Yuuchiiya bigi malik fi Yahuuza
1 Wa Yuuchiiya indah 8 sana wakit bigi malik wa hakam 31 sana fi Madiinat al-Khudus. 2 Wa hu sawwa al-adiil giddaam Allah. Hu taabaʼ al-derib al-adiil hana jiddah Dawuud wa ma baara minnah wa la ale l-zeene wa la ale l-isra.
3 Wa fi l-sana al-taamne hana hukmah wakit hu lissaaʼ sabi, bada yitaabiʼ Allah Rabb jiddah Dawuud. Wa fi l-sana 12 hana hukmah, gamma yitahhir balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus min al-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada wa min al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa l-asnaam wa l-tamaasiil hana hadiid. 4 Wa fi giddaamah bas, haddamo al-madaabih hana ilaah Baʼal wa l-makhaabir al-yiharrugu fooghum al-bakhuur al-gaaʼidiin be foog al-madaabih. Wa gataʼ al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa kassar al-asnaam wa l-tamaasiil hana hadiid wa rihikaahum dagiig wa chattat al-dagiig da fi l-khubuur hana l-naas al-gaddamo leehum dahaaya. 5 Wa hu harrag udaam rujaal al-diin hana l-asnaam fi raas madaabihhum le yinajjishum. Wa be misil da, hu tahhar balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. 6 Wa baʼad da, hu macha fi l-munchaakh fi hillaal gabaayil Manassa wa Afraayim wa Chimʼuun wa lahaddi hillaal gabiilat Naftaali wa l-manaatig al-mujaawiriinhum. 7 Wa hu haddam al-madaabih wa gataʼ al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa kassar al-sanam wa rihikaahum dagiig wa kassar kulla l-makhaabir al-fi kulla balad Israaʼiil. Wa baʼad da, gabbal Madiinat al-Khudus.
Raajil al-diin ligi kitaab al-Tawraat
8 Wa fi sanit 18 hana hukmah baʼad tahhar al-balad wa beet Allah, al-malik Yuuchiiya rassal talaata naas le yiʼaddulu beet Allah Ilaahah. Wa humman Chaafaan wileed Asalya wa Maʼasiiya haakim al-madiina wa Yuwaakh wileed Yuwaahaz al-kaatib al-yizakkir al-malik. 9 Wa humman macho le Hilkhiiya kabiir rujaal al-diin. Wa jaabo fi beet Allah al-fudda al-lammooha al-Laawiyiin hurraas madkhal beet Allah min naas gabaayil Manassa wa Afraayim wa min kulla naas mamlakat Israaʼiil al-faddalo wa min kulla naas gabaayil Yahuuza wa Banyaamiin wa kulla sukkaan Madiinat al-Khudus. 10 Wa l-fudda di, antooha le l-naas al-mukallafiin be khidmit adiiliin beet Allah. Wa kaffo beeha al-khaddaamiin al-yakhdumu fi beet Allah le yiʼaddulu wa yigawwu al-beet da. 11 Wa anto min al-fudda di le l-khachchaabiin wa l-bannaayiin achaan yachru beeha al-hujaar al-magtuuʼiin wa l-maraadiis al-yisabbutu beehum al-buyuut achaan awwal muluuk mamlakat Yahuuza khalloohum yilhaddamo. 12 Wa l-naas dool khadamo be amaan. Wa kallafo fooghum muraakhibiin min al-Laawiyiin wa humman Yahat wa Ubadya min zurriiyit Maraari wa Zakariiya wa Machullam min zurriiyit Gahaat. Wa l-Laawiyiin al-yaʼarfu daribiin aalaat al-musiikha 13 mukallafiin foog al-naggaaliin wa yiraakhubu fi kulla l-khaddaamiin al-yisawwu ayyi khidme. Wa waahidiin min al-Laawiyiin kuttaab wa waahidiin muraakhibiin wa waahidiin hurraas biibaan.
14 Wa wakit marago al-fudda al-jaabooha fi beet Allah, Hilkhiiya raajil al-diin ligi kitaab al-Tawraat al-Allah amaraahum be waasitat Muusa. 15 Wa Hilkhiiya gaal le Chaafaan al-kaatib : «Ana ligiit kitaab al-Tawraat fi beet Allah.» Wa Hilkhiiya anta al-kitaab da le Chaafaan.
16 Wa Chaafaan jaab al-kitaab da le l-malik wa hajja leyah wa gaal : «Masaaʼiilak sawwo kulla cheyy al-amaroohum beyah. 17 Humman sallamo al-fudda al-ligooha fi beet Allah le l-mukallafiin wa l-khaddaamiin.» 18 Wa Chaafaan al-kaatib gaal battaan le l-malik : «Wa Hilkhiiya raajil al-diin antaani kitaab waahid.» Wa hu gara al-kitaab da le l-malik.
Yuuchiiya macha le l-nabiiye Hulda
19 Wa wakit al-malik simiʼ kalaam al-Tawraat da, charrat khulgaanah min al-hizin. 20 Wa baʼad da, al-malik amar Hilkhiiya wa Akhigaam wileed Chaafaan wa Abduun wileed Miika wa Chaafaan al-kaatib wa Asaaya waahid min masaaʼiil al-malik wa gaal leehum : 21 «Amchu asʼalo Allah leyi ana wa le naas mamlakat Israaʼiil al-faddalo wa le naas mamlakat Yahuuza be sabab al-kalaam al-maktuub fi l-kitaab al-ligooh. Achaan khadab Allah chadiid bilheen diddina achaan juduudna ma karramo kalaam Allah wa ma tabbago al-kalaam al-maktuub fi l-kitaab da.»
22 Wa khalaas, Hilkhiiya wa murassaliin al-malik macho bakaan Hulda al-nabiiye marit al-haaris hana khulgaan rujaal al-diin al-usmah Challuum wileed Tugahaat wileed Hasra. Wa hi saakne fi l-haara al-jadiide hana Madiinat al-Khudus. Wa wakit humman wassalo, hajjo leeha be l-kalaam da.
23 Wa Hulda al-nabiiye gaalat leehum : «Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal tamchu tuguulu le l-raajil al-rassalaaku leyi : 24 ‹Daahu Allah gaal : “Akiid ana nijiib masiibe fi Madiinat al-Khudus wa fi sukkaanha. Wa da yihaggig kulla kalaam al-laʼana al-maktuub fi l-kitaab al-garooh le malik mamlakat Yahuuza. 25 Wa da fi chaan chaʼabi abooni wa harrago bakhuur le ilaahaat aakhariin wa khaddabooni be kulla amalhum al-sawwooh. Wa khadabi yanzil fi l-madiina di wa ana ma niwaggifah.”›
26 «Wa hassaʼ da, amchu guulu al-kalaam da le malik mamlakat Yahuuza al-rassalaaku tasʼalo leyah Allah. Wa guulu leyah : ‹Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal : “Inta simiʼt kalaam al-kitaab da 27 wa galbak khaaf wa inta almaskant giddaami ana al-Rabb wakit inta simiʼt al-kalaam al-ana gultah didd Madiinat al-Khudus wa sukkaanha. Wa inta maskant nafsak giddaami wa charratt khulgaanak min al-hizin wa bakeet giddaami. Wa ana kula simiʼtak. Wa da kalaam Allah. 28 Wa be sabab da, nikhalliik talhag abbahaatak be l-salaama wa yadfunuuk fi khaburak wa inta ma tichiif al-masiibe al-ana ninazzilha fi Madiinat al-Khudus wa sukkaanha.”›»
Wa khalaas, al-murassaliin macho wa kallamo al-kalaam da le l-malik.
Yuuchiiya yijaddid al-muʼaahada
29 Wa tawwaali, malik Yuuchiiya naada kulla chuyuukh balad Yahuuza wa chuyuukh Madiinat al-Khudus le yilimmu. 30 Wa baʼad da, al-malik macha beet Allah maʼa kulla naas balad Yahuuza wa sukkaan Madiinat al-Khudus wa rujaal al-diin wa l-Laawiyiin wa kulla l-chaʼab min al-kubaar lahaddi l-dugaag. Wa hu gara leehum kulla l-kalaam al-fi kitaab al-muʼaahada al-ligooh fi beet Allah. 31 Wa l-malik wagaf fi bakaanah wa jaddad al-muʼaahada maʼa Allah. Waajib ayyi waahid yitaabiʼ Allah wa yahfad wasiiyaatah wa taʼliimah wa churuutah be kulla galbah wa be kulla fikrah wa yitabbig kalaam al-muʼaahada al-maktuub fi l-kitaab da. 32 Wa l-malik sawwa al-muʼaahada di le kulla sukkaan Madiinat al-Khudus wa chaʼab Banyaamiin. Wa kulla sukkaan Madiinat al-Khudus tabbago al-muʼaahada al-sawwaaha Allah Rabb juduudhum.
33 Wa Yuuchiiya marag kulla l-muharramaat al-fi kulla balad Bani Israaʼiil wa amar kulla l-naas al-saakniin fi balad Israaʼiil yaʼabudu Allah Ilaahhum. Wa be misil da, humman ma tarrafo min derib Allah Rabb juduudhum fi kulla muddit hayaat Yuuchiiya.
Yozias, gan ge Yuda ne
(2Gan 22:1-2, 2Gan 23:4-20)1 Swaga ge Yozias ne za gan ka da ne del tiimal. Za gan Ursalima go del tapolɗu para ɗu . 2 Ke kaŋ ge dosol Bage ɗiŋnedin ndwara se, bole koo pul ge na báŋ Dawda ne ma mwaɗak, be ge yele na fare a̰me pala go ŋgeɗo to bat.
3 Swaga ge ne ke del tiimal na gan zi, ne bool gale, e pe ɓyare Dok ge na báŋ Dawda ne pe. Ge del ge wol para azi go, Yozias e pe gul swaga sḭḭm ma uzi, ne gul uwara sḭḭm Achera ne ma uzi, ne syal kaŋ sḭḭm ge cerra ma ne nama ge a ne ɗeere nama ne fool kaal ma uzi ndwara hat suwal Yuda ma ne Ursalima harcal. 4 A gul twal tuwaleya ge Baal ne, na ndwara go, a ɓá kaŋ til dukan ge ne ka twal mbe ma pal uzi, a syal uwara ge sḭḭm Achera ne ma uzi, ne syal cerra ma, ne ge a ne ɗeere nama ne fool kaal ma uzi, a ɓá nama se yeyege, a abe nama mbo suusiya kanna ge naa ge a ne ke tuwaleya hon kaŋ sḭḭm mbe ma sḭḭm ma pala go. 5 Til naa ge ke tuwaleya ge sḭḭm mbe ma ne, ma kal ma nama twal tuwaleya ma pal. A go mbe no, ge ne ha suwal Yuda ma ne Ursalima harcal.
6 Uwale, Yozias mbo suwal ge Manasa ne ma go, ne suwal ge Efrayim ne ma, ne ge Simeyon ne ma, ɗiŋ mbo suwal ge Neftali ne ma ya, ne nama joo pala ma ge ne nama ziyar go ma go pet, 7 Yozias gul twal tuwaleya ma uzi, ne syal uwara ge sḭḭm Achera ne ma se, ɓá ma uzi yeyege, ɓá kaŋ til dukan ma uzi ne suwal Israyela go pet. Gwan ya Ursalima diŋ.
Kep tuwaleya ɓol maktub eya ge zok ge Dok ne zi
(2Gan 22:3-10)8 Swaga ge Yozias ne ke del wol para tiimal na gan zi, ne hat suwal ma ne zok ge Dok ne harcal pe, teme Chafan ge Asaliya vya ma ne Maaseya ga̰l ge ne suwal pal, ne Yowa ge Yowahaz vya, gan wak ge se ge, ndwara go, nama mbo nṵsi Bage ɗiŋnedin, Dok ge na ne zok. 9 A mbo ɓol kep tuwaleya Hilkiya, a hon na bware ge Levi vya ma ne, naa ge koy zok wak ma ne sya na ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne pe, ne pehir ge Manasa ma ne Efrayim, ne Israyela vya ge may ma pet tok go, poseya ne pehir ge Yuda ne ma ne Bayami ne, ne naa ge ne ka ne Ursalima diŋ ma pet tok go. 10 A hon bware mbe ge ga̰l ma ge a ne ka ne temel nṵsi zok ge Bage ɗiŋnedin ne ma tok go, ne pot naa ge ke zok ge Bage ɗiŋnedin ne temel ma pe. 11 Ndwara go, naa ge ke temel uwara ma, ne naa ge sin zok ma, ne yat njal ge cerra ma, ne uwara zok pala ma, ne sin zok ma ge gan ge Yuda ne ma, ne ya̰ nama gulla se ma digi. 12 Naa mbe ma ka ke temel ma ne dulwak ɗu. Yahat ma ne Obadiya ne vuwal pe ge Merari ne zi, poseya ne Zakariya ma ne Mechullam ne vuwal pe ge Kehat ne zi, pet pehir ge Levi ne, a ka dol bama ndwara temel ma pal ne. Levi vya ge may ma, pet naa ge ne kwa kaŋ haleya ma, 13 a ka dol bama ndwara naa ge in kaŋ ma pal, ne naa ge ke temel ge may ma pal pet. Levi vya ge may ka naa ge njaŋge kaŋ ma, ne naa ge koy kaŋ ma, ne naa ge koy zok wak ma.
14 Swaga ge a ne ka abe bware ge a ne ka̰ na zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi ne sandu zi ya, bage tuwaleya Hilkiya ɓol maktub eya ge Bage ɗiŋnedin ne ge Musa ne ho̰ na. 15 Hilkiya jan bage njaŋgeya Chafan go: «Ndi mbi ne ɓol maktub eya ja ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya no.» Hilkiya her maktub mbe, hon na Chafan tok go. 16 Chafan mbo ne maktub ya hon gan, wan na kaŋ ge bama ne ke pe me. Jan na go: «Mo dore ma ke kaŋ ge a ne ho̰ nama kerra ma mwaɗak. 17 A abe bware ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi, a ho̰ na naa ge ke temel ma ga̰l ma tok go no.» 18 Chafan gwan jan na uwale, ndi bage tuwaleya Hilkiya ne ho̰ mbi maktub ya no. Chafan isi gan maktub mbe.
Gan Yozias kan naa mbo ɓol anabi ge gwale Hulda
(2Gan 22:11-20)19 Swaga ge gan ne zá̰ fare ge ne maktub mbe pul zi, taabe na ba̰r ma ne na ta uzi. 20 Gan tol Hilkiya, ne Ahikam ge Chafan vya, ne Abdon ge Mika vya, ne bage njaŋgeya Chafan, ne Asaya na dore a̰me, jan nama go: 21 «Ne maktub ge a ne ɓó na mbe fare janna ma pe, mbo me ele Bage ɗiŋnedin fare ne mbi pe, ne naa ge ne ga ne suwal Israyela go ma pe, ne suwal Yuda pe me. Ago pore ge Bage ɗiŋnedin ne a ɓaŋlaŋ ne nee pal, ne da pe nee bá ma be ke mborra fare janna ge maktub mbe ne pal to.»
22 Hilkiya ma ne na kaam ge gan ne teme nama ma, a mbo ɓol anabi ge gwale Hulda ge Challum gwale. Challum ge Tokehat vya, ge Hasra báŋ, bage koy ba̰r ge ne zok ge Dok ne zi ma. Ago Hulda ka kat Ursalima ndwala pul ge giya̰l go. A wan na fare ge ne e bama mbo ya ɓol na pe. 23 Hulda jan nama go: «Bage ɗiŋnedin Dok ge Israyela ne jan: ‹Jya̰ me bage ne teme aŋ ya mbi ta go: 24 Bage ɗiŋnedin jan go: Mbi mbo gene yál ya suwal mbe ma, ne na naa ma pal, wak vḛneya ma ge ne njaŋge ne maktub mbe zi, ge a ne isi na hon gan ge Yuda ne ma mwaɗak, a mbo ke. 25 Ne jo̰ a saŋge mbi bama go̰r, a mbo ke tuwaleya hon dok ge ɗogle ma no, nama kaŋ kerra ma é mbi laar ya hotɗa. Se no mbi ho̰l ne suwal mbe no a ɓaŋlaŋ, mbi laar mbo iyal se to bat›. 26 Se no ɗe, aŋ mbo jan gan ge Yuda ne, na ge ne teme aŋ ya ele fare ne Bage ɗiŋnedin ne ta go, Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne jan ne fare ge mo ne za̰ ne maktub mbe zi go: 27 Ne jo̰ fare ge mbi ne jya̰ na ge suwal mbe ma ne na naa ma pal tí mo dulwak, mo gwa̰ ne mo pala mbi pe se no, mo taabe mo ba̰r ma ne mo ta uzi no, mo fya mbi ndwara se no ɗe, mbi me, mbi zá̰ mo kaɗeya go, ka̰l ge Bage ɗiŋnedin ne. 28 Mbi mbo he mo mo bá ma pe ya halas zi, a mbo mbul mo halas zi, mo ndwara mbo kwa yál ge mbi ne mbo gene na dḛ ja suwal mbe no pal to.» A gwan’a jan gan fare mbe.
Ɓase ma gwan ke wak tuli ne Bage ɗiŋnedin
(2Gan 22:20—23:3)29 Gan Yozias dol temel mbo tol naa ga̰l ge ne suwal Yuda go ma ya mwaɗak poseya ne naa ga̰l ge ne Ursalima diŋ ma. 30 Gan poseya ne naa ge ne Yuda go ma, ne naa ge ne Ursalima diŋ ma pet, naa ge ke tuwaleya ma, ne Levi vya ma, ɓase ma pet, ne naa jabso go ɗiŋ mbo naa ga̰l, a mbo zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya. A isi nama maktub ge wak tuli ne ge a ne ɓó na ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi mbe. 31 Gan mḛ́ swaga ge a ne nṵsi na ne na pe pala digi, ke wak tuli Bage ɗiŋnedin ndwara se ndwara hon tene bole Bage ɗiŋnedin koo pul, ne koy na eya ma, ne na wak honna ma, ne na njaŋgeya ma, ne dulwak ɗu, ne na sḛ mwaɗak me, ne koy fare ge ne njaŋge ne maktub wak tuli mbe no zi ma. 32 Yozias e naa ge ne Ursalima diŋ ma poseya ne pehir ge Bayami ne ke wak tuli mbe go me. Naa ge ne Ursalima diŋ ma koy wak tuli ge bama ne ke ne Dok ge bama bá ma ne.
33 Yozias gul kaŋ sḭḭm ge seŋgre kakatak ma ne suwal Israyela go uzi mwaɗak, é Israyela vya ma uware Bage ɗiŋnedin, Dok ge bama bá ma ne. Ago dam ge Yozias ne ka ne ndwara ma go mwaɗak, Israyela vya ma be saŋge Bage ɗiŋnedin Dok ge bama bá ma ne bama go̰r to.
