1 Kur biza d’a avok ka Dariyus ma Mede-na nga mi tamulid’a, an nga gevem á ndjunum á djigim mi. 2 Ki tchetchemba, an nga ni dang zla d’a gagazid’a.
Ayî ma dur ma aduk suma norâ ki suma sutnina
Malaika máma mi dan kua ala: Gola! Amuleina hindi a mba tchol te yam suma Perse-na kua. Bugola, ma fid’ina mba mi tok ndjondjoîd’a kal suma ding suma hindina. Fata mi mbut ad’enga ki ndjondjoî mambid’a, mba mi tchol djangûna ki leu d’a Grek-ka. 3 Wani grang ma dur ayîna mba mi kak amula yam suma Gre’â. Mba mi te leud’a kad’enga, mba mi le ni vama mam hurum minima. 4 Wani ata yima leu mamba ad’ut ti b’al kä na, ad’eng mam mba tamula mba d’i kus seyo, leu mamba mba d’i wal lei abo andagad’a fid’i. Nga nandjavam ba mba mi vrak blogom mbi, a mba had’eng nga tamula mi suma dingâ. Wani sum ndazina ad’eng mazid’a mba d’i ndak d’igi mamba na d’i.
5 Ma mba mi te leud’a abo ma sutnina, mba mi mbut ad’enga, wani ma ngol ma aduk azigar mam suma nglonina mba mi mbut ad’enga kalamu, mba mi te leud’a kad’enga kal mamba mi. 6 Bugol bizad’a tcha, azi mba djin zla mazid’a. Amul ma abo ma sutnina goromba mba d’i vamul ma abo ma norîna á djin zla mazid’a tu, wani djin vun máma mba mi i avok ki. Ndjuvud’u, gorozina, ndat tata ki suma a nguyutna kabud’u, a mba tchazi woi pet. 7 Wani ma dingâ tu ad’u andjavat mba mi vrak balum abumu, mba mi nde azigarâ hamul ma abo ma norîna durâ kä kur aziyam ma ad’eng ma ngunguna, mba mi kus kaziya. 8 Mba mi yo alo ma tchet ma kur ambasina zlapa kahle suma sun suma lor suma kal teglesâ ki kawei mazi ma hapma suma a tinizi irazi vazi malo mazinina hurumba, mba mi i ki sed’ezi Ezipte. A mba ar bei dur ayîna bizad’a tcha. 9 Amul ma abo ma norâ mba mi kal kur leud’a hamul ma abo ma sutnid’a á durâ. Bugola, mba mi hulongî yam andaga mamba.
10 Amul ma abo ma norâ groma a mba min tazi á dur ayîna, a mba tok azigarâ ablaud’a mimiyâk. Ma dingâ adigazi mba mi i avok ki azigar mama, a mba tchila yam hagad’a d’igi toliyonda ti kus sei na, mba mi ndazì ma ngol ma ad’eng ma ngunguna durâ. 11 Amul ma abo ma sutna, hurum mba mi zala, mba mi nde woi á dur kamul ma abo ma norâ. Amul máma mba mi sun azigar mam suma mimiyâ’â. Wani azi mba ndabo mam ma djangûna. 12 Amul ma abo ma sutna mba mi hle yam akulo ngola yam kus ndata. Azigar suma ablau suma dudubu ndazina mam mba mi tchaziya. Hina pet pî, mam tam mba mi kus ayîna d’i. 13 Amul ma abo ma norâ mba mi hulong tok azigar suma dingâ kal suma avo’â. Bugol bizad’a tcha, mam mba mi mba ki azigar suma a min tazi kahle suma sïna ngolina ablaud’a. 14 Kur atchogoi ndata, suma ablaud’a a mba tchol durâ kamul ma abo ma sutna. Daniel, suma murud’umba aduk sum mangâ a mba tchol á dur ki sed’em á ndak vun vama mi nde tam mbei irangâ, wani azi mba ndak ki. 15 Amul ma abo ma norâ mba mi mba, mba mi mbu andagad’a akulo ad’u azì ma ngol ma ad’eng ma ngunguna, mba mi hlumu. Amul ma abo ma sutna ki grang mam suma durâ, hina pet pî, a mba tchol avorom mbi, a mba fad’enga á tchol avorom mbuo mi. 16 Ma mba mi ndum ayînina mba mi le ni vama hurum minima, sama mba mi tchol avoroma nga d’i. Mam mba mi kak kä yam andagad’a abot ma djivi ma kalâ, mba mi b’lak ahlena woi ata yima mam kak kuana.
17 Bugola, mam mba mi nga hurum á mba kad’enga hi leu mambid’a pet á zlap zla mamba kamul ma abo ma sutna, mam mba mi hum goromba á atchad’a ki djib’era á b’lagam ambas mamba woyo. Wani kur lem mam ndata hina pet pî, mba mi ndak ki. 18 Bugola, mba mi mbut iram yam suma kur tilina, mba mi yo andagad’a ablaud’a, gak grangâ hi suma dingîna mba mi d’elem avun sun mam mba zulo ndata; sun mam mba zulo ndata mba d’i hulong kamu. 19 Ata yi máma mba mi hulong kur azì ma ad’eng ma ngungu ma kur ambas mambina. Wani mba mi fad’enga á i avok ki, mba mi mit bei a wum balum asem ba. 20 Wani ma mba mi vrak blangâma mba mi sun ma tara á hurum ahle suma ndjondjoî suma kur leu mam mba djivi d’a kalina. Hina ndjö wani, mba mi tchum mbei bei huneîd’a, bei ayî ma dur ba mi.
21 Sama suma a golom isâ mba mi vrak blangâm bei sa mi tchugum baru d’a amula atam ba. Mam mba mi mba ata yima suma a nga kaka tchugotna, mba mi hle leud’a ki mbut ira. 22 Azigar suma a mba kus kama nga d’i, mba mi hazlazi woi pet, mba mi tchi ma ngolâ hi suma Alona mi djin vunam ki sed’ezina woyo. 23 Bugola, suma a mba djin vunazi ki sed’emu, mba mi i avogovok kur mbut ir mamba, mba mi kus kazi ni ki suma akid’eid’a hina ngiyeû go. 24 Ata yima suma a nga kaka tchugotna, mba mi i avok kur andaga d’a djivi d’a kur leud’id’a, mba mi le vama abuyom kabuyom ngolo a lum nga d’uo na, mba mi hurum ahle suma kur ambasina, mba mi b’rau ahle suma mi hurumuzïna ki ndjondjoîd’a mi suma ad’uma, mba mi nga hurum á ndazì ma ad’eng ma ngunguna durâ mi. Hina pet pî, mba mi i dei d’i.
25 Mba mi i kad’eng mamba kakuwam mba kekenga ki azigarâ ablaud’a á dur kamul ma abo ma sutna. Amul ma abo ma sutna mba mi buzuk ki azigar suma sib’ika ablaud’a mimiyâk á dur ki sed’emu, wani mba mi tchol avorom mbi, kayam azi nga huruzi á durum ki lemba. 26 Suma a mba te te mam ma djivinina ni suma a mba hum abo sumina. Azigar mama a mba b’rau woyo, suma ablaud’a a mba bo mi. 27 Amulei suma mbà ndazina a mba kak avun tabul ma tuna, a mba nga huruzi á le zla d’a tchod’a, a mba de tazi ni zla d’a kad’a. Wani azi mba ndak ki, kayam yima a ngama mba nga d’uo tua.
28 Amul ma abo ma norâ mba mi hulong yam ambas mamba ki ndjondjoîd’a ablaud’a. Kur djib’er mamba mba mi kak djangûna ki suma Alona mi djin vunam ki sed’ezina. Bugola, mba mi hulong kur ambas mamba.
29 Wani kur atchogoi d’a ngata, amul ma abo ma norâ mba mi hulong kur leu d’a abo ma sutnid’a, wani ata yi máma ahlena a mba le d’igi avoka na d’i. 30 Azigar suma abo ma fladegena a mba mba ki batod’a á dur ki sed’emu. Tam mba d’i tchuk lus, mba mi hulong kazigam glovod’o. Hurum mba mi zal ata suma Alona mi djin vunam ki sed’ezina, mba mi ndjak vunam ki suma a nga d’engzeng yam vun ma djin ma Alona mi djinim ki sed’ezina d’uo na. 31 Mba mi sunï azigarâ, a mba hle yina avun azì ma ad’eng ma ngungu ma a tinim iram vama, a mba mbud’um ndjendjed’a, a mba d’el ahle suma ngat buzu suma a hazi mAlona burâ ki burîna, a mba tin vama ndjendje ma tcho ma kal teglesâ yam yima ngal ahle suma ngat buzuna. 32 Mam mba mi lop suma a nga d’engzeng yam vun ma djin ma Alona mi djinim ki sed’ezina d’uo na ki vunam ma mbulâ. Wani suma d’engzeng yam Alo mazinina pet, a mba tchol ad’enga ngingring yam zla mazid’a. 33 Suma ne heî suma adigazina, a mba hat suma dingâ ablaud’a. Wani a mba tchi suma dingâ adigaziya, a mba ngal suma dingâ woi kakud’a, a mba yo suma dingâ magomba, a mba hurumuzi ahligiyeziya, a mba lazi hina bizad’a tcha. 34 Ata yima azi nga kur ndakina, a mba fe ndjunda hina nde, suma ablaud’a a mba zlap ki sed’ezi á mbut ira mi. 35 Suma hiuna aduk suma ned’a a mba tchaziya, wani mat mazina mba mi ndjun suma dingâ á mbud’uzi yed’et hapa titil gak yima dabid’a, kayam ahle ndazina a mba mba nata yima a ngama.
36 Amulâ mba mi le vama hurum minima, mba mi hle yam akulo, mba mi djib’er ala mam kal alo ma dingâ pet. Mba mi de zla d’a ndak á ded’a d’uo d’a yam Alo ma yam alona petna, mba mi i avogovok kur sun mamba, gak Alona mba mi tak ayî mama woyo. Ata yi máma Alona mba mi ndak vun vama mam nga hurum kama. 37 Mba mi djib’er yam alo ma abuyom ngolo a kud’uroma d’oze ma aropma a le kama d’i, mba mi hle yam akulo, mba mi gol tam ala mam kalazi pet, mba mi ge yam kä avok alo tu d’i. 38 Wani mba mi kud’orî alona hazì ma ad’eng ma ngunguna, nalo ma abuyom ngolo a wum nga d’uo na. Mam mba mi hum lora, mba mi hum kawei ma hapma, mba mi hum ahina d’a guzut kal teglesa kahle suma ding suma zlazi ngolina. 39 Mam mba mi mba á dur azì ma ngol ma ad’eng ma ngunguna kad’enga halo ma ding mámid’a, mba mi he ngola mi suma a valo máma atazina, mba mi tinizi nglod’a yam suma ablaud’a, mba mi b’rawazi andagad’a d’igi wurak mazid’a na mi.
40 Atchogoi d’a dabid’a, amul ma abo ma sutna mba mi tchol durâ kamul ma abo ma norâ, wani amul ma abo ma norâ mba mi tchol kam ki pus mam ma dur ayîna ki mam suma djang akulumeina ki batod’a ablaud’a, mba mi kal ki azigar mama kur ambasa teteng, mba mi tchila yam hagad’a d’igi toliyonda ti kus sei na. 41 Mba mi kal kur ambasa yat ma djivi ma kalâ, mba mi tchi suma ablaud’a. Wani suma Edom-ma ki suma Mowap-ma ki suma gangrang suma Amon-na a mba sut abomu. 42 Mba mi te leud’a yam andagad’a teteng, Ezipte pî mba d’i ar abom mbi. 43 Mba mi yo ndjondjoî d’a Ezipte-d’a, mba mi yo lora, kawei ma hapma kahle suma guzuzi kal teglesâ. Suma Libi-na ki suma Etiyopi-na a mba hulong yazi kä ad’um mi. 44 Wani zla d’a dinga mba d’i tcholï abo ma yorogona kabo ma norâ mba d’i mbud’um mandarâ. Mam mba mi tchol ki hur ma zal ma gugulu’â á dap suma ablaud’a woyo. 45 Mam mba mi tin zlub’u mam mba amula aduk alum ma ngol ma Mediterane-na kahina d’a a tinit irat vat kur ambasa yat ma djivi ma kalîd’a. Ata yi máma matna mba mi mba kam atogo dumuzi bei sa mi ndjunum ba.
1 Ago mbi me ɗe, del ge zḛ ge ge muluk ge Dariyus ndu ge Mede ne zi, mbi ɗaŋge na pe, mbi mba na me.
Pore mballa gan ge mbii ge ma ne ge kuu ge buwal zi
2 Se no, mbi waage mo fare ge fareba.
Gan ma ataa a mbo ke muluk suwal Perse pal, ge anda mbo mbo ya, na sḛ mbo ke tene gan jwajway waɗe ge na ndwara zḛ ma pet. Swaga ge ne hatɗa pool ne na kaŋ gan mbe ma, mbo ke viya̰ ma pet ndwara ke ho̰l ne muluk ge Grek ne. 3 Amma gan a̰me ge pateya mbo ame gan, mbo ke muluk ndaar kaka, mbo ke kaŋ ma laar ɓyareya ge na ne pal. 4 Swaga ge na pe ne mbo ɗur ya se, na muluk mbo gul uzi, mbo varse se pe anda, dunya keŋ ma go. A be na hir ma mbo er na ne to, naa ge ɗogle ma mbo varse ta na muluk mbe se, amma nama pool mbo kat dimma ne ge na ne go to.
5 Bage ne ame gan le ge mbii ge go, mbo kat pool. Amma na ga̰l a̰me mbo kat pool waɗe na, na suwal ge ne ke muluk na pal mbo kat ɓaŋlaŋ waɗe ge na ne. 6 Del ma kwaɗa lwak go̰r go, a mbo ke wak tuli ta buwal zi. Gan ge mbii ge vya ge gwale mbo kat yàl ne gan ge kuu ge, ndwara bama ka ne ba̰a̰n ta buwal zi. Amma vya gwale mbe mbo koy na pool to, a mbo hun na vya ma uzi. A mbo hun na sḛ ɓanna ne naa ge na ne gene na ya ma, poseya ne na bá, ko ne na obe ge ne ka mbyale na dam mbe ma pul zi ya.
7 Amma, ndu a̰me ɗu ne nama hir zi mbo zam gan na bá byalam go, mbo mbo ya det gan ge kuu ge na suwal diŋ, mbo wat na gulum ga̰l pul zi, mbo hal na, mbo ke na kaŋ ge na laar ne ɓyare. 8 Mbo pál nama dok ge ɗeereya ma, poseya ne nama kaŋ kwaɗa ge dinar ma ne ge fool kaal ma mbo suwal Masar. Del ma kwaɗa lwak, mbo abe ne gan ge kuu ge ta uzi. 9 Go̰r go, na sḛ mbo mbo det gan ge suwal ge mbii ge ne, mbo gwan’a na suwal diŋ baŋ.
10 Gan ge kuu ge vya ma mbo nṵsi ta ne bama asagar ma gḛ ge be to bama pe go. A̰me ɗu ne nama buwal zi, ɓanna ne na asagar ma na pe dimnjil, a kale suwal warbe, gwanna ge nama ne ya, a mbo mbo ya det suwal ge ne ve digi ne gulum ga̰l ge bama naa ge ho̰l ma ne. 11 Pore juliliya ge gan ge mbii ge ne zi, mbo abe na naa mbo det gan ge kuu ge. Na sḛ mbo kote na asagar ge gḛ ceɗed ma ya, amma a mbo det na tok zi. 12 Swaga ge ne mbo hal nama ya, jegreya mbo wat gan mbe zi. Ne jo̰ hṵ naa ɓase gḛ puy ɗe, na halla mbo ke kaal to. 13 Gan ge kuu ge mbo gwan abe naa ya gḛ waɗe ge zaŋgal. Del ma kwaɗa lwak go̰r go, mbo mbo ne naa ya gḛ, ne kaŋ pore ma gḛ me mbo det suwar Masar. 14 Swaga mbe go, naa gḛ a mbo ɗage ho̰l ne gan ge mbii ge, naa ge birtiŋ ge ne mo hir zi ma mbo ɗage ho̰l ne na, ndwara wi fare ge daalam ne mbe wak, amma day to. 15 Gan ge kuu ge mbo gwan’a, mbo tor swaga ver suwal ge ne ve ne gulum ga̰l a̰me se, mbo ame na. Asagar ge gan ge mbii ge ne ma mbo ɓol pool mḛ piliya to, ko na naa ge tok vagal ma puy ɗe, a mbo ɓol pool to. 16 Gan mbe mbo ke fare ma laar ɓyareya ge na ne pal, ndu a̰me mbo pili tene ne na to. Swaga ge ne mbo burmi kaŋ ge na ne ɓó na ndwara zḛ ma ya uzi, mbo mbo kat suwal ge siŋli go. 17 Na sḛ vḭ tene go, na mbo ya da ne na asagar ma pet, ne da pe bama ne na ba za̰ ta kat swaga halas. Wan na vya ge gwale hon gan ge mbii ge kat yàl, ne son go na ba ame na suwal. Amma na son mbe woɗege uzi. 18 Na sḛ saŋge na ndwara suwal ge ne mam wak go ma ta, ame suwal ma gḛ. Amma, ga̰l a̰me gwan ne na pala se, kan saaso na pal. 19 Go̰r go, na sḛ saŋge na ndwara ge na suwal ge ne ve ne gulum ga̰l ma ta, na sḛ det, su be ge ya̰ a̰me. 20 Na ndu ge ne è na teme ndu a̰me ge ke naa yál mbo maŋge kaŋ ne zok ge siŋli ge ne suwal go zi ya. Swak, go̰r go a mbo hun na uzi, amma mbo kat naa ndwara go kwaya̰l to, ko pore zi to me.
21 Ndu ge fare a̰me pe to a̰me ɗu mbo ame na byalam be ge ndu hon na gan ne to. Ne son, mbo ame gan dam ma ge halas zi. 22 Asagar a̰me ma, ko ɓase ge nama ne zi puy, a mbo mḛ na ndwara zḛ to bat, mbo hal nama pet, mbo hun ga̰l a̰me ge pehir ge wak tuli ne. 23 Ne wak tuli ge a ne ke ta buwal zi ta, mbo ke son, mbo det nama ne naa ŋgeɗo na pe go, mbo hal nama. 24 Dam ma ge halas zi, Mbo mbo suwal swaga ge siŋli ma go, mbo ke kaŋ ge na bá ma ne ke na to. Mbo pál kaŋ ma, mbo var naa ge ne na pe go ma nama. Mbo ke viya̰ ge mbo det suwal ge ne ve ne gulum ga̰l digi ma. Ago kaŋ mbe ma no pet a mbo ke swak baŋ. 25 Mbo abe na asagar ma gḛ na pe go, mbo mbo det gan ge mbii ge. Gan ge mbii ge mbo abe ge na ne ma ya me, ndwara mbo ke pore ne asagar ge ɓase gḛ ne ge pool gḛ mbe ma. Amma na sḛ mbo mḛ nama ndwara zḛ to, ago na naa ma sḛ mbo vwal wak na pal. 26 Naa ge ne zam dagre ne na ma, a mbo vwal bama wak na pal, swaga ge na asagar ma ne pore zi, na naa ma gḛ a mbo su. 27 Gan mbe ma jwak a mbo ɓol ta swaga ge ɗu go, ne jo̰ nama sḛ ma jwak nama dulwak sone ɗe, a mbo kat da ne hale kunna ta ta. Nama fare jan ta ma mbo ke a̰me pe to, ago nama dam pe aya mbo mbyat ya na swaga go. 28 Gan ge kuu ge mbo gwan na suwal ya ne kaŋ kwaɗa ma gḛ. Swaga gwanna go, ne fare ge ne e na dulwak zi pe, mbo ke naa ge Dok ne ke wak tuli ne nama ma ho̰l.
29 Swaga ge dam ma ne mbya, na sḛ mbo gwan mbo det suwal ge mbii ge. Amma ge go̰r go mbe no, mbo kat dimma ne ge zḛ ge go to. 30 Naa mbo ɗage ne fak ga̰l ma ne Kittim ya ke ho̰l ne na. Juliliya ge na ne zi, mbo gwan, mbo á na laar ol ge naa ge Dok ne ke wak tuli ne nama ma pal, mbo gwan vwal na pe ne nama ge ne koy wak tuli ge Dok ne to ma. 31 Mbo kan asagar ma mbo mḛ gulum ga̰l ge zok ge Dok ne wak go, a mbo hat swaga tuwaleya seŋgre, a mbo tele tuwaleya ge dam ne dam be kerra, a mbo ɗur kḭḭm ge seŋgre kakatak digi me. 32 Gan ne na pala, ne na fare bale ma zi, mbo e naa gḛ ya̰ wak tuli ge Dok ne uzi. Amma nama ge ne kwa bama Dok hatal ma a mbo mḛ bama fare pal ndiŋ kerra. 33 Naa ge zwama ge ne ɓase ma buwal zi ma a mbo hate naa gḛ, amma dam ma swak, a mbo hun naa a̰me ma, a til a̰me ma ne ol, a pál a̰me ma, ne maŋge naa a̰me ma kaŋ ma. 34 Nama swaga yál mbe zi, a mbo ɓol mbarra ŋgeɗo, amma naa gḛ a mbo vwal pe ne nama hale pal baŋ. 35 Mbut ne naa ge zwama ma buwal zi, a mbo su, ne da pe, nama ɗyage, nama usi uzi kwaya̰l yaɗat ne dam ge hṵsi ma pe. Ago, no a be dam pe aya ne to gale.
36 Gan mbo ke kaŋ ge na laar ne ɓyare. Jegreya ge na ne zi, mbo ndil tene go na waɗe dok ma, mbo ka jan fare ge sone kakatak ma Dok ge dok ma ne pal. Mbo zam zḛ na kaŋ kerra ma zi ɗiŋ pore ge Dok ne det na pal. Swaga mbe go, Dok mbo wi na fare na pal. 37 Mbo hon dok ge na bá ma ne ka uware na zaŋgal ma hormo to, ko dok ge naa zaab ma laar ne wa̰ na gḛ ma, ko dok a̰me ɗu hormo to bat. Mbo ka ndil tene ga̰l waɗe nama pet. 38 Amma, mbo uware dok ge gulum ga̰l ne, na ge na bá ma ne kwa na to. Mbo ka tyare na dinar ma, ne fool kaal ma, ne njal sergeleŋ ma, ne kaŋ kwaɗa ge daage ma pet hon na. 39 Mbo ka det suwal ge ne ve ne gulum ga̰l ma digi da ne dok ge gwasal mbe. Ndu ge daage pet ge ne vin’a, mbo ka her na pala digi, ne e na naa ge dubu ma pal, ne hon na suwal ma me.
40 Dam pe aya go, gan ge suwal ge mbii ne ne mbo mbo ya det na, amma na sḛ mbo ɗage ya na pal ne na pus pore ma, ne tisi ma, ne fak ga̰l ma gḛ ge be to dimma ne saam labreya go. Mbo ame na suwal ma mwaɗak, mbo hal na dimma ne mam ne ame swaga go. 41 Mbo ame suwal ge siŋli, naa gḛ a mbo su. Amma Edom ma, ne Mowab ma, poseya ne ga̰l ge Ammon ma ne ma, a mbo ɓur ne na tok go to. 42 Mbo ame suwal ma pet, ko suwal Masar puy, mbo ɓur ne na tok go to. 43 Mbo ame kaŋ kwaɗa ge suwal Masar ne ma mwaɗak, ndwara go, dinar ma ne fool kaal ma, ne kaŋ kwaɗa ge daage ma pet. Libiya ma ne Kuch ma mbo gwan ne bama pala na pe se. 44 Fare a̰me mbo mbo ne ham ya, ne kuu ya me, mbo iigi na, na sḛ mbo ɗage ne laar ol ndwara mbo burmi naa gḛ uzi. 45 Mbo ɗur na gúr ma ge maŋgaɗam ga̰l yuwam ma ne njal ge siŋli ge mbegeya buwal zi. Swaga mbe go no mbo det ya na dam pe aya go, ndu a̰me ge sya na ko̰r mbo kat to.
