Fi madiinat Tasaluuniiki
1 Wa Buulus wa Siila faato giddaam wa chaggo hillit Amfibuulis wa hillit Abuluuniya wa wislo fi madiinat Tasaluuniiki. Wa fi l-hille di, al-Yahuud induhum beet al-sala. 2 Wa fi muddit talaata usbuuʼ, Buulus gaaʼid yadkhul fi beet al-sala kulla yoom al-sabt misil fi aadtah. Wa gaaʼid yinaakhich maʼa l-Yahuud fi kalaam al-Kitaab. 3 Wa gaaʼid yiwaddihah wa yisabbitah leehum kadar laabudda al-Masiih yatʼab wa yabʼas min ust al-maytiin. Wa gaal leehum : «Isa al-niballikh leeku beyah da, hu bas al-Masiih al-intu gaaʼidiin tarjooh.» 4 Wa waahidiin min al-naas simʼo al-kalaam da adiil wa aamano beyah wa lammo maʼa Buulus wa Siila. Wa katiiriin min al-naas al-aamano humman min al-Yuunaaniyiin al-yaʼabudu Allah maʼa l-Yahuud. Wa beenhum awiin katiiraat muhimmaat fi l-hille.
5 Wa be da, al-Yahuud al-ma aamano, hasadoohum le Buulus wa Siila. Wa naado al-naas al-ma naafʼiin al-raaykhiin fi l-chawaariʼ wa lammoohum fi bakaan waahid. Wa gammo harrachoohum lahaddi barjaal kabiir bigi fi lubb al-hille. Wa hajamo beet Yaasuun achaan yidooru yamurgu Buulus wa Siila fi giddaam al-naas. 6 Wa wakit ma ligoohum, karabo Yaasuun wa waahidiin min al-akhwaan. Wa l-naas karroohum min al-beet wa waddoohum giddaam hukkaam al-hille. Wa aato be hiss aali wa gaalo : «Al-naas dool gaaʼidiin yisawwu machaakil fi ayyi bakaan wa hassaʼ jo hini fi hillitna kula ! 7 Wa Yaasuun da dayyafaahum. Humman ma yitaabuʼu wasiiyat sultaan al-Roomaaniyiin wa yiballukhu le l-naas be malik aakhar usmah Isa !»
8 Wa wakit naas al-hille wa hukkaamhum simʼo al-kalaam da, barjalo bilheen. 9 Wa l-hukkaam talabo min Yaasuun wa min al-akhwaan al-maʼaayah yikaffu gurus le damaanithum wa khalaas talagoohum.
Fi hillit Biriiya
10 Wa wakit bigi fi leel, al-akhwaan rassalo Buulus wa Siila fi hillit Biriiya. Wa wakit wislo, macho fi beet al-sala hana l-Yahuud. 11 Wa l-Yahuud al-fi Biriiya kariimiin min al-Yahuud al-gaaʼidiin fi Tasaluuniiki. Humman simʼo kalaam Allah be farha wa gammo yagru fi l-Kitaab kulla yoom achaan yaʼarfu kan taʼliim hana Buulus sahiih walla ma sahiih. 12 Wa katiiriin minhum aamano be Isa. Wa been al-naas al-aamano fi Yuunaaniyiin kula. Wa beenhum fi awiin muhimmaat fi l-hille wa rujaal katiiriin.
13 Wa l-Yahuud al-gaaʼidiin fi Tasaluuniiki simʼo Buulus gaaʼid yiballikh kalaam Allah fi Biriiya. Wa macho wa bado yiharruchu naas al-hille achaan yazʼalo min Buulus. 14 Wa tawwaali, al-akhwaan chaalo Buulus min al-hille wa waddooh le khachum al-bahar. Wa Siila wa Timuutaawus gaʼado fi l-hille. 15 Wa l-akhwaan raafago Buulus lahaddi wislo fi madiinat Atiina wa khalaas gabbalo hillithum. Wa Buulus wakkalaahum achaan Siila wa Timuutaawus yaju leyah ajala.
Buulus fi madiinat Atiina
16 Wa wakit Buulus gaaʼid yarjaahum fi madiinat Atiina, hu chaaf asnaam fi ayyi bakaan. Wa da bigi leyah gaasi bilheen. 17 Wa bada yadkhul fi beet al-sala wa yinaakhich maʼa l-Yahuud wa l-Yuunaaniyiin al-yaʼabudu Allah. Wa kulla yoom, hu gaaʼid yinaakhich fi l-suug maʼa ayyi naadum al-yalgaah hinaak. 18 Wa ulama waahidiin hana l-falsafa min al-Abiguuriyiin wa min al-Riwaagiyiin gammo yinaakhuchu maʼa Buulus. Wa waahidiin gaalo : «Chunu kalaam hana l-hajjaay al-jaahil da ? Maʼanaatah chunu ?» Wa waahidiin gaalo : «Akuun yikallim be ilaahaat hana buldaan aakhariin.» Humman hajjo misil da achaan simʼo Buulus yibachchir be Isa wa buʼaasah.
19 Wa waddo Buulus fi majlas al-hille. Wa saʼalooh wa gaalo : «Ooriina be l-kalaam al-jadiid al-jibtah da. 20 Simiʼna minnak kalaam ajiib wa nidooru nafhamooh adiil.» 21 Wa kulla naas Atiina wa l-ajaanib al-saakniin maʼaahum yiriidu bilheen yinaakhuchu fi ayyi raay jadiid.
22 Wa Buulus gamma fi ust al-majlas wa gaal : «Ya naas Atiina. Ana naʼarif kadar fi kulla cheyy intu naas al-tiriidu al-adyaan. 23 Wa wakit ana gaaʼid nuruukh fi hillitku, chift madaabihku. Wa ligiit madbah waahid wa gareet al-kalaam al-maktuub foogah buguul : ‹Le l-ilaah al-ma maʼruuf.› Wa khalaas, ana niʼooriiku be Allah, al-ilaah al-taʼabuduuh wa ma taʼarfuuh. 24 Allah khalag al-dunya wa kulla cheyy al-gaaʼid foogha. Hu Rabb al-samaawaat wa l-ard. Wa Allah ma saakin fi buyuut hana l-ibaada al-yabnuuhum al-naas. 25 Hu ma hawjaan khidmit al-naas achaan cheyy ma mugassir leyah. Hu bas al-yanti al-haya wa l-nafas le kulla l-naas wa hu bas al-yantiihum kulla cheyy.
26 «Wa min naadum waahid, hu khalag kulla l-gabaayil wa gassam leehum al-buldaan al-yaskunu fooghum fi kulla l-ard. Wa min al-awwal, hu haddad leehum muddit al-wakit al-gaaʼidiin foogah wa haddad huduud diyaarhum. 27 Wa Allah sawwa misil da achaan al-naas yifattuchuuh wa akuun yalgooh. Laakin be l-akiid, hu ma baʼiid min ayyi waahid minnina 28 achaan beyah hu bas, niʼiichu wa nuruukhu wa nukuunu. Wa misil waahidiin min chuʼaraaku kula gaalo : ‹Aniina zurriiytah.› 29 Wa kan aniina zurriiyit Allah, ma waajib nifakkuru kadar Allah bichaabih dahab wa la fudda wa la hajar. Wa la bichaabih ayyi sanam al-naas sanaʼooh be gudrithum walla be afkaarhum.
30 «Allah ma haasab al-naas fi zaman al-jahal wa laakin hassaʼ Allah yinaadi kulla l-naas fi ayyi bakaan achaan yutuubu min zunuubhum. 31 Wa Allah gataʼ leena yoom achaan yihaasib foogah kulla naas al-dunya be l-adaala. Wa Allah kallaf al-hisaab da le l-raajil al-hu azalah. Wa l-raajil da, Allah baʼasah min ust al-maytiin achaan kulla l-naas yaʼarfu da bas al-raajil al-hu azalah.»
32 Wa wakit simʼo be l-buʼaas, waahidiin minhum achchammato le Buulus laakin waahidiin gaalo : «Nidooru inta tihajji leena battaan be l-kalaam da.» 33 Wa be da, Buulus marag min malammithum. 34 Wa waahidiin minhum macho maʼa Buulus wa aamano. Wa beenhum fi raajil waahid usmah Diyuuniis. Hu naadum min majlas madiinat Atiina. Wa fi mara waahide usumha Damaariis. Wa naas aakhariin kula aamano.
Bulus ma ne Silas suwal Tesalonika go
1 Swaga ge a ne mbo Amfipolis, a kale mbo Apolloniya, a det ya Tesalonika go. Sinagog ge Yuda ma ne ka suwal mbe diŋ. 2 Hada ge na ne zi, Bulus mbo ɓol nama. Ɗiŋ dam ɗigliya ma ataa a ne nama ka ɗaŋgre ta fare ge njaŋgeya ma pal. 3 Ka wan nama fare pe, ne ŋgay nama go Kris mbya njot yál, ne tan naa ge siya ma buwal zi digi. Ka jan nama go: «Jeso ge mbi ne waage aŋ na mbe no, ka jan go na Kris ne.» 4 Naa a̰me ma ne Yuda ma buwal zi ge fare mbe ne wa nama dulwak zi ma, a mbo Bulus ma ne Silas pe go, ne Grek ma naa ge ne sya Dok vo ma gḛ, ɓanna ne naa zaab a̰me ma ge tok pool ma me. 5 Amma Yuda ma, yil hun nama siya, a abe naa a̰me ma ge bernde ma ne viya̰ go, a kote naa gḛ gḛ, a ɗage giwli suwal. A mbo Jason diŋ ya mbo ɓyare Bulus ma ne Silas pe, ndwara gene nama ɓase ma ndwara se ya. 6 Amma a ɓol nama to, a zwal Jason ma ne ná vya a̰me ma ya naa ga̰l ge suwal ne ma ndwara se, a ka oyya go: «Naa mbe ma iigi dunya ya digi gilu, a det ja ɗiŋ go go. 7 Jason ame nama na diŋ. A pili ta ne eya ge Kaysar ne ma, a jan go gan ge ɗogle ya go, na Jeso.» 8 Nama fare janna mbe ma iigi ɓase ma, ne naa ga̰l ge suwal ne ma me. 9 A e Jason ma ne naa ge may ma pot bware gḛ ɓya a ba ɗage kan nama digi.
Bulus ma ne Silas ge suwal Bere go
10 Swaga ge swaga ne ke se ɗaal, ná vya ma é Bulus ma ne Silas mbo suwal Beriya. Swaga ge a ne dé ya suwal diŋ, a mbo wat Sinagog ge Yuda ma ne zi. 11 Nama mbe ma no a ka da ne haŋgal ge kwaɗa waɗe naa ge Tesalonika ma. A ame fare ge Dok ne ne sḛ fafa̰y. Dam ne dam a ka hale njaŋgeya ma pe, ndwara kwa pe go nama go mbe tem ɓa de. 12 Naa gḛ ne nama buwal zi a hon fareba, poseya ne Grek ma zaab ge tok pool ma, ne naa sonmo ma gḛ ge be to. 13 Swaga ge Yuda ge ne Tesalonika go ma ne za̰ go Bulus waage fare ge Dok ne ya Beriya ya me, a mbo ya ndwara é ɓase ma iigi digi. 14 Swaga mbe go no ná vya ma ɗame Bulus mbo maŋgaɗam ga̰l yuwam wak se ya. Amma Silas ma ne Timotawus gá se. 15 Naa ge ne ɗame Bulus ma a ne nama mbo ɗiŋ suwal Atena ya. A gwan’a ne wak honna ge Bulus ne go, Silas ma ne Timotawus mbo ɓol na suwal Atena ya avun cap.
Bulus suwal Atena go
16 Ne jo̰ go Bulus ka da̰re nama suwal Atena go, swaga ge ne kwa kaŋ sḭḭm baŋneya bindik suwal mbe diŋ na laar vḛne ge be to. 17 Ka mbo wan Yuda ma ne pehir ge ɗogle ge ne sya Dok vo ma fare pe ge Sinagog zi, dam ne dam ka mbo ɓol naa ge tandal ge suwal ne go. 18 Naa ge ne ɓyare zwama pe ge Epikur naa ma, ne Estoykos naa ma me a ka kat swaga mbe go, a ne nama ka wan ta fare ma pe. Naa a̰me ka jan go: «Bage ɗeɗe fare mbe no wan ma fare pe ɗaa?» A̰me ma ka jan go: «Wan fare ge dok ge ɗogle ma ne.» Ago Bulus ka wan fare ge Jeso ne ma ne tanna pe. 19 A wan na, a gene na ya swaga koteya Areyopagus go, a jan na go: «Gale wa̰ i hateya ge giya̰l ge mo ne jan na fare mbe no pe gale. 20 Ago mo wan i ne go fare ge giya̰l ma pe. I ɓyare go mo wa̰ i na pe zum kwaɗa, i ba kwa na.» 21 Ago naa ge suwal Atena ne ma pet, poseya ne gwasal ge ne mbo ya suwal mbe diŋ ma ka mbo kat swaga mbe go za̰ fare ge giya̰l ma ne wan fare ge giya̰l ma pe.
22 Bulus mḛ digi Areyopagus tuŋsi go ɗar, jan go: «Naa ge suwal Atena ma, mbi kwa go, kaŋ ma zi pet, aŋ hon dok ma hormo gḛ ge be ɗo to. 23 Swaga ge mbi ka anna aŋ suwal diŋ mbi ka kwa aŋ kaŋ sḭḭm ma, a be no ɗeŋgo to, mbi aŋ twal tuwaleya a̰me ge aŋ ne njaŋge na ta go: ‹Ne dok ge ndu ne wan na pe to pe.› Kaŋ ge aŋ ne uware na be ge wan na pe to mbe, a na ge mbi ne mbo ya waage aŋ na. 24 Dok ge ne dó dunya ne kaŋ ge ne na pul zi ma pet, na sḛ ya digi ma ne suwar pal, kat ge zok ge naa dasana ma ne sḭ na ne bama tok zi zi to. 25 Na̰ sḛ ɓyare go naa dasana ma ke na temel dimma ne na ne ɓyare a̰me ne nama ta go to, a na sḛ hon kaŋ ma pet ndwara ne, ne o̰yom, ne kaŋ ge daage ne pet me. 26 Da ne ndu ɗu ta ke pehir ma no pet, e nama ne suwar pal no pet, e swaga ma, ne dam ma, ne nama suwal warbe ma no, 27 ne da pe nama ɓyare na pe, kadɗa day ya, nama ba ɓol na, ko tandaŋgeya zi. Amma na sḛ be kaal ne nee to. 28 Ago da ne na ta nee ka ne ndwara no, nee mwase ta no, ne ka ne go no. A na no ge aŋ naa ge mbal fare sḭ ma ne jan: ‹I na hir ma ne me.› 29 Ne jo̰ nee na hir ma ne ɗe, nee ne pool dwat go Dok dimma ne dinar, ko ne fool kaal, ko ne njal ge naa ge kwa na cerra ma ne ce na ɗalla ne dwatɗa ge bama ne zi go to. 30 Be ge dwat ge dam ma ge kwarra to ma zi pal to, Dok waage naa dasana ma ma̰ no pet, ge swaga ge daage go pet go, nama hase. 31 Ne da pe e dam a̰me ya go ɗu ge na ba kun sarya dunya pal pet dosol zi, ne ndu ge na ne tá na ta. Ago tanna ge ne ta̰ na ne naa ge siya ma buwal zi digi, ŋgay naa pet go na bage kun sarya mbe ne.»
32 Swaga ge a ne za̰ fare tanna ge siya ma ɗe, a̰me ma ka ke kalam, a̰me ma jan na go: «I mbo gwan za̰ mo fare mbe ma dam ge ɗogle go.» 33 Go mbe no, Bulus wat ne nama buwal zi ya zum. 34 Naa a̰me ma a mbarge ta ne na, a hon fareba. Nama buwal zi, ka Denis, ndu a̰me ne naa ga̰l ge suwal ne ma buwal zi, ne ndu gwale a̰me ge a ne tol na Damaris, ne naa ge ɗogle ma me.
