Al-tooba waajib le kulla l-naas
1 Wa fi l-wakit da bas, naas waahidiin jo le Isa wa oorooh be khabar al-naas min daar al-Jaliil. Al-naas dool, Bilaatus katalaahum fi beet Allah wa khalbat dammuhum maʼa damm dahaayaahum. 2 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Be sabab moothum al-cheen da, fi fikirku al-Jaliiliyiin dool muznibiin ziyaada min al-naas al-aakhariin al-min daar al-Jaliil walla ? 3 Nuguul leeku la. Wa kan intu ma tutuubu min zunuubku, kulluku tahlako misilhum. 4 Wa simiʼtu khabar hana l-naas al-tamaantaachar al-gasir Silwaam wagaʼ fooghum wa katalaahum. Wa fi fikirku, humman khaatiyiin ziyaada min kulla l-naas al-aakhariin al-saakniin fi Madiinat al-Khudus walla ? 5 Nuguul leeku la. Wa kan intu ma tutuubu min zunuubku, kulluku tahlako misilhum.»
6 Wa Isa hajja leehum be masal wa gaal : «Naadum waahid indah jineene hana inab wa chadarat tiin kula gaaʼide foogha. Wa macha leeha wa fattach foogha tiin wa ma ligi cheyy. 7 Wa hajja le l-khaddaam al-masʼuul fi l-jineene wa gaal : ‹Chiif ! Min talaata sana ana gaaʼid naji nifattich iyaal min al-chadara di wa ma ligiit foogha cheyy. Maala nikhalliiha tafsid al-turaab ? Agtaʼha !› 8 Wa l-khaddaam radda leyah wa gaal : ‹Ya sayyidi ! Khalliiha tagood sana waahide battaan. Wa ana nahfir al-turaab al-jaay wa jaay leeha wa niziid leeha baʼar. 9 Akuun fi l-sana al-jaaye talda iyaal. Wa kan ma wildat, khalaas agtaʼha.›»
Al-Masiih chafa mara fi yoom al-sabt
10 Yoom al-sabt Isa gaaʼid yiʼallim al-naas fi beet al-sala. 11 Wa fi mara waahide taʼbaane. Cheetaan waahid darabaaha wa min 18 sana, daharha mukanjar wa ma tagdar tinʼadil. 12 Wa Isa chaafaaha wa naadaaha. Wa gaal leeha : «Ya mara zeene. Khalaas, ligiiti al-aafe. Inti ma marbuuta battaan.» 13 Wa khatta iideenah foogha wa ajala ke hi mattatat daharha adiil wa chakarat Allah.
14 Laakin masʼuul hana beet al-sala ziʼil achaan Isa chafaaha fi yoom al-sabt. Wa hajja le l-naas wa gaal : «Fi l-usbuuʼ induku sitte ayyaam le l-khidme. Khalli taju fi l-ayyaam dool achaan talgo al-aafe laakin ma fi yoom al-sabt.»
15 Wa l-Rabb Isa radda leyah wa gaal : «Ya l-munaafikhiin ! Fi yoom al-sabt, akiid ayyi naadum minku yihill toorah walla humaarah min chaaytah wa yiwaddiih le yazgiih almi. 16 Wa l-mara di, hi min awlaad Ibraahiim wa l-Cheetaan rabatha. Wa min 18 sana hi marbuuta. Wa kikkeef ma waajib nihillaha min rubaatha fi yoom al-sabt ?»
17 Wa be kalaamah da, al-eeb dakhal le kulla l-naas al-dawwaro yadharooh. Wa kulla l-naas firho be kulla l-amal al-majiid al-Isa gaaʼid yisawwiih.
Amsaal al-khardal wa l-tawwaara
18 Wa battaan Isa gaal : «Mamlakat Allah hi kikkeef ? Hi tichaabih chunu ? 19 Hi sakhayre misil habbit al-khardal. Wa raajil waahid chaalha wa teerabaaha fi jineentah. Wa hi bazarat wa bigat kabiire misil chadara. Wa tuyuur al-sama jo wa bano uchuuchhum fi furuuʼha.»
20 Wa battaan Isa gaal : «Nuguul mamlakat Allah tichaabih misil chunu ? 21 Mamlakat Allah tichaabih misil al-tawwaara. Wa mara waahide chaalatha wa sabbatha daakhal fi lubb talaata kooro hana dagiig. Wa baʼadeen al-tawwaara gawwamat al-ajiine kullaha ke.»
Al-derib al-dayyig
22 Wa wakit Isa musaafir le Madiinat al-Khudus, gaaʼid yiʼallim al-naas fi l-mudun wa l-hillaal al-fi derbah. 23 Wa naadum waahid saʼalah wa gaal : «Ya sayyidna, al-naas al-yanjo chiyya walla ?»
Wa Isa hajja le l-naas wa gaal : 24 «Jaahudu le tadkhulu be derib al-dayyig achaan nuguul leeku baʼadeen naas katiiriin yidooru yadkhulu wa ma yagdaro. 25 Kan siid al-beet gamma sadda al-derib wa intu waagfiin barra, tugummu tuduggu al-baab wa tuguulu : ‹Sayyidna, aftah leena.› Wa hu yurudd leeku wa yuguul : ‹Ma naʼarifku. Intu ke min ween ?› 26 Wa fi l-bakaan da, intu tuguulu : ‹Aniina akalna wa chiribna maʼaak. Wa inta allamt al-naas fi chawaariʼna.› 27 Laakin hu yuguul : ‹Nuguul leeku ma naʼarif intu yaatumman. Yalla kissu minni baʼiid, intu al-fasliin !›
28 «Wa fi l-bakaan da, tabku wa tiʼaddu sunuunku min al-nadaama achaan tichiifu Ibraahiim wa Ishaakh wa Yaakhuub wa kulla l-anbiya yadkhulu fi mamlakat Allah wa intu kamaan matruudiin minha. 29 Wa l-naas yaju min sabaah wa kharib wa min munchaakh wa wati wa yadkhulu yilʼachcho fi mamlakat Allah. 30 Wa khalaas al-naas al-wara yabgo giddaam wa l-naas al-giddaam yabgo wara.»
Kalaam al-Masiih al-bukhuss al-Khudus
31 Wa fi l-wakit da, naas waahidiin min al-Fariiziyiin jo le Isa wa gaalo : «Yalla, amchi min al-bakaan da. Hiruudus yidoor yaktulak tara !»
32 Wa radda leehum wa gaal : «Amchu le l-baʼachoom da wa guulu leyah : ‹Asmaʼ. Al-yoom ana natrud al-chawaatiin wa nachfi al-mardaaniin wa ambaakir nisawwi nafs al-cheyy. Fi l-yoom al-taalit hatta nikammil khidimti.› 33 Aywa, al-yoom wa ambaakir wa ambukra waajib namchi giddaam achaan ma waajib le ayyi nabi yumuut, illa fi Madiinat al-Khudus.
34 «Ya Madiinat al-Khudus ! Ya Madiinat al-Khudus ! Ya kattaaliin al-anbiya ! Intu al-tarjumu al-naas al-Allah yirassilhum leeku. Kam marra dawwart nilimm iyaalku misil al-jidaade tilimm iyaalha tihit janaaheeha. Laakin intu abeetu. 35 Chiifu yikhallu beetku yaabis. Wa khalaas nuguul leeku ma tichiifuuni battaan lahaddi tuguulu : <Mabruuk le l-naadum al-jaayi be usum Allah.>»
Ɔsje badm telje
1 Mee ndəa’g neelé njé gə́ na̰je gə́ d’aar keneŋ, d’ɔr sor né gə́ teḛ dɔ njé gə́ Galile’g lé d’ar Jeju oo, to né gə́ Pilatə ra loo gə́ yeḛ podé məs dəwje neelé gə məs néje gə́ d’inja gə́ məs lé na̰’d. 2 Jeju ila dee keneŋ pana: See meḛ sí ndaji ta pana: Njé gə́ Galile’g lé to njékaiyaje d’ur dɔ njé gə́ Galile gə́ raŋg lai ɓa ar né gə́ togə́bè teḛ ne dɔ dee’g gə mbəa wa. 3 Wah! bèe el. Nɛ ma nja m’ula sí təsərə ya, ɓó lé seḭ waje ndòo rɔ sí dɔ kaiya’g lə sí el ndá seḭje lai lé seḭ a kuduje bèe ya tɔ. 4 Esé deḛ gə́ dɔg-gir-dee-jinaijoo gə́ kəi gə́ Siloe gə́ ŋgal gə́ duu dɔ loo lé təd unda dee tɔl dee lé see deḛ ɓa gə́ dəwje gə́ ta wa dɔ dee ur dɔ njéɓeeje gə́ Jerusalem gə́ raŋg wa. 5 Wah! bèe el. Nɛ ɓó lé seḭ waje ndòo rɔ sí dɔ kaiya’g lə sí el ndá seḭ a kuduje to gə́ deḛ bèe ya tɔ.
Gosɔta gə́ wɔji dɔ kodé gə́ ka̰dee godo lé
6 Jeju un ta ula dee gə gosota pana: Diŋgam kára ma̰a kodé mee ndɔ-nduú’g ləa. Yeḛ ree gə mba saŋg ka̰dee keneŋ nɛ yeḛ iŋga kára kara el. 7 Yen ɓa yeḛ ula njeŋgəm ndɔ-nduú lé pana: Aa oo, as ləb munda ma m’ree keneŋ ta-ta gə mba saŋg kandə kodé lé nɛ m’iŋga ka̰dee keneŋ kára kara el nja saar. Bèe ndá tuga gaŋg mən, gelee ban ɓa aree to bə dɔ naŋg kari ba togə́bè wa. 8 Njeŋgəm ndɔ-nduú lé ilá keneŋ pana: Mbai, maji kari ya̰ wəl nee ɓoŋ am m’ndɔ naŋg m’gugu ne dəa ləm, gə m’odo ɓiri-ɓisi m’ɔm keneŋ ləm tɔ am m’oo ɓa. 9 Banelə ləb gə́ gogo yee a kandə gə́ kandə ya, ɓó lé bèe el ndá m’a tuga badə gaŋg ɓəi.
Jeju ɔr rɔko̰ rɔ dené ndɔ-kwa-rɔ’g
10 Jeju ndoo dee ta gə ndɔ-kwa-rɔ mee kəi-kwa-dɔ-na̰ gə́ kára bèe. 11 Aa ooje, dené kára bèe gə́ ndil gə́ yèr to mée’g aree to gə́ yɔ-dəw as ləbee dɔg-giree-jinaijoo ləm, wá rugee koŋgoŋ aree oo loo kɔr rəa gə́ tar el ləm tɔ lé si keneŋ. 12 Loo gə́ Jeju aa loo ée ndá yeḛ ɓaree ulá pana: Dené, ji rəm ləi ɔr rɔi’g mba̰.
13 Yeḛ ila jia dəa’g. Léegəneeya yeḛ ḭ ndɔji rəa ra̰daŋ gə́ tar ndá yeḛ pidi ne Ala tɔ. 14 Yen ŋga mbai gə́ njekəi-kwa-dɔ-na̰ lé mée ḭ səa jugugu mbata Jeju ɔr rɔko̰ rɔ dəw’g gə ndɔ-kwa-rɔ. Yeḛ ula boo-dəwje neelé pana: Ndɔje gə́ misa̰ to keneŋ mba ra kula. Bèe ndá reeje gə ndəaje neelé ɓa gə mba kar dee d’ɔr rɔko̰ rɔ sí’g ɓó reeje gə ndɔ-kwa-rɔ el .
15 Mbaidɔmbaije ilá keneŋ pana, Njéhulaije, see seḭje kára kára lai lé seḭ tuduje bɔ maŋg lə sí əsé mulayḛ̀je lə sí kəi-kulee’g ndɔreje awje səa mán gə mba karee ai mán gə ndɔ-kwa-rɔ’g el wa. 16 Nɛ dené nee gə́ to gə́ ŋgon Abrakam gə́ Njekurai teá naŋg jo̰dɔrɔ as ləbee dɔg-giree-jinaijoo lé see tudu kúla lar rəa’g gə ndɔ-kwa-rɔ lé see to né gə́ kəm ra el wa.
17 Loo gə́ yeḛ pa togə́bè ndá njéba̰je ləa lai rɔkul ra dee, nɛ boo-dəwje lai lé d’al rɔ dee wɔji dɔ néje lai gə́ maji dum gə́ yeḛ ra lé tɔ.
Gosɔta gə́ wɔji dɔ ka̰ kamnaḭ gə́ ɓaree senebe
Mat 13.31-32, Mar 4.30-3218 Jeju ula dee tɔɓəi pana: See ɓeeko̰ lə Ala lé to tana ɗi wa. See ɗi ɓa m’a kwa kwɔjee ne wa. 19 Yee to asəna gə kandə né gə́ ɓaree senebe gə́ dəw un dubu mee kamnaḭ’g ləa, yeḛ uba ndá ḭ ɓar-kag ar yelje gə́ tar ree d’wa na̰ barkəmee’g ko̰-ko̰ ra kəi lə dee keneŋ.
Gosɔta gə́ wɔji dɔ né gə́ ar nduji ti lé
Mat 13.3320 Yeḛ ula dee tɔɓəi pana: See ɗi ɓa m’a kwa kwɔji ne ɓeeko̰ lə Ala lé wa. 21 Yee lé to asəna gə né gə́ ar nduji ti gə́ dené un wɔji nduji ŋgo munda ɔm danee’g gur ne aree ḭ dor-dor tɔ.
Tarəw gə́ njo̰ lé
Mat 7.13-14Mat 21-2322 Jeju unda mee ɓee-booje gə ɓee-kogoje dana gaŋg aw ndoo ta keneŋ kəmee gə́ Jerusalem. 23 Dəw kára un ta dəjee pana, Mbai, see dəwje gə́ d’a gə kaji lé d’a bula bəl ba bèe wa.
Jeju tel ilá keneŋ pana: 24 Ɔsje rɔ sí ɓad mba kandə gə tarəw gə́ njo̰ ɓa. Mbata ma m’ula sí təsərə, njé gə́ na̰je bula d’a saŋg loo gə mba kandə keneŋ nɛ d’a kas el.
25 Loo gə́ njekəi lé a kuba naŋg kḭ tar gə mba kudu takəi ɓa seḭ a naije raga ndá a kunje kudu kundaje tabidi rəw-kəi, a pajena: Mbai, mbai, ɔr rəw ar sí. Nɛ yeḛ a kila sí keneŋ pana: Ma m’gər loo gə́ seḭ ḭje keneŋ el. 26 Yen ŋga seḭ a kɔmje dɔ ta’g pajena: Jeḛ n’toje gə́ njésɔ seḭje gə njékai seḭje na̰’d ya ləm, i ndoo sí ta gə mba̰-rəwje gə́ lə sí ya ləm tɔ. 27 Yeḛ a kila sí keneŋ pana, ma m’ula sí təsərə, ma m’gər loo gə́ ḭje keneŋ el. Seḭ njéra némajelje lai lé ɔdje ne tam’g gə́ gogo . 28 Lée neelé a to loo no̰ gə mán-no̰ kəm’g ləm, gə loo sɔ ŋgaŋ pəgərə-pəgərə ləm tɔ loo gə́ seḭ a kooje Abrakam gə Isaak gə Jakob gə njéteggintaje lai mee ɓeeko̰’g lə Ala lé ya nɛ seḭje lé d’a kɔm sí gir loo’g raga tɔ . 29 Koso-dəwje d’a kḭ bər gə dɔ-gó ləm, d’a kḭ dɔkɔl gə dɔgel ləm tɔ, d’a kwa na̰ kisi ta nésɔ’g mee ɓeeko̰’g lə Ala ya . 30 Tɔɓəi aa ooje, deḛ gə́ to gə́ rudu dee gogo lé d’a tel to gə́ ŋgaw ta dee kédé, tɔɓəi deḛ gə́ to gə́ ŋgaw ta dee kédé lé d’a tel to gə́ rudu dee gogo tɔ .
Jeju njaa kəmee gə́ Jerusalem
Mat 23.37-3931 Mee ndəa neelé nja Parisiḛje gə́ na̰je ree rəa’g d’ulá pana: Ɔd loo gə́ nee’g aw mbata Herɔdə saŋg rəw gə mba tɔli.
32 Jeju ila dee keneŋ pana: Ɔd aw ulaje pajena: Aa oo, ɓogənè gə bèlè m’isi m’tuba ndilje gə́ yèr meḛ dəwje’g ləm, ma m’ɔr rɔko̰ rɔ dee’g ləm tɔ, nɛ nona ɓa m’a kun rudee ɗiao ɓəi. 33 Nɛ lé riri kara m’a njaa kəm gə́ kédé-kédé ɓogənè ləm, gə bèlè ləma, gə nona ləm tɔ, mbata kar njetegginta udu raga gir ɓee gə́ Jerusalem ɓa to né gə́ lée’g el.
34 Jerusalem, Jerusalem, i gə́ tila njéteggintaje gə́ d’ula dee rɔi’g gə kɔri-ər tɔl dee lé see gɔl ka̰da ɓa ma m’ndiŋga rɔm gə mba mbo̰ ŋgani gelm’g to gə́ ko̰ kṵja mbo̰ ne ŋganee gel bagee’d bèe nɛ seḭ ndigije el nee wa. 35 Aa ooje, d’a kuba kəi lə sí kya̰ mée wəl kar sí ya, nɛ ma m’ula sí təsərə, seḭ a koomje gogo el saar njena seḭ a pajena: Maji kar dɔkaisəgərə nai gə yeḛ gə́ ree gə ri Mbaidɔmbaije lé tɔ .
