Elie mi de zla d’a yam dabid’a hi baktarad’id’a
1 Wani alona mi se d’uo gak bizad’a hindi. Bugol biza ndata, Ma didina mi de mi Elie ala: Ang i tak tang ngei avok amulâ Ahap, ang dum ala an mba ni salona yam andaga d’a sod’a. 2 Elie mi i á tak tam mbei avok Ahap.
Baktara d’a avo Samari-d’a kal ngola heî. 3 Ahap mi yi Obadiya ma ngol ma yam azì ma amulina. Obadiya ni sama d’engzeng ma kud’or Ma didinina. 4 Ata yima amula Jezabel ti tchi suma djok vuna hi Ma didinina, Obadiya mi sut suma dingâ kis, mi ngeyezi kur zul ahinad’a dok vahl dok vahl, mi hazi tena ki mbina ata yi máma mi.
5 Ahap mi de mi Obadiya ala: Ang mbeï i kur ambasa pet, ang i gol ir mbiyo ma laud’a pet ki mbiyo ma gurei ma tatana pet. Dam ei mba fei hat ma nguloma makulumeina ki korona, kayam d’uwarâ mi ba woi atei d’i.
6 Azi wal ambasa abo taziya. Ahap mi hlabo tu, Obadiya mi hlabo tu mi. 7 Kid’a Obadiya mi nga kur tita glovota, mi ngaf ki Elie dumuzi, mi wum tcha, mi grif kä avoromu, mi dum ala: Ni ang salana Elie d’ä?
8 Elie mi hulong dum ala: Ni anu! Ang i de mi salangâ Ahap ala: Elie mi nga ata yima wana.
9 Obadiya mi hulong dum ala: An le ni tcho me ba, ang zud’un mi Ahap á tchid’a ge? 10 An nga ni dang ngei avok Alo mang Ma didin ma bei matna ba na. Ambas sa ar hawa bei salana mi sun kur á halanga nga d’i. Ambasa suma kurutna le a dala: Mi nga hatami d’uo d’a, a gun ni tazi mbeî ala azi wang nga d’uo. 11 Wani ki tchetchemba, ang dan ala an i de mi salana ala: Elie mi nga ata yima wana! 12 Wani ata yima an wal ki sed’engâ, Muzu’â hi Ma didinina mba mi hlang ing ata yima an wum mbuo na. An mba ni de mi Ahap, mam mba mi fang nguo, mam mba mi tchanu. Wani an azong mangâ ni sama kud’or Ma didina kazongôn deina. 13 Na ni salana, sa mi dang nga yam ahle suma an lazi ata yima Jezabel ti tchi suma djok vuna hi Ma didinina woina d’uo zu? An ngei suma djok vun Alona kis, an walazi dok vahl dok vahl kur zul ahinad’a mi, an hazi tena ki mbina mi d’uo zu? 14 Wani ki tchetchemba, ang dan ala an i de mi salana ala: Elie mi nga ata yima wana! Mam mba mi tchanu!
15 Wani Elie mi dum ala: An nga ni dang ngei avok Alo ma bei matna ma ad’engêm kal pet ma an nga ni lum sundina, an gunung tanu, an nga ni tak tan ndei avok Ahap ini!
16 Obadiya mi i fe Ahap, mi dum zla ndata. Ahap mi i á d’ugol Elie. 17 Ata yima mi wuma, mi dum ala: Ni ang ma mba ndaka yam Israel-lîna d’ä?
18 Elie mi hulong dum ala: Ni an ba ni mba ki ndaka yam Israel-lâ d’i; ni ang ki simiyêngû, kayam agi gagi nga yagi kä ad’u vun ma hed’a hi Ma didinina d’i. Wani agi igi lagi sunda malo ma a yum ala Bäl-lâ. 19 Wani ki tchetchemba, ang tchuk sunda kur ambasa, kayam Israel-lâ pet a togï geven ka hî yam ahina d’a Karmel-la, zlapa ki suma kikis fid’i yam dok vahl suma a nga djok vun alo ma a yum ala Bäl-lâ ki suma kikis fid’i suma a nga djok vun alo d’a a yat ala Asera-d’a suma amula Jezabel nga d’i hazi tenina.
Elie ki suma hi Bäl-lâ a nga Karmel
20 Ahap mi tchuk sunda, mi yï andjaf Israel-lâ pet, mi togï suma djok vun ndazina yam ahina d’a Karmel-la mi. 21 Wani Elie mi hut avok ablau suma petna, mi dazi ala: Ni mindja tua ba, agi mba aragi bei tcha tatad’a ge? Le agi wagi ala Ma didina nAlo ma gagazina ni, agi lum sunda! D’oze, le Bäl lî alo ma gagazina ni, agi lum sunda! Wani ablau suma sa mi hulongôm nga zlad’a de tu d’i.
22 Ata yi máma Elie mi dazi ala: An tu ni ma djok vuna hi Ma didina ma arâ, wani suma a djok vun Bäl-lâ a ni kikis fid’i yam dok vahl. 23 Agi hami amuzleina mbà. Suma djok vun Bäl-lâ a man tu, a ngad’am a pawam kä woyo, a yom hliwim a tchugum yam aguna, wani a do akud’a kua d’i. An mba ngat amuhl ma mbàna, an yom hliwim ni tchugum yam aguna mi, wani an mba ni do akud’a kua d’uo mi. 24 Ar azi tchen alo mazina, an tchen Ma didina mi. Alo ma mi hulong humba kakud’ina nAlo ma gagazina.
Ablau suma petna a hulong dala: Ami min na!
25 Ata yi máma Elie mi de mi suma djok vun Bäl-lâ ala: Agi managi amuhlâ avogo, agi minigiziya, kayam agi nablaud’a. Agi tchenegi alo magina, wani agi dogi akud’a kua d’i.
26 A vamuhl ma a hazizina, a minim yam yima ngal ahle suma ngat buzuna, a nde tchen Bäl ki yorogo dei, a nga er ad’uzi akulo ala: Bäl, Bäl, ang hulongômi humba! A le gak afata tchol faleya. Wani sama hulongôzi zla tu pî nga d’i. Wani azi nga pir akulo, a nga pir akulo, a nga ngui yima ngal ahle suma ngat buzu ma azi minima.
27 Kid’a afata tchol falei d’ad’ara, Elie mi nde mi lazizi ala: Agi eregi ad’ugi akulo ad’enga, kayam mam mi alona! Nga mi djib’er yam va kla, mi i kel kla, mi i nakoid’a kla! Dam mi burî sena kla, agi i zlid’igiziya!
28 Azi er ad’uzi akulo ad’enga d’igi azi nga le avok dei na, a ngat tazi ki mbuguyona kasubiyona yam hat mazid’a gak buzuna nga mi djang atazi kä. 29 Kid’a afata leng da d’a, azi nga yi Bäl akulo kua, azi tchi ki hur ma hata gak fladege d’a azi hahle suma ngat buzuna kuad’a, wani sa hulongôzi nga zlad’a de tu d’oze vama simat tu d’uo.
30 Ata yi máma Elie mi yï ablau suma petna gevemu. Kid’a azi mba gevemba, Elie mi nde mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Ma didina ma b’lak keina akulo. 31 Mi yo ahinad’a dogo yam mbà, ngad’a yam andjaf ma dogo yam mbàna hi Jakob ma Ma didina mi dum ala: Bugol hî a mba yang ala Israel-lu na. 32 Elie mi yo ahina ndata, mi min ki yima ngal ahle suma ngat buzuna hi Ma didinina, mi djugot zula nguyum kä. Zul ndata hurut ndak á vo mbina lidirâ dok hindi. 33 Mi ndja aguna yam yima ngal ahle suma ngat buzuna, mi pau amuhlâ kä woyo, mi yom mi tchugum yam aguna. 34 Mi he vuna mi suma a nga tchola gevema ala: Agi i oyôgi agolongeîna ki mbina fid’i, agi vom yam aguna ata yima ngal ahle suma ngat buzuna. Mi dazi kua ala: Agi i gulugï yagi á mbàd’a. Azi i gulï mi. Mi dazi kua ala: Agi i gulugï yagi á hindid’a. Azi gulï mi. 35 Mbina mi djang kä, mi ngui yima ngal ahle suma ngat buzuna, mi oî zul la a djugud’ota mi.
36 Kur ler ra fladege d’a suma a hahle suma ngat buzuna mAlona kuad’a ndaka, ma djok vun Alona Elie mi hut gen yima ngal ahle suma ngat buzuna, mi dala: Ma didina, Alona hi Abraham-ma, Alona hi Isa’â, Alona hi Jakob-ma, ar ang tak Israel-lâ ini ala angî Alo mazina, an nazong mangâ, a wala an lahlena pet ni yam vun mang ma hed’a mi. 37 Ma didina, ang humunu, ang humun kayam sum ndazina a wala ang Ma didina nAlo ma gagazina, ang hulongôzi djib’er mazid’a kang mi.
38 Ata yi máma Ma didina mi tchugï akud’a kä. Ti ngal he d’a hawad’a kagu matna kahinad’a ki gugud’upa handagad’id’a, ti tche mbiyo ma kur zulina woi pet mi. 39 Kid’a Israel-lâ pet a we hina d’a, a grif kä, a dala: Ma didina nAlo ma gagazina! Ma didina nAlo ma gagazina!
40 Elie mi dazi ala: Agi vigigi suma djok vuna hi Bäl-lâ, ar sa adigazi mi sut tu d’i. Azi vigiziya. Elie mi i ki sed’ezi kä avun toliyon nda Kison-nda, mi ngad’azi woi kua.
Alona mi hulong sed’a
41 Bugola, Elie mi de mi Ahap ala: Ang i te, ang i tche, kayam an nga ni hum alona vunam nga mi tchi wü. 42 Ahap mi i á ted’a, á tched’a. Wani Elie mi i yam ahina d’a Karmel-la akulo, mi tchok yam kä andaga, iram ped’a kä aduk guguvamu.
43 Bugola, mi de mazong mama ala: Ang djak akulo, ang gol irang abo ma avun alum ma ngolîna.
Azong mama mi djaga, mi gola, mi dala: Va nga d’i!
Elie mi dum ala: Ang hulong huhulong yang kid’iziya.
44 Kid’a mi hulong yam á kid’iziyad’id’a, mi de mi Elie ala: An we d’ugula tin hina ndib’ek d’igi abo sana na abo ma avun alum ma ngolîna.
Ata yi máma Elie mi de mazong mama ala: Ang i de mi Ahap ala: Ang i zlup akulumei mangâ, ang i atogo, ar alona mi d’eleng ngi!
45 Kak hina ndjondjo wani, akulod’a ti mbut wurad’a i’îlik abo d’ugul la babarâ mi mbata, alona mi nde sed’a kûkû. Wani amulâ Ahap mi nga kur pusâ hakulumei mamina, nga mi i avo Jisreyel. 46 Elie mi djin d’ik mama furumu, Ma didina mi hum ad’enga, mi ring avok pus ma akulumeina hi Ahap-ma, mi mbaza avun azì ma Jisreyel-lâ avok Ahap.
Iliya mbo ɓol gan Achab
1 Dam ma kale bergetek, del ge ataa go, Bage ɗiŋnedin jan Iliya go: «Mbo ɓol Achab, ago mbi ɓyare swar mam suwar pal.» 2 Iliya dol tene mbo ɓol Achab.
Kyamal waɗe ya pool suwal Samariya go. 3 Achab tol Obadiya, ndu ge ne dó na ndwara ne gan yàl pal. Obadiya ka ndu ge ne sya Bage ɗiŋnedin vo gḛ ge be to. 4 Ago, swaga ge Yezabel ne ka hun anabi ge Bage ɗiŋnedin ne ma, Obadiya abe anabi ma kis, woy nama ge njal pṵṵl ma zi no pe azi, naa wara anunuwa̰y, ka hon nama kaŋzam ne mam njotɗa no. 5 Achab jan Obadiya go: «Mbo anna suwal go mwaɗak, baal pul ma se, ne maŋgaɗam ma wak go. Tamekyala mo ba ɓol zám ya nde ne tisi ma ne kwara ma pe de, ne da pe, nee má nee tisi ma ne kwara ma nde, na kaage nee á nama hunna uzi to.» 6 A var ta suwal se, Achab he viya̰ le ɗu, Obadiya he na viya̰ le ɗu me.
7 Obadiya ya swaga mborra go, mbo tan tene ne Iliya. Obadiya kwar na tyatyat, gur na koo na ndwara se, ele na go: «A mo, mbi bageyal Iliya ne ɓaa?» 8 Iliya jan na go: «A mbi ne! Mbo jan mo bageyal Achab go, mbi mbo ya go.» 9 Obadiya jan na go: «Mbi te ke ma sone ge mo ba ɓyan mbi Achab tok go, na hṵ mbi uzi ɗaa? 10 Ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin, Dok ge mo ne, Bage ne ndwara ne zi, suwal a̰me ɗu, ko swaga a̰me ge mbi bageyal ne teme naa mbo ɓyare mo pe go to, be ga to. Swaga ge a ne gwan’a jan na go, mo ne go to, ka e naa mbe ma, ne suwal mbe ma guni ta go nama be ɓol mo to. 11 Se no, mo jan go, mbi mbo jan mbi bageyal go mo mbo ya go! 12 Ndi swaga ge mbi ma ya̰ mo ya, O̰yom ge Bage ɗiŋnedin ne ma her mo mbo swaga ge mbi ne kwa na to, mbi me, mbi ma̰ mbo jan Achab, ma̰ ɓyare mo, ɓol mo to, ma̰ ga na ndwara mbi ta hunna. Amma mbi mo dore, ne bool ge mbi ne ya day, mbi sya Bage ɗiŋnedin vo. 13 O mbi bageyal, a te be jan mo kaŋ ge mbi ne ke swaga ge Yezabel ne ka hun anabi ge Bage ɗiŋnedin ne ma go to’a? Mbi woy anabi ge Bage ɗiŋnedin ne ma kis, na wara anunuwa̰y ge njal pṵṵl zi pe azi, mbi ka hon nama kaŋzam ne mam njotɗa me. 14 Se no, mo jan go mbi mbo jan mbi bageyal go: ‹Iliya mbo ya go!› Ma̰ hun mbi!» 15 Iliya jan na go: «Ne dḭl ge Bage ɗiŋnedin, Bage naa ge mbal pore ma ne, na ge mbi ne ke na temel mo̰r ne zi, ago ma̰ no mbi ma ɓol Achab.»
16 Obadiya mbo, mbo ɓol Achab, jan na fare mbe ma. Achab mbo ɓol Iliya. 17 Swaga ge Achab ne ɓó Iliya, jan na go: «Te mo ge ne iigi Israyela ne ɓaa?» 18 Iliya jan na go: «A be mbi, mbi iigi Israyela ne to, a aŋ ne aŋ vuwal pe go, aŋ saŋge eya ge Bage ɗiŋnedin ne ma aŋ go̰r ne, aŋ mbo uware dok Baal no. 19 Se no, kote Israyela vya ma ya mbi ta mwaɗak njal Karmel pe go, mo kote anabi kikis anda para wara anuwa̰y ge Baal ne ma ya poseya ne anabi kikis anda ge dok Achera ne ma ya me, nama ge a ne zam kaŋzam ne Yezabel tok go ma.»
Ɓol ta ge Iliya ma ne anabi ge Baal ne ma njal Karmel go
20 Achab dol temel tol Israyela vya ma ya pet, kote anabi ma ya njal Karmel go me. 21 Iliya ɗage digi ɓase ma ndwara go pet, jan nama go: «A ma del dḛ aŋ ba ga be ge yalla le may, ne le may me ɗaa? Kadɗa go Bage ɗiŋnedin a Dok ge fareba ne, mbo me na pe go, amma kadɗa Baal no a dok ge fareba ne, mbo me na pe go me.» Ɓase ma gwan ne na fare janna pal to. 22 Iliya gwan jan nama go: «Mbi ga ne hini ɗu anabi ge Bage ɗiŋnedin ne, amma anabi ge Baal ne ma ya go naa kikis anda para wara anuwa̰y. 23 Nama wa̰ i nday pool digli ma ya azi, anabi ge Baal ne ma tá ɗu, nama vya̰ na, nama pò na se, nama ka̰ na duur ma uwara pal be ge e ol to. Mbi me, mbi ma wan nday ge ɗu, mbi vyan na, mbi nṵsi na duur ma uwara pal be ge e ol to me. 24 Aŋ tó aŋ dok, mbi tol Bage ɗiŋnedin me. Dok ge ma̰ za̰ kaɗeya ya, teme ol ya se, a na sḛ Dok ge fareba ne.» Ɓase ma pet a vin, a jan go, fare mbe kwaɗa.
25 Iliya jan anabi ge Baal ne ma go: «Tá me nday digli ɗu, ke me na temel. Aŋ gale e pe ne ɓya, ne da pe, aŋ ɓase, tó me aŋ dok, amma aŋ e ol to.» 26 A wan nday pool ge a ne ho̰ bama na, a ke tuwaleya, a ka tol Baal. Ne cya̰wak tek ɗiŋ mbo gyala pala, a ka janna go: «O! Baal gwa̰ ne i vinna!» A ka yal kaŋ ndalla goŋle twal tuwaleya ge bama ne ke na se, amma a za̰ ka̰l a̰me to. 27 Swaga yan gyala pala, Iliya ɗage cot nama, janna go: «Aŋ oy digi ndaar, ne jo̰ a dok ne, tamekyala dwat ne go dwat, ko ke ne go temel a̰me, tamekyala mbo ya gwasal, ko fí ne go dam, ma̰ kore.» 28 Anabi mbe ma ka á ta se oyya, ne hada ge nama ne go, a ka vyan ta se ne wa̰le ma, ne kaŋ walam ma me, ɗiŋ swama ga so nama ta. 29 Swaga ge gyala pala ne kale, a gwan á ta oyya waɗeya swaga tol Baal go ɗiŋ mbo gyala tok. Amma a za̰ ka̰l a̰me to, ko vinna, ko kaŋ ŋgayya a̰me to bat. 30 Iliya jan ɓase ma go: «Mbo me ya mbi ta zi gwa!» Ɓase ma pet a ndar ta ya na ta zi. Gwan sin twal tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin ne ge ne gu se digi. 31 Iliya abe njal ma ya wol para azi, isiya pehir ge Yakub vya ma ne pal. A Yakub ge Bage ɗiŋnedin ne jya̰ na go, mo dḭl mbo gá Israyela . 32 Ne njal mbe ma, sin twal tuwaleya ge Bage ɗiŋnedin ne. Al twal tuwaleya pe goŋleya se, ndwara ame mam litre tapolɗu go. 33 Nṵsi uwara twal tuwaleya pala digi, por nday pool digli se, nṵsi na duur ma kanna uwara mbe pal digi. 34 Jan nama go: «Wi me tool ma anda ne mam, ka̰ me nama ge tuwaleya ge tilla uzi ma ne uwara ma pal.» A ke mbe go tem. jan nama ge ndwara azi, a gwan ke mbe go, jan nama ge ndwara ataa, a gwan ke mbe go uwale. 35 Mam so twal tuwaleya ziyar ma se, wi tuul mbe.
36 Le gyala tok, swaga ge a ne ke tuwaleya ge gasamal go, anabi Iliya ndar tene ya̰ jan go: «O! Bage ɗiŋnedin, Dok ge Abraham ne, ge Isaku ne, ge Israyela ne, ya̰ a kwa ma̰ no, suwal Israyela go tyatyat go, mo Dok ne, mbi me, mbi mo dore ne, mbi ke kaŋ mbe ma no mo wak honna pal. 37 Gwa̰ ne mbi vinna. O! Bage ɗiŋnedin gwa̰ ne mbi vinna, ne da pe, ɓase mbe ma no, nama kwa tyatyat go, a mo Bage ɗiŋnedin, Dok ge fareba ne, mo Bage ne saŋge nama dulwak ma ya se ne.» 38 Ol ge Bage ɗiŋnedin ne det ne digi zi ya, til tuwaleya ge tilla uzi ma ne uwara ma, zon njal ma ne suwar, fya̰ mam ge ne tuul se. 39 Swaga ge ɓase ma ne kwa kaŋ mbe ma no, a gur bama koo ma se, a jan go: «Bage ɗiŋnedin a Dok ne! Bage ɗiŋnedin a Dok ne!» 40 Iliya jan nama go: «Wa̰ me anabi ge Baal ne ma, na kaage ndu a̰me ɗu na má tene to!» A wan nama. Iliya gene nama mbo baal ge Kichon ne seɗe ya, vyan nama uzi mwaɗak.
Mam gwan e pe swara
41 Iliya jan Achab go: «Mbo ya, za kaŋzam mo njot, ago mam tun’a go.» 42 Achab mbo zam kaŋzam ne njotɗa. Amma Iliya nde mbo njal Karmel pala digi ya, gur na koo se, cwage na pala na koo ma buwal zi , 43 jan na dore go: «Ndé digi, ndi swaga le ge maŋgaɗam ga̰l yuwam pal ya.» Na sḛ ndé digi, ndil swaga jan go: «A̰me to.» Iliya dwage na janna mbe go ɗiŋ ndwara ɓyalar: «Gwa̰!» 44 Ge ndwara ɓyalar go ɗe, na sḛ jan na go: «Ndi pḭr vya no zwalal her ja digi ne le ge maŋgaɗam ga̰l yuwam ya, na sḛ a dimma ca ne tok pul ge ndu ne go ga.» Iliya jan na go: «Mbo jan Achab go, na ha tene vwal na pus na tisi ma pe go, mbo diŋ, na kaage mam swarra na tele na to.» 45 Ne swaga ma go pet pḭr sebe se pisil ɗeɗel, saam ɗage kwalla ya, mam swar ga̰l nog. Achab ndé na pus go, mbo suwal Jizreel ya. 46 Bage ɗiŋnedin hon Iliya pool, Iliya vwal bit na pul go, sya Achab ndwara zḛ ya ɗiŋ mbo Jizreel ya.
