Khilaaf fi yoom al-sabt
1 Wa fi l-wakit da, Isa raayikh fi ust al-ziraaʼa fi yoom al-sabt. Wa talaamiizah jiiʼaaniin wa gammo gataʼo ganaadiil al-gameh wa akaloohum. 2 Wa l-Fariiziyiin chaafoohum wa gaalo leyah : «Talaamiizak gaaʼidiin yisawwu al-khidme al-ma halaala fi yoom al-sabt.»
3 Wa Isa saʼalaahum wa gaal : «Ma gareetu al-Kitaab walla ? Nisiitu al-cheyy al-Dawuud wa jamaaʼtah sawwooh wakit al-juuʼ sawwaahum walla ? 4 Hu dakhal fi beet Allah wa akal al-khubza al-gaddamooha al-naas le Allah. Wa da ma halaal le Dawuud wa la le l-naas al-maʼaayah, illa le rujaal al-diin. 5 Walla ma gareetu kalaam al-Tawraat ? Kulli yoom al-sabt rujaal al-diin yikhaalufu wasaaya al-sabt achaan yakhdumu fi beet Allah wa Allah ma yajʼalhum muznibiin. 6 Wa laakin nuguul leeku cheyy akbar min beet Allah gaaʼid hini giddaamku. 7 Wa Allah gaal : <Nidoor al-rahma ziyaada min al-dahaaya.> Wa kan awwal fihimtu maʼana al-kalaam da, ma tuluumu al-naas al-ma muznibiin. 8 Wa khalaas, ana Ibn al-Insaan Rabb yoom al-sabt.»
Al-Masiih chafa naadum fi yoom al-sabt
9 Wa macha giddaam wa dakhal fi beet al-sala hanaahum. 10 Wa naadum waahid iidah mayte gaaʼid daakhal. Wa l-Fariiziyiin dawwaro fursa achaan yathamo Isa. Wa achaan da, saʼalooh wa gaalo : «Kan naadum yachfi al-mardaaniin fi yoom al-sabt da, halaal walla haraam ?» 11 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Kan naadum minku indah kabich wagaʼ fi nugra fi yoom al-sabt, hu ma yakurbah ajala wa yisillah walla ? 12 Wa insaani ma muhimm ziyaada min kabich walla ? Khalaas, halaal leena nisawwu al-kheer fi yoom al-sabt.» 13 Wa khalaas Isa gaal le l-raajil : «Midd iidak.» Wa l-raajil maddaaha wa iidah ligat al-aafe wa bigat misil al-aakhara. 14 Wa laakin al-Fariiziyiin marago wa achchaawaro kikkeef yaktulu Isa.
Kalaam al-nabi tamma fi l-Masiih
15 Wa Isa irif fikirhum wa macha min hinaak. Wa naas katiiriin marra waahid taabaʼooh wa daawaahum kulluhum. 16 Wa amaraahum achaan ma yiʼooru al-naas hu yaatu. 17 Wa misil da, al-kalaam al-Allah gaalah be khachum al-nabi Ichaʼya tamma khalaas. 18 Wa Ichaʼya gaal :
<Daahu abdi al-ana azaltah wa l-nihibbah
wa ana firiht beyah.
Ana nukhutt ruuhi foogah
wa hu yiballikh adaalit Allah le kulla l-umam.
19 Wa ma yikhaasim wa ma yasrakh
wa hissah ma yinsamiʼ fi l-chawaariʼ.
20 Hu ma yaksir ageegaay mafjuukha
wa la yaktul deyy al-faanuus al-gariib yumuut.
Wa yuguud adaalit Allah
lahaddi yansurha.
21 Wa kulla l-umam
yukhuttu achamhum fi usmah.>
Gaalo gudrat al-Masiih min Ibliis
22 Wa baʼadeen jaabo raajil amyaan wa abkam achaan indah cheetaan wa Isa chafaah wa l-raajil gamma yichiif wa yihajji. 23 Wa kulla l-naas alʼajjabo bilheen wa gaalo : «Akuun al-naadum da Ibn Dawuud al-narjooh !» 24 Wa laakin al-Fariiziyiin simʼo al-kalaam da wa gaalo : «Al-naadum da ma yatrud al-chawaatiin illa be gudrat Ibliis kabiir al-chawaatiin.»
25 Wa Isa irif fikirhum wa gaal leehum : «Ayyi mamlaka kan naasha yiddaawaso ambeenaathum takhrab. Wa ma fi madiina wa la beet yagood saabit kan naasah yiddaawaso ambeenaathum. 26 Wa be misil da, kan al-Cheetaan yatrud al-chawaatiin, hu yidaawis nafsah wa kikkeef mamlakatah tagood saabte ? 27 Kan ana taradt al-chawaatiin be gudrat Ibliis, naasku yaturduuhum be gudrat yaatu ? Wa misil da, naasku bas al-yisabbutu foogku al-tuhma. 28 Wa kan ana taradt al-chawaatiin be Ruuh Allah kamaan, mamlakat Allah garrabat leeku. 29 Wa laakin naadum ma yadkhul fi beet raajil gawi wa ma yichiil khumaamah illa kan awwal rabat al-raajil al-gawi da. Kan rabatah, yagdar yanhab kulla khumaamah.
Al-ma maʼa l-Masiih aduuh
30 «Ayyi naadum al-ma maʼaayi aduuyi wa ayyi naadum al-ma yilimm al-naas maʼaayi, yichattithum. 31 Wa be misil da, nuguul leeku Allah yakhfir le l-naas kulla zunuubhum wa kulla kalaamhum hana l-kufur. Laakin ma yakhfir leehum kalaam al-kufur fi l-Ruuh al-Khudduus. 32 Wa kan naadum yuguul kilme diddi ana, Ibn al-Insaan, Allah yakhfir leyah. Wa laakin al-naadum al-yuguul kilme didd al-Ruuh al-Khudduus, Allah ma yakhfir leyah wa la fi l-dunya wa la fi l-aakhira.
Allah yihaasib kalaam al-naas
33 «Al-chadara al-adiile talda iyaal adiiliin wa l-chadara al-fasle talda iyaal fasliin. Wa l-naas yaʼarfu al-chadara min iyaalha. 34 Ya iyaal al-dabiib, intu fasliin wa misil da kikkeef tagdaro tuguulu kalaam adiil ? Achaan al-cheyy al-galib al-naadum malaan beyah, da bas al-yamrug min khachmah kan yihajji. 35 Al-galib hu misil makhazan. Wa l-naadum al-adiil yudumm kalaam adiil fi galbah wa l-kalaam al-yamrug minnah kula adiil. Wa l-naadum al-fasil yudumm kalaam fasil fi galbah wa l-kalaam al-yamrug minnah kula fasil. 36 Wa khalaas nuguul leeku, fi yoom al-Hisaab, Allah yihaasib kulla l-kalaam al-ma indah faayde al-gaalooh al-naas. 37 Achaan Allah yibarriik hasab kalaamak wa yihaakimak hasab kalaamak.»
Alaamat al-nabi Yuunus
38 Wa naas waahidiin min al-ulama wa min al-Fariiziyiin hajjo leyah wa gaalo : «Ya sayyidna, nidooru inta tantiina daliil achaan niʼaamunu beek.»
39 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Naas al-wakit da fasliin wa khaayniin wa yidooru daliil achaan yiʼaamunu. Wa Allah ma yantiihum daliil illa l-daliil hana l-nabi Yuunus. 40 Wa misil Yuunus gaʼad talaata yoom wa talaata leele fi batun al-huutaay, Ibn al-Insaan kula yagood fi lubb al-ard talaata yoom wa talaata leele. 41 Wa fi yoom al-Hisaab, naas madiinat Niinawa yugummu foog maʼa naas hana wakitna wa yisabbit fooghum al-tuhma achaan naas Niinawa taabo min zunuubhum wakit Yuunus ballakh leehum kalaam Allah. Wa hu al-yikallim leeku hassaʼ akbar min Yuunus wa intu ma tubtu. 42 Wa fi yoom al-Hisaab, malikat al-wati hi tugumm maʼa naas hana wakitna wa tisabbit foogku al-tuhma achaan hi khatarat wa jaat min aakhir al-ard achaan tasmaʼ kalaam Suleymaan al-hakiim wa tichiif ilmah. Wa hu al-yikallim leeku hassaʼ muhimm min Suleymaan wa laakin intu ma tubtu.»
Masal al-cheetaan al-taradooh
43 «Wa wakit al-cheetaan yamrug min naadum muchootin, al-cheetaan yamchi misil naadum muwaddir fi l-sahara wa yifattich bakaan yinjamma foogah wa ma yalgaah. 44 Wa yuguul : ‹Khalaas, nigabbil fi l-beet al-maragt minnah.› Wa wakit yigabbil, yalga al-naadum misil beet yaabis wa nadiif wa mufarrach. 45 Wa yamchi yijiib maʼaayah sabʼa chawaatiin fasliin minnah ziyaada. Wa kulluhum yindasso wa yaskunu fi l-naadum da wa khalaas haalit al-naadum da tabga hawaane min awwal. Wa yabga misil da le l-naas al-fasliin hana wakitna dool.»
Amm al-Masiih wa akhwaanah
46 Wa Isa gaaʼid yihajji le naas katiiriin wa ammah wa akhwaanah jo wa wagafo barra. Wa dawwaro yihajju maʼaayah. 47 Wa naadum waahid ja ooraah wa gaal : «Ammak wa akhwaanak gaaʼidiin barra wa yidooru yihajju maʼaak.»
48 Wa Isa radda le l-naadum al-ooraah wa gaal : «Ammi yaati ? Wa akhwaani yaatu humman ?» 49 Wa madda iidah wa wassaf talaamiizah wa gaal leyah : «Dool bas humman akhwaani wa ammi 50 achaan ayyi naadum al-yisawwi hasab abuuyi fi l-sama yidoorah, hu bas akhuuyi wa akhti wa ammi.»
Njékwakila Jejuje ria dɔ kó tem d’usɔ gə ndɔ-kwa-rɔ
Mar 2.23-28, Lug 6.1-51 Mee ndəa’g neelé Jeju unda mee ndɔ dana gaŋg, to ndɔ-kwa-rɔ. Njékwakiláje lé ɓoo ra dee, ar dee ria barkəmko tem d’usɔ . 2 Parisiḛje d’oo ndá d’ula pana: Aa oo, néra njékwakilaije lé to né gə́ kəm ra ndɔ-kwa-rɔ’g el.
3 Jeju ila dee keneŋ pana: See seḭ turaje ta gə́ to mee maktub gə́ wɔji dɔ Dabid loo gə́ ɓoo tɔlee gə deḛ gə́ d’aw səa lé el wa . 4 Yeḛ andə aw mee kəi-Ala’g o̰ muru gə́ d’unda keneŋ. To muru gə́ to gə kəmee gə́ kəm karee-yeḛ əsé deḛ gə́ d’aw səa lé d’o̰ el nɛ to mba kar njékinjanéməsje ɓa d’o̰ gə kar dee ba . 5 Tɔɓəi ndɔ-kwa-rɔ lé njékinjanéməsje ɓa bṵji ndɔ-kwa-rɔ mee kəi-Ala’g d’al ne ta ta godndu’g lal kar ta wa dɔ dee. See seḭ turaje ta nee mee maktub Godndu’g lé el wa . 6 Togə́bè ɓa, ma nja m’ula sí, né gə́ boi ur dɔ kəi-Ala’g to nee. 7 Ta gə́ mee maktub’g lé pana: Meekɔrjol ɓa taa kəm ɓó nékinjanéməsje el. Ɓó lé seḭ gərje ginee ndá njéra né gə dɔ najee-je lé seḭ a kilaje ta dɔ dee’g el . 8 Mbata Ŋgon-dəw lé yeḛ ɓa gə́ mbai dɔ ndɔ-kwa-rɔ ya.
Dəw gə́ jia wəi wɔ lé aji
Mar 3.1-6, Lug 6.6-119 Loo gə́ d’ḭ lée’g mba̰ ndá Jeju andə mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g. 10 Aa oo, diŋgam kára gə́ jia wəi wɔ lé si keneŋ. Deḛ dəji Jeju pana: See godndu lə sí wɔji mba kar njerɔko̰ aji kəbərə ndɔ-kwa-rɔ’g lé wa. Yee ɓa, deḛ ndo̰ ne təa togə́bè gə mba kiŋga ne ta gə́ təa’g ɓó gə səgee ne.
11 Yeḛ ila dee keneŋ pana: See na̰ ɓa mbuna sí’g ɓó lé badə ləa kára ba jia’g ɓa oso godə-bwa’g ndɔ-kwa-rɔ’g ndá see a kunee gə mba kilá raga el wa . 12 Dəw lé see gad laree ur dɔ lar badje’g el wa. Bèe ndá godndu wɔji mba ra maji ndɔ-kwa-rɔ’g lé ya.
13 Tɔɓəi yeḛ ula diŋgam neelé pana: Ndɔji jii ra̰daŋ.
Diŋgam neelé ndɔji jia ra̰daŋ ndá jia tel to kɔgərɔ-kɔgərɔ to gə́ maree ya. 14 Parisiḛje teḛ ɗaga ndá deḛ d’wɔji na̰ ta saŋg ne rəw gə mba tɔlee.
Jeju to kura lə Njesigənea̰
15 Jeju oo gao ndá yeḛ ḭ keneŋ aw gə́ raŋg. Boo-dəwje ndolè gée. Yeḛ aji njérɔko̰je lai ar rɔ dee to kari péd-péd 16 ndá yeḛ ndəji dee bər-bər pana: D’a pa taree kar dəw kára kara oo el, 17 mba kar tapa Esai, njetegginta gə́ yeḛ pa lé aw ne lée’g béréré pana:
18 Aa oo, kura ləm nee gə́ m’ɔree kəm’g lé
M’undá dan kəm’g m’ar məəm lelm dəa’g tɔ.
M’a kɔm ndiləm dəa’g yəm
Ndá yeḛ a kila mber ta gə́ to gə dɔ najee lé kar ginkoji dəwje gə raŋg .
19 Yeḛ a maḭ el ləm, ndia a ɓar wəl-wəl el ləma,
Dəw kára kara a koo ndia mba̰-rəwje’g el ləm tɔ.
20 Ŋgawlal gə́ mbəl lé yeḛ a korè tɔ el ləm,
Kúla pər gə́ o̰ jḛ̀ lé kara yeḛ a kunda tɔl el ləm tɔ
Saar mba kar ta gə́ to gə dɔ najee a dum ne dɔ loo dɔ naŋg nee ya.
21 Ginkoji dəwje-dəwje gə raŋg lé meḛ dee a to yel dɔ ria’g.
See Njekurai tḭ gə rəa wa
Mar 3.22-30, Lug 11.14-2322 Deḛ d’aw gə dəw gə́ ndil gə́ majel rəa ar kəmee tɔ ləm, ar gwɔsee udu ləm tɔ lé rɔ Jeju’g. Ndá Jeju ajee aree pata ləm, aree oo loo ləm tɔ. 23 Boo-dəwje lai neelé kaar dee wa dee paḭ ar dee pana: See yeḛ gə́ aar neelé see to gə́ ŋgon Dabid el wa.
24 Parisiḛje lé d’oo ta gə́ deḛ pa lé ndá d’ila dee keneŋ pana: Mbɔl dɔ Beeljebul, mbai lə ndilje gə́ majel lé ɓa diŋgam neelé tuba ne ndilje gə́ majel meḛ dəwje’g ya .
25 Jeju gər takə̰ji lə dee gə́ nai meḛ dee’g ɓəi lé ndá yeḛ ula dee pana: Ɓeeko̰ gə́ rara kara ɓó lé d’ɔm meḛ dee na̰’d el ndá d’a kḭ gə na̰ tuji na̰. Ɓee-boo gə́ rara əsé kəi gə́ rara kara ɓó lé d’ɔm meḛ dee na̰’d el ndá d’a si el tɔ. 26 Ɓó lé Njekurai ya tuba Njekurai ndá yeḛ nja tḭ gə rəa, bèe ŋga see ɓeeko̰ ləa a to loo gə́ ra gə́ ɓəi wa. 27 Ma nja, ɓó lé ma m’tuba ndilje gə́ majel gə siŋgamoŋ lə Beeljebul ndá see siŋgamoŋ lə na̰ ɓa ŋgan síje lé tuba ne ndilje gə́ majel ɓəi wa. Togə́bè ɓa deḛ nja d’a to njékɔrkəmtaje lə sí. 28 Lé siŋgamoŋ lə Ndil Ala lé ɓa ma m’tuba ne ndilje gə́ majel ndá ɓeeko̰ lə Ala lé ula iŋga sí mba̰ ya.
29 Esé ɓó lé dəw a tɔ njesiŋgamoŋ gə kúla njim-njim el ndá see a kandə kuru mee kəi’g ləa gə mba ɓogo néje ləa to gə́ banwa. A teá kédé ɓa a tɔ kée ɓəi.
30 Yeḛ gə́ nai səm el ndá yeḛ to njetɔlm. Dəw gə́ mbo̰ dee səm dɔ na̰’d el ndá yeḛ to njejané dee . 31 Gelee gə́ nee ɓa ma m’ula sí ya: Kaiya gə́ rara gə́ dəwje ra əsé ndɔl gə́ rara gə́ dəwje d’ila kara Ala a koo loo kar mée ti mbidi dɔ’g ya. Nɛ yeḛ gə́ a kila ndɔl dɔ Ndilmeenda’g ndá Ala a koo loo kar mée ti mbidi dɔ’g nda̰ bèe el. 32 Nana ɓa gə́ ila ta dɔ Ŋgon-dəw’g lé ndá Ala a koo loo kar mée ti mbidi dɔ’g ya. Nɛ nana ɓa gə́ a kila ndɔl dɔ Ndilmeenda’g ndá Ala a koo loo kar mée ti mbidi dɔ’g wəl nee el ləm, əsé ləbje gə́ a gə teḛ el ləm tɔ .
Tapa dəw ɓa i a koo ne mée ɓəi
Lug 6.43-4533 Ɓó lé kandə kag maji ndá seḭ pajena rɔ kag maji tɔ, əsé ɓó lé kandə kag majel ndá seḭ pajena rɔ kag majel tɔ. Mbata kandə kag ɓa deḛ gər ne rɔ kag ya . 34 Seḭ ŋgan li-meewaije, see loo gə́ ra ɓa seḭ a kooje loo kar ta néje gə́ maji a teḛ ta sí’g keneŋ wa seḭ gə́ toje njémeeyèrje. Né gə́ taa mee dəw yal-yal ɓa taree teḛ təa’g ɓəi . 35 Dəw gə́ maji gə́ si gə néje gə́ maji lé ndá a teg némajije ləa gə́ raga. Dəw gə́ njemeeyèr gə́ si gə néyèrje ləa ndá a teg néyèrje ləa gə́ raga tɔ. 36 Ma m’ula sí təsərə, ndɔ gaŋg-rəwta lé tapa dəwje gə́ deḛ pa gə́ sin-sin lé d’a teg wad-wad. 37 Mbata tapai gə́ teḛ tai’g ɓa d’a kɔr ne ta dɔi’g əsé tapai gə́ teḛ tai’g ɓa d’a kila ne ta dɔi’g tɔ.
Jeju mbad ra némɔri kar Parisiḛje
Mar 8.11-12, Lug 11.29-3238 Njéndaji-maktubje gə́ na̰je deḛ gə Parisiḛje d’ulá pana: Mbai, jeḛ ndigi kari ra némɔri ar sí j’oo .
39 Yeḛ ila dee keneŋ pana: Ginka dəwje gə́ to njémeeyèrje gə njékaiyaje lé deḛ dəji némɔrije gə́ mba koo. Nɛ ka̰ njetegginta Junas ɓa d’a koo ɓó d’a koo némɔri gə́ raŋg el ŋga . 40 To gə́ Junas to ne mee ka̰ji-boo’g ndəa munda, dan kàrá gə loondul’g ndá Ŋgon-dəw lé a to mee bwa’g naŋg ndəa munda dan kàrá gə loondul’g togə́bè tɔ . 41 Njé gə́ Ninibə d’a kunda loo teḛ gə ginka dəwje gə́ nee na̰’d ndɔ gaŋg-rəwta’g lé ndá d’a gaŋg-rəwta dɔ dee’g mbata takɔr lə Junas gə́ ar dee d’wa ne ndòo rɔ dee dɔ kaiya’g lə dee. Aa ooje, yeḛ gə́ aar neelé ur dɔ Junas’g . 42 Mbai gə́ dené gə́ si gə́ kel dɔkɔl a kunda loo teḛ gə ginka dəwje gə́ nee na̰’d ndɔ gaŋg-rəwta’g lé ndá yeḛ a kila ta dɔ dee’g mbata yeḛ nja ḭ gwɔi naŋg’d mba koo ta kəmkàr lə Salomo̰. Aa ooje, yeḛ gə́ aar neelé ur dɔ Salomo̰’g .
Ndil gə́ yèr lé tel andə mee dəw’g ɓəi
Lug 11.24-2643 Loo gə́ ndil gə́ yèr teḛ mee dəw’g ndá mée ɔsee ɓɔḭ-ɓɔḭ aree yeḛ uru mee loo gə́ tudu’g unda tar gaŋg ila mbir-mbir saŋg loo gə mba kula dəa keneŋ, nɛ saŋg pi. 44 Yen ɓa yeḛ pana: N’a tel kaw dɔ gɔl neḛ’g kəi gə́ n’ḭ keneŋ kédé lé. Nɛ loo gə́ yeḛ tel keneŋ tən mee kəi lé ndá yeḛ oo mée to wəl ləm, d’wa mee rəw-rəw ləma, ndaŋg néje keneŋ mèr ləm tɔ. 45 Togə́bè yeḛ ɔd aw ndá iŋga ndilje gə́ yèr gə́ d’ur dəa-yeḛ’g ya ɓəi siri, ɔm dee dəa’g. Deḛ d’andə mee kəi’g neelé ra ɓee keneŋ ndá diŋgam neelé mée majel unda nje gə́ kédé. Ginka dəwje gə́ nee gə́ to njémeeyèrje lé deḛ kara d’a to togə́bè tɔ.
Ko̰ Jejuje deḛ gə ŋgakea̰je
Mar 3.31-35, Lug 8.19-2146 Loo gə́ Jeju si ula boo-dəwje ta gə kəmee gə́ kédé-kédé ɓəi ndá kea̰je gə ŋgakea̰je d’aar raga saŋgee mba kwɔji səa ta. 47 Dəw kára ulá pana: Kɔḭ gə ŋgakɔḭje d’aar raga d’aar dəjii.
48 Jeju ila dəw gə́ njekula’g neelé pana: See na̰ ɓa’d kɔmje əsé see na̰je ɓa’d ŋgakɔmje ɓəi wa.
49 Yen ɓa yeḛ ula jia ndiŋ gə́ dɔ njékwakiláje’g pana: Aa ooje, kɔmje gə ŋgakɔmje ɓa d’aar nee. 50 Mbata nana ɓa gə́ ra torndu Bɔm gə́ si dan dara’g dana bab ndá yeḛ ɓa gə́ ŋgokɔm ləm, gə kɔnanəm ləma, gə kɔmje ləm tɔ.
