A tin Abimelek amula avo Sikem
1 Abimelek Jerubäl goroma mi i Sikem avo hi ndjoziyom asum simiyêd’u, mi dazi ala: 2 Agi dagi mi suma nglo suma Sikem-ma pet ala: Na ni ni djivid’a tala Jerubäl grom suma dok kid’iziyana a tamula kagi ki zla tazi ped’u d’a zu? D’oze sama tuna mi tamula kagi ni mam zu? Agi djib’eregiya, an ni hliwigiya!
3 Ndjoziyom a i de zla mamba mi suma nglo suma Sikem-ma. Huruzi ve zlad’a hi Abimelek-ka, a dala: Mam mi suma meid’a. 4 Azi hum bege d’a hap pa a yod’ï kur gong nga kud’ora hi Bäl-Berit-ta. Mi wurak ki suma hawa ya’â ki suma bei wäd’u zlad’a ba na; a i ad’umu.
5 Mi hulong avo habum avo Ofra, mi tchi b’oziyom suma Jerubäl gromina dok kid’iziya yam ahina d’a tud’a. Ma gorâ tu, a yum ala Jotam, mi prut teyo, kayam mi ngei tamu. 6 Suma avo Sikem-ma ki suma avo Milo-na pet a tok taziya, a mba tin Abimelek amula go kagu sen ma nga Sikem-ma.
Zla d’a d’ogola hi Jotam-mba
7 Jotam mi huma, mi i djak akulo yam ahina d’a Garizim-mba yat ta ked’iwurenga, mi er ad’um akulo, mi dazi ala: Agi suma nglo suma Sikem-ma, agi humunu, ar Alona mi humugi mi!
8 Bur tu, aguna mi i á tin ndrama amula kamu. Mi de magu olifâ ala: Ang mbeï tamula kamiya! 9 Wani agu olifâ mi dazi ala: An ni ar mbulun ma a he ki ngola mAlona ki sumina woi ta ba, ni i talal akulo yam agu ma dingâ zu?
10 Agu máma mi de mi tuluma ala: Ang mbeï tamula kamiya! 11 Wani tuluma mi hulong de magu máma ala: An ni ar adjib’et manda ki vut man nda djivi d’a kala woi ta ba, ni i talal akulo yam agu ma dingâ zu?
12 Agu máma mi de mi guguzlud’a ala: Ndak mbeï tamula kamiya! 13 Wani guguzlud’a ti hulong dum ala: An ni ar süm man ma le Alona ki suma tazi djivid’ina woi ta ba, ni i talal akulo yam agu ma dingâ zu?
14 Bugola, aguna ki zla tam pet mi de maweid’a ala: Ndak mbeï tamula kamiya! 15 Wani aweid’a ti de maguna ala: Le agi minin-ngi ni ki hur ma tuna á tinin amula kagiya ni, agi mbeï ngeyegi ad’u anguzanu. Le d’uo ni, akud’a mba d’i tcholï ngala aduk aweid’a, mba d’i ngal agu sedre ma Liban-na woyo!
16 Ki tchetchemba, agi lagi ni sunda ki hur ma tuna ki gagazid’a ba, agi tinigi Abimelek amula wan zu? Agi lagi ni djivid’a mi Jerubäl ki sum mama wan zu? Agi lagi ni sunda ndak yam sun nda mam lata wana zu? 17 Kayam abun mi dur ayîna kagiya, mi he tam mbei avun ayîna, mi prud’ugi woi abo suma Madiyan-na. 18 Gola! Ini agi tchologi djangûna ki suma habuna, agi tchagi grom suma dok kid’iziyana yam ahina d’a tud’a, agi tinigi Abimelek abun amam mba gora gorotna amula yam suma Sikem-ma kayambala mam mi suma magid’a d’a. 19 Le agi lagi hina kur bur máma ni ki hur ma tuna ki gagazid’a mi Jerubäl ki sum máma ni, Abimelek mi lagi tagi djivid’a, agi tagi pî lum tam djivid’a mi. 20 Wani le hina d’uo ni, ar akud’a ti ndeï ata Abimelek, ti ngal suma Sikem-ma ki suma avo Milo-na, ti ngal Abimelek kei mi.
21 Jotam mi nde mi ringâ, mi i Ber, mi i kak sä kua, kayam nga mi le mandarâ abo wiyema Abimelek.
Suma Sikem-ma a tchol huneîd’a ki Abimelek
22 Abimelek mi tamula yam Israel-lâ bizad’a hindi. 23 Ata yi máma Alona mi sunï muzuk ma ka ira aduk Abimelek ki suma Sikem-ma. Suma Sikem-ma a nde mbut ir Abimelek. 24 A hulong ki murud’um mba mi lat ki Jerubäl grom suma dok kid’iziyana tala buzuwazi mi hulong yam wiyezina Abimelek ma tchazina d’a, yam suma Sikem suma a ndjunum á tchi b’oziyomina mi. 25 Suma Sikem-ma a tchuk suma, a burum kä yam ahinad’a yat ta ked’iwurenga, a nga yo ahlena hi suma a nga kal kur lovot ndatina. Wani a mba de zla ndata mi Abimelek.
26 Gal Ebet goroma mi mba ki b’oziyoma avo Sikem; suma Sikem-ma huruzi vumu. 27 A buzuk a i abagei a dut vut guguzlu mazid’a, a mired’ed’u, a lü vun tilâ, a tchuk kur gonga halo mazinid’a, a nga te, a nga tche, a nga de zla d’a tchod’a yam Abimelek.
28 Gal Ebet goroma mi dazi ala: Abimelek ni nge ko ba, ei suma Sikem-ma lum sunda ge? Mam mi Jerubäl goroma d’uo zu? Zebul ni mam ma te yamba d’uo zu? Agi lagi sunda ni mi Hamor Sikem abumu! Ni kayam me ba, ei lei sunda mi Abimelek ke? 29 Ladjï sa mi tinin ngola yam suma Sikem-ma ni tä ni! An mba ni zut Abimelek kä woyo! An mba ni de mi Abimelek ala: Ang min azigar mangâ! Ang ngavanï durâ!
30 Zebul ma te yamba hur azinina, mi hum zla d’a Gal Ebet goroma mi data, hurum zal ngola. 31 Mi ge sunda gumun ata Abimelek, mi dum ala: Ang gola! Gal Ebet goroma ki b’oziyoma a mba nga avo Sikem, a nga zut suma hur azinina ala a tchol djangûna ki sed’engû. 32 Ki tchetchemba, ang ki suma a nga zlapa ki sed’engâ, agi tchologi andjege d’a wanda, i burugi kä abageya. 33 Avin yorogo ata yima afata ti deîna, ang mba nde suma kur azinina durâ. Ata yima Gal ki sum mama a mba buzuk á durungâ, ang le vama hurung minima ki sed’emu.
34 Abimelek azi ki suma a nga zlapa ki sed’ema pet, a wal tazi kä ad’u adesâ fid’i, a i bur kä huyok azì ma Sikem-ma. 35 Gal Ebet goroma mi ndeï woi mi tchol avun azina. Abimelek azi ki suma a nga zlapa ki sed’ema a buzugï woi ata yima azi bur kuana. 36 Gal mi we suma, mi de mi Zebul ala: Gola! Suma a nga tchugï asezi kä yam ahinad’a.
Zebul mi hulong dum ala: Nangus ahinad’a ba, ti lobong d’igi suma hina wana!
37 Gal mi dala: Gagazi, ni suma ba, a tchugï asezi kä kur azina. Adesâ hi azigarîna a hle lovot ta ad’u agu sen ma a tuwal fileina kuana wana!
38 Zebul mi hulong dum ala: Zla d’a ang dat fatid’a, ti nga ni lara ge? Ang dami ala: Abimelek ni nge ko ba, ei lum sunda ge d’uo zu? Ni suma ang golozi isâ d’uo zu? Ki tchetchemba, ang i atam durâ da’!
39 Gal mi ge tam avok suma Sikem-ma, mi nde dur Abimelek. 40 Abimelek mi kal kamu, mi ring avoromu. Suma ablaud’a a fe mbuleina, a bo kä didi, gak a mbaza avun azina. 41 Abimelek mi i kak Aruma. Zebul mi dik Gal ki b’oziyoma woi avo Sikem, kayam a kak kua d’uo d’a.
42 Tcha ndjivinda suma Sikem-ma a buzuk a i abageya; suma a i de zla ndata mi Abimelek. 43 Mi yo azigar mama, mi walazi kä ad’u adesâ hindi, a i bur kä abageya. Ata yima mi we suma a buzugï woi hur azinina, mi tchol mi duruzi mi tchaziya. 44 Abimelek kades suma a nga ki sed’ema a i ndjar avun azina. Ades suma a ar mbàna, a ndja abozi yam suma a nga abageina, a tchaziya. 45 Abimelek mi dur suma hur azina ki falei ndata baba, mi hlazina, mi tchi suma kurâ, mi to azina kä woyo, mi yak ndjuvuna kam mi.
46 Kid’a suma Sikem suma a nga kaka kur gong nga fiyak ka ngol la ndjola a hum zla ndatid’a, a i ngei tazi kur zul la a minit kä ad’u gonga hi Bäl-Berit-ta. 47 A i de mi Abimelek ala suma Sikem-ma a ngei nga tazi kä kur zul ndata. 48 Ata yi máma Abimelek ki suma a nga zlapa ki sed’ema pet, a djak akulo yam ahina d’a Salmon-nda. Abimelek mi hlandjetna abomu, mi ka abo aguna, mi gum kelemu, mi de mi suma a nga zlapa ki sed’ema ala: Agi wagi vama an luma; agi b’ad’agi tagi á lagi hina mi. 49 Suma pet nge nge pî mi ka abo aguna abomu, a i ad’u Abimelek. A i tchuk abo agu máma kä avun zul ndata, a ngal suma a nga kur zul ndatina woyo. Ni hina ba, a tchi suma Sikem suma a nga kaka kur gong nga fiyak ka ngol la ndjolina woyo. Suma ablawazi pet, andjofâ karopma a ni go ki dubu.
Matna hi Abimele’â
50 Ata yi máma Abimelek mi i á dur azì ma Tebes-sâ. Mi nguyumu, mi hlumu. 51 Wani gong nga fiyak ka ngol la ndjola, ti nga hur azì ma ngolâ. Suma pet andjofâ karopma zlapa ki suma nglo suma hur azinina, a ngei tazi kua. A duk vuna, a djak akulo yam dudura hi gong ndatid’a. 52 Abimelek mi i gak avun gong ndata, mi ndat durâ, mi hud’ï avun gonga á dot akud’a. 53 Ata yi máma atchad’a ti hleî gor ahina d’a lutna, ti ge ki Abimelek yamu, ti wagam yam mbeyo. 54 Ata yi máma na wat, mi yi gor azong ma nga mi zi ahle mam suma sinina, mi dum ala: Ang pat mbigeu mang nga fiyaka, ang tchanu! Ar a davin kan ala atchad’a ba, ti tchanu d’i. Gor azong mama mi tchogom mi tchumu. 55 Kid’a Israel-lâ a wala a tchi wa Abimelegu d’a, nge nge pî mi hulong mi i avo hatamu.
56 Ni hina ba, Alona mi hulong tcho d’a Abimelek mi lat mabum mi tchi b’oziyom suma dok kid’iziyanid’a kamu. 57 Alona mi hulong tcho d’a suma Sikem-ma a lata kazi mi. Mi ndak vun vun ma ge ma Jotam Jerubäl goroma mi gazizina mi.
Abimelek ame gan suwal Sichem go
1 Abimelek ge Yerub-Baal vya mbo na nā ma ta suwal Sichem ya, jan nama ne nama vuwal pe mwaɗak go: 2 «Mbo me ele ga̰l ma ge suwal Sichem ne ma go: A kwaɗa go Yerub-Baal vya naa wara ɓyalar, a ke muluk aŋ pal ne mwaɗak, ko ndu ɗu ke muluk aŋ pal ne ɗaa? Kwa me go, mbi aŋ duur me.» 3 Abimelek nā ma mbo jan ga̰l ge Sichem ne ma fare mbe ma no, nama dulwak hé Abimelek, ne da pe, a ka jan ta go na bama vya ne. 4 A hon na bware ge ne zok sḭḭm Baal-Berit ne zi fool kaal sile wara ɓyalar. Ne bware mbe, Abimelek pot naa ge be a̰me pe to ma, ne naa ge bernde ma, nama mbo dagre ne na. 5 Mbo na bá ya, suwal Ofra ya, hun na bá Yerub-Baal vya ma uzi pet, naa wara ɓyalar ge njal ge ɗu pal. A na bá vya ge jyale Yotam gá ne ɗu kikit, ago woy tene woy. 6 Naa ge Sichem ma, ne naa ge suwal Millo ne ma pet, a kote ya, a mbo é Abimelek gan ge uware Chen ge ne njal ge Sichem go ta gwa.
Fare sḭ ge Yotam ne
7 A waage Yotam fare mbe. Na sḛ mbo mḛ njal Garizim pala njeel digi ya, oy nama ne ka̰l ndaar go:
Za̰ me mbi, ga̰l ge suwal Sichem ne ma,
Dok na za̰ aŋ me!
8 Uwara ma mbo é bama gan.
A jan uwara olive go: Ka i gan!
9 Uwara olive gwan ne nama janna go:
Mbi ya̰ mbi num ge naa dasana ma ne dok ma ne dore na uzi ɗo,
mbi ba miili tene mbo kat gan uwara ma pal ɗaa?
10 Uwara ma jan fere go:
mbo ya, mo kat i gan!
11 Fere gwan ne nama janna go:
Mbi ya̰ mbi vya ge tuli, ne ge mbuɗi uzi ɗo,
mbi ba miili tene mbo kat gan uwara ma pal ɗaa?
12 Uwara ma jan oyo̰r go:
Mbo ya, mo kat i gan!
13 Oyo̰r gwan ne nama janna go:
Mbi ya̰ mbi jiya̰l ge ne ke dok ma ne naa dasana ma sḛ tuli uzi ɗo,
mbi ba miili tene mbo kat gan uwara ma pal ɗaa?
14 Uwara ma pet, a jan kore:
Mbo ya, mo kat i gan.
15 Kore jan uwara ma go:
Kadɗa aŋ ɓyare mbi da ne laar ɗu go mbi ka aŋ pal ɗe,
mbo me ya katɗa mbi pe zi,
kadɗa to, ol na fó ne mbi zi,
na tí uwara sedre ge Liban ne ma uzi.
16 Se no ɗe, Aŋ é Abimelek gan da ne laar ɗu, ko fareba zi ɗaa? Aŋ ke Yerub-baal ma ne na vya ma kwaɗa no’a? Aŋ pó na kwaɗa kerra ge na ne pal no’a? 17 Ago mbi bá mbá pore ne aŋ pe, ho̰ tene siya, zú aŋ ne Madiyan ma tok go no. 18 Ma̰ no aŋ ke ho̰l ne yàl ge mbi bá ne, aŋ hṵ na vya ma naa pool wara ɓyalar ge njal ge ɗu pal, aŋ é Abimelek ge na kale vya gan ge ga̰l ge Sichem ne ma pal no, ndwara go na aŋ ná vya ne. 19 Kadɗa aŋ ke yàl ge Yerub-baal ne kaŋ mbe ma̰ no da ne laar ɗu, ne fareba zi ɗe, ke me Abimelek sḛ tuli, na sḛ, na ke aŋ sḛ tuli me. 20 Kadɗa go to, ol na fó ne Abimelek zi, na tí ga̰l ge Sichem ne ma poseya ne suwal Millo uzi, ko ol na fó ne ga̰l ge Sichem ne ma zi poseya ne suwal Millo diŋ digi, na tí Abimelek uzi. 21 Yotam kan na koo ya se, syat na pe so mbo suwal Beer ya, uzi ya kaal na bá vya Abimelek ndwara zḛ.
Ho̰l ge Sichem ma ne Abimelek pal
22 Abimelek ka gan Israyela vya ma pal del ataa. 23 Dok teme o̰yom ge sone ya Abimelek ma ne ga̰l ge Sichem ne ma buwal zi, ga̰l ge Sichem ne ma ɗage syal Abimelek koo. 24 Gaage mbe ɗage digi nama buwal zi ndwara pot nama, ne Abimelek ne hṵ na bá vya ge wara ɓyalar ma pe, ne ga̰l ge Sichem ne ma ne ɓa̰ bama pe ne na hun na bá vya ma pe me. 25 Ga̰l ge Sichem ne ma, e naa ge fiiri viya̰ ma ge njal pala digi, a ka maŋge naa ge ne kale viya̰ go ma kaŋ. Abimelek za̰ fare mbe.
26 Dam a̰me ɗu, Gaal ge Ebed vya ma ne na ná vya ma mbo ya Sichem go. Ga̰l ge Sichem ne ma hon na bama dulwak. 27 A mbo bama gaaso oyo̰r zi, a yel oyo̰r, a ɓerse na, a fere ta. A mbo wat bama dok zok zi, a zam kaŋzam, a njot me, a ka sal fare Abimelek pal. 28 Gaal ge Ebed vya ka janna go: «Abimelek wuɗi ne? Sichem ma suwal da ne, ge i ma̰ kat Abimelek pe se ɗaa? Te be Yerub-Baal vya ne to’a? Te be Zebul ga̰l ge suwal ne é na kat ne suwal pal ne to’a? Gwa̰ me nee pala ge Hamor ge Sichem bá vya ma pe se golgo, ge nee gwan ne nee pala ge Abimelek pe se. 29 Te go a ya̰ mbi naa ge Sichem ne ma mbi tok go, mbi te ya ɓeŋge Abimelek uzi.» Gwan jan go: «Abimelek na kote na asagar ma ya digi, na zú ya mbi ndwara zum gale!»
30 Zebul, ga̰l ge suwal ne za̰ fare ge Gaal ge Ebed vya ne ka janna, saŋge pore. 31 Teme naa ɗimil jyan mbo jan Abimelek go: «Gaal ge Ebed vya ma ne na ná vya ma mbo ya Sichem go, a par fare ya naa zi ke ho̰l ne mo. 32 Se no ɗe, aŋ ne mo naa ma, ɗage me ɗaal jyan, mbo me mbo huli swaga ful zi ya. 33 Cya̰wak, swaga ge gyala ne her na pe ndwarra, ɗage me ya det suwal. Swaga ge Gaal ma ne na naa ma ne ɗage ja mo ndwara zi, mo ke nama kaŋ ge mo laar ne ɓyare.»
34 Abimelek ma ne na naa ma varse ta se pe anda, a mbo kat huliya Sichem ziyar go gwa. 35 Swaga ge Gaal ge Ebed vya ne wá ya suwal viya̰ wak pala zum ɗe, Abimelek ma ne na naa ɗage ne bama swaga huliya zi ya. 36 Gaal ndwara kan ne nama, jan Zebul go: «Ndi naa ne kan bama koo ne njal pala digi ya se no.» Zebul jan na go: «A gḭḭl ge njal ma ne ne, mo dwat no go na naa dasana ma ne.» 37 Gaal gwan jan na go: «Ndi, a naa dasana ma kan bama koo ne njal ge ne dunya tuŋsi zi pala digi ya se ne, naa ge may ma ne her viya̰ ge uwara Chen ge sḭḭm ne ja no me.» 38 Zebul jan na go: «Mo wak ge mo ne ka zenna mbe ya da ɗaa? Te be mo ka janna ne go, Abimelek wuɗi ne ɗo, aŋ ba gwan ne aŋ pala na pe se ne de ne to’a. Te be naa ge mo ne ka sen nama mbe ma ne to’a? Se no, zú zum mbo mbal na pore ɗaŋ!» 39 Gaal ma ne naa ge Sichem ma zut pore ya Abimelek ma ndwara zi. 40 Abimelek yan na pe, na sḛ syat na pe so na ndwara zḛ. Naa su se njinjik ɗiŋ mbo det suwal viya̰ wak pala ya. 41 Abimelek mbo mḛ suwal Aruma ya. Zebul yan Gaal ma ne na ná vya pe ne suwal Sichem diŋ. Tele nama nama gwa̰ ya suwal diŋ to.
42 Dam ge kwap ge go, naa ge ne suwal diŋ ma zut mbo ful zi, Abimelek za̰ fare mbe. 43 Varse na naa ma se pe ataa, a mbo huli nama ful zi ya. Swaga ge a ne kwa naa ge Sichem ma zutɗa ne suwal diŋ ya zum ɗe, a ɗage ya nama ndwara zi, a hun nama. 44 Abimelek poseya ne naa ge ne na pe go ma, a mbo ya mḛ suwal viya̰ wak pal, varseya ge pe azi ma kan naa ge ful zi ma ta, a hun nama se njanjab. 45 Abimelek ke pore ne suwal Sichem ɗiŋ mbo gasamal, hun naa ge ne suwal diŋ ma kakaɗak, burmi suwal uzi, suusi yuwam na go.
46 Swaga ge ga̰l ge suwal Migdal-Sichem ma se za̰ fare mbe, a mbo zok ge dok Berit ne zi ya. 47 A waage Abimelek go, ga̰l ge suwal Migdal-Sichem ma kote ta ya ya. 48 Abimelek ma ne na naa ma pet a ndé mbo njal Salmon digi. Abimelek he kee, syal uwara tok, dol na na ka̰l zi. Go̰r go, jan na naa mbe ma go: «Aŋ kwa kaŋ ge mbi ne ke, há me ta ke dimma ne mbi go.» 49 Ndu ge daage syal uwara tok, a kare Abimelek pe, a kan uwara tok mbe ma ge zok mbe wak go, a dun na ol, a til zok mbe poseya ne naa ge ne ka na zi ma pet, naa mbo kaŋ ge dubu ɗu go, naa sonmo ma ne ne naa zaab dagre. A go no, naa ge ne suwal Migdal-Sichem go ma su uzi no pet.
Siya ge Abimelek ne
50 Abimelek mbo ver suwal Tebes, det na, ame na. 51 Ge suwal Tebes diŋ, burgu ya go, naa zaab ma ne naa sonmo ma so mbo woy ta na zi ya, poseya ne ga̰l ge suwal ne ma pet, a dibi ta na zi, a ndé zok pala digi ya. 52 Abimelek mbo ya det burgu mbe, mbo na wak ta zi gwa ndwara go na ba dun zok mbe ol. 53 Gwale a̰me dol njal gṵ ya Abimelek pal, ɓá na pala se par. 54 Avun cap, tol na vya dore ge ne in na kaŋ pore ma, jan na go: «Pwa mo kasagar, hṵ mbi, na ka ge a jya̰ go, na ndu gwale hṵ mbi ne to.» Vya dore mbe tun na, su. 55 Swaga ge Israyela vya ma ne kwa go Abimelek su go ɗe, ndu ge daage gwan na yadiŋ ya.
56 Go no, Dok pot Abimelek na sone ge ne ke na bá, swaga ge ne hṵ na bá vya ma naa wara ɓyalar go. 57 Dok pó Sichem ma nama sone ge ɓaŋlaŋ ge a ne ke me. A go no, wak vḛneya ge Yotam ge Yerub-baal vya ne vḛne ge nama pal wak wi no me.
