Markhus 12 - ShuLatn & SBA2015

Masal al-harraatiin al-fasliin

1 Wa fi l-bakaan da, Isa gamma yihajji leehum be amsaal wa gaal : «Naadum waahid maggan inab fi jineene. Wa zarabaaha wa sawwa foogha assaara hana inab wa bana beet hana haraasa. Wa hu ajjar harraatiin achaan yakhdumu foogha wa khalaas khatar wa macha fi balad aakhara. 2 Wa fi wakit lammiin al-inab, hu rassal abid waahid le l-harraatiin achaan yichiil minhum al-inab al-waajib leyah. 3 Wa l-harraatiin karabooh wa daggooh wa gabbalooh le siidah bala cheyy. 4 Wa battaan rassal leehum abid taani. Wa l-abid da, hu kula daggooh fi raasah wa ayyarooh. 5 Wa rassal leehum battaan abid aakhar wa l-abid da, katalooh. Wa rassal leehum abiid katiiriin wa l-harraatiin sawwo leehum nafs al-cheyy. Waahidiin daggoohum wa waahidiin kataloohum. 6 Wa faddal leyah naadum waahid bas al-hu yirassilah wa da wileedah al-yihibbah bilheen. Wa fi l-akhiir, siid al-jineene gaal : ‹Akiid wileedi da yikarrumuuh.› Wa khalaas rassal leehum wileedah. 7 Laakin al-harraatiin achchaawaro ambeenaathum wa gaalo : ‹Daahu yawris al-jineene. Khalli naktuluuh achaan al-warasa tabga hintina !› 8 Wa khalaas karabooh wa katalooh wa zagalo janaaztah barra min al-jineene.»

9 Wa Isa gaal : «Wa hassaʼ da, nasʼalku. Siid al-jineene yisawwi fooghum chunu ? Akiid hu yaji fi l-jineene wa yaktul al-harraatiin dool wa khalaas yanti al-jineene le naas aakhariin. 10 Akiid gareetu al-kalaam al-maktuub fi l-Kitaab al-buguul :

<Al-hajar al-bannaayiin al-beet awwal ma dawwarooh

bigi al-hajar al-muhimm fi buna al-beet.

11 Wa l-cheyy da jaayi min Allah

wa chifnaah ajiib !>»

12 Wa fi l-bakaan da, al-kubaaraat dawwaro yakurbu Isa fi l-sijin achaan fihmo kadar be l-masal da Isa hajja fooghum laakin humman khaafo min al-naas. Wa achaan da, gammo khallooh wa faato.

Al-suʼaal fi l-miiri

13 Wa l-kubaaraat rassalo le Isa naas waahidiin min al-Fariiziyiin wa naas waahidiin min hizib Hiruudus achaan yarmuuh be kalaamah. 14 Wa l-jawaasiis dool jo leyah wa gaalo : «Sayyidna, naʼarfu kadar kalaamak hagg. Inta ma khaayif min ayyi naadum. Ma takhaaf min wijih al-naas wa tiʼallim al-naas derib Allah al-sahiih. Khalaas, guul leena, hasab al-Tawraat waajib leena nikaffu al-miiri le sultaan al-Roomaaniyiin walla ? Al-tukfa waajib leena walla ma waajib ?»

15 Wa Isa irif humman munaafikhiin. Wa radda leehum wa gaal : «Maala tidooru tijarrubuuni ? Antuuni diinaar waahid wa khalli nichiifah.» 16 Wa antooh diinaar waahid. Wa hu saʼalaahum wa gaal : «Al-suura wa l-usum al-gaaʼidiin foogah dool hana yaatu ?» Wa raddo leyah wa gaalo : «Hana sultaan al-Roomaaniyiin.» 17 Wa Isa gaal leehum : «Khalaas. Hana l-sultaan, antuuh le l-sultaan wa hana Allah, antuuh le Allah !» Wa alʼajjabo minnah marra waahid.

Al-suʼaal al-bukhuss al-buʼaas

18 Wa Sadduukhiyiin waahidiin jo le Isa be suʼaal. Wa l-Sadduukhiyiin ma muʼminiin be l-buʼaas. Wa saʼalooh wa gaalo : 19 «Ya l-sayyid, nidooru nihajju leek be l-kalaam al-Muusa katabah leena fi l-Tawraat. Hu yuguul kan raajil maat wa khalla mara ma indah iyaal, waajib akhu al-raajil da yaakhud al-mara. Wa be da, hu yalda minha zurriiye le akhuuh al-marhuum.

20 «Wa awwal fi sabʼa akhwaan. Wa l-kabiir minhum akhad mara wa wakit hu maat ma indah minha zurriiye. 21 Wa l-taani akhadha wa baʼadeen hu kula maat wa ma jaab minha zurriiye wa l-taalit sawwa nafs al-cheyy. 22 Wa nafs al-cheyy bigi le l-aakhariin kula. Wa l-akhwaan al-sabʼa kulluhum akhado al-mara di wa maato bala zurriiye. Wa fi l-akhiir, al-mara zaatha maatat. 23 Wa khalaas wakit al-maytiin yabʼaso da, hi tabga marit yaatu minhum ? Achaan kulluhum al-sabʼa akhadooha.»

24 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Intu ma taʼarfu Kitaab Allah wa la gudrat Allah wa achaan da bas intu muwaddiriin. 25 Achaan wakit al-maytiin yabʼaso, al-rujaal ma yaakhudu awiin wa l-awiin ma yaakhudan rujaal. Yabgo misil al-malaaʼika fi l-samaawaat. Ambeenaathum akhiide ma fi. 26 Wa fi l-cheyy al-bukhuss buʼaas al-maytiin, hal nisiitu al-kalaam al-gareetuuh fi Kitaab Muusa walla ? Fakkuru fi l-kalaam al-bukhuss al-chideere al-gammat foogha naar. Fi l-bakaan da, Allah hajja leyah wa gaal : <Ana Allah Rabb juduudku Ibraahiim wa Ishaakh wa Yaakhuub.> 27 Wa hu Rabb al-hayyiin wa ma Rabb al-maytiin. Wa khalaas intu muwaddiriin marra waahid.»

Al-wasiiye al-akbar

28 Wa naadum waahid min al-ulama gaaʼid hinaak wa hu simiʼ al-munaakhacha di. Wa hu chaaf kadar Isa radda le l-Sadduukhiyiin be radd adiil. Wa achaan da, hu saʼalah wa gaal : «Ya sayyidna, min kulla wasaaya Allah, weeni al-wasiiye al-muhimme ?» 29 Wa Isa radda wa gaal : «Al-wasiiye al-muhimme hi tuguul : <Asmaʼo ya Bani Israaʼiil ! Allah Ilaahna hu Allah al-Waahid. 30 Hibbu Allah Ilaahku be kulla guluubku wa be kulla nufuusku wa be kulla fikirku wa be kulla gudritku.> 31 Wa l-wasiiye al-taaniye hi : <Hibb akhuuk misil tihibb nafsak.> Wa dool bas al-wasaaya al-kubaar wa ma fi wasiiye akbar minhum.»

32 Wa l-aalim gaal : «Kalaamak sameh, sayyidna. Kalaamak hagg, achaan Allah waahid wa la ilaah illa hu. 33 Wa kan naadum yihibbah be kulla galbah wa kulla fikrah wa kulla gudurtah wa yihibb akhuuh misil yihibb nafsah, da akheer min kulla dahiiye wa hadiiye al-yagdar yigaddimhum le Allah.» 34 Wa Isa khassad be kalaam al-aalim achaan hu radda be fikir adiil. Wa Isa gaal leyah : «Inta ma baʼiid min mamlakat Allah.» Wa baʼad da, naadum waahid kula ma dawwar yasʼalah ayyi suʼaal.

Suʼaal al-Masiih al-bukhuss Ibn Dawuud

35 Wa wakit Isa gaaʼid yiʼallim al-naas fi fadaayit beet Allah, hu gaal : «Kikkeef al-ulama yuguulu kadar al-Masiih hu Ibn Dawuud ? 36 Dawuud zaatah kallam be gudrat al-Ruuh al-Khudduus wa gaal : ‹Allah hajja le siidi al-malik wa gaal : <Agood be nussi al-zeenaay lahaddi nukhutt udwaanak tihit rijileenak.>› 37 Wa fi l-kalaam da, Dawuud gaal al-Masiih hu siidah. Wa be misil da, kikkeef al-Masiih yabga wileedah ?» Wa naas katiiriin bilheen gaaʼidiin yasmaʼo kalaamah be farah.

Kalaam al-Masiih fi l-ulama

38 Wakit Isa gaaʼid yiʼallimhum hu gaal : «Awʼu baalku min al-ulama. Humman yiriidu yuruukhu fi ust al-naas laabsiin jalaaliib tuwaal wa yiriidu salaam al-naas fi l-suug 39 wa l-saff al-awwal fi buyuut al-sala wa bakaan al-kubaaraat fi kulli aazuuma. 40 Wa laakin humman yaakulu buyuut al-araamil wa yugummu yisallu sala tawiile achaan al-naas yichiifuuhum. Wa achaan da, al-azaab al-yarjaahum yabga chadiid ziyaada.»

Al-armala al-miskiine

41 Wa Isa gaʼad gariib le sanduug beet Allah wa chaaf al-naas al-gaaʼidiin yusubbu foogah gurushum. Wa siyaad al-maal katiiriin gaaʼidiin yusubbu gurus katiir. 42 Wa fi l-bakaan da, armala waahide jaat wa hi miskiine. Wa khattat fi l-sanduug riyaaleen khiimithum chiyya.

43 Wa Isa naada talaamiizah wa gaal : «Nuguul leeku al-hagg, al-armala al-miskiine di antat ziyaada min kulla l-naas al-aakhariin al-gaaʼidiin yusubbu gurushum fi sanduug beet Allah. 44 Achaan kulluhum anto le Allah al-zaayid min maalhum, laakin hi miskiine wa antat kulla cheyy al-indaha al-tiʼiich beyah.»

Gosɔta gə́ wɔji dɔ meeyèr lə njéndɔ-nduúje

Mat 21.33-46, Lug 20.9-19

1 Jeju un ta si ndoo dee gə gosotaje pana: Dəw kára bèe wa ndɔ, ma̰a nduú keneŋ ndá yeḛ ula ŋgalaŋ gugu ne dəa ləm, yeḛ uru bwa keneŋ gə́ ka̰ mbula mán-nduú ləma, yeḛ uru pal ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ wa ndɔ-nduú lé ula ji njéndəaje’g ɓa ɔd par aw mbá dɔ ɓee gə́ raŋg . 2 Naḭ ra kandə nduú lé ndá yeḛ ula kura ləa rɔ njéndɔ-nduúje’g mba karee taa kandə nduú kea̰ gə́ d’a gə karee lé. 3 Deḛ d’ḭ d’ur dɔ kura’g lé kundá tubá d’aree rəm gə jia kari ba. 4 Yen ŋga yeḛ ula kura ləa gə́ raŋg rɔ dee’g tɔɓəi, nɛ deḛ kunda dəa d’ula ne sul dɔ rəa’g. 5 Tɔɓəi yeḛ ula kura ləa gə́ raŋg rɔ dee’g ɔm gə́ gɔl munda, nɛ deḛ tɔlee, tɔɓəi yeḛ ula njé gə́ raŋg tɔɓəi tɔ, nɛ deḛ kunda dee ləm, tɔl dee ləm tɔ. 6 Ŋgonee gə́ yeḛ undá dan kəmee’g ya ŋga nai, yeḛ ulá rɔ dee’g gə́ rudee. Yeḛ ə̰ji mée’g pana: D’a ɓəl kəm ŋgon mee neḛ. 7 Nɛ njéndɔ-nduúje lé d’ula na̰ ta pana: Aa ooje, ŋgon gə́ njekwa nénduba lé si aw gə́ nee ŋga, reeje ar sí n’tɔleeje, j’ya̰je ne nénduba ləa gə́ ka̰ síjeḛ. 8 Deḛ d’ubá d’wá tɔlee d’unee d’undá d’ilá ŋgaŋloo ndɔ-nduú’g raga nu.

9 Togə́bè ŋga, see ɓasinè mbai gə́ njendɔ-nduú lé a ra ban ŋga wa. Yeḛ a ree kwa njéndəaje lé tɔl dee kar dee d’udu guduru ndá yeḛ a taa ndɔ-nduú ləa lé kar njé gə́ raŋg tɔ. 10 Ta nee gə́ to mee maktub gə́ to gə kəmee lé see seḭ turaje el ɓəi wa.

Pil mbal gə́ njékṵdakəije mbad d’ila kɔrɔ lé

Yee nja tel to mbal kunda dɔ kum kəi gə́ gəd tɔ.

11 Né neelé Mbaidɔmbaije ɓa ra,

Ndá to né gə́ dum kəm sí ya tɔ .

12 Deḛ saŋg rəw kwá mbata deḛ gər gao, ta gə́ Jeju pa lé wɔji dɔ dee-deḛ ya, nɛ deḛ ɓəl boo-dəwje gə́ d’aar keneŋ. Togə́bè deḛ d’ubá d’yá̰ d’ɔd d’aw.

Lar-gədɓee gə́ to ka̰ Sesar gə né ka̰ Ala lé

Mat 22.15-22, Lug 20.20-26

13 Waga ndá d’ula Parisiḛje gə Herodiḛje gə́ na̰je rəa’g mba kar dee ndo̰ təa. 14 Deḛ ree rəa’g d’un ta dəjee pana: Mbai, jeḛ n’gər gao i lé to kankəm dəw gə́ gəd ya, i to gə́ njeɓel kəm dəw kára kara el ləm, i to gə́ njekɔr kəm dəw kára kara el ləma, I ndoo dee rəw lə Ala lé gə goo rəbee ya ləm tɔ. Bèe ŋga see kuga lar-gədɓee lə Sesar lé see to né gə́ kəm ra əsé to né gə́ kəm ra el wa. See j’a kuga səa əsé j’a kuga səa el wa.

15 Jeju gər ta-hulai lə dee gao aree ila dee keneŋ pana: Gelee ban ɓa seḭ aḭje məəm bèe wa. Unje ŋgon lar gə́ ndá kára gə́ nee amje m’oo.

16 Deḛ d’un ŋgon lar gə́ ndá kára d’aree tɔ ndá Jeju dəji dee pana: Dɔ dəw gə́ to keneŋ gə né gə́ deḛ ndaŋg keneŋ neelé see wɔji dɔ na̰ ɓəi wa.

Deḛ ndigi təa’g pana: To ka̰ Sesar.

17 Yen ŋga yeḛ ila dee’g pana: Né gə́ to ka̰ Sesar ndá arje Sesar ya, né gə́ to ka̰ Ala ndá arje Ala ya tɔ. Tɔɓəi kaar dee wa dee paḭ dɔ tapea’g lé tɔ.

Ta gə́ wɔji dɔ kunda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g lé

Mat 22.23-33, Lug 20.27-40

18 Saduseḛje gə́ pana: Dəwje gə́ d’wəi d’a teḛ dan njé gə́ d’wəi’g pai godo lé ree rəa’g dəjee pana : 19 Mbai, aa oo godndu Moyis gə́ yeḛ un ar sí lé yeḛ pana: Ɓó lé ŋgoko̰ dəw wəi ya̰ dené ləa nduba lal koji ne ŋganje lé ndá maji kar dəw neelé taa dené-nduba lə ŋgokea̰ lé mba kunda ne kó ŋgokea̰ . 20 Togə́bè ŋgako̰ na̰je deḛ siri. Yeḛ gə́ kédé gə́ tɔg taa dené nɛ wəi lal koji ne ŋgon kunda ne kée. 21 Njekɔree gée taa dené-nduba ləa lé nɛ yeḛ wəi lal koji ne ŋgon kunda ne kée tɔ. Njekɔm gə́ munda lə dee lé kara ra togə́bè tɔ, 22 ar deḛ gə́ siri lé d’wəi lɔd lal koji ne ŋgon kunda ne kó dee. Gée gə́ gogo dené lé kara wəi udu goo dee més tɔ. 23 Bèe ŋga see ndɔ gə́ dəwje d’a gə teḛ dan njé gə́ d’wəi’g lé see dené neelé a to dené lə na̰ ŋga ɓa mbuna dee’g wa. Mbata deḛ siri lai təa gə́ dené lə dee ya.

24 Jeju ila dee keneŋ pana: Tapa sí ur sí walá mbata seḭ gərje ta gə́ to mee maktub gə́ to gə kəmee lé el ləm, seḭ gərje siŋgamoŋ lə Ala lé el ləm tɔ. 25 Mbata loo gə́ dəwje d’a kunda loo teḛ dan nje gə́ d’wəi’g lé diŋgamje d’a taa denéje el ləm, denéje kara d’a taa ŋgaw el ləm tɔ. D’a sí kasəna gə kuraje gə́ dara bèe ya. 26 Ta gə́ wɔji dɔ deḛ gə́ d’a teḛ dan njé gə́ d’wəi’g lé see seḭ turaje ta gə́ Moyis ndaŋg loo gə́ Ala lé teḛ dəa’g mbɔr ŋgon kag’d lé el wa. Mbata yeḛ ulá pana: Ma m’to Ala lé lə Abrakam ləm, gə Ala lé lə Isaak ləma, gə Ala lé lə Jakob ləm tɔ . 27 Ala lé to ka̰ deḛ gə́ d’aw kəmba ɓó to ka̰ njé gə́ d’wəi ɓa el. Takə̰ji lə sí uru sí dan wala’g sula ya.

Godndu gə́ ur dɔ mareeje lai lé

Mat 22.34-40, Lug 10.25-28

28 Njendaji-maktub kára bèe gə́ aar loo-maḭ-ta’g lə dee lé gər to gə́ Jeju ila Saduseḛje keneŋ maji ya ndá yeḛ aw pər gə́ rɔ Jeju’g dəjee pana: See ɗi ɓa gə́ godndu gə́ doŋgɔr gə́ ur dɔ godnduje’g lai wa .

29 Jeju ilá keneŋ pana: Aa oo, godndu gə́ doŋgɔr ɓa to nee: Seḭ Israɛlje urje mbi sí ooje ta nee: Mbaidɔmbaije, Ala lə sí lé to gə́ Mbaidɔmbaije gə́ kára ba kiao. 30 Seḭ a kundaje Mbaidɔmbaije, Ala lə sí dan kəm sí’g ndigeeje dɔɓəŋgərə sí’g ləm, gə ŋgaw meḛ sí bura ləm, gə takə̰ji ləi bura ləma, gə sḭgarɔ sí bura ləm tɔ . 31 Aa oo, yee gə́ njekɔm’g joo ɓa to nee: Seḭ a kundaje mar síje dan kəm sí’g to gə́ seḭ raje gə rɔ sí bèe ya tɔ. Godndu gə́ boi gə́ uru dɔ njé gə́ joo neelé godo ŋga .

32 Njendaji-maktub lé ilá keneŋ pana: Mbai, i pa lée’g ya, i pana: Ala lé kára ba kiao ɓó garee gə́ raŋg godo . 33 Dəw gə́ undá dan kəmee’g ndigee dɔɓəŋgəree’g ləm, gə takə̰ji ləa bura ləm, gə ŋgaw mée bura ləm, gə siŋgarea bura ləma, gə unda maree dan kəmee’g to gə́ yeḛ ra gə rəa bèe ləm tɔ ndá debee neelé ra né gə́ ur dɔ nékinjanéməsje lai gə́ roo ləm, gə nékinjanéməsje gə́ raŋg lai ləm tɔ .

34 Loo gə́ Jeju oo to gə́ yeḛ ndigi təa’g gə kəmkàree ndá yeḛ tel ulá pana: Ɓeeko̰ lə Ala lé nai əw səi el ŋga.

Loo gə́ yeḛ pa togə́bè lé ndá dəw kára kara oo loo kila ɗigi kaaree’g dəjee ne ta el ŋga .

Kristi, Ŋgon-Ala lé to Mbaidɔmbaije lə Dabid

Mat 22.41-46, Lug 20.41-44

35 Jeju un ta si ndoo dee mee kəi-Ala’g kəmee gə́ kédé-kédé ndá yeḛ dəji dee pana: See gelee ban ɓa njéndaji-maktubje pana: Kristi lé to ŋgon Dabid wa. 36 Dabid nja kara Ndilmeenda taa mée aree pana:

Mbaidɔmbaije lé ula Mbai ləm pana:

Sí dɔ jikɔlm’g saar

Mba karm m’ar njéba̰je ləi tel to nétura-gɔl-kɔm ləi lé .

37 Dabid nja kara ɓaree Mbaidɔmbaije tɔ. Bèe ndá see yeḛ a to gə́ ŋgonee loo gə́ ra’g ɓəi wa.

Ta gə́ yeḛ ndoo boo-dəwje neelé lel dee yaa̰ tɔ.

Jeju ndəji boo-dəwje dɔ néra njéndaji-maktubje’g lé

Mat 23.1-36, Lug 20.45-47

38 Loo gə́ yeḛ si ndoo dee lé yeḛ ula dee pana: Meḛ sí dɔ rɔ sí’g mbata lə njéndaji-maktubje lé, deḛ ndigi njaa gə kubu gə́ ŋgal yududu rɔ dee’g ləm, kar dəwje ra dee ne lapia loo-nadaje’g ləma, 39 deḛ saŋg loo-si ŋgaw ta dəwje kédé mee kəi-kwa-dɔ-na̰je’g gə loo-naḭje’g ləm tɔ. 40 Deḛ to njérum né mee kəi’g lə njékəisiŋgaje rum-rum ləm, deḛ ra tamaji kuree əw rab ne rɔ dee kəm dəwje’g ləm tɔ. Deḛje neelé ta gə́ d’a gə kɔr kila dɔ dee’g lé a kal dɔ loo sula.

Nékar lə njekəisiŋga lé

Lug 21.1-4

41 Jeju sí wɔji dɔ sa̰duk-lar njoroŋ, aa loo oo boo-dəwje gə́ d’ɔm lar keneŋ. Baoje gə́ na̰je bula d’ɔm ka̰ dee-deḛ keneŋ yaa̰-yaa̰. 42 Njekəisḭga gə́ njendoo kára bèe ree tɔ ndá yeḛ ɔm ŋgan lar gə́ njigi-njigi bèe keneŋ joo tɔ. 43 Yen ŋga Jeju ɓar njékwakiláje ula dee pana: Ma m’ula sí təsərə, njekəisiŋga gə́ njendoo lé né gə́ yeḛ ar lé ur dɔ ka̰ dee-deḛ lai gə́ d’ɔm néje lə dee mee sa̰duk lar’g neelé. 44 Mbata deḛ lai neelé dḭ ta néje lə dee gə́ as dee nag ɓa dḭ d’ɔm keneŋ ɓəi, nɛ yeḛ neelé bai nékiŋga gə́ a gə ŋgəm ne rəa nja odo lɔd ɔm kən ndá.