Yaakhuub rassal awlaadah fi Masir
1 Khalaas yoom waahid, Yaakhuub simiʼ kadar fi Masir fiyah maʼaach wa hu gaal le awlaadah : «Maalku gaaʼidiin saakit ke ? 2 Ana simiʼt gaalo fi Masir fiyah maʼaach. Amchu achru leena gameh achaan niʼiichu wa ma numuutu min al-juuʼ.» 3 Khalaas akhwaan Yuusuf al-achara macho fi Masir le yachru gameh. 4 Wa laakin kan le Banyaamiin, wald amm Yuusuf, Yaakhuub aba ma yikhalliih yamchi maʼaahum achaan hu khaayif cheyy waahid yisawwiih fi l-derib.
5 Wa khalaas, awlaad Yaakhuub wislo fi Masir le yachru gameh misil naas aakhariin kula achaan al-juuʼ bigi chadiid fi balad Kanʼaan.
Yuusuf maʼa akhwaanah
6 Wa fi l-wakit da, Yuusuf gaaʼid yahkim fi Masir. Wa hu bas gaaʼid yibiiʼ al-gameh le kulla l-naas. Wa khalaas, yoom waahid akhwaanah jo sajado giddaamah. 7 Wakit hu chaafaahum, irifaahum laakin hu sawwa nafsah misil ma yaʼarifhum abadan. Wa kachchar leehum wa gaal : «Intu dool da, jaayiin min ween ?» Wa humman gaalo leyah : «Aniina jaayiin min balad Kanʼaan le nachru maʼaach.»
8 Wa Yuusuf irifaahum laakin humman ma irfooh. 9 Wa Yuusuf fakkar fi l-hilim al-awwal hilmah fi akhwaanah wa gaal leehum : «Kalaamku da ma sahiih ! Intu jawaasiis jiitu tiʼakkudu min al-balad.» 10 Wa humman gaalo : «La la, ya l-sayyid al-haakim. Abiidak jo le yachru maʼaach. 11 Aniina kullina ke abuuna waahid bas. Aniina amiiniin ! Abiidak ma jawaasiis.»
12 Wa Yuusuf gaal : «La ! Intu jiitu tiʼakkudu min al-balad !» 13 Wa humman gaalo : «Aniina abiidak atnaachar akhwaan wa abuuna waahid wa saakniin fi balad Kanʼaan. Wa akhuuna al-sakhayyar gaaʼid maʼa abuuna. Wa l-waahid kamaan waddar.»
14 Wa Yuusuf gaal leehum : «La, akiid intu dool jawaasiis misil ana gultah ! 15 Laakin nijarribku kan kalaamku da sahiih. Wa be hayaat Firʼoon, kan akhuuku al-sakhayyar da ma jibtuuh leyi, intu ma tamurgu min hini. 16 Asmaʼo, khalli waahid minku yamchi yijiibah wa intu al-aakhariin tagoodu fi l-sijin. Be misil da, nijarribku wa nagdar naʼarif kan kalaamku da sahiih. Wa kan ma sahiih, akkid intu jawaasiis !»
17 Wa Yuusuf sabbaahum kulluhum fi l-sijin wa gaʼado talaata yoom. 18 Wa baʼad talaata yoom, Yuusuf gaal leehum : «Ana khaayif min Allah. Achaan da, sawwu al-cheyy al-nuguulah leeku wa ma tumuutu. 19 Kan intu amiiniin, khalli waahid minku yagood fi l-sijin. Wa intu al-aakhariin kamaan, tamchu tiwaddu al-gameh le aayilaatku al-jiiʼaaniin. 20 Wa tijiibu leyi akhuuku al-sakhayyar. Be misil da, naʼarif kadar kalaamku da sahiih. Wa be misil da, ma tumuutu.» Wa humman khassado be l-kalaam da.
21 Wa gaalo ambeenaathum : «Aniina khitiina fi akhuuna ! Achaan aniina chifna diigtah wakit gaaʼid yachhadna wa aniina ma simiʼna kalaamah. Wa fi chaan da bas, aniina kula al-diige di nazalat foogna.» 22 Wa Raʼuubiin gaal : «Ana ma gult leeku ma tisawwu khata fi l-walad da walla ? Wa intu ma simiʼtuuni. Wa hassaʼ, nilʼaakhabo be sabab dimmitah !» 23 Wa humman ma irfo kadar Yuusuf yasmaʼ kalaamhum achaan hu gaaʼid yihajji maʼaahum be turjumaan.
24 Wa Yuusuf kaskas minhum wa gamma yabki. Wa baʼadeen, gabbal wa hajja leehum. Wa khalaas, karab Chimʼuun giddaamhum wa dassaah fi l-sijin. 25 Wa baʼad da, Yuusuf anta amur yamlo leehum chuwaalaathum be gameh wa yidissu gurus hana ayyi waahid fi chuwaalah wa yantuuhum zaad. Wa sawwo misil Yuusuf gaalah. 26 Wa akhwaanah gammo chaddo chuwaalaathum fi hamiirhum wa faato.
Awlaad Yaakhuub gabbalo fi Kanʼaan
27 Wa wakit dallo be leel, waahid minhum fakka chuwaalah le yanti assaar le humaarah. Wa wakit fakkaah, daahu ligi gursah fi khachum chuwaalah. 28 Hu gaal le akhwaanah : «Daahu gabbalo leyi gursi ! Ligiitah fi khachum chuwaali.» Wakit chaafo al-cheyy da, galibhum angataʼ wa rajafo wa gaalo ambeenaathum : «Chunu al-sawwaah leena al-Rabb da ?»
29 Wa wakit wassalo fi bakaan abuuhum fi balad Kanʼaan, gammo hajjo leyah be kulla cheyy al-bigi. Gaalo leyah : 30 «Al-haakim hana Masir kachchar leena wa gaal aniina jawaasiis. 31 Wa aniina gulna leyah : ‹La, aniina ma jawaasiis. Aniina amiiniin. 32 Aniina atnaachar akhwaan, iyaal abu waahid. Al-wileed al-waahid waddar wa l-sakhayyar gaaʼid maʼa abuuna fi balad Kanʼaan.› 33 Wa l-haakim da gaal : ‹Nidoor naʼarif kan intu naas amiiniin. Khallu waahid minku yagood hini wa amchu waddu al-maʼaach le aayilaatku al-jiiʼaaniin. 34 Wa jiibu leyi akhuuku al-sakhayyar. Be misil da, nagdar naʼarif kadar intu ma jawaasiis laakin intu naas amiiniin. Wa namrug leeku akhuuku wa nantiiku izin turuukhu fi l-balad.›»
35 Wa baʼadeen, faddo chuwaalaathum. Wa ayyi waahid ligi gursah gaaʼid fi juzlaanah. Khalaas, min chaafo gurushum, humman wa abuuhum khaafo khoof chadiid. 36 Wa Yaakhuub gaal leehum : «Intu waddartu iyaali. Yuusuf ma fiih wa Chimʼuun kula ma fiih wa battaan kula tidooru tichiilu Banyaamiin. Kulla l-taʼab da ja leyi ana bas fi raasi.»
37 Wa Raʼuubiin gaal le abuuh : «Ammin leyi Banyaamiin fi iideeni. Wa kan ana ma jibt leek Banyaamiin, aktul iyaali al-itneen dool fi gaddah.» 38 Wa Yaakhuub gaal : «La, wileedi ke ma yamchi maʼaaku abadan achaan akhuuh maat wa hu wiheedah bas fi ammah al-faddal leyi. Kan cheyy waahid kaan leyah fi safarku, be cheebi da, numuut min al-hizin.»
Ŋgako̰ Jisepje ree Ejiptə mba ndogo kó
1 Jakob oo sor kó gə́ to Ejiptə ndá yeḛ ula ŋganeeje pana: See gelee ban ɓa seḭ aaje kəm na̰ togə́bè wa. 2 Yeḛ pana: Aa ooje, ma m’oo sor kó gə́ to Ejiptə. Ḭje awje nu mba ndogoje kó keneŋ kar sí mba kar sí j’isije ne kəmba ɓó gə mba kar sí j’wəije el .
3 Ŋgako̰ Jisepje gə́ dɔg lé d’ḭ d’aw Ejiptə gə mba ndogo kó lé tɔ. 4 Nɛ Jakob ar Bḛjami, ŋgoko̰ Jisəb lé aw sə dee el nà banelə né gə́ majel a teḛ dəa’g. 5 Ŋgalə Israɛl ree mba ndogo kó mbuna njé gə́ raŋg gə́ ree lé to mbata ɓoo-boo o̰ ɓee gə́ Kana̰ tɔ.
6 Jisəb ɓa to njeguburu ɓee gə́ dɔ naŋg’d neelé. Yeḛ nja ɓa dəwje lai mee ɓeeko̰’g ndogo kó rəa’g. Ŋgako̰ Jisepje ree d’unda barmba nea̰’g dəb kəm dee naŋg nea̰’g tɔ. 7 Jisəb oo ŋgakea̰je lé ndá yeḛ gər dee. Nɛ yeḛ tel rəa to gə́ dəw-dɔ-ɓee bèe kəm dee’g. Yeḛ pa sə dee ta gə́ kədərə dəji dee pana: Seḭ lé see ḭje ra wa.
Deḛ d’ilá keneŋ pana: J’ḭ dɔ naŋg gə́ Kana̰ ɓa jeḛ n’ree gə mba ndogo nésɔ.
8 Jisəb lé gər ŋgakea̰je ya nɛ deḛ ɓa gəree el. 9 Jisəb lé mée olé dɔ nije gə́ yeḛ ni dɔ dee’g ndá yeḛ ula dee pana: Seḭ toje njétənlookooje ɓa. Seḭ reeje mba koo dəb looje gə́ mee ɓeeko̰’g neelé gə́ siŋga deḛ godo ɓa mba tel kaw kula deeje ɓəi, yee ɓa seḭ reeje ne gə mbəa .
10 Deḛ tel d’ilá keneŋ pana: Wah! mbai lə sí, kuraje ləi ree mba ndogo nésɔ ya. 11 Jeḛ lai lé n’toje ŋgan mee dəw gə́ kára ba ya. Jeḛ n’toje dəwje gə́ gəd ya ɓó kuraje ləi to njétə̰lookooje el.
12 Yeḛ ula dee pana: Wah! togə́bè el! Seḭ reeje gə mba kooje dəb looje mee ɓeeko̰’g neelé gə́ siŋga dee godo ya, yee ɓa seḭ reeje ne gə mbəa.
13 Deḛ d’ilá keneŋ pana: Jeḛ, kuraje ləi lé n’toje ŋgako̰ na̰je ya dɔg-gir-sí-joo, jeḛ n’toje ŋgan mee dəw gə́ kára ba gə́ si ɓee gə́ Kana̰! Aa oo, yeḛ gə́ ndɔḭ lé nai rɔ bɔbeeje’g ɓee’n ya, tɔɓəi yeḛ gə́ kára lé godo tɔ.
14 Jisəb tel ula dee pana: Ta gə́ tɔgərɔ ya ma m’ula sí nee. Seḭ toje njétə̰lookooje ya. 15 Aa ooje né gə́ a gə naa sí ɓa to nee: Ɓó lé Parao̰ si kəmba tɔgərɔ ya ndá, ɓó lé ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ lé a ree loo gə́ nee’g el ndá seḭ a kḭje loo gə́ nee’g kawje el tɔ. 16 Ɔrje dəw kára mbuna sí’g mba karee aw ree gə ŋgoko̰ sí ndá seḭ ɓa a naije daŋgai’g. Yee ɓa m’a naa ne tapa sí mba gər see tapa sí to ta gə́ tɔgərɔ wa. Ɓó lé bèe el ndá gə goo kisi kəmba lə Parao̰ lé seḭ toje njétə̰lookooje ya.
17 Togə́bè ɓa yeḛ ɓugu dee ne daŋgai’g as ndɔ dee munda. 18 Ndɔ gə́ njekɔm’g munda lé ndá Jisəb ula dee pana: Gə́ raje né neelé ndá seḭ a síje ne kəmba. Mbata ma lé m’ɓəl Ala. 19 Ɓó lé seḭ toje dəwje gə́ gəd tɔgərɔ ya ndá maji kar ŋgoko̰ sí kára nai kəi daŋgai’g lə sí. Nɛ seḭ lé a kodoje kó kawje ne mba laje ne gə njémeekəije lə sí gə́ ɓó ra dee lé. 20 Bèe ɓa seḭ a reeje ne gə ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ neelé rɔm’g nee. Bèe ɓa tapa sí a to tɔgərɔ ya ndá seḭ a kwəije ne el.
Yen ŋga deḛ ra togə́bè ya tɔ. 21 Deḛ d’ula na̰ ta mbuna na̰’d pana: Tɔgərɔ ya, ta wa dɔ sí mbata lə ŋgoko̰ sí lé. Mbata jeḛ j’oo mée gə́ tɔsee mbigi-mbigi loo gə́ yeḛ ra ndòo rɔ sí’g lé nɛ jeḛ j’un mbi sí dɔ’g rəw! Togə́bè ɓa némeeko̰ neelé teḛ ne dɔ síjeḛ’g gə mbəa.
22 Rubḛ un ta ula dee pana: See ma m’ula sí el wa, m’pana: Raje meeyèr gə ŋgon neelé el. Nɛ seḭ mbad kooje. Togə́bè ɓa aa ooje məsee ɓa deḛ dəji sí gée nee ya .
23 Deḛ gər to gə́ Jisəb oo tapa dee el mbata Jisəb lé ar njetelta aar keneŋ tel ta ləa ula dee. 24 Yeḛ tel giree ɔd lam aw no̰.
Ŋgako̰ Jisepje tel d’aw Kana̰ gogo
Yeḛ tel ree rɔ dee’g wɔji sə dee ta ndá yeḛ ɔr Simeo̰ mbuna dee’g təa gə kúla lar kəm dee’g. 25 Jisəb un ndia mba kar dee d’ɔm koje mee ɓɔlje’g lə dee ləm, kar dee tel gə lar lə nana kara d’ula mee ɓɔl’g ləa-ləa ləma, ar dee d’ar dee nésɔ gə mba njaa ne rəbə ləm tɔ. Ndá deḛ ra togə́bè ya tɔ. 26 Deḛ tɔ koje lə dee dɔ mulayḛ̀je-je’g lə dee ndá d’ɔd d’aw tɔ.
27 Yeḛ gə́ kára mbuna dee’g ɔr ta ɓɔl ləa loo-to dee’g gə mba kar mulayḛ̀je ləa sɔ né ndá yeḛ oo lar gə́ to ta ɓɔl’g ləa. 28 Yeḛ ula ŋgakea̰je pana: Deḛ tel gə lar ləm d’am gogo, yee ɓa to mee ɓɔl’g ləm nee. Yen ŋga meḛ dee pélé wəs-wəs ar dee d’unda bala tigi-tigi ndá d’ula na̰ pana: See ɗi ɓa Ala ra sə sí bèe wa.
29 Deḛ tel ree rɔ bɔ deeje’g Jakob mee ɓee gə́ Kana̰ ndá d’un ta néje lai gə́ teḛ dɔ dee’g ndaji d’aree oo. Deḛ pana: 30 Dəw gə́ to mbai dɔ naŋg neelé yeḛ pa see sí ta gə́ kədərə ya ləm, oo sí gə́ njétə̰lookooje ləm tɔ. 31 Jeḛ j’ulá m’pana: Jeḛ n’toje dəwje gə́ gəd ɓó n’toje njétə̰lookooje el. 32 Jeḛ n’toje ŋgako̰ na̰je gə́ bɔ síje to gə́ kára ba ya. Yeḛ gə́ kára godo ləm, tɔɓəi yeḛ gə́ ndɔḭ nai rɔ bɔ síje’g mee ɓee gə́ Kana̰ ləm tɔ. 33 Tɔɓəi dəw gə́ to mbai dɔ naŋg neelé ula sí pana: Aa ooje né gə́ a kar neḛ n’oo sí ne gə́ dəwje gə́ gəd ɓa to nee: J’a kya̰ ŋgoko̰ sí gə́ kára rɔ neḛ’g ndá j’a kḭ kodo nésɔje mbata lə njémeekəije lə sí gə́ ɓó tɔl dee kaw ne ndá j’a tel ree gə ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ lé rɔ neḛ’g ɓəi. 34 Yee gə́ bèe ɓa n’a gər sí ne gə́ njétə̰lookooje el nɛ n’a koo sí ne gə́ dəwje gə́ gəd ya. N’a kya̰ ŋgoko̰ sí kar sí ndá j’a kaskəm njaa mee ɓee’g to gə́ meḛ sí ndigi.
35 Loo gə́ deḛ budu kó gə́ to mee ɓɔlje’g lə dee ndá aa oo, nana kara iŋga lar ləa gə́ ɓiri mee ɓɔl’g ləa-ləa. Loo gə́ deḛ gə bɔ deeje d’oo lar lə dee gə́ ɓiri lé ndá ɓəl unda dee badə gaŋg dee. 36 Bɔ deeje gə́ Jakob lé ula dee pana: Seḭ amje lal ŋganəmje! Jisəb godo ləm, Simeo̰ godo ləm tɔ ndá seḭ ndigije taaje Bḛjami kawje səa tɔ. Néje neelé dum dɔm.
37 Rubḛ ula bɔbeeje pana: Ɓó lé m’tel m’ree gə Bḛjami rɔi’g el ndá i a tɔl ŋganəmje gə́ diŋgam gə́ joo lé. Yá̰ jim-ma’g ya ndá m’a tel ree səa rɔi’g ya.
38 Jakob pana: Ŋgonəm lé a kaw sə sí nda̰ el mbata ŋgokea̰ gə́ kédé wəi ndá yeḛ nja nai gə karee ba. Ɓó lé né gə́ majel a teḛ dəa’g loo kaw rəbə gə́ a gə kawje lé ndá seḭ a karje dɔm gə́ pudu lé andə mbuna njé gə́ d’wəi’g lé gə meeko̰ ya.
