá dené ləa gə ŋganeeje d’a to ka̰ ɓéeje ya nɛ yeḛ lé ta ɓər a kɔr dəa’g karee aw gə karee ba ya. 5 Ɓó lé ɓər neelé pana: Neḛ ndigi ɓée neḛje gə dené lə neḛ gə ŋgan neḛje, neḛ ndigi teḛ kaw gə karneḛ ba el 6 ndá ɓéeje a teḛ səa no̰ Ala’g lé, a karee rəm pər gə́ tarəwkəi’g əsé kaar kag rəw-kəi-kɔg’d lé ndá ɓéeje a mbudu mbia gə némé, bèe ɓa ɓər lé a ra kula ɓər karee saar kwəi ne tɔ.
7 Ɓó lé dəw wa ŋgonee gə́ dené ndogee aree tel to gə́ ɓər ndá ta ɓər a kɔr dəa’g to gə́ ka̰ ɓərje gə́ diŋgam lé el. 8 Ɓó lé ɓéeje un ndia gə mba təa gə́ dené ləa nɛ gée gə́ gogo yeḛ taa kəmee el ndá yeḛ a kya̰ loo kar njé’g ləa d’uga dəa, nɛ ndogo ɓa yeḛ a kaskəm kar dəw gə́ raŋg ndogee səa el mbata kuba gə́ yeḛ nja uba ndukun ləa ya̰ lé. 9 Ɓó lé yeḛ ndogee gə mba kar ŋgonee gə́ diŋgam ɓa təa gə́ dené ndá yeḛ a ra səa gə goo nduru kunda ŋgama̰dje kəi ŋgaw’g lé ya. 10 Ɓó lé yeḛ taa dené gə́ raŋg ndá dené jia lé yeḛ a kɔgee nésəa əsé kubu əsé lal kaw rəa’g el tɔ. 11 Nɛ ɓó lé yeḛ ra néje gə́ munda nee mbata ləa el ndá yeḛ a kaskəm teḛ kəi ɓər’g kaw lal kuga ləm, lal karee lar ləm tɔ.
Néraje gə́ lée’g el gə́ as yoo
12 Yeḛ gə́ unda dəw tɔlee lé kəm tɔlee ya tɔ . 13 Ɓó lé yeḛ umee kédé el nɛ Ala ɓa aree oso meḛ jia’g ndá m’a gɔl loo gə́ yeḛ a kaskəm kaḭ kaw kula dəa keneŋ . 14 Nɛ ɓó lé dəw wɔji mée’g mba ra gosɔyèr tɔl ne maree ndá lé gə́ loo-nékinjaməs’g ləm ya kara i a kɔree keneŋ mba tɔlee ya.
15 Dəw gə́ unda bɔbeeje əsé kea̰je ndá debee neelé kəm tɔlee gə́ tɔl ya.
16 Dəw gə́ ɓogo dəw maree mba kaw ndogee əsé mba ŋgəm jia’g kara debee neelé kəm tɔlee gə́ tɔl tɔ .
17 Dəw gə́ ɔr gə bɔbeeje əsé kea̰je ndá debee neelé d’a tɔlee gə́ tɔl ya .
Kunda dəw ləm gə karee doo ləm tɔ
18 Ɓó lé diŋgamje joo kɔl na̰ ɓa yeḛ gə́ kára unda maree gə kɔr mbal əsé udu jia ɓa tɔsee ne dul-dul aree wəi el nɛ aree to rɔko̰ naŋg kəi 19 ɓa ɓó lé debee neelé iŋga loo mba kḭta njaa raga gə kag-tɔs ləa ndá debee gə́ njekṵdá neelé d’a ra səa né el. Nɛ né gə́ yeḛ a ra səa ɓa to nee: Yeḛ a karee lar tor kula gə́ yeḛ gaŋgee ta’g ləm, yeḛ a kaa dəa saar mba karee aji kəbərə ləm tɔ.
20 Ɓó lé dəw unda ɓər ləa gə́ diŋgam əsé yeḛ gə́ dené gə kag ɓa ɓər neelé wəi jia’g ndá ɓéeje neelé d’a kar bo̰ nérea ɔs təa’g ya. 21 Nɛ ɓó lé ɓər lé si kəmba as ndɔ kára əsé ndɔ joo ndá d’a kar bo̰ néra ɓéeje ɔs təa’g el, mbata yeḛ to né lar ləa.
22 Ɓó lé diŋgamje kɔl na̰ ɓa d’unda dené gə́ aw gə kèm mée’g d’aree ɔr kèm ɓa tuji gə́ raŋg orè gée el ndá ŋgaw denéje neelé a gaŋg lar dɔ dee’g kar dee d’uga no̰ njégaŋ-rəwtareeje’g ya. 23 Nɛ ɓó lé tuji teḛ keneŋ ndá i a kar kəmə tor kəmə’g ləm, 24 kəm ndá tor kəm’g ləm, ŋgaŋ ndá tor ŋgaŋ’d ləm, ji ndá tor ji’g ləm, gɔl ndá tor gɔl’g ləm , 25 doo pər tor doo pər’d ləm, doo tor doo’g ləma, gə doo gə́ dɔ mundu tor doo gə́ dɔ mundu’g ləm tɔ.
26 Ɓó lé diŋgam unda kəm ɓər ləa gə́ diŋgam əsé yeḛ gə́ dené ɓa ar kəmee tuji ndá kilá tar ɓa a to lar kəmee. 27 Ɓó lé yeḛ ar ŋgaŋ ɓər ləa gə́ diŋgam əsé yeḛ gə́ dené ɔr kara kilá tar ɓa a to gə́ lar ŋgaŋgee tɔ.
28 Ɓó lé maŋg a kwa diŋgam əsé dené gə gajee karee wəi ndá d’a tilá gə kɔri-ər tɔlee ndá dəw a sɔ dakasee el ləm, njemaŋg lé kara ta a kwa dəa ləm tɔ. 29 Nɛ ɓó lé maŋg neelé to njerɔ gə gajee kédé kédé ar dee d’wɔji njemaŋg lé mba̰ nɛ yeḛ ŋgəm maŋg ləa lé el, ɓa ar maŋg neelé wa diŋgam əsé dené ndá d’a tila maŋg neelé gə kɔri-ər tɔlee ləm, njemaŋg lé kara kəm tɔlee gə́ tɔl ləm tɔ. 30 Ɓó lé d’a gaŋg lar dɔ ɓéeje’g karee uga dɔ rəa ndá yeḛ a kuga gə goo laree gə́ gaŋg dəa’g lé ŋgər-ŋgər ya. 31 Ɓó lé maŋg a kwa ŋgon gə́ diŋgam əsé yeḛ gə́ dené ndá d’a gaŋg taree gə goo godndu neelé nja tɔ, 32 nɛ ɓó lé maŋg neelé wa ɓər gə́ diŋgam əsé yeḛ gə́ dené ndá d’a kuga ɓée ɓərje neelé gə larnda rɔ-munda ləm, d’a tila maŋg lé gə kɔri-ər tɔlee ləm tɔ.
33 Ɓó lé dəw ɔr ta bwa əsé yeḛ uru bwa nɛ yeḛ udu təa el ɓa ar maŋg əsé mulayḛ̀je oso keneŋ 34 ndá njekuru bwa neelé a kuga njenékul lé lar nékul nja ndá yoo nékul neelé a to ka̰ njekuru bwa tɔ.
35 Ɓó lé bɔ maŋg lə dəw kára ɔs maŋg lə maree tɔlee ndá d’a ndogo maŋg gə́ kəmə lé kya̰ laree kai na̰ ləm, maŋg gə́ wəi lé kara d’a kai na̰ dakasee ləm tɔ. 36 Nɛ ɓó lé deḛ gər to gə́ bɔ maŋg neelé to njerɔ gə gajee kédé ɓa njea lé ŋgəm el ndá njebau maŋg neelé a kar bɔ maŋg gə́ kəmə tor bɔ maŋg gə́ wəi’g lé nɛ d’a karee yoo maŋg lé tɔ.
Ɓogo nékulje
37 Ɓó lé dəw ɓogo bɔ maŋg əsé ŋgon badə ɓa inja gwɔbee əsé ndogee ndá yeḛ a kuga bɔ maŋg lé gə bɔ maŋgje mi, badə lé kara a kuga gə badje sɔ tɔ.
