Gawaaniin al-chariiʼa
1 «Ma tangul al-guwaale been al-naas. Ma tachhad be kidib achaan tansur al-khaati. 2 Ma tiʼaawin al-katiiriin kan humman yidooru yisawwu cheyy fasil. Wa fi l-chariiʼa, ma titallif chahaadtak le tistafig maʼa l-katiiriin. 3 Wa ma tiʼaawin al-miskiin kula fi l-chariiʼa achaan hu miskiin bas.
4 «Wa kan ligiit toor hana aduuk aw humaarah muwaddir, waddiih leyah. 5 Wa kan chift humaar hana naadum al-yakrahak waagiʼ tihit himlah, ma tikhalliih wa tamchi. Wa laakin arfaʼah maʼaayah.
6 «Ma tazlum al-miskiin wa tidangis al-chariiʼa. 7 Ma tatham insaan be kidib. Wa ma tahkim be l-moot le l-insaan al-bari aw al-saalih. Al-naadum al-fasil al-sawwa misil da, ana Allah ma najʼalah saalih. 8 Ma takhbal rachwa achaan hi taʼami uyuun al-masaaʼiil wa tiʼawwij kalaam al-saalihiin.
9 «Ma tazlum al-khariib. Intu taʼarfu iichit al-khariib achaan intu kula awwal ichtu khariibiin fi Masir.
Al-sana al-saabʼe wa l-yoom al-saabiʼ
10 «Fi sitte sana, ahrit zerʼak wa agtaʼ intaajah. 11 Wa fi l-sana al-saabʼe, khalli yubuur wa yugumm bandar. Wa min al-bandar da, yaakulu masaakiin chaʼabak. Wa l-faddal kamaan, yaakuluuh haywaanaat al-kadaade. Wa tisawwi nafs al-cheyy fi zerʼak hana l-inab wa l-zaytuun.
12 «Akhdim muddit sitte yoom. Wa fi l-yoom al-saabiʼ kamaan, anjamma achaan toorak wa humaarak kula yinjammo wa l-khariib al-gaaʼid maʼaak wa abdak kula yinjammo.
13 «Sawwu kulla cheyy al-gultah leeku. Wa ma tihajju be usum ilaah aakhar wa la yinsamiʼ fi khuchuumku.
Talaata iid fi l-sana
14 «Ayyudu leyi talaata marraat fi l-sana. 15 Ayyudu iid al-Khubza bala Tawwaara. Fi sabʼa yoom, taakulu khubza bala tawwaara misil ana amartuku. Wa da fi wakit al-muhaddad fi chahar al-Ganaadiil al-chahar al-intu maragtu beyah min balad Masir. Ma taju giddaami iideeku yaabsiin.
16 «Wa baʼad da, ayyudu iid al-Gatiʼ wa gaddumu leyi awwal intaaj al-gataʼtuuh min ziraaʼitku al-teerabtuuhum. Wa baʼad da, ayyudu iid al-Lammiin fi kumaalit al-sana wakit intu tilimmu foogah intaaj ziraaʼitku. 17 Wa talaata marraat fi l-sana, ayyi dakar minku yaji giddaami ana Allah al-Rabb le yaʼabudni.
18 «Ma tigaddumu leyi damm al-dahiiye maʼa ayyi cheyy al-indah tawwaara. Wa ma tikhallu chaham dahiiyat al-iid yargud lahaddi fajur. 19 Wa gaddumu awwal intaaj ziraaʼitku le beet Allah Ilaahku.
«Wa ma tirakkubu laham al-sakhal fi laban ammah.
Allah anta waʼad le chaʼabah
20 «Chiifu, ana nirassil malak yamchi giddaamku fi l-derib wa yahfadku. Wa yiwaddiiku fi l-bakaan al-ana jahhaztah leeku. 21 Fakkuru foogah wa taabuʼu kalaamah wa ma taʼasooh achaan hu ma yisaamih isyaanku achaan hu yimassilni. 22 Wa laakin kan titiiʼuuh wa tisawwu kulla cheyy hasab kalaami, ana nabga adu le udwaanku wa nidaayig al-yidaayuguuku. 23 Wa malaki yamchi giddaamku wa yiwaddiiku fi balad al-Amuuriyiin wa l-Hittiyiin wa l-Firizziyiin wa l-Kanʼaaniyiin wa l-Hiwwiyiin wa l-Yabuusiyiin wa nidammirhum. 24 Ma tasjudu le ilaahaathum wa la taʼabuduuhum wa la tisawwu al-cheyy al-humman gaaʼidiin yisawwuuh. Laakin armu wa dammuru al-hujaar al-khazzoohum le l-ibaada. 25 Aʼabuduuni ana Allah Ilaahku wa nibaarik akilku wa charaabku wa namrug al-marad min usutku. 26 Wa fi baladku, ma fi ayyi mara al-tabga aagre wa la tarmi sakhiirha. Wa nantiiku umur tawiil.
27 «Wa nirassil al-khoof le kulli umma al-tagiif giddaamku achaan tibarjil wa tajri minku. 28 Wa nirassil al-nahale giddaamku le tatrudhum le l-Hiwwiyiin wa l-Kanʼaaniyiin wa l-Hittiyiin. 29 Laakin ana ma natrudhum marra waahid fi sana waahide achaan al-balad ma tabga kharaab wa haywaanaat al-kadaade yabgo katiiriin wa yugummu didduku. 30 Ana natrudhum chiyya chiyya lahaddi intu tabgo katiiriin wa tawrusu al-balad. 31 Wa nisawwi huduudku min al-bahar al-Ahmar lahaddi l-bahar al-Abyad wa min al-sahara lahaddi bahar al-Furaat. Nidiss fi iideeku sukkaan al-balad wa taturduuhum giddaamku. 32 Ma tisawwu alaakha maʼaahum wa la maʼa ilaahaathum. 33 Ma tikhalluuhum yaskunu fi baladku maʼaaku achaan yilizzuuku tisawwu zanib giddaami. Achaan kan intu abadtu ilaahaathum, da yabga leeku charak.»
Pe ɗaŋgeya ge naa ge taŋgay ma ne
1 Aŋ mbo kolge ne fare ge hale ma janna to bat. Aŋ mbo ɗaŋge naa ge sone ma pe hale pal to bat. 2 Aŋ mbo vin ɓase ma pe ndwara ke fare ge sone to bat. Aŋ mbo mḛ ɓase ma pe go swaga sarya se ndwara ɗuuli fare ge dosol pala se to bat. 3 Aŋ mbo ɗaŋge ndu ge woɗegeya pe swaga sarya se to bat.
4 Kadɗa aŋ ɓol aŋ kon ge ho̰l nday, ko na kwara ya ne ya̰meya, aŋ mbo gene na ya hon na. 5 Kadɗa aŋ ɓol kwara ge aŋ kon ge ho̰l ne ya detɗa se kaŋ dṵṵl tok go, aŋ mbo ya̰ na to bat, aŋ mbo mbar na abe na kaŋ ma ne na pal uzi.
6 Aŋ mbo vḛne sarya ge ndu ge a̰se ne to bat. 7 Aŋ mbo abe ta ne fare hale ge daage go uzi. Aŋ mbo hun ndu ge fare ne na pal to to, ko ndu ge dosol to bat. Ago mbi mbo ben ndu ge sone dimma ne ndu ge dosol go to. 8 Aŋ mbo ame kaŋ lwaɗe wak to bat: Ago kaŋ lwaɗe wak dame naa ge ne kwar swaga yaɗat ma ndwara dame, e naa ge dosol ma ɗuuli fare pala se . 9 Ke me ndu ge mbay yál to, aŋ kwa yál ge ndu ge mbay ne, ne da pe, aŋ sḛ ma ka dḛ mbay ge suwal Masar ya.
Del ge ɗigliya ma ne dam ge ɗigliya
10 Aŋ mbo gar aŋ gaaso ma, ne syat aŋ kaŋ ma del myanaŋgal. 11 Amma del ge ɓyalar go, aŋ mbo ya̰ nama ɗigliya, aŋ mbo gar nama to bat. Aŋ naa ge a̰se ma ne kavaar ge ful zi ge ma mbo gá zam kaŋ ge ne dó̰ bagar ma. Aŋ mbo ke go no me ne aŋ gaaso oyo̰r ma ne aŋ uwara olive ma.
12 Aŋ mbo ke aŋ temel ma dam myanaŋgal. Amma dam ge ɓyalar go, aŋ mbo ke temel to bat, a dam ɗigliya ne, ne da pe aŋ nday ma ne aŋ kwara ma ɓo ɗigliya, aŋ kale ma vya ma o̰yom gwa̰ nama pul zi me.
13 Aŋ mbo ke mborra fare ge mbi ne jya̰ aŋ ma pal pet. Aŋ mbo kaɗe dok ge ɗogle ma to bat, aŋ mbo tol nama dḭl ne aŋ wak zi to bat.
Dam vḛso ma ge Israyela vya ma ne
(Wat 34:18-25, Dwa 16:1-17)14 Del ge daage zi, aŋ mbo ke vḛso ne mbi pe ndwara ataa. 15 Aŋ mbo ke vḛso ge katugum ge be jiya̰l hore ne. Dam ma ɓyalar aŋ mbo zam katugum ge be jiya̰l hore dimma ne mbi ne ho̰ aŋ wak go, na swaga go tem, ge saba Abib go. Ago a saba mbe go aŋ wá ne suwal Masar diŋ ya zum no. Aŋ mbo mbo ya mbi ndwara se tok baŋ to.
16 Aŋ mbo koy vḛso ge siyal ne kerra, ndwara go kaŋ wak ge zḛ ge ge aŋ kaŋ kyarga ma ne. Ne vḛso ge siyal pe aya ge del ne me, swaga ge aŋ ne mbo kote aŋ kaŋ siyal ma ja digi pet go. 17 Naa sonmo ma pet a mbo mbo ya Bageyal Bage ɗiŋnedin ndwara se ndwara ataa del ge ɗu pul zi.
18 Aŋ mbo tyare kavaar hon mbi ɓanna ne kaŋ ge ne jiya̰l-hore to bat. Aŋ mbo koy num fegem ge kavaar ge aŋ ne tyare mbi na dwaabeya digi to bat. 19 Aŋ mbo ka gene kaŋ wak ge aŋ kaŋ kyarga ma ne ya zok ge Bage ɗiŋnedin, Dok ge aŋ ne zi.
Aŋ mbo sḭ gii vya ne na ná pam to bat.
Wak yuwaleya ma ne ɗage mborra pe
20 Ndi mbi é maleka ya aŋ ndwara zḛ, ndwara koy aŋ viya̰ go, ne ɗame aŋ ɗiŋ mbo swaga ge mbi ne nṵsi na ne aŋ pe ya. 21 Gwa̰ me aŋ pala na pe se, za̰ me na, é me na hot na laar aŋ pal to, ago na sḛ mbo pore aŋ sone ma to bat, ke kaŋ ma dḭl ge mbi ne zi. 22 Kadɗa aŋ za̰ na wak ya, aŋ ke mborra fare ge mbi ne jya̰ aŋ ma pal pet, mbi mbo ke ho̰l ne aŋ naa ge ho̰l ma, mbi mbo gage tene ne naa ge a ne gage ta ne aŋ ma me. 23 Mbi maleka mbo ka mborra aŋ ndwara zḛ, mbo ɗame aŋ mbo Amoriya ma, ne Hittitiya ma, ne Feresi ma, ne Kanan ma, ne Heviya ma, ne Yebus ma suwal ma ya, mbi mbo burmi nama uzi.
24 Aŋ mbo gur aŋ koo ma nama dok ma ndwara se to bat, aŋ mbo uware nama to bat. Aŋ mbo ke kaŋ ma ge nama sḛ ne ke ma to bat, aŋ mbo gul nama kaŋ sḭḭm ma uzi, aŋ ɓá nama swaga sḭḭm ge ne njal dusiya digi ma uzi me. 25 Aŋ mbo ke temel mo̰r hon Bage ɗiŋnedin Dok ge aŋ ne ɗeŋgo, go no, na sḛ mbo é wak busu aŋ pal, mbo hon aŋ kaŋzam ma ne kaŋ njotɗa ma, mbo koy aŋ ne moy ge daage go me. 26 Ge aŋ suwal go, ndu gwale mbo tware, ko ban gisil to bat. Mbi mbo é aŋ zam sabar gwagwa.
27 Swaga ge daage pet ge aŋ ne mbo det ja go, mbi mbo kan vo naa mbe ma zi, mbi iigi nama digi, mbi mbo é aŋ naa ge ho̰l ma syat so aŋ ndwara zḛ. 28 Mbi mbo kan tiŋri aŋ ndwara zḛ, a mbo ka yan Hivit ma, ne Kanan ma, ne Hittitiya ma aŋ ndwara zḛ. 29 A be del ge ɗu pul zi ɗo, mbi ba yan nama uzi ya ne aŋ ta to, ne da pe na kaage suwal gá se pṵṵl ɗo, kavaar ge ful zi ge ma zuli ta se aŋ pal to. 30 Mbi mbo ka yan nama aŋ ndwara zḛ yan nde nde, ɗiŋ aŋ zuli ta se, aŋ ame suwal mwaɗak.
31 Mbi mbo é aŋ suwal warbe ne maŋgaɗam ga̰l yuwam ge teer ne wak ya ɗiŋ mbo maŋgaɗam ga̰l yuwam ge Filistiya ma ne ya, ne ful pul zi ya ɗiŋ mbo ya maŋgaɗam ga̰l Efrat wak go. Ago mbi mbo ɓyan naa ge suwal mbe ma aŋ tok go, aŋ mbo yan nama aŋ ndwara zḛ. 32 Aŋ mbo ke wak tuli ne naa mbe ma, ko ne nama dok ma to bat. 33 Aŋ mbo ya̰ nama kat aŋ buwal zi aŋ suwal go to bat, ne da pe nama é aŋ ke sone mbi ndwara se to. Ago aŋ mbo hat uware nama dok ma, mbo kat kaŋ syal koo ne aŋ pe me.
