Fasaalit naas Saduum
1 Wakit al-malaaʼika al-itneen wassalo fi Saduum be achiiye, Luut gaaʼid fi khachum baab al-madiina. Wa wakit chaafaahum, gamma laagaahum wa sajad giddaamhum. 2 Wa gaal : «Marhab beeku ! Alfaddalo fi beet abduku achaan tikhassulu rijleeku wa tunuumu wa ambaakir fajur, tamchu.» Wa humman gaalo : «La. Nunuumu barra hini fi l-nagaʼa di.»
3 Wa laakin Luut ma khallaahum wa asaraahum lahaddi waddaahum beetah wa sawwa leehum akil wa khubza bala tawwaara wa humman akalo.
4 Wa lissaaʼ ma naamo ke bas, kulla l-rujaal hana madiinat Saduum min subyaanhum lahaddi chiyyaabhum jo wa hawwago al-beet. 5 Wa naado Luut wa gaalo leyah : «Ween al-rujaal al-dakhalo fi beetak ? Amrughum leena ajala achaan narugdu maʼaahum !»
6 Wa Luut marag leehum wa sadda al-baab waraayah 7 wa gaal leehum : «Ya akhwaani, ana nachhadku ma tisawwu leehum cheyy fasil. 8 Daahu indi banaat itneen lissaaʼhin ma chaafan rujaal. Namrughin leeku barra wa sawwu fooghin ayyi cheyy al-tidooruuh. Laakin al-rujaal al-itneen dool, ma tisawwu leehum cheyy fasil achaan humman diifaani wa waajib ana nahmiihum.» 9 Wa laakin humman raddo le Luut wa gaalo : «Kiss min hini ! Inta waahid wa ajnabi wa tidoor tahkimna walla ? Agiif ! Nisawwu leek cheyy fasil ziyaada min hanaahum !»
Wa khalaas, lazzo Luut be gudra wa dawwaro yikassuru al-baab. 10 Wa laakin al-malaaʼika al-itneen jabado Luut daakhal wa saddo al-baab fooghum. 11 Wa tawwaali al-malaaʼika darabo kulla l-naas al-gaaʼidiin fi khachum al-baab be l-ama min kubaarhum lahaddi dugaaghum. Wa be da, humman ma gidro ligo al-baab.
Allah najja Luut wa aayiltah
12 Wa l-malaaʼika gaalo le Luut : «Indak yaatu fi l-hille di ? Kan indak nusbaan wa awlaad wa banaat wa naas aakhariin al-gariibiin leek kula, amrughum min hini ! 13 Aniina nidammuru al-bakaan da achaan Allah simiʼ al-chakwa didd naas al-madiina di be sabab fiʼilhum al-cheen. Wa Allah rassalaana le nidammuruuha.»
14 Wa Luut macha ligi nusbaanah al-yidooru yaakhudu banaatah wa gaal leehum : «Yalla ! Gummu amurgu min hini ! Achaan Allah yidoor yidammir al-madiina di.» Laakin humman chaafo kalaamah misil liʼib saakit.
15 Wa be fajur badri, al-malaaʼika asaro Luut wa gaalo leyah : «Gumm ! Amrug ajala ! Chiil martak wa banaatak al-itneen al-gaaʼidiin hini achaan ma tumuutu be sabab ikhaab al-madiina di !» 16 Wa laakin Luut alʼakhkhar fi l-marigiin wa l-malaaʼika karaboohum min iideehum, hu wa martah wa banaatah wa maragoohum barra min al-madiina achaan Allah dawwar yinajjiihum.
17 Wakit maragoohum barra min al-madiina di, waahid min al-malaaʼika gaal le Luut : «Kan tidoor tinajji nafsak, ajri ! Ma tinlafit waraak wa ma tagiif fi l-waadi. Amchi fi l-hajar achaan ma tumuut.»
18 Wa Luut gaal : «La, ya Rabb, da ma mumkin ! 19 Ya Rabb, ligiit minnak al-rida wa l-rahma al-kabiire achaan najjeet hayaati. Laakin ma nagdar najri lahaddi l-hajar daak. Kan al-damaar da lihigni fi l-derib, ana numuut ! 20 Chiif ! Al-hille di gariib leyi wa nagdar nawsalha ajala wa hi hille sakhayre bas. Wa khalliini namchi foogha. Hi hille sakhayre wa ninajji nafsi.»
21 Wa l-malak gaal leyah : «Ana simiʼt kalaamak, ma nidammir al-hille al-inta hajjeet beeha. 22 Ajri ajala ! Amchi fi l-hille di. Ana ma nagdar nisawwi cheyy gubbaal inta ma tawsal foogha.» Fi chaan da bas, sammo al-hille di Suukhar (maʼanaatah sakhayre).
Allah dammar Saduum wa Amuura
23 Wakit Luut wassal fi Suukhar, al-harraay dahaabha gaaʼide tatlaʼ. 24 Wa fi l-wakit da, Allah nazzal min al-sama kibriit wa matara hana naar chadiide fi Saduum wa Amuura. 25 Wa Allah dammar al-mudun dool wa kulla l-mantaga wa l-hillaal wa sukkaanhum wa kulla nabaataat al-ard. 26 Wa marit Luut anlafatat le tichiif waraaha wa tawwaali yibsat bigat mileh wa waagfe be tuulha misil al-duuliye.
27 Wa ambaakir be fajur, Ibraahiim macha fi l-bakaan al-awwal wagaf foogah giddaam Allah. 28 Wa wajjah ale Saduum wa Amuura wa ale kulla l-hillaal al-gaaʼidiin jambuhum wa chaaf dukhkhaan azrag kurum taaliʼ min al-ard misil dukhkhaan hana hariige. 29 Wa be misil da, al-Rabb dammar mudun al-mantaga al-Luut sakan fooghum. Wa laakin hu fakkar le Ibraahiim wa marag Luut min al-damaar.
Amal banaat Luut
30 Wa baʼad kulla l-cheyy da, Luut khaaf ma yaskun fi Suukhar wa macha maʼa banaatah al-itneen fi l-hajar wa sakan fi karkuur. 31 Wa yoom waahid, bineeytah al-kabiire gaalat le akhutha al-sakhayre : «Abuuna bigi chaayib wa ma fi rujaal fi l-balad di al-yaju yaakhuduuna misil fi aadit kulla naas al-ard. 32 Taʼaali, nisakkuru abuuna be khamar wa narugdu maʼaayah achaan nijiibu leyah zurriiye.»
33 Wa fi l-leele di, sakkaran abuuhin be khamar wa l-kabiire machat ragadat maʼaayah wa laakin abuuha ma irif wakit hi ragadat maʼaayah wa wakit hi gammat.
34 Wa ambaakir, al-kabiire gaalat le akhutha : «Albaareh ana ragadt maʼa abuuna. Wa l-leele kula, khalli nisakkuruuh wa amchi arugdi maʼaayah achaan nijiibu leyah zurriiye.» 35 Wa fi l-leele di, sakkaran abuuhin wa l-sakhayre machat ragadat maʼaayah wa laakin abuuha ma irif wakit hi ragadat maʼaayah wa wakit hi gammat. 36 Wa banaat Luut al-itneen himlan.
37 Wa l-kabiire wildat wa jaabat wileed wa sammatah Muwaab. Wa hu bas jidd hana l-Muwaabiyiin al-gaaʼidiin lahaddi l-yoom. 38 Wa l-sakhayre kula wildat wa jaabat wileed wa sammatah Banammi. Wa hu bas jidd hana Bani Ammuun al-gaaʼidiin lahaddi l-yoom.
Ala tuji Sɔdɔm gə Gɔmɔr
1 Kuraje lə Ala gə́ dara gə́ joo lé teḛ Sɔdɔm kàrkemetag ndá Lɔt si tarəwkɔg’d lə Sɔdɔm. Loo gə́ Lɔt oo dee ndá yeḛ ḭta aw gə mba tila kəm dee ndá yeḛ unda barmba ɔs dəa naŋg no̰ dee’g. 2 Tɔɓəi yeḛ pana: Aa ooje, mbaije ləm, m’ra ndòo rɔ sí’g, maji kar sí a̰dje mee kəi’g lə kura lə sí mba to keneŋ loondul’g nee. Seḭ a togoje gɔl sí ndá seḭ a kḭje gə ndɔ rad ɓa mba kaw kəm sí gə́ kédé ɓəi.
Deḛ tel d’ilá keneŋ pana: Wah! Loondul gə́ neelé jeḛ j’a to raga nee ya.
3 Nɛ Lɔt ɔs dee ɓɔḭ-ɓɔḭ saar ar dee ree loo-siée’g ndá d’andə mee kəi’g ləa tɔ. Yeḛ ra muru gad ar dee ləm, yeḛ ar dee ra muru gə́ əm-tiné godo keneŋ ləm tɔ. Ndá deḛ d’o̰ ya.
4 Deḛ to naŋg el ya ɓəi ndá dəwje gə́ mee ɓee-boo’d gə́ to dəwje gə́ Sɔdɔm lé ree gugu dɔ kəi sub, un kudee dɔ ŋganje’g saar teḛ ne dɔ ɓugaje’g ya. Koso-dəwje lai lé d’aḭ ree keneŋ ar dəw kára kara naḭ el tɔ. 5 Deḛ ɓar Lɔt dəjee pana: See diŋgamje gə́ ree mee kəi’g ləi loondul’g neelé see d’isi ra wa. Maji kari teḛ sə dee gə́ raga rɔ sí’g nee mba kar sí n’toje sə dee .
6 Lɔt unda loo teḛ aw par gə́ rɔ dee’g takəi gə́ raga ndá yeḛ udu tarəwkəi gée’g. 7 Yeḛ pana: Ŋgakɔmje, ma m’ra ndòo rɔ sí’g, maji kar sí raje né gə́ majel togə́bè el. 8 Aa ooje, ŋganəmje gə́ dené joo gə́ gər ŋgaw el ɓəi d’isi gən. M’a ree sə dee rɔ sí’g raga nee ndá seḭ a raje sə dee né gə́ meḛ sí ndigi. Nɛ maji kar sí raje né kára kara gə dəwje neelé el mbata deḛ ree d’isi ndil kəi’g ləm.
9 Deḛ tel d’ulá pana: Ɔd gə́ gogo! Deḛ tel pa ya tɔɓəi pana: Yeḛ gə́ ree gə́ dəw-dɔ-ɓee ɓa yeḛ ndigi tel to njegaŋ-rəwta! Maji ya, j’a ra səi majel unda dee-deḛ ya.
Deḛ d’ɔs Lɔt piriŋ gə́ raŋg mba təd takəi kandə keneŋ. 10 Diŋgamje neelé d’ula ji dee d’wa Lɔt ŋgə̰dərə ree səa rɔ dee’g kəi ndá deḛ d’udu takəi gée’g. 11 Tɔɓəi deḛ d’ila kəm tɔ dɔ dəwje gə́ d’aar tarəwkəi’g lé, un kudee dɔ ŋganje gə́ gɔ-gɔ’g saar teḛ ne dɔ dəwje gə́ tɔg-tɔg’d tɔ, ndá deḛ sané siŋga dee kari ba ɓó d’iŋga tarəwkəi lé el .
12 Diŋgamje neelé dəji Lɔt pana: See njé’g ləi gə́ ra ɓa nai loo gə́ nee’g ɓəi wa. Məmije-je, gə ŋganije gə́ diŋgam əsé njé gə́ dené, deḛ lai gə́ mee ɓee’g neelé gə́ to kaḭje lé maji kari ar dee d’ḭ loo gə́ nee’g teḛ gə́ raga. 13 Mbata j’a gə tuji loo neelé mbata kaa néra majel lə njéɓeeje neelé ɓar yaa̰ no̰ Njesigənea̰’g. Bèe ɓa Njesigənea̰ ula sí ne gə mba kar sí n’tujee ya.
14 Lɔt teḛ raga ndá yeḛ neelé pata ar məmeeje-je gə́ njétaa ŋganeeje gə́ dené pana: Ḭje tar, teḛje loo gə́ nee’g gə́ raga. Mbata Njesigənea̰ a gə tuji ɓee-boo neelé ya.
Nɛ məmeeje-je lé d’oo tapea lé gə́ ta kogo ba.
15 Loo gə́ loo to gḭdo-gḭdo ndá kuraje gə́ dara d’ɔs Lɔt ɓɔḭ-ɓɔḭ pana: Ḭta, ar dené ləi gə ŋganije gə́ dené gə́ joo gə́ d’isi nee d’ḭ səi na̰’d tɔ, nà i a tuji gə ɓee-boo neelé na̰’d.
16 To gə́ yeḛ tila gə́ tila ɓəi ndá diŋgamje neelé d’wa jia gə ji dené ləa gə ji ŋganeeje gə́ dené gə́ joo lé to mbata Njesigənea̰ ndigi kajee ya. Deḛ teḛ sə dee dan dee d’ya̰ dee gir ɓee-boo’g raga .
17 Loo gə́ d’ar dee teḛ raga mba̰ ndá yeḛ gə́ kára mbuna dee’g pa pana: Aḭ gə mba kaji rɔi ɓó ɔm rəd gə́ gooi’g el ləm, aar naŋg dan ndag-mbo’g el ləm tɔ. Aḭ par gə́ dɔ mbal’g nà i a tuji ya.
18 Lɔt ula dee pana: Ǝi mbai, bèe el! 19 Aa oo, ma gə́ m’taa kəmi rəgm lé mbɔl dɔ boo-meekɔrjol ləi ɓa ma m’aji ne ya. Nɛ m’askəm kaḭ kaw njal dɔ mbal’g lé el, mbata banelə ndá né meeko̰ gə́ nee lé a kiŋgam kédé kam m’wəi ne. 20 Aa oo, ɓee gə́ nee to dəb ba gə mba kam m’ula dɔm keneŋ ndá yee to gə́ lam ba ya. Ǝi, ya̰’m am m’aḭ gə́ keneŋ. See to gə́ lam ba el wa. Bèe ɓa m’a si ne kəmba ya.
21 Ndá yeḛ ulá pana: Aa oo, ma m’ndigi səi dɔ né’g neelé ya ɓəi. Bèe ɓa ɓee gə́ i pa taree lé m’a tujee el tɔ. 22 Ɔs rɔi ɓad gə mba kula dɔi keneŋ ya mbata m’askəm ra né kára el saar i a teḛ keneŋ ɓa. Gelee gə́ nee ɓa d’unda ne ri ɓee neelé lə Soar.
23 Kàr uba mba̰ ɓa Lɔt andə mee ɓee’d gə́ Soar ɓəi. 24 Ndá Njesigənea̰ ar pər gə kṵji pər gə́ kas ḭ dara rɔ Njesigənea̰’g ɓugu dɔ Sɔdɔm gə Gɔmɔr’g tɔ . 25 Yeḛ tuji ɓee-booje neelé ləm, gə loo gə́ to gə́ ndag-loo’g lai ləm, gə dəwje lai gə́ d’isi ɓee-booje’g ləma, gə néje lai gə́ d’uba naŋg ləm tɔ. 26 Dené lə Lɔt lé ɔm rəd gə́ gogo ndá yeḛ tel to puna-kad.
27 Abrakam ḭ gə ndɔ rad mba kaw loo gə́ yeḛ aar no̰ Njesigənea̰’g keneŋ kédé lé. 28 Yeḛ un kəmee aa loo par gə́ Sɔdɔm gə Gɔmɔr gə loo lai gə́ to ndag-loo’g lé ndá aa oo, yeḛ oo sa pər ḭ naŋg uba ŋgɔg-ŋgɔg asəna gə sa pər mbo-boo bèe.
29 Togə́bè loo gə́ Ala tuji ɓee-booje gə́ to ndag-loo’g ndá yeḛ ar mée olé dɔ Abrakam’g ɓa yeḛ ar Lɔt teḛ ne dan tuji gə́ boo gə́ yeḛ ɓugu ne ɓee-booje lé naŋg, loo gə́ Lɔt ra ɓee ləa si keneŋ kédé lé tɔ.
Lɔt gə ŋganeeje gə́ dené
30 Lɔt ḭ Soar mba kaw par gə́ tar ndá yeḛ ra loo dɔ mbal’g gə ŋganeeje gə́ dené gə́ joo lé mbata yeḛ ɓəl gə mba si Soar. Yeḛ gə ŋganeeje gə́ dené gə́ joo lé deḛ ra ɓee mee bolè mbal gə́ kára bèe. 31 Ŋgondər lé ula yeḛ gə́ ndɔḭ pana: Bɔ síje lé ɓuga mba̰ ndá diŋgam gə́ raŋg kára kara gə́ a ree rɔ sí’g gə goo néjiɓee lə sí lé godo loo gə́ nee’g tɔ. 32 Gə́ ree, ar sí j’ar bɔ síje ai mán-nduú gə́ mḭ ndá ar sí n’toje səa ɓó gə mba kar sí yel ne kó ka bɔ síje lé.
33 Deḛ d’ar bɔ deeje mán-nduú gə́ mḭ lé ai loondul’g neelé ndá ŋgondəree aw to gə bɔbeeje lé. Nɛ yeḛ neelé gər loo gə́ ŋgonee to ne səa el ləm, gə loo gə́ yeḛ ḭta aw ne el ləm tɔ. 34 Bèlè lookàree, ŋgondər lé ula yeḛ gə́ ndɔḭ pana: Aa oo, tagə́nè loondul’g lé ma m’to gə bɔm ya. Maji kar sí j’aree mán-nduú gə́ mḭ lé ai loondul’g nee ya tɔɓəi ndá i lé aw to səa to ɓó gə mba kar sí yel ne kó ka bɔ síje lé.
35 Togə́bè deḛ d’ar bɔ deeje mán-nduú gə́ mḭ lé ai loondul’g nee ya tɔɓəi ndá yeḛ gə́ ndɔḭ aw to səa tɔ. Nɛ yeḛ neelé gər loo gə́ ŋgonee to ne el ləm, gə loo gə́ yeḛ ḭta aw ne el ləm tɔ.
36 Togə́bè ɓa ŋgalə Lɔt joo bɔr lé d’aw gə kèm lə bɔ deeje ya. 37 Ŋgondər lé oji ŋgon gə́ diŋgam ndá yeḛ unda ria lə Moab, yeḛ to njekunda gin Moabje saar teḛ ɓogənè. 38 Yeḛ gə́ ndɔḭ kara oji ŋgon gə́ diŋgam ya tɔ ndá yeḛ unda ria lə Ben-Ami, yeḛ lé to njekunda gin Amo̰je saar teḛ ɓogənè lé tɔ.
