Masal al-harraati al-yiteerib
1 Wa battaan Isa gamma yiʼallim al-naas fi khachum al-bahar. Wa naas katiiriin marra waahid lammo foogah achaan yasmaʼo kalaamah. Achaan da, hu rikib fi markaba wa gaʼad tihit. Wa l-markaba gaaʼide fi l-bahar wa kulla l-naas gaaʼidiin fi l-turaab fi khachum al-bahar. 2 Wa hajja leehum be amsaal wa allamaahum kalaam katiir. Wa fi taʼliimah, hu gaal : 3 «Asmaʼo ! Yoom min al-ayyaam, harraati waahid marag wa macha fi l-zereʼ achaan yiteerib. 4 Wa wakit hu gaaʼid yichattit teeraabah, teeraab waahid wagaʼ fi l-derib wa tuyuur jo akalooh. 5 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi bakaan indah hashas katiir wa turaab chiyya. Wa l-bizre gammat ajala achaan al-turaab chiyya. 6 Wa laakin wakit al-harraay bigat haamiye, taggat al-bizre di wa l-bizre yibsat achaan ma indaha uruug. 7 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi ust al-chook wa l-bizre gammat maʼa l-chook sawa wa l-chook khanagaaha wa ma wildat. 8 Wa teeraab aakhar wagaʼ fi turaab adiil wa l-bizre gammat wa wildat wa antajat wa kulli ganduul indah 30 aw 60 aw 100 habba». 9 Wa khalaas gaal leehum : «Ayyi naadum al-indah adaan le l-samaʼ, khalli yasmaʼ !»
10 Wa wakit Isa wa l-naas al-aakhariin al-maʼaayah wa l-talaamiiz al-atnaachar gaaʼidiin wiheedhum, humman saʼalooh min amsaal wa maʼanaathum. 11 Wa Isa gaal : «Leeku intu antooku sirr mamlakat Allah laakin le l-naas al-aakhariin nihajji leehum daayman be amsaal. 12 Wa be misil da, <akiid induhum uyuun wa laakin ma yichiifu. Wa akiid yasmaʼo al-kalaam laakin ma yafhamooh. Wa kan ma misil da, humman yutuubu min zunuubhum wa Allah yakhfir leehum.>»
13 Wa Isa gaal le talaamiizah : «Ma fihimtu masal al-harraati al-yiteerib walla ? Kan ma fihimtuuh, kikkeef tafhamo kulla l-amsaal al-aakhariin ? 14 Fi l-masal da, al-harraati al-yiteerib, hu al-naadum al-yiballikh kalaam Allah. 15 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi l-derib, hu yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa tawwaali Cheetaan yaji wa yichiil min guluubhum al-kalaam al-ballakhooh leehum. 16 Wa battaan al-teeraab al-teerabooh fi bakaan hashas yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa tawwaali yakhbalooh be farha 17 laakin humman misil bizre al-ma indaha uruug. Wa ma yagoodu saabtiin illa le wakit chiyya bas. Wa wakit al-diige taji fooghum walla l-naas yitaʼʼubuuhum be sabab kalaam Allah, al-naas dool, yamurgu ajala min al-derib. 18 Wa naas aakhariin humman misil al-teeraab al-wagaʼ fi ust al-chook. Humman al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah 19 wa laakin machaakil al-dunya wa reedithum le l-maal wa chahwaathum yaktulu al-kalaam al-fi guluubhum. Wa be da, kalaam Allah ma yijiib faayde. 20 Wa l-teeraab al-wagaʼ fi l-turaab al-adiil yimassil al-naas al-yasmaʼo kalaam Allah wa yakurbuuh adiil. Wa humman yijiibu intaaj sameh, waahidiin minhum 30 aw 60 aw 100 habba.»
Masal al-faanuus
21 Wa Isa gaal battaan : «Kan naadum yijiib faanuus fi beetah, hu yidissah fi tihit doozam walla ? Aw tihit sariirah walla ? La. Hu yukhuttah fi bakaan foog. 22 Achaan ma fi cheyy mulabbad al-baʼadeen ma yinchaaf wa ma fi sirr al-baʼadeen ma yinʼarif. 23 Ayyi naadum al-indah adaan le l-samaʼ, khalli yasmaʼ !»
Masal al-bizre
24 Wa Isa hajja leehum battaan wa gaal : «Al-mikyaal al-intu kiltu beyah le l-aakhariin hu nafas al-mikyaal al-yikiilu leeku beyah wa yiziiduuh leeku aakhar. 25 Achaan yantu al-naadum al-indah. Wa laakin al-naadum al-ma indah al-chiyya al-indah kula yichiiluuh minnah.»
26 Wa Isa gaal : «Mamlakat Allah tabga misil ke. Naadum waahid chattat teeraab fi zerʼah. 27 Wa be leel al-naadum yunuum wa be nahaar yugumm wa l-teeraab yabzur wa yiziid. Wa laakin hu ma yaʼarif al-bizre gaaʼide takbur kikkeef. 28 Fi l-bidaaya, al-ard tigawwim nabaat. Wa baʼad da, al-nabaat yisill ganduul. Wa fi l-aakhir, al-ganduul yanti hubuub. 29 Wa wakit al-hubuub nijdo khalaas, hu yichiil khanjarah achaan da wakt al-gatiʼ.»
Masal al-khardal
30 Wa Isa gaal : «Be chunu nichabbuhu mamlakat Allah ? Wa be chunu nimassuluuha ? 31 Hi misil habba waahide hana kireeb. Wa hi askhar habba min kulla l-teeraab al-yiteerubuuh al-naas fi l-ard. 32 Laakin wakit yiteerubuuha hi tabzur wa tabga kabiire min kulla nabaataat al-jineene. Wa tisawwi furuuʼ kubaar wa daliiliin lahaddi tuyuur al-sama yabnu uchuuchhum foogha.»
33 Wa Isa hajja le l-naas be amsaal katiiriin misil al-amsaal dool wa ballakh leehum kalaam Allah. Wa hajja leehum be kalaam ma gaasi le yafhamooh. 34 Wa hu ma hajja leehum cheyy bala masal. Wa laakin le talaamiizah kamaan hu fassar leehum kulla cheyy wakit hu wa humman gaaʼidiin wiheedhum.
Al-Masiih waggaf al-riih al-chadiide
35 Wa fi nafs al-yoom be makhrib, Isa hajja le talaamiizah wa gaal : «Taʼaalu nagtaʼo al-bahar.» 36 Wa baʼad gammo khallo al-naas, humman rikbo fi l-markaba al-Isa gaaʼid foogha wa macho. Wa fi maraakib aakhariin kula maʼaahum. 37 Wa be khafla riih chadiide marra waahid saagat wa gawwamat challaal wa l-challaal hazza al-markaba wa l-markaba tidoor tinmali almi.
38 Wa Isa raagid wara fi l-markaba wa naayim fi wassaada. Wa talaamiizah gawwamooh min al-noom wa gaalo : «Sayyidna, ma lammaak kan numuutu walla ?» 39 Wa hu gamma wa kachcha le l-riih wa gaal le l-bahar : «Agiif ! Askut !» Wa khalaas al-riih wagafat wa l-wata bigat haadiye marra waahid. 40 Wa hu hajja le talaamiizah wa gaal : «Maala intu khaayfiin ? Lissaaʼ ma induku iimaan walla ?»
41 Wa humman khaafo khoof chadiid wa hajjo ambeenaathum wa gaalo : «Al-naadum da yaatu ? Lahaddi al-riih wa l-bahar kula yasmaʼo kalaamah !»
Gosɔta gə́ wɔji dɔ njekilakər lé
Mat 13.1-9, Lug 8.4-81 Jeju un kudu ndoo dee ta dɔ koŋgo baa-boo’g. Boo-dəwje gə́ bula digi-digi ree d’wa dɔ na̰ rəa’g gugu dəa sub ɓad ɓa yeḛ uru mee to’g aw rəm si keneŋ. Koso-dəwje d’isi dɔ koŋgo baa-boo’g rib-rib . 2 Yeḛ ndoo dee néje gə́ ɓəd-ɓəd gə gosota ula dee pana: 3 Aa oo, njendɔ aw mba kila kər. 4 Loo gə́ yeḛ aar gə mba kila lé ndá njé gə́ na̰je teḛ jia’g wa naŋg kag-rəw’g: yelje ree keneŋ d’o̰. 5 Njé gə́ na̰je teḛ wa naŋg dɔ mba̰ ər’g loo gə́ naŋg to keneŋ təgəsə bèe ndá ḭ wububu mbata andə naŋg sur el. 6 Waga ba ya, loo gə́ kàr ɔs ndá kàr ɔsee aree tudu wa gɔgɔgɔ mbata ŋgira aw naŋg yaa̰ el. 7 Njé gə́ na̰je teḛ wa naŋg mee kunje’g ndá kunje d’ḭ tur dəa d’udee lusu aree andə el tɔ. 8 Njé gə́ na̰je teḛ pə ɔm dɔ naŋg gə́ maji’g lé ndá yeḛ gə́ nà ndá andə rɔ-munda, yee gə́ nà ndá andə rɔ-misa̰, yee gə́ nà ndá andə tɔl ləm tɔ.
9 Tɔɓəi Jeju ula dee pana: Nana ɓa gə́ mbia to gən mba koo ndá maji karee oo ne ya.
Gin-né gə́ ar Jeju ndoo dee gə gosotaje lé
Mat 13.10-17, Lug 8.9-1010 Loo gə́ yeḛ nai gə karee ndá deḛ gə́ d’isi mbɔree’g dəb gə deḛ gə́ dɔg-gir-dee-joo neelé ree rəa’g dəjee gin gosota neelé. 11 Yeḛ ula dee pana: Seḭ nja Ala ar kəm sí inja gə mba kar sí gərje ne ta lə ɓeeko̰ lə Ala gə́ to loo-kiya’g ɓəi, nɛ deḛ gə́ raŋg lé d’oo taje lai gə gosotaje ba.
12 Mba kar dee d’oo gə kəm dee ya nɛ d’aa gə kaa mbə̰ ləm,
Deḛ d’oo gə mbi dee ya nɛ ɓar mbi dee’g gə́ ɓar ɓó gər ginee el ləm tɔ,
Ɓa nà d’a kɔs ne badm tel kar mee Ala oso lemsé dɔ dee’g .
Jeju ɔr gin gosota neelé
Mat 13.18-23, Lug 8.11-1513 Tɔɓəi Jeju dəji dee pana: Ŋga see gosota gə́ nee ya ɓəi seḭ gərje el wa. Ŋga see gosotaje gə́ raŋg lai ndá see seḭ a gərje to gə́ ban ɓəi wa. 14 Njekilakər lé kandə né gə́ yeḛ ila lé yee ɓa gə́ ta gə́ yeḛ ndoo dee. 15 Loo gə́ dəwje d’oo ta lé gər ginee el ndá Njekurai ree ɔr kandə ta nee gə́ oso meḛ dee’g lé ho̰d ndá dəwje neelé to d’asəna gə kag-rəw gə́ kandə kər lé wa naŋg keneŋ. 16 Kandə kər gə́ oso naŋg dɔ mba̰ ər’g lé to asəna gə deḛ gə́ d’oo ta ndá taa gə ŋgaŋ-kogo, 17 nɛ ŋgira ta neelé ɔm jamee meḛ dee’g el ndá d’aw ne waga el mbata meḛ dee mbɔrè. Loo gə́ néurti əsé néɓəl teḛ dɔ dee’g mbata ta neelé gə́ deḛ taa ndá d’oso kas d’ila ta kɔrɔ yal mba̰. 18 Kandə kər gə́ oso mee kun’g lé to asəna gə deḛ gə́ d’oo ta neelé 19 nɛ tor ta gə́ dɔ naŋg nee ɓa deḛ la̰ji ləm, tor nébaoje gə́ dɔ naŋg nee ɓa deḛ la̰ji ləma, mal néje gə́ ɓəd-ɓəd ɓa wa meḛ dee ləm tɔ ndá d’ula ne sul dɔ ta’g neelé d’ɔgee ne loo teḛkɔr, ŋgina ne ŋgɔsɔrɔ. 20 Kandə kər gə́ oso dɔ naŋg gə́ maji kó’g lé to asəna gə deḛ gə́ d’oo ta neelé ləm, deḛ taa gə meḛ dee ləm tɔ. Kandə ta neelé gə́ oso meḛ dee’g lé andə, yee gə́ nà ndá andə rɔ-munda ləm, yee gə́ nà ndá andə rɔ-misa̰ ləma, yee gə́ nà ndá andə tɔl ləm tɔ.
Gosɔta gə́ wɔji dɔ néndogó
Lug 8.16-1821 Yen ɓa Jeju ula dee tɔɓəi pana: See néndogó to né dəw dəb ŋgo dɔ’g əsé ula gin tira’g wa. See to né gə mba kunda dɔ kagee’g tar el wa . 22 Né gə́ rara gə́ to loo-kiya’g lé d’a tegginee gə́ raga ləm, né gə́ rara gə́ to loo-ŋgəḭ’g kara d’a teḛ ne gə́ raga ləm tɔ . 23 Lé nana ɓa mbia to keneŋ gə mba koo ne ta ndá maji karee oo ne ta neelé ya.
24 Tɔɓəi yeḛ ula dee pana: Aarje kɔgərɔ dɔ ta gə́ seḭ ooje lé. Mbata d’a kar sí né gə goo lé gə́ seḭ nja wɔjije ne ləm, d’a kɔm maree dɔ’g kar sí ləm tɔ . 25 Mbata dəw gə́ né to jia’g ɓa d’a karee maree dɔ’g, nɛ yeḛ gə́ né teḛkɔr jia’g el ndá d’a taa yee gə́ nai jia’g tɔ .
Gosɔta gə́ wɔji dɔ kó gə́ uba gə dɔrea lé
26 Yeḛ ula dee tɔɓəi pana: Ɓeeko̰ lə Ala lé to asəna gə dəw kára gə́ dubu kó mee ndɔ’g ləa ndá ɔd par aw. 27 Lé yeḛ toɓi əsé sí kəmba, loondul’g əsé dan kàrá kara kó lé ḭ tɔg gə́ kédé-kédé ar njea lé la̰ji toree pi tɔ. 28 Togə́bè naŋg nja ar kó lé uba ləm, kamee teḛ ɓad ɓa dəa orè gée ɓəi ləma, teḛ mbi əsé teḛ boo ləm tɔ. 29 Loo gə́ kəm kó lé ər mba̰ ndá debee neelé ila marm ləa gə mbɔree mbata kó lé ər kəm kinja mba̰ .
Gosɔta gə́ wɔji dɔ kandə né gə́ ria lə senebe
Mat 13.31-32Mat 34, Lug 13.18-1930 Jeju ula dee tɔɓəi pana: See ta ɗi ɓa j’a pa kwɔji dɔ ɓeeko̰ lə Ala lé əsé see gosota gə́ ban ɓa j’a pa kɔr ne ginee wa. 31 Yee to asəna gə kandə né gə́ ria lə senebe, loo gə́ dəw dubee naŋg lé ka̰dee to gə́ yəm-yəm bèe ar kandə néje gə́ raŋg lai moŋg unda. 32 Loo gə́ dəw dubee mba̰ ndá yee uba naŋg ḭ ɓar-kag unda kamnaḭje gə́ raŋg lai ar yelje ree d’wa barkəmee ko̰-ko̰ ra kəi lə dee ndilee’g tɔ.
33 Togə́bè yeḛ ndoo dee ta gə gosotaje gə́ togə́bè gə́ d’askəm koo. 34 Ɓó ula dee ta gə́ lal gosee el, nɛ loo gə́ yeḛ si gə njékwakiláje gə kar dee ba ndá yeḛ teg gintaje lai ar dee d’oo njai.
Jeju ar lel-boo əw rəa kula
Mat 8.23-27, Lug 8.22-2535 Mee ndəa neelé ya loo gə́ kàrkemetag ndá Jeju ula njékwakiláje pana: Gə́ reeje ar sí n’dəsje j’awje par gə́ kel tura-baa’g nu bèe ɓa.
36 Loo gə́ d’ya̰ goo boo-dəwje lé ndá d’aw gə Jeju mee to gə́ yeḛ si keneŋ lé, ndá njétoje gə́ raŋg kara dan gée tɔ. 37 Aa ooje, lel-boo gə paŋgəm mán d’ḭ bigim d’ur dɔ dee’g tila to poŋgm-poŋgm, ar mán wa mee to’g jiim. 38 Jeju toɓi ɓoŋ-to’g, gəd dəa gə kali. Deḛ ndelee d’ulá yəgə-yəgə pana: Mbai, j’a gə kudu, nɛ see ta yoo sí a kɔḭ el ɓa i to rɔ sí’g bèe-bèe nee wa.
39 Yeḛ ḭ dɔ ɓi’g ndá ḭ gə lel ndaŋgee ləm, yeḛ pa gə paŋgəm mán baa-boo ləm tɔ pana, Mbim udu, ar loo to mundu ləm tɔ!
Léegəneeya lel lé əw rəa kula ləm, dɔ mán toso ɗəḭ-ɗəḭ ləm tɔ. 40 Tɔɓəi yeḛ tel dəji njékwakiláje pana: See gelee ban ɓa seḭ ɓəlje ne bèe wa. See ban ɓa meekun godo meḛ sí’g togə́bè wa.
41 Ɓəl unda dee badə gaŋg dee, ar dee d’ula na̰ ta wédé-wédé pana: See dəw neelé to na̰ ɓa ar lel gə mán baa-boo ya kara d’oo ta təa’g togə́bè wa.
