Gawaaniin gaddimiin al-hadaaya
1 Wa Allah hajja le Muusa wa gaal : 2 «Guul le Bani Israaʼiil : ‹Kan dakhaltu fi l-balad al-nantiiha leeku wa sakantu foogha, 3 waajib tigaddumu le Allah min bagarku aw khanamku hadiiye muharraga aw dahiiye muharraga aw dahiiye aakhara. Wa da achaan tihaggugu waʼadku aw tigaddumu hadiiye be niiyitku aw wakit tilimmu le l-iid wa hu yarda be riihitha.
4 «‹Wa l-yigaddim al-hadiiye di le Allah, yigaddim maʼaaha hadiiye hana dagiig kooro mukhalbat be liitir hana dihin. 5 Wa battaan yigaddim liitir hana khamar hadiiyat charaab maʼa ayyi kharuuf dahiiye muharraga aw dahiiye aakhara.
6 «‹Wa kan le l-kabich kamaan, yichiil maʼaayah hadiiye hana dagiig koorteen mukhalbat be liitir wa nuss hana dihin. 7 Wa yichiil liitir wa nuss hana khamar hadiiyat charaab wa yigaddimha le Allah wa hu yarda be riihitha.
8 «‹Wa kan yigaddim le Allah toor dahiiye muharraga aw dahiiye aakhara le yihaggig waʼadah aw le dahiiyat al-salaama, 9 yigaddim maʼaayah hadiiye talaata kooro hana dagiig mukhalbat be liitreen hana dihin. 10 Wa yichiil liitreen hana khamar hadiiyat charaab wa yigaddimha hadiiye muharraga le Allah wa hu yarda be riihitha.
11 «‹Wa yisawwi misil da maʼa ayyi hadiiye hana toor wa kabich wa kharuuf wa anzaay. 12 Wa kan al-bahaayim al-yigaddimhum dool katiiriin kula, yisawwi maʼa ayyi waahid misil da. 13 Wa kan ayyi muwaatin yigaddim al-hadaaya al-muharragiin le Allah, khalli yisawwi misil da wa Allah yarda be riihithum.
14 «‹Wa kan naadum ajnabi gaaʼid maʼaaku mudda tawiile wa yidoor yigaddim hadiiye muharraga le Allah wa hu yarda be riihitha, khalli yisawwi misil intu gaaʼidiin tisawwuuh. 15 Wa da yabga leeku chart daayim min zurriiye le zurriiye le intu kulluku wa le l-ajnabi al-gaaʼid maʼaaku kula. Wa tisawwu misil da sawa sawa giddaam Allah. 16 Wa da yabga gaanuun waahid wa chart waahid leeku intu wa le l-ajnabi al-gaaʼid maʼaaku.›»
Dahiiye le kaffaarat al-zanib
17 Wa Allah hajja le Muusa wa gaal : 18 «Hajji le Bani Israaʼiil wa guul leehum : ‹Kan dakhaltu fi l-balad al-niwaddiiku foogha 19 wa kan taakulu min khubzitha, gaddumu minha hadiiye le Allah. 20 Wa min awwal dagiigku, sawwu khubza wa gaddumuuha leyi hadiiye misil al-hadiiye al-intu tigaddumuuha leyi wakt al-gatiʼ hana ziraaʼitku. 21 Wa min zurriiye le zurriiye, gaddumu leyi hadiiye min awwal dagiigku.
22 «‹Wa kan intu kulluku bala raayku bas ma tabbagtu waahid min wasaaya Allah al-gaalaahum le Muusa, 23 yaʼni kulla l-wasaaya al-amaraaku beehum Allah be waasitat Muusa min awwal yoom wa baʼad da min zurriiye le zurriiye, 24 wa kan mujtamaʼ Bani Israaʼiil sawwo zanib bala raayhum wa kulluhum ma irfooh, khalaas kulluhum yigaddumu toor dahiiye muharraga le Allah wa hu yarda be riihitha. Wa yigaddumu hadiiye hana dagiig wa hadiiyat charaab misil fi l-gaanuun wa tees dahiiye le kaffaarat al-zanib. 25 Wa raajil al-diin yisawwi kaffaara le zunuub kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa humman yalgo al-khufraan. Achaan al-zanib da sawwooh bala raayhum wa humman jaabo dahiiye muharraga le Allah wa gaddamo dahiiye le kaffaarat al-zanib. 26 Wa l-khufraan da le kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa le l-ajnabi al-saakin maʼaahum achaan al-zanib al-sawwooh bala raayhum da bukhuss kulla l-chaʼab.
27 «‹Wa kan al-zanib da sawwaah naadum waahid bas, hu yigaddim anzaay bitt sana dahiiye le kaffaarat al-zanib. 28 Wa raajil al-diin yisawwi kaffaara le l-zanib hana l-naadum al-sawwaah bala raayah giddaam Allah. Wa wakit raajil al-diin yisawwi kaffaara, al-naadum da yalga al-khufraan. 29 Kan al-naadum min Bani Israaʼiil aw kan naadum ajnabi saakin maʼaahum kula, al-gaanuun hana l-zanib al-yisawwuuh bala raayhum da waahid bas.
30 «‹Wa kan naadum min Bani Israaʼiil aw ajnabi gaaʼid maʼaahum kula kan sawwa zanib be niiytah, al-naadum da sawwa jariime didd Allah. Wa be sabab da, waajib yafsuluuh min ahalah. 31 Achaan hu aba kalaam Allah wa khaalaf wasiiyaatah. Wa be da, waajib yafsuluuh wa yilhammal ikhaabah.›»
Al-rajim lahaddi l-moot
32 Wa yoom waahid fi l-sahara, Bani Israaʼiil ligo naadum waahid gaaʼid yilaggit hatab fi yoom al-sabt. 33 Wa humman karabooh le l-naadum da wa waddooh giddaam Muusa wa Haaruun wa kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil. 34 Al-naadum da khattooh fi l-sijin achaan fi l-wakit daak, gaanuun al-yihaakumuuh beyah ke ma fiih. 35 Wa khalaas baʼad da, Allah gaal le Muusa : «Khalli kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil yilimmu barra min al-fariig wa yarjumu al-naadum da lahaddi l-moot.» 36 Wa khalaas, kulla l-mujtamaʼ waddooh le l-naadum da barra min al-fariig wa rajamooh lahaddi maat. Wa da misil Allah amar beyah Muusa.
Al-chanchali al-beyah yizzakkaro
37 Wa battaan Allah gaal le Muusa : 38 «Hajji le Bani Israaʼiil wa guul leehum : ‹Min zurriiye le zurriiye tisawwu chanchali fi daayir khulgaanku wa khayyutuuh be kheet zahri. 39 Wa wakit tichiifu al-chanchali da, tizzakkaro kulla wasaaya Allah wa titabbuguuhum. Wa be da, ma titaabuʼu chahwaat guluubku wa uyuunku al-yiwadduuku fi l-isyaan. 40 Wa misil da, tizzakkaro kulla wasiiyaatah wa titabbuguuhum wa tukuunu ummat Allah al-saalhe. 41 Wa taʼarfu ana bas Allah Ilaahku al-maragtuku min balad Masir le nabga Ilaahku. Wa ana bas Allah Ilaahku.›»
Wak honna ne tuwaleya ma kerra pe
1 Bage ɗiŋnedin jan Musa go: 2 «Jya̰ Israyela vya ma go: Swaga ge aŋ ne mbo wat dḛ ya suwal ge mbi ne ho̰ aŋ na go, aŋ ka na go ɗe, 3 swaga ge aŋ ne mbo ɗage ya tyare tuwaleya hon Bage ɗiŋnedin, ko a tuwaleya ge tilla uzi ne, ko a tuwaleya ge wak tuli kerra ne ne, ko a tuwaleya kerra ge ne laar ɓyareya ne, ko a tuwaleya ge aŋ dam vḛso ma go ne, aŋ mbo tyare Bage ɗiŋnedin nday pool ma, ne gii ma, kaŋ ge hurra tuli na ndwara se. 4 Ndu ge ne gene na bobo ya hon Bage ɗiŋnedin, mbo tyare bobo ge swáma peɗem ne koro ataa ne num litre ɗu ne nus me na pe go. 5 Ne tame vya ge daage ge a ne tyare na pe, mo mbo tyare oyo̰r-jiya̰l litre pul ɗu ne nus ɓanna ne na, ne tuwaleya ge tilla uzi, ko ne tuwaleya ge ba̰a̰n ne pe. 6 Ne gamla pe, mo mbo tyare bobo ge swáma peɗem ne koro myanaŋgal, watɗa ne num litre azi me, 7 poseya ne oyo̰r-jiya̰l litre azi me. Mo mbo tyare nama bobo kaŋ ge hurra tuli hon Bage ɗiŋnedin. 8 Kadɗa mo tyare nday pool ne tuwaleya ge tilla uzi pe, ko ne tuwaleya ge wak tuli ne pe, ko ne tuwaleya ge ba̰a̰n ne pe hon Bage ɗiŋnedin ɗe, 9 mo mbo tyare nday pool mbe poseya ne swáma peɗem koro lamaɗo, watɗa ne num litre ataa, 10 ne oyo̰r-jiya̰l litre ataa me. Mbo kat kaŋ hurra tuli Bage ɗiŋnedin ndwara se.
11 A go mbe no aŋ mbo ka ke ne tuwaleya ge daage, ko ne ge nday ma ne, ko ne ge tame vya ma ne, ko ne ge ɓiya̰ ma ne me. 12 Aŋ mbo ke go no ne kavaar ge daage, ne bama tuwaleya ge kaŋ kyarga ne ma pal. 13 Vya suwal ma mwaɗak a mbo ka tyare bama tuwaleya ge tilla uzi kaŋ ge hurra tuli hon Bage ɗiŋnedin go mbe no. 14 Kadɗa vya gwasal ge ne ka mbay ne aŋ buwal zi, ko ge nama doŋ pe ma ne ke ya kaal aŋ buwal zi ɓyare ke tuwaleya ge tilla uzi kaŋ ge hurra tuli Bage ɗiŋnedin ndwara se ɗe, na tyare na dimma ca ne aŋ ne tyare go. 15 Mbo kat eya ge ɗu mbe ne ɓase ma pe, ne aŋ pe, ne vya gwasal ge ne ka mbay ne aŋ buwal zi ma pe me. Mbo kat eya ge ɗiŋnedin ne aŋ vya kon ma pe, ne aŋ pe, ne ndu ge ne ka mbay ne aŋ buwal zi pe me Bage ɗiŋnedin ndwara se. 16 Mbo kat eya ge ɗu, ne wak honna ge ɗu ne aŋ pe, ne vya gwasal ge ne ka mbay ne aŋ buwal zi pe me.»
Tuwaleya ge kaŋzam wak ge zḛ ge ne
17 Bage ɗiŋnedin jan Musa go: 18 «Jya̰ Israyela vya ma go: Swaga ge aŋ ne mbo det ja suwal ge mbi ne ɗame aŋ mbo na ya go, 19 swaga ge aŋ ne mbo zam kaŋzam ge suwal mbe ne ya ɗe, aŋ mbo tyare bobo hon Bage ɗiŋnedin. 20 Aŋ mbo ke paŋgaso ne aŋ kaŋ siyal wak ge zḛ ge, ge aŋ ne abe na ne aŋ twal pot swara ya. 21 Aŋ mbo tyare aŋ kaŋzam wak ge zḛ ge ma hon Bage ɗiŋnedin ɗiŋ mbo aŋ vya kon ma.
Tuwaleya ne sone kerra ge be laar ɓyareya to ne pe
22 Kadɗa aŋ ke sone ya be kwarra zi to, aŋ mbo ɓol wak honna ge Bage ɗiŋnedin ne ho̰ Musa pal to, 23 wak honna ge Bage ɗiŋnedin ne ho̰ aŋ na ne Musa ta, ne dam ge Bage ɗiŋnedin ne ho̰ na wak ya day mbo ya aŋ vya kon ma ta, 24 kadɗa a ke sone mbe kwarra zi to, ko kwarra to ge ɓase ma ne zi sone mbe ke no, ɓase ma mwaɗak a mbo tyare nday pool ɗu ne tuwaleya ge tilla uzi pe, kaŋ ge hurra tuli ne Bage ɗiŋnedin pe. A mbo tyare na poseya ne na bobo ge swáma peɗem ma ne ge oyo̰r jiya̰l ne, wak honna pal, a mbo tyare bemjere ɗu ne tuwaleya ge sone ne pe me.
25 Bage tuwaleya mbo ke tuwaleya ne pore sone ge ɓase ge Israyela vya ma ne pe, a mbo ɓol poreya. Ago a sone kerra ge be kwarra to ne. A mbo gene bobo ge tilla uzi ya hon Bage ɗiŋnedin, ne tyare kavaar ge ne tuwaleya ge ne sone pe Bage ɗiŋnedin ndwara se, ne bama sone kerra ge be kwarra to pe. 26 Ɓase ge Israyela vya ma ne pet poseya ne vya gwasal ge ne ka mbay ne nama buwal zi ma, a mbo ɓol poreya, ndwara go ɓase ke sone be kwarra to.
27 Kadɗa a ndu ɗu ke sone be kwarra to ne, na tyare ɓiya̰ kale ge del ɗu ne tuwaleya ge sone ne pe. 28 Bage tuwaleya mbo ke tuwaleya ne pore sone ge ndu ge ne ke sone be kwarra to Bage ɗiŋnedin ndwara se pe. Swaga ge bage tuwaleya ne mbo ke tuwaleya ya ne pore na sone pe, na sḛ mbo ɓol poreya. 29 Ndu ge ne ke sone ya be kwarra to Bage ɗiŋnedin ndwara se, ko vya twala, ko vya gwasal ge ne ka mbay ne aŋ buwal zi, eya ge ɗu mbe mbo kat ne na pe. 30 Amma kadɗa vya twala, ko vya gwasal ge ne ka mbay ne aŋ buwal zi ke sone ya ne laar ɓyareya, sal Bage ɗiŋnedin, a mbo ban ndu mbe ne ɓase ma buwal zi uzi. 31 Na sḛ sḛ́ fare ge Bage ɗiŋnedin ne, yele na wak honna pala. A mbo ban ndu mbe uzi, na sḛ mbo in dṵṵl ge na sone ne.»
Mḛreya ne dam ɗigliya pe
32 Swaga ge Israyela vya ma gale ne ful pul zi ɗe, a ɓol ndu a̰me ne abe uwara dam ɗigliya go. 33 Nama ge a ne ɓó na ne swaga abe uwara go ma mbo ne na ya Musa ma ne Aaron ma ne ɓase ma ndwara se. 34 A dol bama ndwara na pal, ago a be ɓol fare ge a ba ke ne na to gale. 35 Bage ɗiŋnedin jan Musa go: «Ndu mbe no mbya a hun na. Ago ɓase ma mbá na ne njal uzi gulum go̰r zum ya.» 36 Ɓase ma mwaɗak, a mbo ne na gulum go̰r zum ya, a mbal na ne njal uzi, su dimma ne Bage ɗiŋnedin ne ho̰ Musa na wak go.
Ba̰r wak ge kanna ŋgoŋgos
37 Bage ɗiŋnedin jan Musa go: 38 «Jya̰ Israyela vya ma go, nama ka̰ nama ba̰r wak ma ŋgoŋgos, nama vwa taal bolo ge ba̰r wak ge ŋgoŋgos ma ta. Na ka go no ɗiŋ mbo aŋ vya kon ma. 39 Swaga ge aŋ ne vwal nama aŋ ba̰r ma wak go, aŋ mbo ka ndil nama, mbo kat kaŋ vot pala ne eya ge Bage ɗiŋnedin ne ma pe, ne kerra pal pe me, na kaage aŋ ke laar ɓyareya ge aŋ ne ma to, ko ene na gene aŋ sḭḭm zi to me. 40 Go no, aŋ mbo ka dwat mbi wak honna ma pal, ne ke mborra nama pal, aŋ mbo kat mbegeya ne Dok ge aŋ ne pe. 41 Mbi, Bage ɗiŋnedin Dok ge aŋ ne, mbi ndage aŋ ne suwal Masar diŋ ya zum ne ndwara kat aŋ Dok. Mbi Bage ɗiŋnedin mbi aŋ Dok ne.»