Al-chaʼab abo ma yadkhulu al-balad
1 Wa kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil gaaʼidiin yikooruku wa yabku tuul al-leele di. 2 Wa kulla l-mujtamaʼ gammo yuluumu Muusa wa Haaruun wa gaalo leehum : «Akheer leena kan mutna fi balad Masir aw numuutu fi l-sahara di. 3 Maala Allah yiwaddiina fi l-balad di achaan yaktuluuna be l-seef ? Wa iyaalna wa awiinna yabgo kasiibe. Wa da akheer leena kan nigabbulu fi balad Masir.» 4 Wa gaalo ambeenaathum : «Yalla nukhuttu leena cheekh aakhar wa nigabbulu fi balad Masir.»
5 Fi l-bakaan da, Muusa wa Haaruun wagaʼo fi l-turaab be wujuuhhum giddaam kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil al-laammiin. 6 Wa min al-naas al-raakho al-balad, Yachuuʼ wileed Nuun wa Kaalib wileed Yafuuna humman dool gammo charrato khulgaanhum min al-zaʼal. 7 Wa gaalo le kulla l-mujtamaʼ : «Al-balad al-aniina rukhnaaha wa chifnaaha samhe marra waahid. 8 Kan Allah biriidna, yiwaddiina fi l-balad di wa yantiiha leena hi al-malaane be l-laban wa l-asal. 9 Wa hassaʼ da, ma taʼaso Allah wa ma takhaafo min sukkaan al-balad di. Humman lugma kula ma tammo leena ! Wa ilaahaathum al-yahmuuhum kula aboohum wa laakin aniina Allah maʼaana. Wa fi chaan da, ma takhaafo minhum.»
10 Wa be sabab da, kulla l-mujtamaʼ dawwaro yarjumuuhum. Wa tawwaali, majd Allah baan fi kheemat al-ijtimaaʼ giddaam kulla Bani Israaʼiil.
Allah khafar le l-chaʼab be duʼa Muusa
11 Wa Allah gaal le Muusa : «Lahaddi mata al-chaʼab da yahgirni ? Be kulla l-ajaayib al-ana sawweethum fi usuthum kula humman ma aamano beyi. Yiʼaamunu beyi mata ? 12 Achaan da, ana ninazzil fooghum waba wa ma nantiihum warasathum. Wa minnak inta ana namrug umma kabiire wa chadiide minhum.»
13 Wa laakin Muusa gaal le Allah : «Al-Masriyiin yaʼarfu kadar inta bas maragt al-chaʼab da be gudurtak min usuthum 14 wa hajjo beyah le sukkaan al-balad di. Wa be da, sukkaan al-balad di kula simʼo kadar inta Allah gaaʼid fi usut chaʼabak da. Wa bayyant nafsak leehum wa humman chaafo majdak be uyuunhum. Wa sahaabaaytak gaaʼide min foog leehum wa inta bas maachi giddaamhum be nahaar fi amuud hana sahaab wa be l-leel fi amuud hana naar. 15 Wa kan inta katalt al-chaʼab da khachum waahid, al-umam al-yasmaʼo be l-khabar hana l-cheyy al-inta sawweetah da, yuguulu : 16 ‹Daahu Allah ma gidir yiwaddi al-chaʼab fi l-balad al-hu halaf wa gaal yantiiha leehum. Achaan da, hu dammaraahum fi l-sahara.› 17 Wa hassaʼ wassif azamat gudurtak, ya Rabb, achaan inta gult : 18 ‹Ana Allah al-Sabuur wa l-Muhibb, nakhfir le l-khaati wa l-aasi. Wa laakin al-muznib ma najʼalah bari. Wa niʼaakhib al-iyaal be zunuub abbahaathum lahaddi l-zurriiye al-taalta wa l-raabʼe.› 19 Ya Rabb, be rahmatak al-wasiiʼe akhfir le l-chaʼab dool khataayaahum misil inta khafart leehum min maragtuhum min balad Masir lahaddi jibtuhum hini.»
20 Wa Allah radda leyah wa gaal : «Ana khafart leehum be sabab suʼaalak. 21 Sahiih, ana hayy wa majdi yamla kulla l-ard. 22 Wa l-naas dool kulluhum chaafo majdi wa l-ajaayib al-ana sawweethum fi Masir wa fi l-sahara di wa be da kula, jarrabooni achara marraat wa ma simʼo kalaami. 23 Wa fi chaan da, waahid minhum ma yichiif al-balad al-ana halaft nantiiha le juduudhum. Wa l-yahguruuni kula, waahid minhum ma yichiifha. 24 Wa laakin abdi Kaalib galbah bigi minhum chig. Hu taabaʼ kalaami bala chakk. Hu da, ana niwaddiih fi l-ard al-hu raakh foogha wa zurriiytah yichiiluuha wa yaskunu foogha. 25 Wa hassaʼ, al-Amaalikh wa l-Kanʼaaniyiin saakniin fi l-wudyaan. Wa intu kamaan, ambaakir gabbulu wa amchu battaan fi l-sahara be l-derib al-yamchi beyah al-bahar al-Ahmar.»
Allah gaal al-chaʼab yumuutu fi l-sahara
26 Wa battaan Allah hajja le Muusa wa Haaruun wa gaal : 27 «Le mata mujtamaʼ Bani Israaʼiil al-fasliin dool yuluumuuni ? Wa ana simiʼt al-chakwa wa l-luwaama al-Bani Israaʼiil gaaymiin beeha diddi. 28 Guul leehum : ‹Nahlif be usmi al-Hayy, niʼaamilku hasab kalaamku al-intu gultuuh leyi. Wa da kalaam Allah. 29 Intu al-hasabooku min umur 20 sana wa foog, kulluku tumuutu fi l-sahara di achaan gammeetu tuluumuuni. 30 Abadan intu ma tadkhulu fi l-balad al-halaft wa gult nantiiha leeku le taskunu foogha. Illa Kaalib wileed Yafuuna wa Yachuuʼ wileed Nuun bas yadkhuluuha. 31 Wa iyaalku al-gultu yabgo kasiibe, niwaddiihum wa humman yadkhulu fi l-balad al-intu abeetuuha. 32 Wa laakin intu dool kamaan, tumuutu fi l-sahara di. 33 Wa iyaalku yabgo ruhhal wa yarhalo fi l-sahara le muddit 40 sana wa yatʼabo be sabab khiyaanitku. Wa taʼabhum da, ma yikammil illa kan intu kulluku muttu fi l-sahara. 34 Wa l-arbaʼiin sana dool fi adad al-arbaʼiin yoom al-intu rukhtu wa chiftu fooghum al-balad. Wa tilhammalo ikhaab khataayaaku le muddit 40 sana wa da ayyi yoom yisaawi sana. Wa be da, taʼarfu adaawti.› 35 Wa da, ana Allah bas gultah : ‹Da bas al-cheyy al-ana nisawwiih le kulla l-mujtamaʼ al-fasliin al-gammo diddi. Humman dool yikammulu wa yumuutu fi l-sahara di.›»
36 Wa l-naas al-Muusa rassalaahum macho raakho wa chaafo al-balad gabbalo wa ayyaro al-balad. Wa battaan gammo harracho kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil didd Muusa. 37 Wa l-naas dool maato be waba giddaam Allah achaan humman gammo ayyaro al-balad al-humman chaafooha. 38 Wa min al-naas al-macho raakho wa chaafo al-balad illa Yachuuʼ wileed Nuun wa Kaalib wileed Yafuuna bas ma maato.
Al-chaʼab khaalafo kalaam Allah
39 Wa wakit Muusa kallamaahum le Bani Israaʼiil be l-kalaam da, humman hizno hizin chadiid. 40 Wa ambaakir be fajur badri, Bani Israaʼiil gammo macho ale balad al-jibaal wa gaalo : «Sahiih, aniina aznabna wa laakin hassaʼ khassadna namchu fi l-balad al-wassafaaha leena Allah.» 41 Wa laakin Muusa gaal : «Maala tikhaalufu kalaam Allah ? Chokholku da, battaan ma yanjah. 42 Wa hassaʼ da, ma tamchu ! Achaan Allah ma gaaʼid fi usutku wa kan tamchu, kula udwaanku yaktuluuku. 43 Wa l-Amaalikh wa l-Kanʼaaniyiin gaaʼidiin giddaamku wa yaktuluuku achaan intu abeetu ma titaabuʼu Allah. Wa hu kula ma yukuun maʼaaku.»
44 Wa Bani Israaʼiil gawwo ruuseehum wa macho ale balad al-jibaal wa laakin wa la sanduug muʼaahadat Allah wa la Muusa ma harrako min al-muʼaskar. 45 Wa l-Amaalikh wa l-Kanʼaaniyiin al-saakniin fi l-jibaal nazalo fooghum wa haaraboohum wa taradoohum lahaddi hillit Hurma.
Koso-dəwje gə́ Israɛl jém ta d’im ne rɔ dee no̰ Njesigənea̰’g
1 Koso-dəwje lai d’ɔr ndu dee gə́ tar wəl no̰ ne ləm, dəwje lé no̰ gə mán-no̰ kəm dee’g loondul’g ləm tɔ. 2 Israɛlje lai jém ta ndɔl ne Moyis gə Aaro̰, ar koso-dəwje lai pana: Kar sí j’wəije ɓee gə́ Ejiptə əsé kar sí j’wəije dɔdilaloo’g lé kara maji yaa̰ el wa. 3 Nɛ see gelee ban ɓa Njesigənea̰ ar sí n’reeje mee ɓee’g neelé ɓa mba kar sí j’wəije ta kiambas’g, kar denéje lə sí gə ŋgan síje tel to nékwa lə dəwje bèe wa. See tel kaw ɓee gə́ Ejiptə gogo lé maji unda kisi nee el wa.
4 Deḛ d’ula na̰ pana: Ar sí j’undaje dəw kára gə́ mbai dɔ sí ndá ar sí n’tel j’awje Ejiptə gogo.
5 Moyis gə Aaro̰ rəm d’oso naŋg rəb kəm koso-dəwje gə́ Israɛl gə́ mbo̰ dɔ na̰ lé. 6 Juje, ŋgolə Nun, gə Kaleb, ŋgolə Jepune lé to gə́ mbuna dee-deḛ gə́ d’aw tən loo mee ɓee’g lé deḛ kara til kubuje rɔ dee’g hao̰-hao̰ tɔ, 7 deḛ d’ula koso-dəwje gə́ Israɛl lai pana: Ɓee gə́ jeḛ j’aw njaa keneŋ mba tən koo lé to ɓee gə́ maji yaa̰ ləm, maji dum ləm tɔ. 8 Ɓó lé mee Njesigənea̰ lelee dɔ sí’g ndá yeḛ a teḛ sə sí mee ɓee’g neelé ləm, yeḛ a karee to ka̰ sí ləm tɔ: to ɓee gə́ mbà gə ubu tə̰ji to keneŋ yaa̰. 9 Nɛ maji kar sí ḭje ɔsje Njesigənea̰ rəw el ləm, ɓəlje dəwje gə́ mee ɓee’g neelé el ləm tɔ mbata d’a to naḭ dɔ muru lə sí ləm, né gə́ njetaa dɔ dee godo ləm tɔ: Njesigənea̰ nai sə sí ya ɓó ɓəl deeje el !
10 Boo-dəwje lai d’wɔji-kwɔji tila dee gə kɔri-ər. Ndá rɔnduba lə Njesigənea̰ teḛ dɔ kəi-kubu-kiŋga-na̰’g kəm Israɛlje’g lai.
Moyis dəji Ala meekoso lemsé mbata lə Israɛlje
11 Njesigənea̰ ula Moyis pana: Dəwje neelé saar ndɔ gə́ ra ɓa d’a kunda ŋgaŋ kɔsm rəw ɓəi wa. Ma m’ra némɔrije lai mbuna dee’g ya nɛ d’a mbad kɔm meḛ dee dɔm’g saar teḛ ne ndɔ gə́ ra ɓəi wa. 12 M’a kunda dee gə yoo-ndag ləm, m’a kɔg dee nénduba ləm tɔ, nɛ m’a kari-i nja tel to ginkoji gə́ boo unda dee ləm, siŋgai a kur dɔ dee-deḛ’g ləm tɔ.
13 Moyis ula Njesigənea̰ pana: Bèe ɓa njé gə́ Ejiptə gə́ i ɔr koso-dəwje neelé mbuna dee’g gə goo siŋgamoŋ ləi lé d’a koo taree ndá 14 d’a kun taree kula dəw-mee-ɓeeje neelé. Deḛ lé deḛ gər to gə́ i Njesigənea̰ si mbuna koso-dəwje’g ləi ləm, i Njesigənea̰ lé i teḛ kəm dee’g ar dee d’ooi gə kəm dee ləm tɔ, mum ləi aar dɔ dee’g ləm, i nja ɔr no̰ dee dan kàrá gə mum ləm, loondul’g gə pər ləm tɔ. 15 Ɓó lé i ar koso-dəwje neelé d’wəi asəna gə dəw kára ba bèe ndá ginkoji dəwje gə raŋg gə́ d’oo riɓar ləi kédé lé d’a pa taree pana: 16 Njesigənea̰ lé siŋgá as mba karee teḛ gə koso-dəwje neelé mee ɓee gə́ yeḛ Man rəa mba kar dee lé el, gelee gə́ bèe ɓa yeḛ tḭja ne gwɔb dee dɔdilaloo’g gə mbəa. 17 Ɓasinè lé maji kar siŋgamoŋ lə Mbaidɔmbaije nduba rəa gə́ raga to gə́ i pa ne pana: 18 Njesigənea̰ lé oŋg ḭ səa kalaŋ el ləm, yeḛ to bao-meemaji ləma, yeḛ ar mée ti mbidi dɔ néra gə́ kori-kori’g ləm gə dɔ kal dɔ godndu’g ləm tɔ, nɛ yeḛ gə́ ta wa dəa mba̰ lé yeḛ a kée gə́ njegelgodo el ləm, yeḛ a kar bo̰ néra gə́ gə goo rəbee el lə bɔ ŋganje ɔs ta ŋgan deeje’g saar teḛ ne dɔ ŋgakadɔg deeje gə́ loo munda əsé sɔ ləm tɔ . 19 Ar məəi ti mbidi dɔ néra kori-kori’g lə dəwje neelé gə goo boo-meekɔrjol ləi, to gə́ i ar məəi ti ne mbidi dɔ koso-dəwje’g neelé un kudee ɓee gə́ Ejiptə saar teḛ ne loo gə́ nee’g ya.
Ala ar bo̰ néra Israɛlje ɔs ta dee’g
20 Njesigənea̰ pana: M’ar məəm ti mbidi dɔ dee’g to gə́ i dəjim ne lé ya. 21 Nɛ tɔgərɔ ɓó lé m’isi kəmba ɓa rɔnduba lə Njesigənea̰ taa loo dɔ naŋg nee pəl-pəl ndá , 22 deḛ lai gə́ d’oo rɔnduba ləm gə némɔrije gə́ m’ra mee ɓee gə́ Ejiptə gə dɔdilaloo’g lé deḛ gə́ d’aḭ məəm as gɔl dɔg ar dee mbad koo ta ləm ndá 23 deḛje neelé lai d’a koo ɓee gə́ ma man rɔm gə mba kar bɔ deeje-je lé el ləm, deḛ lai gə́ d’ḛjim bəḭ-bəḭ kara d’a kée nda̰ el ləm tɔ. 24 Nɛ kura ləm Kaleb lé ndil gə́ raŋg ɔsee ɓoḭ-ɓoḭ ləm, yeḛ un dɔ gɔlm lad-lad gə meekarabasur ləm tɔ, bèe ɓa m’a karee andə ne mee ɓee gə́ yeḛ aw keneŋ lé ləm, ŋgakadɔgeeje kara d’a si keneŋ ləm tɔ . 25 Amalekje gə Kana̰je d’isi wəl-loo gə́ mbuna mbalje’g: bèlè ndá telje unje rəw gə́ aw par gə́ dɔdilaloo gə́ wɔji dɔ baa-boo-kad gə́ ria lə Baa-boo-kas lé.
26 Njesigənea̰ ula Moyis gə Aaro̰ pana: 27 See saar ndɔ gə́ ra ɓa m’a kya̰ loo kar koso-dəwje gə́ njémeeyèrje neelé d’əw rɔ dee jém ta kim ne rɔ dee dɔm’g wa. Ma m’oo jém ta lə Israɛlje gə́ jém d’im ne rɔ dee dɔm’g lé ya. 28 Ula dee pana: Ɓó lé tɔgərɔ m’isi kəmba ya ndá, ma Njesigənea̰ m’a ra sə sí gə goo taree gə́ seḭ paje areeje oso mbim’g lé ya. 29 Nin sí a to naŋg dɔdilaloo’g. Seḭje lai gə́ deḛ tura bula lə sí, un kudee dɔ deḛ gə́ ra ləb rɔ-joo gə́ tar lé seḭ gə́ imje rɔ sí dɔm’g lé 30 tɔgərɔ, seḭ a ka̰dje mee ɓee gə́ ma man rɔm mba kar sí síje keneŋ lé el, nɛ Kaleb, ŋgolə Jepune, deḛ gə Juje ŋgolə Nun ɓa d’a kandə keneŋ ya. 31 Tɔɓəi ŋgan mee ŋgan síje gə́ seḭ pajena: D’a tel to gə́ nékwaje lə dəwje lé, deḛ nja d’a kandə mee ɓee gə́ seḭ mbadeeje lé tɔ. 32 Seḭ lé ndá nin sí ɓa a to naŋg dɔdilaloo’g, 33 tɔɓəi ŋgan síje d’a kila tar dɔdilaloo’g ləb dee rɔ-sɔ ləm, koo gə́ seḭ oomje gə́ dəw el lé taree a kwa dɔ dee ləm tɔ, saar kar nin sí lai a to naŋg dɔdilaloo’g rib-rib . 34 To gə́ ndɔ tən gə́ seḭ tenje ne loo mee ɓee’g lé aḭ rɔ-sɔ lé ndá ləbje gə́ ta néra kori-korije lə sí a kwa dɔ sí lé kara d’a kas ləb rɔ-sɔ bèe tɔ, ləb kára-kára gə mbata lə ndɔje kára-kára ya, bèe ɓa seḭ a gərje to gə́ ma m’uba sí m’ya̰ sí ya. 35 Ma Njesigənea̰ m’pa bèe ya! Tɔgərɔ m’a ra togə́bè gə koso-dəwje gə́ njémeeyèrje gə́ d’wa dɔ na̰ mba kḭ səm lé: d’a tuji dɔdilaloo’g neelé ndá yoo dee a to keneŋ ya.
36 Dəwje gə́ Moyis ula dee gə mba kar dee d’aw mba tən loo mee ɓee’g lé ɓa deḛ tel ree pata gə́ yèr dɔ ɓee’g ɓa d’ar dəwje lai jém ta d’im ne rɔ dee dəa’g lé 37 dəwje neelé yoo-ndag unda deḛ lai tɔl dee no̰ Njesigənea̰’g. 38 Nɛ mbuna dəwje gə́ d’aw tən loo mee ɓee’g neelé Juje, ŋgolə Nun, gə Kaleb, ŋgolə Jepune, deḛ ya ba ɓa naḭ kəmba tɔ.
39 Moyis ndaji ta néje neelé ar Israɛlje lai ndá koso-dəwje lé no̰ d’wa ne ndòo yoo . 40 Deḛ d’uba naŋg d’ḭ tar gə ndɔ rad ndá tuga loo d’aw sém mbal gə́ tar, deḛ pana: Yḛ̀ j’aar nee! j’a tugaje loo kawje loo gə́ Njesigənea̰ pa taree lé mbata jeḛ n’raje kaiya. 41 Moyis pana: See gelee ban ɓa seḭ alje dɔ godndu Njesigənea̰ wa. Né gə́ neelé a teḛkɔr el. 42 Maji kar sí awje el! mbata Njesigənea̰ si mbuna sí’g el, ndá arje njéba̰je lə sí d’unda sí d’ɔm sí naŋg el ɓó! 43 Mbata Amalekje gə Kana̰je d’aar no̰ sí gən ndá seḭ a kwəije ta kiambas’g, mbata seḭ telje gir sí arje Njesigənea̰ areeje-yeḛ nja kara aw sə sí el tɔ.
44 Nɛ deḛ ra dɔkədərə ndá deḛ tuga loo d’aw sém mbal’g lé, nɛ sa̰duk-manrɔ gə Moyis nai loo-si dee’g ɓó d’unda loo teḛ mee loo-si dee’g d’aw raŋg el. 45 Ndá Amalekje gə Kana̰je gə́ d’isi dɔ mbal’g neelé d’ḭ sə dee, tɔɓəi deḛ dum dɔ dee ləm, ti dee mbidi-mbidi ləm tɔ, saar teḛ ne Ɔrma.
