Al-matmuus wa amalah
1 Al-charaf ma biwaafig le l-matmuus
misil al-barad fi l-seef
wa l-matar fi l-darat.
2 Al-laʼana bala sabab ma talhag.
Hi titiir misil abunfisey
wa tuduur misil sagur.
3 Al-sariime sawwooha le l-juwaad
wa l-asa le l-humaar
wa l-soot le dahar al-matmuus.
4 Ma turudd le l-matmuus hasab tamaastah
achaan ma tabga mislah.
5 Rudd le l-matmuus hasab tamaastah
achaan ma yuguul indah hikma.
6 Kan anteet risaaltak le l-matmuus
da misil gataʼt rijlak aw chiribt samm.
7 Al-masal fi khachum al-matmuus
ma indah faayde misil rijil al-aʼraj.
8 Kan tanti charaf le l-matmuus
da misil inta rabat hajar fi l-miglaaʼ.
9 Al-masal fi khachum al-matmuus
misil firiʼ hana kitir fi iid al-sakkaari.
10 Al-yiʼajjir al-matmuus
aw yiʼajjir al-ma maʼruuf al-maachi fi l-chaariʼ,
hu misil siid al-nuchchaab
al-yajrah kulla l-naas.
11 Al-matmuus yigabbil fi nifaakhah
misil al-kalib yigabbil yaakul al-gaddafah.
12 Akheer tukhutt achamak fi l-matmuus
min tukhutt achamak fi l-yahsib nafsah hakiim.
Al-kaslaan wa fikrah
13 Al-kaslaan buguul ke :
«Fiyah duud barra.
Fi ayyi chaariʼ,
raayikh duud khatari.»
14 Wa hu yichchaglab fi furaachah
misil al-baab al-yinfatih wa yinsadda.
15 Al-kaslaan yidiss iidah fi l-gadah
wa kadar yijiibha le khachmah kula gaasi leyah.
16 Wa hu yichiif nafsah hakiim
ziyaada min sabʼa naas aagliin.
Amsaal waahidiin
17 Al-yadkhul fi machaakil ma hineeyah
misil karab kalib min udneeyah.
18-19 Al-naadum al-yukhuchchak
wa yuguul : «Ana gaaʼid nalʼab maʼaak»,
hu da misil muchootin al-yazurgak
be nuchchaab musammam le yaktulak.
20 Kan ma fi hatab,
al-naar tumuut
wa kan ma fi gawwaal,
al-kalaam yumuut.
21 Katarat al-faham tiziid al-jamur
wa katarat al-hatab tiziid al-naar
wa l-gawwaal yiziid al-machaakil.
22 Kalaam al-gawwaal misil al-halaawa,
taakulah wa yanzil fi batnak.
23 Al-galb al-azrag kan kalaamah halu kula
hu misil jarr al-tiine al-mamsuuh be fudda.
24 Al-yakrah al-naas yillabbad wara kalaamah
laakin galbah malaan be l-khachch.
25 Kan kalaamah ajabaak kula,
ma tisaddigah
achaan galbah malaan
be l-fikir al-haraam.
26 Wa kan yilabbid karaahiiytah be khachch kula,
yoom waahid yinkachif giddaam kulla l-naas.
27 Al-yankut nugra yagaʼ foogha
wa l-hajar yigabbil yarhak al-yidardigah.
28 Lisaan al-kaddaab
yakrah al-zalamaahum
wa khachum al-khachchaach
yijiib al-damaar.
1 Hormo ge a ne hon ndu ge dale
a dimma ne iyalam ge ne ke gyala pul go go, ko ne mam ge ne swar swaga siyal go go.
2 Dimma ne njoole ne má tene go,
ko dimma ne marjojway ne ɗage ne digi go,
go no me, kaŋ tolla ge baŋ yak wan ndu to.
3 Bol da ne kwara pe, arjam da ne tisi pe,
calaŋ da ne ndu ge dale pe.
4 Gwa̰ ne ndu ge daal fare na dale pal to,
na kaage mo di na to.
5 Gwa̰ ne ndu daal fare janna na daal pal,
ne da pe na ndi tene go na zwama to.
6 Ndu ge ne dol ndu ge birtiŋ mbo na temel
a dimma ne na ne kṵ na koo ma uzi go,
hon tene yál ge ɓaŋlaŋ.
7 Fare sḭ ge ndu ge dale ne jan na a iyalam lapcak
dimma ne ndu ge looɗol koo ma go.
8 Uware ndu ge dale a dimma ne mo ne vwa ŋgoo taal fyage ŋgoo ta go.
9 Kore wanna ge ndu ge fereya tok zi,
a dimma ca ne fare sḭ ge ndu ge dale wak zi go.
10 Ndu ge ne wan dale, ko ndu ge ne kale ne viya̰ go ke na temel
a dimma ca ne ga̰l ge ne vḛne naa laar go .
11 Dimma ne gú ne gwan mbo ɗar na kuur go,
ndu ge daal gwan na fare kerra ge dale ma pal .
12 Kadɗa mo ɓol ndu ge ne ndil tene go na zwama ya,
daal golgo waɗe na.
Dir ge ndu ge uwal ne
13 Uwal jan go: «Kavaar ga̰l ya viya̰ go,
sonne ya viya̰ zum !»
14 Zok wak saŋge ya na charniyer pal,
uwal viŋgri ya na saŋgal pul go.
15 Uwal par na tok kaŋzam pal,
ndil na yál ge gwan ne na ya na wak zi .
16 Uwal ndil tene zwama waɗe naa ɓyalar ge ne gwan ne fare janna ɗalla ma.
17 Ndu ge ne gandale gool zi ya, be ge kat na fare to,
a dimma ne ndu ge ne wan gú se ne na togor ma go.
18 Ndu ge ne ke tene dale ka kan uwara wak ol ma, ne kajamle ma, ne kaŋ ge hun naa ma na ziyar go.
19 ndu ge ne lase na kon, ka janna go: «Mbi ke biyal baŋ», a go no ca.
20 Swaga ge uwara ne kat to ol piripiri,
swaga ge naa ge or naa ma ne kat to, gool kat to.
21 Yet mbar ol wak yeŋgel digi, uwara mbar ol digi,
ndu ge na laar ne wa̰ gool tol gool.
22 Ndu ge or naa fare janna ma da ne kaŋzam ge tuli go,
det ɗiŋ mbo dulwak zi.
23 Naa ge wak tuli ge dulwak sone ma,
a dimma ne il ge ne so̰me se ne fool kaal go.
24 Ndu ge ne wan naa na laar zi boge naa na fare janna ma zi,
woy son ya na dulwak zi.
25 Kadɗa na jan fare ne ka̰l tuli puy ɗe,
ho̰ fareba na fare janna ma pal to
ago woy dwatɗa ge seŋgre kakatak ma ya na zi.
26 Da ne pool lar kwaneya ge na ne pala,
amma dulwak sone ge na ne mbo dyan naa ndwara go pet.
27 Bage ne al tuul, mbo det na tuul se,
bage ne viŋgri njal, njal mbo det na pal.
28 Ndu ge ne kun hale kwane naa ge na ne ke nama yál ma kwane,
wak tuli gene ya burmiya.
