Adï d’a de Nebukanezar avoka
1 Kur biza d’a mbà d’a Nebukanezar nga mi tamulid’a, adïd’a dumu. Djib’er mamba b’lak ngola, nga mi fe lovota á bur sena d’i. 2 Amulâ mi ge sunda mi yi suma mbuta, suma a djop ki tchitchiud’ina, suma kumana ki suma a djop ki suma azuleinina, kayam azi vum ad’u adï mamba woyo. Azi a mba, a i gevemu. 3 Amulâ mi dazi ala: Adïd’a danu. Djib’er manda b’laga. Ni kayam ndata ba, an min ala agi van ad’u adï d’a danda woyo.
4 Suma kumana a hulong de mamulâ ki vun Aram-ma ala: Amulâ, ar va mi lang ngi! Ang dami adï d’a danga, ami mba vangzi ad’ud’u!
5 Amulâ mi hulong dazi ala: Vama an hle vuna kama ba wana: Le agi dandi nga woi yam adï d’a danda, agi vandji nga ad’ut tei d’uo mi ni, a mba kizagagi woyo, aziyagi mba mi mbut ni mola hi djimgilîd’a mi. 6 Wani le agi dandi woi yam adï d’a danda, agi vandji ad’ut tei mi ni, an mba ni hagi he d’a hawad’a ngola, mba ni suburugi mi. Kayam ndata, agi dandi adï d’a danda, agi vandji ad’ut tei mi!
7 A hulong dum yazi á mbàd’a ala: Amulâ, ar ang dami ami azungeî mangâ adï d’a danga tua ba, ami mba vangzi ad’ut tua mi!
8 Amulâ mi hulong dazi ala: An we gagazi, agi min fagi ni yina, kayam agi wagi ala an hle wa vunan da’. 9 Wani le agi dandi nga woi yam adï d’a danda d’uo ni, sariya d’a ka ndata mba d’i vagi agi pet. Agi nga ndjagagi ni vunagi á dan zla d’a kad’a ki zla d’a mbut ira tala yam zlad’a ti mbut kä d’a. Kayam ndata, agi dandi woi yam adï d’a danda. Hina wani, an mba ni wala agi ndak á van ad’ut tei mi.
10 Azi hulong dum ala: Amulâ, sama yam andagad’a ka hî ma mi ndak á de vama ang dum wa na nga d’i. Amul ma ding ma ngolâ d’oze amul ma ad’eng ma mi djop andjaf vama hina na ata suma mbuta ata suma a djop ki tchitchiud’ina ata suma a djop ki suma azuleinina nga d’uo mi. 11 Amulâ, zla d’a ang djobomi kata, tad’enga heî. Sama ndak á hulongông humba katna nga d’i. Nalo ma yam ma kaka nga aduk suma yam andagad’a ka hî d’uo na ba, mi ndak á hulongông humba ni mamu.
12 Kayam ndata, amulâ mi tchol kayî ma ngolâ kaziya, mi he vuna ala a tchi suma ne suma kur Babilon-na woi pet! 13 A nga tchi wala yam sariya d’a kad’a ala a tchi suma ned’a woyo d’a, a nga hal Daniel azi ki buniyôma á tchazi woi mi.
Alona mi tak adï d’a damulîd’a woi mi Daniel
14 Ata yi máma Daniel mi i mi fe Ariyok ma ngolâ hi azigar suma ndjola hamulâ ma mi ndeï woi abu á tchi suma ne suma kur Babilon-na woina, 15 mi djobom zlad’a ki lemba ki ned’a ala: Ni kayam me ba, sariya d’a kad’a hamulîd’a tad’enga hina djeî ge? Ata yi máma Ariyok mi väd’u zla ndata woi mi Daniel. 16 Atogo hina zak Daniel mi i gen amulâ, mi tchenem ala mi aram yina nde, kayam mi fe lovota á vum ad’ud’a yam adï d’a dumba.
17 Daniel mi hulong avo hatamu, mi väd’u zla ndata mi buniyôma Hananiya, Misayel ki Azariya, 18 mi tchenezi á tchen Alo ma sä akulona yam suma mamba tala mi wazi hohowozi mi tagazi adï d’a gumun ndata, kayam a tchazi woi zlapa ki suma ne suma ding suma kur Babilon-na d’uo d’a.
19 Kur andjeged’a Alona mi tak Daniel vama gumun máma kur vama nde tam mbei irama. Ata yi máma Daniel mi le Alo ma sä akulona mersi,
20 mi dala:
Ar ei lei mersi mAlona kur atchogoi d’a lara ge pet!
Kayam ned’a kad’enga a tcholï natamu!
21 Ni ma nga mi mbut atchogoid’a kahle suma a nga le kurutna,
ni ma nga mi pat amuleina woi yam zlam mazi d’a amula,
nga mi tin suma dingâ blangâzina,
ni ma nga mi he ned’a mi suma ned’ina,
nga mi he wad’ud’a mi suma wad’ud’ina mi.
22 Mam mi ma nga mi tak ahle suma mudurina
kahle suma a nga ngeid’ina woina.
Ni ma wahle suma a nga kur nduvundina,
ni ma nga kaka kur b’od’ina mi.
23 Ang Alona habuyon ngolona,
an nga ni hang ngola,
an nga ni gileng
yam ned’a kad’enga suma ang handjina,
kayam ang tagan ad’u vama ami djobong kama,
ang ndami ad’u zla d’a gumunda hamulîd’a woi mi.
24 Bugola, Daniel mi i gen Ariyok ma amulâ mi hum vuna á tchi suma ne suma kur Babilon-na woina, mi dum ala: Ar ang tchi suma ne suma kur Babilon-na woi d’i! Ang in gen amulâ! An mba ni vum ad’u adï d’a dumba woyo!
25 Atogo hina zak Ariyok mi i ki Daniel gen amulâ, mi dum ala: Amulâ, aduk suma Juda suma a yozï magombina an fe sana tu ma mba mi vang ad’u adï d’a danga woina!
Vama tchet ma asem nga ad’enga d’uo na
26 Amulâ mi de mi Daniel ma a yum ala Beltasar-râ ala: Na ni ang ndak á dan ndei yam adï d’a danda á vandji ad’ut tei mi zu?
27 Daniel mi hulong dum ala: Amulâ, sama ned’a d’oze ma djop tchitchiud’a d’oze ma kumana d’oze ma mbuta ma ndak á väd’u vama gumun ma ang de zlad’a kam wana nga d’i. 28 Wani Alo ma akulona ni ma nde ad’u ahle suma mudurina woi abuna. Ni mam ba, mba mi tagang ad’u ahle suma a mba le kur atchogoi d’a mba d’i mbad’ina. Adï d’a danga kahle suma a nde tazi woi irang yam azang mangîna ba wana: 29 Amulâ, ata yima ang nga burâ yam azang mangîna, ang djib’er yam ahle suma a mba le kur atchogoi d’a mba d’i mbad’ina. Kayam ndata, mam ma mi ndäd’u ahle suma mudurina woina, mi tagangî ahle suma a mba mbana. 30 Wani anu, a tagan ad’u adï d’a muduri ndata woi ni kayambala an kal suma dingâ ki ned’a ped’u d’a d’i, wani ná vang ad’u adï manga woi ná tagang djib’er ra kurunga woyo.
31 Amulâ, ang gola, ang we vama tchet ma ngolâ tchola avorongû. Vama tchet máma mi kal ngola heî, nga mi wile wiwilik, á gola ni vama mandarâ mi. 32 Yam vama tchet máma yamî lor ra bei zozota ba d’a. Didigam kabomî kawei ma hapma. Hurum kab’alamî kawei ma hleuna. 33 Asemî kawei ma wurana, asem ma biyarâ kawei ma wurana abo tu, lubu ma ab’lorina abo tu mi. 34 Ata yima ang gol vama tchet mámina, ahina d’a wal tat tei kahina d’a fiyak ka ked’iwureng nga bei sa tin abom atat ba d’a, ti mba d’i nde yam asem ma biyarâ hi vama tchet ma kaweina abo tu lubu ma ab’lorina abo tu mi na, ti tozi woi kikizek. 35 Ata yi máma kawei ma wurana, lubu ma ab’lorina, kawei ma hleuna, kawei ma hapma ki lora zla tazi pet a mbut d’igi guguma na mi, simetna mi felezi woi d’igi suma a sir awuna kur ambid’a’â awali na, simetna mi i ki sed’ezi bei wazi yazi ma a i kuana ba. Wani ahina d’a ti nde yam vama a tchet mámid’a, ti mbut ahina d’a fiyak ka ked’iwurenga, ti oî yam andagad’a pet.
36 Amulâ, wana nadï d’a danga. Ad’ut ta ved’a ba wana: 37 Amulâ, angî ma kal amuleina petna! Alo ma sä akulona mi tining amula, mi hang ad’enga ki sib’ika ki subura mi. 38 Mi hang suma kahle suma abageina kaluweina abongû. Ang te kazi pet mi. Gagazi, amulâ, ang tanga ni yam mba lor ndata!
39 Amul ma dingâ mba mi tchol blogong á tamula, wani ad’engêm mba d’i ndak d’igi ang na d’i. Bugola, amul ma hindi mala ni kawei ma hleuna na mba mi tamula yam andagad’a pet. 40 Amul ma fid’i ma ad’enga d’igi kawei ma wurana na na mba mi tchola. Mba mi to amulei suma avoroma woi kikizek d’igi kawei ma wurana mi to ahlena woi kikizek na mi. 41 D’igi ang we asem ma biyarâ hi vama tcheta ki tchitchid’am lubu ma ab’lorina abo tu kawei ma wurana abo tu na, leu ndata mba d’i wal kä. Wani ang mba we vama dingâ kurut d’igi kawei ma wura ma ad’engâ na, kayam ang we kawei ma wurana gizeîd’a ki lubu ma ab’lorina. 42 D’igi ang we tchitchid’asem vama tcheta abo tu kawei ma wurana abo tu lubu ma ab’lorina na, ni vama taka ala leu ndata abot tu mba mi tchol ad’enga, abot ma hina mba mi lamangeîd’a mi. 43 D’igi ang we kawei ma wurana gizeîd’a ki lubu ma ab’lorina na, ni vama taka ala amuleina a mba djin vunazi á zlap ata taziya, wani a mba zlap ata tazi d’i, d’igi kawei ma wurana nga mi zlap ki lubu ma ab’lorina d’uo na mi.
44 Kur atchogoid’a hamulei ndazinid’a, Alo ma sä akulona mba mi tin leu d’a ding nga a mba b’lagat tei d’uo d’a. Andjaf suma dingâ a mba te kat ti. Leu ndata mba d’i to leu mazi ndata woi kikizek, ti mbud’ut vama hawana, wani ndat tata mba d’i ar kaka gak didin. 45 Ang we ahina d’a wal tat tei kahina d’a fiyak ka ked’iwureng nga bei sa mi tin abom atat ba d’a ti to kawei ma wurana, kawei ma hleuna, lubu ma ab’lorina, kawei ma hapma ki lora woi kikizeka. Alo ma ngol ma kal teglesâ mi tagangî ahle suma a mba le blogongâ. Adï d’a danga ni vama ndum mbei ma gagazina, ad’ut ta an vangzid’a ni zla d’a ang tin hurung kata mi.
46 Ata yi máma amulâ Nebukanezar mi grif kä andaga avok Daniel, mi kud’uromu, mi he vuna ala a hum he d’a hawa d’a ngala ki mbul ma his ma afufuîna mi.
47 Bugola, amulâ mi de mi Daniel ala: Gagazi, Alo mangâ nAlo ma kal alona petna, mam mi Salad’a hamuleina mi. Ni ma ndäd’u zla d’a mudurid’a woina. Kayam ndata, ang fad’enga, ang tagan ad’u zla d’a muduri ndata woi wana.
48 Bugola, amulâ mi he ngola mi Daniel, mi hum he d’a hawa d’a ablau d’a ndjondjoîd’a mi, mi tinim á te yam andaga d’a Babilon nda pet ta azì ma ngolâ kuad’a, mi tinim ma ngolâ yam suma ne suma avo Babilon-na pet mi. 49 Kayam tchen nda Daniel mi tchenemba, amulâ mi he Sadrak, Mesak ki Aben-Nego sun nda te yamba kur andaga d’a Babilon-nda teteng mi. Wani Daniel mi arî ma de d’alâ kur azì mamula mi.
Kiya̰r ge Nebukadnezar ne ge zḛ ge
1 Del ge azi ge muluk ge Nebukadnezar ne zi, kiya̰r jan na. Na kḭḭm ndage swaga cwat, dam abe ne na ndwara zi uzi. 2 Gan e temel tol mbole ma, ne naa ge e waɗal ma, ne naa ge jam ma ya, ne da pe nama wa̰ na na kiya̰r pe. A mbo ya gan ndwara se. 3 Gan jan nama go: «Kiya̰r jya̰ mbi, ndage mbi kḭḭm swaga no cwat. Wa̰ me mbi mbi kiya̰r mbe pe.» 4 Mbole ma jan gan ne wak Arameya go: «O gan! Ka ne ndwara ɗiŋnedin! Wa̰ i ge mo dore ma mo kiya̰r mbe pe, i ba hare mo na pe.» 5 Gan gwan ne nama janna go: «Mbi jan go: Kadɗa aŋ wan mbi mbi kiya̰r mbe pe ya to, ne hare mbi na pe to me, mbi mbo hun aŋ uzi, mbi mbo gul aŋ zok ma se raram. 6 Amma kadɗa aŋ wan mbi mbi kiya̰r mbe pe ya, aŋ hare mbi na pe zum me, mbi mbo hon aŋ bobo ma gḛ, ne her aŋ pala digi me. Wa̰ me mbi mbi kiya̰r mbe pe, hare me mbi na pe zum me.» 7 Nama sḛ ma gwan jan gan go: «O gan, wa̰ i ge mo dore ma mo kiya̰r mbe pe, i ba hare mo na pe.» 8 Gan gace nama janna go: «Mbi kwa kwa go, aŋ kale swaga ne go baŋ, ne da pe, aŋ kwa kwa go fare ge mbi ne jan ke ke ŋgat. 9 Amma, kadɗa aŋ wan mbi mbi kiya̰r mbe pe to, eya mbe no da ne aŋ pe pet. Aŋ za̰ ta za̰ kun mbi hale, ne boge mbi baŋ, ge go fare na è. Wa̰ me mbi mbi kiya̰r pe, go no, mbi ba kwa go, aŋ da ne pool hare mbi na pe.» 10 A gwan ne gan janna go: «Ndu a̰me ne suwar pal ge ba wan mo fare mbe pe to. Ago gan a̰me, ko na ka ɓaŋlaŋ ko pool, ge ba ele fare hir mbe no pe ge mbole ma, ne naa ge e waɗal ma, ne naa ge jam ma ta to. 11 Kaŋ ge gan ne ɓyare mbe no a haŋle, ndu a̰me ge wan gan na pe to, ta ya kat dok ma ge ne naa dasana ma buwal zi to kyala.» 12 Ne no pe, gan ɗage julili pore, hon wak go, a hṵ naa ge zwama ge Babilon ne ma uzi pet. 13 Wak honna ge gan ne dasare swaga ma go pet, a ka ɓyare hun naa ge zwama ma uzi. A mbo ɓyare Danyel ma ne na kaam ma pe hunna me.
Dok ben Danyel kiya̰r ge gan ne pe zum
14 Swaga mbe go, Danyel gwan ne Ariyok, ga̰l ge naa ge koy gan ma ne, na ge ne zu mbo hun naa ge zwama ge Babilon ne ma uzi fare ne ka̰l ge kwaɗa, ne ɗalla. 15 Ele Ariyok ga̰l ge naa ge koy gan ma ne go: «Fare ge gan ne mbe te gyana ndaar kaka go ɗaa?» Ariyok wan na fare mbe pe. 16 Swaga mbe go, Danyel mbo ɓol gan, kaɗe na, na ya̰ na swaga nde, go no na ba wan na na kiya̰r mbe pe.
17 Swaga ge Danyel ne gwa̰ ya na ɗiŋ, waage Hananiya, Mikayel, ne Azariya, na kaam ma fare mbe, 18 jan nama go, nama kaɗe Dok ge ne digi zi ya, na kwa a̰se, na bḛ fare ɗimil mbe no pe zum, ne da pe, na kaage a hṵ na poseya ne naa ge zwama ge suwal Babilon ne ma to. 19 Dok ben Danyel fare ɗimil mbe pe zum ɗaal kiya̰r zi. Swaga mbe go, Danyel uware Dok ge ne digi zi ya. 20 Danyel uware Dok go:
«Uwareya hon Dok,
na ge dḛ mbo ɗiŋnedin,
ago zwama ne pool a na ne ma ne.
21 A na er swaga ma ne del ma ne,
a na ndage gan ma ne hool pal uzi ne,
é nama hool pal ne,
a na hon naa ge zwama ma zwama ne,
a na hon naa ge ɗalla ma fare kwarra ne,
22 A na ben fare ɗugul ma pe zum ne.
Kwa kaŋ ge ne woy ne tṵ zi ma kwa,
kwaya̰l zen’a na ta ɗaɗak.
23 O Dok ge i bá ma ne,
mbi uware mo, mbi komre mo,
ne zwama ma ne pool ge mo ne ho̰ mbi pe.
Mo bḛ mbi kaŋ ge i ne kaɗe mo pe zum,
mo bḛ i fare ge ne ka ke gan yál pe zum.»
24 Go̰r go, Danyel mbo ɓol Ariyok, na ge gan ne ho̰ na wak go, na hṵ naa ge zwama ge ne Babilon go ma uzi, jan na go: «Hṵ naa ge zwama ge ne Babilon go ma uzi to, ɗame mbi mbo gan ta ya, mbi ba wan na na kiya̰r mbe pe.»
25 Ariyok har tene ɗame Danyel gan ta ya, jan gan go: «Gan, ne naa ge a ne pá nama ne suwal Yuda ya ma buwal zi, mbi ɓo ndu a̰me ya go ɗu ge ba wan mo kiya̰r mbe pe.» 26 Gan ele Danyel, na ge a ne sya na dḭl Beltazar go: «Mo da ne pool wan kiya̰r ge ne jya̰ mbi pe, ne ben mbi na pe zum ɗaa?» 27 Danyel jan gan go: «Fare ɗimil ge gan ne ele na mbe no, ko naa ge zwama ma, ko mbole ma, ko naa ge e waɗal ma, ko naa ge jam ma, a mbyat ben na pe zum to. 28 Amma Dok a̰me ya digi zi ya, a na ben fare ɗimil ma pe zum ne. A na ŋgay gan Nebukadnezar fare ge ne mbo mbo dḛ ya ne. Gan, kiya̰r ge ne jya̰ mo, mo swaga fiya se pe wanna no: 29 O gan, mo swaga fiya se, mo ka dwat kaŋ ge ne mbo mbo dḛ ya ma pal, a go no bage ne ben kaŋ ge ɗimil ma pe, e mo kwa kaŋ ge ne mbo mbo dḛ ya no. 30 A bḛ mbi fare ɗimil mbe no pe zum, a be go mbi zwama waɗe naa pet to, ago mbi wa̰ gan na pe, ne da pe, na ba kwa dwatɗa ge na ne ma.
31 O gan, kaŋ ge mo ne kwa na kiya̰r ge mo ne zi no: Mo kwa kaŋ a̰me mḛya mo ndwara go, ka ɓaŋlaŋ ge be to, serra cicim, ka kaŋ ge hon naa vo. 32 Na pala ka dinar ge siŋli, na ko̰o̰l ma ne na tok ma ka fool kaal, na laar ma ne na swaga-pe ka fool ŋgirma, 33 na koo ma ka walam, na koo-pul ma ka le ɗu walam le ɗu njiyal-mboo me. 34 Mo ka ndil na, ndi njal gṵ hage tene ya, a be ndu a̰me hage na ya ne to, mbo ya mbal na koo ge walam ma ne njiyal mbe no, a ɓa se no kekece. 35 Amma walam ma ne njiyal-mboo, ne fool ŋgirma, ne fool kaal, ne dinar ma, a ɓa uzi kekece, a saŋge dimma ne mboor ge saam ne kwal na ne twal pot swara go somor go, saam kwal nama swaga, ndu gwan kwar nama to. Njal gṵ ge ne mbá na mbe saŋge njal ge ɓaŋlaŋ, ame suwar mwaɗak. 36 No a kaŋ ge mo ne kwa na kiya̰r zi ne. Na pe wanna no.
37 O gan, mo gan ge gan ma ne ne, ago Dok ge ne digi zi ya ho̰ mo muluk, ne pool, ne ndaar, ne hormo. 38 Ho̰ naa dasana ma, ne kavaar ma, ne njoole ma mo tok go, mo ke muluk ya nama pal nama swaga ge daage ma go pet. Mo pala ge dinar mbe ne. 39 Muluk a̰me ge ɗogle mbo ɗage ne mo go̰r ya, mbo kat pool ne ge mo ne go to. Uwale muluk ge ataa mbo mbo ya, mbo kat fool ŋgirma, mbo ke muluk ge suwar pal pet. 40 Uwale, muluk ge anda mbo mbo ya, mbo kat ndaar ne walam go. Dimma ne walam ne ɓá, ko ne nan kaŋ ma pet go, go no me, mbo ɓá ne nan muluk ge may ma. 41 Dimma ne mo ne kwa na koo ma ne na koo-vya ma le ɗu njiyal-mboo ne le ɗu walam go ɗe, muluk mbe mbo kat varseya. Amma pool ge walam ne mbo kat na zi, ne jo̰ mo kwa walam kirgiya ne njiyal-mboo. 42 Ne jo̰ na koo-vya ma ka le ɗu walam ne le ɗu njiyal-mboo ɗe, muluk mbe mbo kat le ɗu pool le ɗu taŋgay. 43 Dimma ne mo ne kwa walam ma ne njiyal-mboo kirgiya digi go, ago muluk mbe ma mbo ke wak tuli ta buwal zi, amma mbo kat sḛ duur pal baŋ. A mbo ɓan digi dagre to, dimma ne walam ma ne njiyal ne ɓan digi dagre to go. 44 Zaman ge gan mbe ma ne zi, Dok ge ne digi zi ya mbo e muluk a̰me ge ndu ne mbyat burmi na to bat, hir a̰me mbo hal na pal to bat me. Na sḛ mbo gul, ne nan muluk mbe ma uzi, mbo gá ɗiŋnedin. 45 Mo kwa njal-gṵ a̰me hage tene ya uzi ne njal ta ya, be ge ndu a̰me hage na ne to mbo ya ɓá walam, ne fool ŋgirma, ne njiyal-mboo, ne fool kaal, ne dinar uzi. Dok ge ɓaŋlaŋ ŋgay gan kaŋ ge ne mbo mbo dḛ ya. Mo kiya̰r mbe no, a kiya̰r ge fareba ne, mbi fare pe hareya no a fare ge fareba ne me.»
46 Gan Nebukadnezar gur na koo Danyel ndwara se uware na, hon wak go, a ke tuwaleya hon na, a tyare na dukan ge hur tuli ma me. 47 Gan jan Danyel go: «A fareba, Dok ge aŋ ne a Dok ge dok ma ne ne, a Bageyal ge gan ma ne, a Bage ne ben fare ɗimil ma pe zum ne, ne jo̰, a mo day ben mbi fare ɗimil mbe pe zum ne.» 48 Gan her Danyel pala digi, hon na bobo kaŋ kwaɗa ma gḛ ge be to, e na ga̰l suwal Babilon pal, e na naa ge zwama ge suwal Babilon ne ma ndwara zḛ me. 49 Danyel kaɗe gan go, na ho̰ ga̰l ge suwal Babilon ne Chadrak, Mechak ne Abednego. Danyel gá gan ta diŋ.
