Al-damiin bikaffi
1 Ya wileedi, kan dimint rafiigak
aw anteet kalaam le naadum ma maʼruuf
2 wa kan wagaʼt fi charak be sabab khachmak
aw ankarabt be sabab lisaanak
3 khalaas, ya wileedi, sawwi misil da
achaan inta wagaʼt fi iideen siid al-deen.
Le tinajji nafsak,
amchi achhadah yikhalliik.
4 Amchi ajala !
Wa la targud wa la tunuum.
5 Anbalis minnah misil al-khazaal min al-charak
aw misil al-teer min iid al-gannaasi.
Al-kaslaan fi l-khidme
6 Ya l-kaslaan, fakkir fi l-nimle
wa chiif khidmitha wa abga hakiim.
7 Hi ma indaha khaayid
wa la muraakhib wa la siid.
8 Laakin tilimm maʼaachha fi wakt al-gatiʼ
wa takhzin akilha fi wakt al-darat.
9 Ya l-kaslaan, le mata tunuum
wa mata tugumm min noomak ?
10 Inta tuguul tunuum chiyya
wa tinjamm chiyya
wa titabbig iideenak
wa targud chiyya.
11 Wa be da, al-fagur yajiik
misil al-sarraag
wa l-taʼab yakurbak
misil rabbaat al-duruub.
Al-kaddaab wa natiijat amalah
12 Al-naadum al-fasil ma naafiʼ
wa khachmah yuguul daayman al-kidib.
13 Hu yisawwi ichaara be uyuunah wa rijileenah wa iideenah
wa da, le yukhuchch al-naas.
14 Galbah malaan be l-khachch
wa yikhattit al-charr
wa daayman yazraʼ
illa l-huraaj been al-naas.
15 Be l-sabab da,
damaarah yaji ajala.
Yinrahik marra waahid
wa battaan ma yalga ilaaj.
Al-achya al-Allah yakrahhum
16 Fiyah sitte achya Allah yakrahhum.
Wa doolhumman al-sabʼa
al-Allah harramhum.
17 Al-een al-gawiiye
wa l-lisaan al-yakdib be niiye
wa l-iid al-taktul bala hinniiye
18 wa l-galib al-yanwi al-khiyaana
wa l-rijil al-tajri le l-fasaala
19 wa l-naadum al-yachhad be l-kidib al-hawaan
wa l-yigawwim al-fitne ambeenaat al-akhwaan.
Angariʼ min al-zina
20 Ya wileedi, ahfad wasiiyat abuuk
wa ma taaba taʼliim ammak.
21 Ahfadhum adiil fi galbak
wa arbuthum gawi fi ragabatak.
22 Achaan wakit tamchi, humman yuguuduuk
wa wakit tunuum, yahfadook
wa wakit tugumm min noomak, yiwassuuk.
23 Al-wasiiye hi misil faanuus
wa l-taʼliim misil nuur
wa l-adab wa ikhaabah yiwadduuk
fi tariig al-haya.
24 Wa humman yahfadook
min al-mara al-fasle
wa min al-lisaan al-khachchaach hana l-ajnabiiye.
25 Ma titmanna fi galbak jamaalha
wa ma tikhalliiha tasharak be uyuunha.
26 Achaan al-charmuuta talgaaha rakhiise
misil al-khubza
wa laakin mart al-raajil
tiwaddir hayaatak al-khaaliye.
27 Tagdar tahdin naar fi sadrak
wa ma tiharrig khulgaanak walla ?
28 Aw tamchi fi jamur
wa ma yutuchch rijileenak walla ?
29 Nafs al-cheyy al-naadum
al-yamchi le marit jaarah.
Kan yalʼab maʼaaha,
ma yajʼalooh bari.
30 Al-naas ma yakraho al-sarraag
wakit yasrig le yachbiʼ nafsah.
31 Laakin wakit yakurbuuh,
yikaffi sabʼa marraat
wa da yikammil kulla khumaam beetah.
32 Wa laakin al-zaani ma indah fihim
wa be l-zina yidammir nafsah.
33 Yalga al-dagg wa l-hugra
wa eebah ma yiwaddir abadan.
34 Achaan al-nindili yilizz al-raajil
fi l-zaʼal al-haarr
wa ma yarham al-zaani
wakit yilkaffa foogah al-taar.
35 Ma yakhbal gurus al-zaani
al-yikaffiih leyah
wa kan yiziid hadaaya kula,
ma yarda beyah.
Her dṵṵl ge mo kon ne
1 Mbi vya, katɗa mo her mo kon wul dṵṵl ya mo pal potɗa ,
2 Kadɗa mo ho̰ mo wak pot na,
ko mo ke wak tuli pot na,
3 Kadɗa a go ɗe, mbi vya:
Ne jo̰ mo vwa tene vwal ne ndu ge mo ne ame wul ne na tok go,
saa tene digi,
Mbo gwarge tene na ta kaɗeya.
4 Fí dam to,
ɗigli tene to.
5 Má tene ne na tok go
dimma ne maaɗe ne má tene ne ndu ge ke duwa̰ tok go go
ko dimma ne njoole ne má tene ne bage ne hu faɗe tok go go.
Yuwaleya ne naa ge uwal ma pe
6 Uwal’o, mbo naŋgurum ma ta gale,
ndi nama kaŋ kerra ma, há zwama.
7 Nama ga̰l to, nama ndu ge ndil nama temel to,
nama ndu ge ɗame nama to me.
8 Somor, abe na kaŋzam koyya digi,
swaga siyal go, kote na kaŋzam digi.
9 Uwal’o, mo kat mo swaga fiya se ɗiŋ ma swaga go ga ɗaa?
Mo ɗage ne mo swaga dam se digi ma del ɗaa?
10 Fí dam ta ŋgeɗo, só̰ dam ta ŋgeɗo, kage mo tok fiya ta ŋgeɗo ,
11 a̰se mbo tan mo dimma ne ndu ge syala go,
kyamal mbo det mo dimma ne ndu ge ne harge naa kaŋ ma go.
Dir ge ndu ge on son ne
12 Ndu ge ne kar fare ma se yayak,
a ndu ge bernde ne, a ndu ge ya̰l ne.
13 A bar ta ndwara, a ndal ta koo, a zat ta.
14 Ne dulwak sone ge bama ne, a dwat sone kerra ɗaɗak,
a ka e naa ke gool.
15 Ne pe no, burmiya ge nama ne mbo kat tukcuk,
baŋ helo, nama pe mbo pur uzi, a̰me mbo gwan kat ne nama pe to.
Kaŋ ma ge Bage ɗiŋnedin ne kwane nama
16 Kaŋ ma ya go myanaŋgal ge Bage ɗiŋnedin ne kwane nama,
ko ɓyalar ge na dulwak ne sḛ́ nama sen ma:
17 ndu ge jegreya, ne wak ge ne kun hale,
ndu ge ne hun siya baŋ ɗaɗar,
18 dulwak ge ne dwat ke ya̰l,
koo ge ne har tene mbo ke ya̰l,
19 ndu ge ne ke sayda ge hale,
ndu ge ne tol gool ná vya ma buwal zi me.
Yuwaleya ne voɗom pe
20 Mbi vya, za̰ yuwaleya ge mo bá ne,
dó hateya ge mo ná ne uzi to.
21 Koy nama mo dulwak zi,
kage nama mo ka̰l zi.
22 A mbo ka ɗame mo mo swaga mborra ma go,
a mbo koy mo mo swaga fiya go,
swaga ge mo ne kore digi, a mbo ka yuwale mo.
23 Ago wak honna ma dimma ne ɗuli go,
eya ma dimma ne kwaya̰l go.
Yuwaleya ma ne mḛreya ma koy naa viya̰ ge ndwara go.
24 A mbo koy mo ne gwale ge sone tok go,
ne wak tuli ge gwale ge ɗogle ne go.
25 Mo laar wa̰ na ne na doŋ kale pe to,
Ya̰ tene laseya ne na ndwara ge ne ndil swaga ta to.
26 Mbo gwale kaya ta,
mo ban bware ge ndwara yat kaŋzam baŋ,
Amma mbo gwale ge ndu ne ta, mo ban mo o̰yom.
27 Ndu da ne pool abe ol na ba̰r zi
be ge na ba̰r til to ɗaa?
28 Ndu da ne pool mbo ol wak yeŋgel pal,
be ge na koo til to ɗaa?
29 A go no ne ndu ge ne ɓan ne na kon gwale.
Ndu ge ne tat na, mbo woɗege be ɓol mḛreya to to.
30 Ndu ge ne sel kaŋ zamma ne hun na kyamal pe,
a sen na to.
31 Kadɗa a wan na ya, mbo pot kaŋ mbe pal ndwara ɓyalar,
mbo hon na kaŋ ge ne na yadiŋ ma pet.
32 Ndu ge ne fí ne na kon gwale, na pala ne zi to,
a ndu ge ne ɓyare ban tene, ke go mbe ne.
33 Ndu mbe ɓol jwaŋ ma ne saaso,
na saaso mbe vyale ne na pala zi to.
34 Yil é ndu son julili pore,
na dam gele tene go, kwa ndu a̰se to.
35 Vin ame kaŋ potɗa to,
ko a ho̰ na bobo ma zuliya bindik puy, gwan ame nama to.
